هنر
مهناز جهانی؛ سحر چنگیز
چکیده
تغییر سبک پوشش بانوان در مقاطع زمانی مختلف دورة قاجار، صاحبنظران را بر آن داشته تا در یادداشتهای خود‌ـ هرچند گذرا‌ـ بر آن نظر افکنند. با توجه به اینکه تحقیقات انجام‌شده در زمینة چرایی و چگونگی پوشش در این دوران و ارتباط آن با جریان مُد معدود و سطحی بوده، به نظر میرسد پرداخت دقیقتر به این موضوع، امری مهم باشد. این مقاله به ...
بیشتر
تغییر سبک پوشش بانوان در مقاطع زمانی مختلف دورة قاجار، صاحبنظران را بر آن داشته تا در یادداشتهای خود‌ـ هرچند گذرا‌ـ بر آن نظر افکنند. با توجه به اینکه تحقیقات انجام‌شده در زمینة چرایی و چگونگی پوشش در این دوران و ارتباط آن با جریان مُد معدود و سطحی بوده، به نظر میرسد پرداخت دقیقتر به این موضوع، امری مهم باشد. این مقاله به صورت تطبیقی به اشتراک‌ها و افتراق‌های پوشاک بانوان دو دربار فتحعلی‌شاه و ناصرالدین‌شاه قاجار میپردازد و تأکید آن بر مُد لباس و مقایسة اجزای پوشاک اندرونی و بیرونی است. اجزای پوشاک اندرونی شامل شلیته (تُنْبان)، پیراهن، آرْخالق و پوشش سر و اجزای پوشش بیرونی شامل چادر، چاقْچور و روبنده است. با توجه به اینکه عواملی چون مذهب، اقتصاد، فرهنگ، سیاست و ابعاد روانشناختی پادشاهان تأثیر مستقیمی بر شکلگیری جریان مُد و روند تغییر و تحولات مربوط به آن را داشته است، این نوشتار با رویکرد کیفی و به شیوة توصیفی‌ـ تحلیلی، با تأکید بر دو دورة حکومتی قاجاریه، به بررسی مجموعه تصاویر بهجامانده از این دوران و مطالعة اسناد و سفرنامههاـ برای دستهبندی پوشاک و سبک مُد غالب دربار‌ـ میپردازد تا مؤلفههای اثرگذار بر تغییر یا ثبات سبک لباس این دوران را بازشناسی و تعریف کند. این پژوهش نشان میدهد، پایبندی به مذهب بین زنان قاجار، عامل بازدارندة مهمی در برابر تغییر کامل سبک پوشش بانوان بوده است؛ به عبارت دیگر، زنان در گزینش البسة خود نقش منفعلی نداشتهاند و همچنین نفوذ سلیقه و ارادة شخص شاه، عامل بسیار مؤثری در تغییر مدل لباس زنان دربار بوده است.
