فهیمه فرهمندپور؛ رضا فیروزی
چکیده
نقش مادرانه، مهمترین نقش زن در حیات فردی و اجتماعی انسانهاست. مادر، به صورت ارادی و یا غیر ارادی و از طریق عوامل مختلف در سرنوشت کودک نقشآفرینی میکند. برخی از این عوامل، تجربهپذیر و برخی تجربهناپذیرند. معرفتهای تجربهناپذیر، گاه، جز از طریق پیام وحیانی قابل وصول نیستند. این مقاله، با الهام از آموزههای دینی، بر آن است ...
بیشتر
نقش مادرانه، مهمترین نقش زن در حیات فردی و اجتماعی انسانهاست. مادر، به صورت ارادی و یا غیر ارادی و از طریق عوامل مختلف در سرنوشت کودک نقشآفرینی میکند. برخی از این عوامل، تجربهپذیر و برخی تجربهناپذیرند. معرفتهای تجربهناپذیر، گاه، جز از طریق پیام وحیانی قابل وصول نیستند. این مقاله، با الهام از آموزههای دینی، بر آن است تا نقش عوامل تجربهناپذیر را که از طریق مادر بر جنین تأثیر میگذارند، بررسی کند. آگاهی از این عوامل، حداقل در دو حوزه مؤثر میافتد: اول، نیاز به مکتب آسمانی در تبیین جایگاه حیاتی مادر و تأثیر او بر سلامت جسمی و روحی کودک قبل از تولد؛ دوم، آگاهی همه جانبه از عوامل مؤثر بر فرایند رشد، از انعقاد نطفه تا پایان عمر، فراتر از آن چه فیزیکالیستها بدان پای فشردهاند. این پژوهش، هم مقدمهای بر مباحث انسانشناسی دینی تلقّی میشود و هم بالاصاله بر تلقی روانشناسی رشد مبتنی بر آموزههای اسلامی از انسان مؤثر خواهد بود. رویآورد مقاله، درون دینی است و عوامل کجساز جنین از دیدگاه آموزههای اسلامی، بررسی و تحلیل شده است. بررسی متون اسلامی نشان میدهد، تأثیر سرنوشتساز مادر بر جنین، از لحظه انعقاد نطفه و ابتدای دوران بارداری با عوامل مادی و غیر مادی آغاز میشود و البتّه پس از تولد نیز ادامه مییابد؛ بنابراین، به لحاظ رعایت حقوق و حدود امانت الهی، هم به لحاظ بُعد مادی و هم به لحاظ بُعد معنوی و روحی کودک، تکالیفی بر والدین، بهویژه مادر، جعل میشود که، این مقاله، درصدد تبیین و تقریر آن است.
رضا فیروزی؛ فهیمه فرهمندپور
چکیده
بحث از مسائل بنیادی جنسیت و احکام مرتبط با آن میتواند عالمان دینپژوه را در یافتن درکی عمیقتر و تحلیلی صحیحتر از حقیقت آموزههای دینی یاری رساند. مسئلة حجاب در آموزههای اسلامی از ابعاد و اضلاع مختلفی کاویده شده است. در این نوشتار، حقیقت ملکوتی حجاب در ساختار اسمای الهی تحلیل شده است. رویآورد مقاله دروندینی و به لحاظ گونهشناسی ...
بیشتر
بحث از مسائل بنیادی جنسیت و احکام مرتبط با آن میتواند عالمان دینپژوه را در یافتن درکی عمیقتر و تحلیلی صحیحتر از حقیقت آموزههای دینی یاری رساند. مسئلة حجاب در آموزههای اسلامی از ابعاد و اضلاع مختلفی کاویده شده است. در این نوشتار، حقیقت ملکوتی حجاب در ساختار اسمای الهی تحلیل شده است. رویآورد مقاله دروندینی و به لحاظ گونهشناسی تبیینی است. پس از بررسی اجمالی ساختار اسمای الهی و رابطة آن با حقیقت انسان، این حقیقت مکشوف گردید که حجاب به مثابة یکی از آیات الهی در قرآن، تجلّی اسمی از اسماءالله در عالم امکان بوده و در قوس نزول، معنای ملکوتی آن به شکل پوشش مورد نظر شرع مقدس ظهور کرده است. از قِبَل همین معنا معلوم میشود، زن مشرف به کمالی خاص در ظهور بعدی از ابعاد بیکران اسمالله "الباطن" شده است. پیامد همین رهیافت، مباحثی چون غیرت و حکمتِ حفظ حریم خانواده توسط مرد و پاسداشت غیرتمندانة آن در احکام الهی نیز معنایی عمیق مییابد.
فهیمه فرهمندپور؛ مرضیه معماری
دوره 3، دوره 1، شماره 3 ، آبان 1390، ، صفحه 115-133
چکیده
در ظاهر برخی روایات، بهره مندی کامل زنان از موهبت عقل مورد تردید قرار گرفته و این سئوال اساسی را موجب گردیده که آیا در اندیشه معصومین (علیهم السلام) زن دارای نقیصه ذاتی در عقل است یا شرایط زمان و محیط تربیتی در این خصوص تأثیر دارد؟
از آن جا که کمال عقل از جمله شرایط احراز مسئولیت اخلاقی شمرده شده است، موضوع از آن جهت برای زنان اهمیت می ...
بیشتر
در ظاهر برخی روایات، بهره مندی کامل زنان از موهبت عقل مورد تردید قرار گرفته و این سئوال اساسی را موجب گردیده که آیا در اندیشه معصومین (علیهم السلام) زن دارای نقیصه ذاتی در عقل است یا شرایط زمان و محیط تربیتی در این خصوص تأثیر دارد؟
از آن جا که کمال عقل از جمله شرایط احراز مسئولیت اخلاقی شمرده شده است، موضوع از آن جهت برای زنان اهمیت می یابد که شبهه بروز نقیصه عقلانی، مسئولیت اخلاقی ایشان را از اساس باطل می سازد. در این مقاله تلاش شده است با دسته بندی و تحلیل دقیق خانواده احادیث در مورد عقل و نیز بررسی مجموعه آیات و روایات در این خصوص و نیز بیان و نقد نظریات گوناگون در این زمینه، نظریه جامعی درباره عقل و طبعاً مسئولیت اخلاقی ایشان ارایه شود.
تبیین کامل مفهوم عقل و تحلیل روایات معصومین (علیهم السلام) روشن می سازد که زنان در مسئله عقل تفاوت ذاتی با مردان ندارند و تأثیر عوامل دیگری در این موضوع قابل بررسی است. زن به حکم برخورداری از روح انسانی، شرایط مسئولیت اخلاقی را دارد؛ هرچند باید با درک مأموریت های ویژه خود و ایجاد توازن میان نیروی تعقل و نعمت عاطفه و احساسات، شرایط را برای ایفای کامل مسئولیت های خویش فراهم آورد.