هنر
مهناز شایسته فر؛ محبوبه شهبازی
چکیده
منابع تصویری بهجایمانده از آثار هنری دوران قاجار میتواند بهمنزلۀ یکی از مدارک معتبر جهت شناسایی هویت و نقش اجتماعی زنان در این دوره بررسی شود. از این منظر، نقاشیهای نسخة خطی هزارویکشب صنیعالملک، که از آثار ممتاز نگارگری ایران در دوران قاجار است، این قابلیت را دارد که بهمنزلۀ مرجعی جهت شناخت بهتر زنان دورة ...
بیشتر
منابع تصویری بهجایمانده از آثار هنری دوران قاجار میتواند بهمنزلۀ یکی از مدارک معتبر جهت شناسایی هویت و نقش اجتماعی زنان در این دوره بررسی شود. از این منظر، نقاشیهای نسخة خطی هزارویکشب صنیعالملک، که از آثار ممتاز نگارگری ایران در دوران قاجار است، این قابلیت را دارد که بهمنزلۀ مرجعی جهت شناخت بهتر زنان دورة قاجار بررسی شود. این نسخة مصور ویژگیهای منحصربهفردی دارد که آن را از دیگر نسخههای مصورشده در این دوره متمایز میکند. یکی از این ویژگیها استفادة نگارگر از منابع اجتماعی و شخصیتهای معاصر خود در ترسیم تصاویر این نسخه است. بر این اساس، هدف از این مقاله توصیف جایگاه اجتماعی زنان در دورة قاجار با استفاده از سفرنامهها و منابع مکتوب دیگر و مقایسة تطبیقی آن با تصاویر این نسخه از هزارویکشب است. در این مقاله، تصویرهایی مطالعه شدهاند که حضور زن در آنها پررنگتر است. بنابر یافتة این پژوهش، گرچه صنیعالملک جهت ترسیم زنان این نسخه از شرایط اجتماعی معاصر خویش استفاده کرده است، در برخی موارد، نظیر تفکیک جنسیتی، بیشتر به متن وفادار بوده است تا ساختار اجتماعی و نقش واقعی زنان همعصر خویش.