الهه پنجه باشی؛ آنیتا صانعی
چکیده
نقاشی قهوه‌خانه‌ای سبکی از نقاشی است که از سوی نقاشان مکتب‌ندیده آغاز شد. از ویژگی‌های شاخص هنرهای نقاشی قهوه‌خانه‌ای حضور زنان در این تصاویر است که کمتر به آن پرداخته شده است. زنان در این نقاشی جایگاه کمتری داشته و تاکنون مورد پژوهش قرار نگرفته‌‌اند. هدف از این پژوهش مطالعه ویژگی نقش زنان و حضور آنان در نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای ...
بیشتر
نقاشی قهوه‌خانه‌ای سبکی از نقاشی است که از سوی نقاشان مکتب‌ندیده آغاز شد. از ویژگی‌های شاخص هنرهای نقاشی قهوه‌خانه‌ای حضور زنان در این تصاویر است که کمتر به آن پرداخته شده است. زنان در این نقاشی جایگاه کمتری داشته و تاکنون مورد پژوهش قرار نگرفته‌‌اند. هدف از این پژوهش مطالعه ویژگی نقش زنان و حضور آنان در نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای در آثار حسین قوللرآقاسی است. در این زمینه، پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این سؤالات است: ویژگی‌های بصری زنان در این تصاویر چگونه است ؟ روش این تحقیق از نوع تحلیلی بوده و روش جمع‌آوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای است. نتایج یافته‌ها حاکی از آن است که زنان به‌مثابة عنصری پویا در نقاشی‌های قوللرآقاسی حضور داشته و با پوشش اسلامی‌ـ ایرانی در ترکیب‌بندی آثار از جایگاه والایی برخوردار بوده‌اند. در آثار قوللرآقاسی، زن بیشتر در گونه‌های حماسی مورد توجه قرار گرفته است. زنان در آثار او به شکل پهلوانی و مردانه و با حفظ هویت زنانه به تصویر کشیده شده‌اند. زنان در داستان‌های شاهنامه کمتر نقش‌های اصلی را برعهده دارند و بیشتر نقش مکمل مردان را ایفا می‌کنند، اما این بدین‌معنا نیست که آن‌ها هیچ‌گاه تأثیری اساسی بر روند داستان‌ها نمی‌گذارند. درواقع، آن‌ها در تکمیل قهرمان‌پروری نقش مردان به کار رفته‌اند. مهم‌ترین ویژگی‌های این زنان خردمندی، فرزانگی و حکمت است. در این مقاله، نتیجه گرفته می‌شود که قوللرآقاسی با استفاده از نشانه‌های تصویری برای اثرگذاری بیشتر بر مخاطب در آثاری که شخصیت اصلی آن را زنان تشکیل داده‌اند تلاش کرده است با استفاده از این نشانه‌ها نگاه گفتمانی متفاوتی را در معنای تصویری آثار خود در نقش این زنان به تصور بکشد.
