ادبیات
بررسی استعاره‌های جنسیتی مربوط به زن در داستان‌های تفسیری (مطالعۀ موردی روض‌‌الجنان، جلاءالاذهان و منهج‌الصادقین)

کوثر احسن مقدم؛ عبدالله رادمرد؛ مریم صالحی نیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 مرداد 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.361203.1932

چکیده
  استعاره‌ به‌مثابه زبانی نمادین و غیرمستقیم، حامل معناهای افزوده و پنهان است. ردّپای استعاره‌ها و کلیشه‌های جنسیتی را در روایت‌های تفسیری نیز می‌توان پی‌گرفت. در این پژوهش داستان‌های تفسیری سه تفسیر فارسی روض الجنان، جلاء الاذهان و منهج الصادقین، مبنای کار قرار گرفته‌اند. در این مقاله ابتدا روایت‌هایی را که از استعاره‌های ...  بیشتر

هنر
شمایل شناسی جایگاه زن در نگاره اخراج آدم و حوا از بهشت در فالنامه طهماسبی(967 _962ق) با آراء اروین پانوفسکی(1968 _1892 م)

الهه پنجه باشی؛ مطهره سیفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 آذر 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.364193.1960

چکیده
  شاه طهماسب صفوی در نیمة دوم حکومتش راه افراطی‌گری را پیش گرفت؛ در این راستا زنان و به ویژه زنان درباری خانه‌نشین شدند. فالنامةطهماسبی (967_962 ه.ق) در همین دوره و به سفارش او نگاری شد. آروین پانوفسکی (1968_1892 م) از پژوهشگران تاریخ هنر است که رویکرد شمایل‌شناسی را روشمند کرد. او سه سطح معنایی برای خوانش اثر هنری قائل شد که در آن محقق به دنبال ...  بیشتر

هنر
تبیین ایده در دست‌نگاره‌های هنری زنان بر اساس باور معرفت‌شناختی علمی با نقش میانجی بارشناختی در آموزش طراحی معماری

فرهاد کاروان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 بهمن 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2024.362411.1943

چکیده
  روند طراحی در معماری، یکی از برنامه‌های درسی رشته‌ی معماری است که در سطوح متفاوت آموزشی تدریس می‌شود. جهت برنامه‌ریزی مطلوب آموزشی، شناسایی متغیرهای مرتبط با آن ضروری است. ازجمله متغیرهای مرتبط با روند و شیوه‌ی طراحی، باورهای معرفت‌شناسی و بار‌شناختی فراگیران است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه باورهای معرفت‌شناختی علمی و بار‌شناختی ...  بیشتر

فرهنگی
حجاب زن ؛ کشاکش آراء مرتضی مطهری و قاسم امین

یحیی بوذری؛ مهدی یزدانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 اسفند 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2024.371681.2010

چکیده
  قاسم امین مصری از جمله روشنفکرانی بود که با دو اثر تألیفی خود منشأ تغییرات اجتماعی بسیاری در مصر و دیگر کشورهای اسلامی شد، نظرات او در ابتدای آثارش به صورت همدلانه با دیدگاه‌های اسلامی مطرح شد ولی در ادامه به نظرات شخصی خود رسید که هیچ نسبتی با اسلام ندارد، حجاب زنان شرقی را عامل پسرفت شرقیان می‌داند و معتقد است بی‌حجابی زنان غربی، ...  بیشتر

ادبیات
نشانه‌شناسی شخصیت زن در اشعار نزار قبانی با تکیه بر نظریه فیلیپ هامون

مهین حاجی زاده؛ عبدالاحد غیبی؛ قادر احمدی

دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 517-539

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.357437.1908

چکیده
  فیلیپ هامون نظریه‌پرداز معاصر فرانسوی از جمله صاحب نظرانی است که دیدگاهی دقیق و جامع نسبت به عنصر شخصیت دارد که با رویکرد وی به دلیل در بر‌گرفتن آراء نظریه‌پردازان پیشین می‌توان به شناخت جامعی از معانی و مفاهیم نهفته در شخصیت‌ها رسید. در نظریه وی شخصیت‌ها براساس چهار اصل از نظر انواع، سطوح شخصیت، دال و مدلول شخصیت پردازش می‌شوند. ...  بیشتر

هنر
پیش بینی باور زیباشناسی زنان در هنر بر اساس نیاز به شناخت و سبک‌های حل‌ مسئله با نقش واسطه‌ای هوش فرهنگی

فرهاد کاروان

دوره 15، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 491-510

چکیده
  بررسی باور زیباشناختی و درک هنری از موضوعات مهم در رشته‏های هنری محسوب می‏شود. هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی رابطۀ باور زیباشناسی با سبک‏شناختی حل مسئله و نیاز به شناخت با نقش میانجی هوش فرهنگی در دانشجویان هنر بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل کلیۀ دانشجویان دختر هنر دانشگاه‏های همدان در سال ...  بیشتر

الهیات
زن و زنانگی در انجیل توماس

مهران رهبری؛ شهرام پازوکی؛ ابوالفضل محمودی

دوره 15، شماره 1 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 141-159

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.345876.1812

چکیده
  جایگاه زن و نقش آن در عرصۀ اجتماعی و تأثیرگذاری عواملی مانند فرهنگ و دین بر آن همواره مدنظر محققان حوزۀ زنان بوده است. در این تحقیق، جایگاه زن و زنانگی در انجیل توماس را بررسی کردیم؛ انجیلی که نوشته‌ای غیررسمی و یکی از متون یافت‌شده در کتابخانۀ نجع حمادی است و با وجود حجم کم آن از بدو کشف‌شدن همواره مورد توجه پژوهشگران حوزۀ صدر مسیحیت ...  بیشتر

تبارشناسی سوژۀ زن ـ شهروند مقارن مشروطه

غلامرضا معروف؛ نادر شایگان فر

دوره 14، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 97-121

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.333284.1708

چکیده
   چکیدهمقارن مشروطه، در فضای آزادی‌خواهانۀ نشریات ایران، مفهومی بی‌سابقه موسوم به «زن به‌مثابۀ شهروند» شکل گرفت که با مختصات زن سنتی ذیل سایه ی مرد تعریف شده بود، در تضاد بود، این پژوهش که در حوزۀ مطالعات زنان جای می‌گیرد، با رویکردی انتقادی و با تکیه بر اندیشه‌های تبارشناسانۀ میشل فوکو بر این پرسش تمرکز دارد که در گسل سنت ...  بیشتر

مطالعه تحلیلی اثر شام آخر مری بت ادلسون هنرمند معاصر با نگاهی به آرا لوسی لیپارد

الهه پنجه باشی

دوره 13، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 389-411

https://doi.org/10.22059/jwica.2021.326070.1633

چکیده
  در دوران معاصر، زنان نقش مهمی در هنر و فعالیت‌های اجتماعی و هنری ایجاد کرده‌اند. یکی از هنرمندان نقاش معاصر امریکایی در این راه مری بت ادلسون است که آثار شاخص تاریخ هنر با چهرة زنان را بازسازی کرده است. او این‌گونه اعتراض خود را به حضورنداشتن زنان در تاریخ هنر به این شکل مطرح می‌کند. آثار او بر بازسازی آثار شاخص هنر با تصویر زنان برمبنای ...  بیشتر

برساخت تصویر «زن» در نشریات تخصصی هنری در دورۀ اصلاحات (1376 تا 1384)

سیده راضیه یاسینی

دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 35-63

https://doi.org/10.22059/jwica.2021.322199.1576

چکیده
  رسانه‏های مکتوب، از جمله نشریات تخصصی هنری یا هنری‌ـ ادبی، می‏توانند از واقعیت‏های اجتماعی تصویری برساخته را عرضه کنند که در فهم مخاطبان آن‌ها از جامعه بسیار تأثیرگذار است، پژوهش در این مقاله با پرسش از اینکه؛ چه برساختی از زنان در نشریات تخصصی هنری یا هنری‌ـ ادبی در دورۀ اصلاحات (1376ـ1384) صورت گرفته است، بر آن است تا رویکرد هر‌یک ...  بیشتر

مطالعۀ نقش‌مایۀ زن در آثار رزمی حسین قوللرآقاسی در نقاشی قهوه‌خانه‌ای

الهه پنجه باشی؛ آنیتا صانعی

دوره 12، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 393-410

https://doi.org/10.22059/jwica.2021.315883.1523

چکیده
  نقاشی قهوه‌خانه‌ای سبکی از نقاشی است که از سوی نقاشان مکتب‌ندیده آغاز شد. از ویژگی‌های شاخص هنرهای نقاشی قهوه‌خانه‌ای حضور زنان در این تصاویر است که کمتر به آن پرداخته شده است. زنان در این نقاشی جایگاه کمتری داشته و تاکنون مورد پژوهش قرار نگرفته‌‌اند. هدف از این پژوهش مطالعه ویژگی نقش زنان و حضور آنان در نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای ...  بیشتر

مطالعه تطبیقی پیکره زن در کاشی‌کاری بناهای «باغ ارم» و «خانه زینت‌الملوک» با تأکید بر نظریه ریخت‌شناسی پراپ

الهه پنجه باشی؛ فاطمه دولاب

دوره 12، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 289-322

https://doi.org/10.22059/jwica.2020.298745.1409

چکیده
  «باغ ارم» و «خانة زینت‌الملوک» از بناهای مهم و تاریخی شهر شیراز در دورة قاجار است. موضوع اصلی این دو بنا با تزئینات اصلی نقش زن و تحلیل فرمی آن، بر‌مبنای نظریة ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ، مسئلة اصلی این پژوهش است. پژوهش حاضر براساس روش تاریخی‌ـ تطبیقی بررسی شده و شیوة گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای (اسنادی) و با رویکرد ...  بیشتر

تحلیل شخصیت پردازی زن در سه درام مدرن ( اتوبوسی به نام هوس، جن زدگان و آن ها زنده اند) از نظر سیمون دوبوار

زهرا غیاثیان؛ سعید شاپوری

دوره 11، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 551-565

https://doi.org/10.22059/jwica.2020.292928.1375

چکیده
  سیمون دوبوار در کتاب مشهورش، جنس دوم، مفاهیم خاص فمنیسم اگزیستانسیالیستی را برای اولین‌بار ارائه می‏‌دهد. مطابق همین مضامین، وی تمایزهای بین مشخصه‏‌های زیست‌شناسی و ساختار اجتماعی و تاریخی یک جنسیت و کلیشه‏‌های مرتبط با آن را توضیح می‏‌دهد و موفق می‏‌شود منبع اصلی‌ای که زنان را در این ساختارها در مقام دیگری معرفی می‌کند ...  بیشتر

ارزیابی نمود نقش اجتماعی زن در سینمای ایران (سال‏ های 1390ـ1396)

سپیده امیری؛ فتح الله زارع خلیلی

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 309-324

https://doi.org/10.22059/jwica.2020.291216.1359

چکیده
  سینما به‌منزلة رسانه‌ای که به کسب پایگاهی مستحکم در میان مردم موفق شده، علاوه بر جنبه‏های هنری از مناظر دیگری نظیر جامعه‏شناسی نیز قابل تحلیل و بررسی است. نظریۀ بازتاب یکی از نظریاتی است که زیرمجموعة جامعه‏شناسی سینما قرار می‏گیرد و از دیدگاهی به مقولة سینما می‏نگرد که وجود ارتباط تنگاتنگ و گسست‌ناپذیر بین فیلم‏های تولیدشده ...  بیشتر

چگونگی بازنمایی جایگاه زنان در موسیقی سنتی ایران در دهه 1360

اسفندیار غفاری نسب؛ فاطمه رفاهت

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 325-344

https://doi.org/10.22059/jwica.2020.285595.1317

چکیده
  آثار هنری در هر جامعه مجموعه اطلاعاتی از وضعیت اجتماعی به‌دست می‌دهد که می‌توان با رمزگشایی و درک آن به ویژگی‌های جامعة معاصر دست یافت. آثار موسیقی نیز به‌منزلة نوعی هنر و رکن مهمی از نظام فرهنگی، از طریق ارائه و نمایش مفهوم زن، نقش درخور توجهی در بازتاب مناسبات جنسیتی جوامع دارد. موسیقی سنتی ایران به‌منزلة هنری که در فضای فرهنگی‌ـ ...  بیشتر

واکاوی نقش و جایگاه زنان کرد در جامعه ایلی کرمانشاهان در دوره قاجار با تکیه بر مدارک و شواهدتاریخی

حسن کریمیان؛ فرید احمدزاده؛ حامید نورسی

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 413-431

https://doi.org/10.22059/jwica.2020.291715.1366

چکیده
  هدف این پژوهش مطالعه و شناخت جایگاه زنان کرد در جامعة ایلی کرمانشاهان دورة قاجار و میزان تأثیرگذاری آنان در ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی براساس گزارش‏های سیاحان، اسناد و نقش ‏سنگ قبرهای، منطقه است. سیاحان اطلاعات نادری دربارة زندگی ایلی و عشایری و جنبه‏های دیگر زندگی اجتماعی زنان ارائه می‏دهند. آنان زنان را بن‌مایه ...  بیشتر

هنر
بررسی تأثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی در دوره‌های صفوی و قاجار بر چهره‌نگاری و پیکره‌نگاری زن

مرضیه رشیدی؛ علی‌رضا طاهری

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 271-286

https://doi.org/10.22059/jwica.2019.264119.1132

چکیده
  در دورة صفوی و قاجار، به سبب ارتباط با غرب، تمایل دربار به تجربة دنیای مدرن و اشتیاق جهان غرب به شناخت دنیای شرق نوعی دوگانگی سنتی و مدرن در بسیاری از مناسبات اجتماعی، فرهنگی و هنری جامعه نمایان شد که این روند بر وضعیت زنان و حضور آن‏ها در عرصه‏های اجتماعی نیز تأثیرگذار بود. چهره‏نگاری در نقاشی ایرانی براساس الگوی مشخصی بوده است. ...  بیشتر

هنر
خورشید و فرشته، نمادی از زن در کاشی‌های کاخ گلستان

الهه پنجه باشی؛ فرنیا فرهد

دوره 9، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 511-528

https://doi.org/10.22059/jwica.2017.236284.904

چکیده
  کاخ گلستان قدیمی‏ترین بنای سلطنتی در شهر تهران محسوب می‏شود که تزیینات کاشی‌کاری آن تنوع موضوع و نقش بسیاری دارد. کاشی‏های محوطه، همچون دفتری مصور، ویژگی‏ها و شرایط اجتماعی‌ـ سیاسی دورة قاجاریان را به نمایش درآورده‏اند. همة نقش‌ها تحت تأثیر هنرهای مختلف قاجاری، همچون چاپ سنگی، نقاشی قهوه‌خانه‏ای، عکاسی و کارت پستال‏های ...  بیشتر

باستان شناسی
پدیدارشناسی ازدواج با محارم در دوره‌های ایلام باستان و هخامنشی

بهروز افخمی؛ زینب خسروی

دوره 9، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 429-451

https://doi.org/10.22059/jwica.2017.233382.875

چکیده
  یکی از مسائل فرهنگی برخاسته از اندیشة سیاسی در ایلام باستان، ازدواج با محارم (خودوده) بوده است. ازدواج با محارم، به‏ویژه در میان خاندان سلطنتی، رایج بوده است. آنچه اهمیت تبیین این نوع آیین را دوچندان می‏کند، این است که چنین اندیشه‌ای در بازة زمانی بسیار طولانی انجام می‏شده است. پدیداری این آیین براساس شواهد باستان‏شناختی به ...  بیشتر

ادبیات
واکاوی مسئلۀ زن در گفتمان شعری بشری البستانی

عزت ملاابراهیمی؛ حسین الیاسی

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 119-138

https://doi.org/10.22059/jwica.2017.62768

چکیده
  زبان از دیرباز با موضوعات اجتماعی در ارتباط بوده و درهم تنیده‌اند و ارتباط بین این دو امکان‌ناپذیر است. درحقیقت، تأکید تحلیل‌گران انتقادی گفتمان بر بافت اجتماعی گفتمان، نشان از این ارتباط ناگسستنی بین گفتمان به انواع مختلف آن و موضوعات اجتماعی دارد. از موضوعات مهم اجتماعی، که بخش گسترده‌ای از فضای آثار اندیشمندان را به خود اختصاص ...  بیشتر

هنر
بازنمایی تصویر زن در نگاره های خمسه برلاس بر اساس نظریۀ میدان پی یر بوردیو

فاطمه شیرازی؛ زینب صابر؛ محمد رضا حسنی

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 371-394

https://doi.org/10.22059/jwica.2016.60585

چکیده
  خمسة نظامی از اواخر قرن هشتم هجری به دلیل داشتن داستان‌هایی عاشقانه و غنایی مورد توجه نگارگران ایران قرار گرفته ‏است. در بسیاری از داستان‌های خمسه، زنان قهرمانان اصلی هستند یا در داستان نقشی اساسی دارند که خود بیانگر میزان اهمیت زنان در منظومه‏های نظامی است. نظامی، برخلاف نگاه منفی رایج به زنان در جامعه، با رویکردی مثبت جایگاهی ...  بیشتر

تاریخی
شاخصه های سیاسی- اجتماعی نگاه جاهلی به زن در متون تاریخی و رواییِ قرن 2-7هـ.ق

خدیجه عالمی؛ حانیه عسکری؛ پروین سهیل‌شماعی

دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 135-146

https://doi.org/10.22059/jwica.2016.59121

چکیده
  انزوای سیاسی و اجتماعی زن در دورۀ پیش از اسلام و نقش کم‌رنگ وی در این عرصه، با ظهور اسلام متحول شد. با این‌همه، در دوران خلفا، با ورود عناصری از تعالیم یهودیت و مسیحیت و احیای افکار و سنن جاهلی، زمینۀ این فترت فراهم شد و بازتاب آن در متون تاریخی و روایی به‌وضوح نمایان شد. نقد و بررسی این نگاه جاهلی در متون تاریخی و روایی قرون 2ـ7 ه‌.ق. ...  بیشتر

هنر
تحلیل روایی و نشانه‌شناختی تصویر زن مطلقه در سینمای ایران

مریم رفعت جاه؛ نیلوفر هومن

دوره 7، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 421-436

https://doi.org/10.22059/jwica.2015.58351

چکیده
  این مطالعه تلاشی است برای واکاوی سوژۀ زن مطلقه در محتوای روایی و تصویری سینمای ایران. بدین منظور، با به‌کارگیری رویکرد برساخت‌گرا در نظریۀ بازنمایی استوارت هال، به‌منزلۀ چارچوب نظری، و با استفاده از روش تحلیل ساختار روایت بارت و تحلیل نشانه‌شناختی فیسک در سه سطح رمزگان واقعیت، بازنمایی و ایدئولوژی، فیلم‌های استراحت مطلق و ناهید ...  بیشتر

ادبیات
بررسی واژگان زنانه در غزلیات عرفانی حافظ شیرازی

عزت ملاابراهیمی؛ الهه علیخانی

دوره 7، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 379-388

https://doi.org/10.22059/jwica.2015.58301

چکیده
  موضوع این مقاله بررسی واژه‌هایی در صد غزل اول دیوان حافظ است که به‌طور ظاهری می‌توان آن‌ها را واژگانی زنانه دانست. برای یافتن معانی و مفاهیم پنهان آن‌ها و اینکه آیا منظور شاعر از آوردن این الفاظ، معنای ظاهری آن‌هاست یا در ذهن و اندیشه‌اش مفاهیمی ماوراء معنای ظاهری این الفاظ را در نظر داشته است. این پژوهش از نوع کیفی و روش تحقیق ...  بیشتر

هنر
تأثیر حرمسرا بر شیوة پیکرنگاری فتحعلی‌شاهی

علیرضا طاهری؛ بتول معاذالهی

دوره 7، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 187-205

https://doi.org/10.22059/jwica.2015.57575

چکیده
  وجوهی از تاریخ همیشه از آن رو ناگفته باقی می‌مانند که در کنار بدیهیات واقع می‌شوند. در چنین موقعیت‌‌هایی، اذهان تنها متوجه آنچه آشکار است می‌شود و در‌نتیجه برخی حقایق نادیده گرفته خواهند شد. در بیشتر منابعی که به بررسی پیکرنگاری فتحعلی‌شاه پرداخته‌اند، میل شدید او به استفاده از جواهر یا توجه افراطی به ظاهرش را ناشی از سیاست‌های ...  بیشتر