سپیده امیری؛ فتح الله زارع خلیلی
چکیده
سینما بهمنزلة رسانهای که به کسب پایگاهی مستحکم در میان مردم موفق شده، علاوه بر جنبههای هنری از مناظر دیگری نظیر جامعهشناسی نیز قابل تحلیل و بررسی است. نظریۀ بازتاب یکی از نظریاتی است که زیرمجموعة جامعهشناسی سینما قرار میگیرد و از دیدگاهی به مقولة سینما مینگرد که وجود ارتباط تنگاتنگ و گسستناپذیر بین فیلمهای تولیدشده ...
بیشتر
سینما بهمنزلة رسانهای که به کسب پایگاهی مستحکم در میان مردم موفق شده، علاوه بر جنبههای هنری از مناظر دیگری نظیر جامعهشناسی نیز قابل تحلیل و بررسی است. نظریۀ بازتاب یکی از نظریاتی است که زیرمجموعة جامعهشناسی سینما قرار میگیرد و از دیدگاهی به مقولة سینما مینگرد که وجود ارتباط تنگاتنگ و گسستناپذیر بین فیلمهای تولیدشده در یک بافتار اجتماعی با خود آن بافتار، بهطور عام، و نهادهای سازندۀ آن، بهطور خاص، را اجتنابناپذیر میداند. در این پژوهش، سعی بر این است تا با تکیه بر این موضع فکری نقش اجتماعی کاراکترهای زن موجود در فیلمهای ساختهشده بین سالهای 1390ـ1396 به روش تحلیل محتوای کیفی واکاوی شود. انتخاب این بازة زمانی به دلیل نزدیکی به زمان نگارش مقاله (1397) و به تبع آن نزدیکی به بافت جامعۀ امروز مخاطبان است. جامعۀ آماری مورد نظر به طور هدفمند از بین فیلمهای برندهشده در بخشهای بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم از دید تماشاگران جشنوارة فجر این دوره انتخاب شده است. در بخش اصلی نیز، تحلیل نقش اجتماعی شخصیتها براساس پنج شاخصه، که به باور نگارندگان جوانب مختلف نقش اجتماعی زن در سینما را مورد پوشش قرار میدهد، صورت میپذیرد: 1. ژانر فیلمها، 2. طبقة اجتماعی شخصیتها، 3. نوع شغل شخصیتها، 4. خودکارآمدی اجتماعی شخصیتها و 5. کنشگری شخصیتها؛ تا از این طریق جایگاه اجتماعی زنان، بهعنوان تشکیلدهندگان نیمی از جمعیت ایرانـ بهواسطۀ تشریح تصویر ارائهشده در سینمای این شش سالـ مشخص شود.