ادبیات
بررسی سیمای زنان ایرانی عصر صفوی بر پایه تصویرشناسی فرهنگی (مطالعه موردی: سفرنامه‌های سانسون و تاورنیه)

خلیل بیگ‌زاده؛ نازنین نامداری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 تیر 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.359649.1919

چکیده
  هوّیت فرآیند پاسخگویی آگاهانه فرد یا قوم یا ملت به «چیستی و کیستی» خود است و شناخت ارزش‌های هوّیت تاریخی یک قوم یا ملت در تحقق اهداف مهمّ فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن‌ها کارگشاست. تصویرشناسی فرهنگی دانشی است که فرهنگ جوامع بشری و ویژگی‌های آن را از رهگذر آثار ادبی و هنری بررسی می‌کند و موضوع آن بیشتر بررسی بازتاب ذهنیّت ...  بیشتر

ادبیات
بررسی استعاره‌های جنسیتی مربوط به زن در داستان‌های تفسیری (مطالعۀ موردی روض‌‌الجنان، جلاءالاذهان و منهج‌الصادقین)

کوثر احسن مقدم؛ عبدالله رادمرد؛ مریم صالحی نیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 مرداد 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.361203.1932

چکیده
  استعاره‌ به‌مثابه زبانی نمادین و غیرمستقیم، حامل معناهای افزوده و پنهان است. ردّپای استعاره‌ها و کلیشه‌های جنسیتی را در روایت‌های تفسیری نیز می‌توان پی‌گرفت. در این پژوهش داستان‌های تفسیری سه تفسیر فارسی روض الجنان، جلاء الاذهان و منهج الصادقین، مبنای کار قرار گرفته‌اند. در این مقاله ابتدا روایت‌هایی را که از استعاره‌های ...  بیشتر

ادبیات
مطالعه سرمایه‌های اجتماعی زنان در فلسطین بر اساس الگوی جامعه‌شناختی پیر بوردیو (مطالعه موردی: رمان کرنفال المدینه از نزهه رملاوی)

عزت ملاابراهیمی؛ ستاره نوبخت؛ محمد رضا کوهی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 مرداد 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.357757.1911

چکیده
  پیر بوردیو، مردم‌شناس معاصر فرانسوی است که به قابلیت‌های ادبیات و ترسیم اوضاع اجتماعی توجه ویژه‌ای دارد. از نظر او قدرت یافتن یک فرد در میدان‌های مختلف و میزان سهیم شدن او در مدیریت میدان قدرت به یک سرمایۀ خاص بستگی ندارد، بلکه به حجم و ترکیبی از انواع سرمایه‌ها وابسته است. از آنجا که جامعه‌شناسی انتقادی بوردیو، افزون بر بُعد عینی ...  بیشتر

ادبیات
تحلیل جایگاه زنان در رمان «نانی روی میز دایی میلاد» اثر محمد النعاس بر اساس مکتب زیبایی‌شناسی انتقادی فرانکفورت

چیمن محمدی بایتمبر؛ محمدنبی احمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 آبان 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.361800.1938

چکیده
  انتقاد به جایگاه زنان در جامعه لیبی یکی از مشخصه‌های رمان «نانی روی میز دایی میلاد »، رمان برگزیده بوکر عربی 2022 و نوشته محمّد النعاس نویسنده معاصر لیبیایی است. این رمان دربرگیرنده شخصیت‌های زن و بیان شرایط و عقاید و افکار آن‌ها در جامعه‌ای با فرهنگ مردسالاری و نگاه جنسیتی به زن است و با توصیفات تلخی از زنان داستان و سرنوشت آنان، ...  بیشتر

ادبیات
نشانه شناسی گفتمانی جنسیت در دو رمان « این خیابان سرعت گیر ندارد» و «رهش»

نرجس قابلی؛ علیرضا اسدی؛ سید علی اصغر سلطانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 آبان 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.363168.1947

چکیده
  رمان به مثابة محصول فرهنگی، نمایندۀ جامعه‌ای با گفتمان‌های گوناگون است. هرکدام از این گفتمان‌ها با پیکربندی‌های خاص خود، مدام در تلاش برای یافتن مطلوب خود هستند تا معانی خود را هژمونیک کنند. پژوهش حاضر، تلاشی جهت واکاوی نشانه شناسی گفتمانی جنسیت با تاکید بر نظریۀ لاکلائو و موفه در دو رمان « این خیابان سرعت گیر ندارد» و « ...  بیشتر

ادبیات
نقد فمنیستی رمان «الّتی تعدّ السّلالم» بر اساس نظریه الین شوالتر

محسن سیفی؛ سمانه دهقانی؛ علی نجفی ایوکی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 آبان 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.360432.1926

چکیده
  در نقد فمنیستی، مسأله زن و جایگاه او در جامعه مطرح می‌شود. رمان «التی تعد السلالم»، اثر هدی حمد نویسنده زن عمانی، رویکردی نقادانه نسبت به جایگاه زنان در جامعه دارد و دربردارنده‌ی مفاهیمی چون اختلاف طبقاتی میان زنان، چالش‌های فرهنگی آنان و سیطره نظام مردسالارانه است. پژوهش پیش‌رو در نظر دارد با رویکرد کیفی و روش توصیفی- تحلیلی ...  بیشتر

ادبیات
بررسی تطبیقی روانشناسی رنگ در شعر معاصر زنان ایران و افغانستان براساس نظریه ماکس لوشر؛ مطالعه موردی اشعار فروغ فرخزاد و خالده فروغ

شفیع الله سالک؛ مهسا رون

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 آبان 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.358006.1917

چکیده
  رنگ، یکی از معیارهای سنجش شخصیت در روانشناسی جدید به شمار می رود؛ زیرا هر رنگی تأثیری خاص بر روان و جسم بیننده بر جای می گذارد و نمایانگر اوضاع و احوال روحی اوست. روانشناسی رنگ ماکس لوشر رویکردی است که انتخاب رنگ ها برمبنای آن به شناخت روان انسان ها کمک می کند. در این پژوهش شعر فروغ فرخزاد و خالده فروغ، از شاعران معاصر جریان رمانتیک ایران ...  بیشتر

ادبیات
استعمارپژوهی جنسیتی: مروری تحلیلی-انتقادی به نظریه کنش گری زنان در پدیده استعمار

زهرا محققیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 آبان 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.362352.1942

چکیده
  بررسی ارتباط جنسیت و استعمار یکی از موضوعات مهم و قابل توجه در مطالعات انتقادی گفتمان استعمار است که شناخت کیفیت و چگونگی آن، علاوه بر آن‌که می‌تواند به بسط مطالعات استعماری مدد رساند، به شناخت ابعاد گسترده موضوع جنسیت، به‌ویژه نقش‌های مختلف زنان، در ضمن پدیده‌ای چون استعمار نیز کمک می‌کند. سارا میلز یکی از فمینیست های ادبی معاصر ...  بیشتر

ادبیات
خوانش تطبیقی زنانه‌نویسی در رمان «ذاکرة الجسد» نوشته احلام مستغانمی و«هرس» نوشته نسیم مرعشی بر اساس بعد زبانی نظریه الین‌شوالتر

صیاد پناهی؛ حمید ولی زاده؛ مهین حاجی زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 دی 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.357769.1912

چکیده
  امروزه ایده‌ها و انگاره‌های فمینیستی، ابزار مناسبی برای وارسی میزان تأثیر رویکرد فمینیستی در ساختاراثر ادبی است. در این میان، نظریه ابعاد چهارگانه «الین‌شوالتر» منتقد نامورآمریکایی سده بیستم، این فرصت را برای نقد نوشتار زنانه اثر فراهم می‌سازد و با اتکا بر آن می‌توان جایگاه زنان را در آثار ادبی نویسندگان زن و مرد شناخت. ...  بیشتر

ادبیات
بررسی رمان «پیاده» بلقیس سلیمانی از منظر شوالتر

ایوب مرادی؛ منصوره شهریاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 بهمن 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2024.366539.1976

چکیده
  رویکرد شوالتر که به نقد وضعی یا سنت نوشتاری زنان مشهور است امکان بررسی نوشتار زنانه را از منظر تفاوت‌های جنسیتی فراهم می آورد . شوالتر با بررسی زمینه‌های زیستی، زبانی، روانی و فرهنگی به تحلیل محتوا و ساختار نوشتار ادبی می‌ پردازد. رمان «پیاده» ازجمله آثاری است که موضوع زن ایرانی و مشکلاتی که فرهنگ مردانه برای وی رقم زده را دستمایه ...  بیشتر

ادبیات
بازنماییِ جامعه‌شناسانۀ تعاملاتِ زنان در رمانهای محمد حجازی

حمیده دهقانی؛ آرمان حیدری؛ رضا رضایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 بهمن 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2024.364083.1959

چکیده
  علی‌رغم این‌که تاکنون مطالعات زیادی پیرامون زنان و ابعاد زندگی آنان انجام گرفته است، مناسبات و تعاملات زنان، همان بُعد مهمِّ تجربه‌زیستۀ آنان است که همچنان در هاله‌ای از ابهام، نوعی سردرگمی و بلاتکلیفی است. از آن‌جایی که پهنایِ گستردۀ رمان‌ها این پتانسیل را دارند که خواننده را با شخصیت‌ها، موقعیت‌ها و مناسباتِ آنان همسان کنند؛ ...  بیشتر

ادبیات
مرد بودن یا نبودن، مسأله این است روایت‌های زنانه از چشمۀ افسونِ هزارافسان

سمیه السادات طباطبائی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 اسفند 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2024.365192.1965

چکیده
  در هزارویک شب فقط شهرزاد برای رهایی از چنگال مرگ قصه‌سرایی نمی‌کند که "کنیزک" نیز به ریسمان قصه چنگ می‌زند تا از کام مرگ برهد. او در رقابت با هفت وزیر قصه‌هایی را در باب نیرنگ‌بازی مردان حکایت می-کند که قصۀ «چشمۀ افسون» یکی از آن‌هاست. این قصه گرچه از زبان کنیزک و در دفاع از زنان گفـــته می-شود ولی در آن "زن‌بودن" بدترین ...  بیشتر

ادبیات
نشانه‌شناسی شخصیت زن در اشعار نزار قبانی با تکیه بر نظریه فیلیپ هامون

مهین حاجی زاده؛ عبدالاحد غیبی؛ قادر احمدی

دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 517-539

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.357437.1908

چکیده
  فیلیپ هامون نظریه‌پرداز معاصر فرانسوی از جمله صاحب نظرانی است که دیدگاهی دقیق و جامع نسبت به عنصر شخصیت دارد که با رویکرد وی به دلیل در بر‌گرفتن آراء نظریه‌پردازان پیشین می‌توان به شناخت جامعی از معانی و مفاهیم نهفته در شخصیت‌ها رسید. در نظریه وی شخصیت‌ها براساس چهار اصل از نظر انواع، سطوح شخصیت، دال و مدلول شخصیت پردازش می‌شوند. ...  بیشتر

ادبیات
نقدی درون داستانی بر فمینیسم رادیکال: رویکرد انتقادی مهسا محب علی بر فمینیسم رادیکال در قالب رمان نفرین خاکستری

نادیا احمدی نیک؛ غلامرضا پیروز

دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 629-649

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.356001.1896

چکیده
  بازتاب ایده و طرح‌های فمینیستی در متون ادبیات داستانی موجب شد تا در برهه‌های مختلف، زنان تمایل زیادی به خلق متون زن‌محورانه پیدا کنند. اکنون با نگاهی گذرا بر پژوهش‌های پیشین در نقد رمان نفرین خاکستری (1381) اثر مهسا محب‌علی، کاملاً مشخص می‌شود اکثر این پژوهش‌ها در قالب مقاله و پایان‌نامه، این اثر را صرفاً متنی فمینیستی در نظر گرفته‌اند ...  بیشتر

ادبیات
بررسی و تحلیل گفتمان حاکم بر رمانهای زنان اسلام گرا با تکیه بر نظریه فرکلاف (مطالعه موردی رمان "لن أموت سدى" اثر جهاد رجبی)

عزت ملاابراهیمی؛ محمد مهدی کریمی

دوره 15، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 381-399

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.346328.1815

چکیده
  تحلیل گفتمان انتقادی، شاخه‌ای مهم و رویکردی نو از نظریه تحلیل گفتمان به شمار می‌رود. این رویکرد به عنوان گرایشی میان رشته‌ای، در بررسی متون از سطح جمله و کلام فراتر رفته و به بافت موقعیتی که متن در آن شکل گرفته است توجه می‌کند. نورمن فرکلاف یکی از نظریه‌پردازان این عرصه است که ارزیابی سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مولفه‌های اصلی نظریه ...  بیشتر

ادبیات
بازنمایی تصویر زنان در سفرنامۀ «از پاریز تا پاریس»

بهرام رضایی ویشه سرایی؛ محمّدعلی خزانه دارلو؛ محمود رنجبر

دوره 15، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 471-489

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.350518.1852

چکیده
  یکی از مهم‌ترین آثاری که در آن تصویر دیگری اعم از «دیگری درون‌فرهنگی» و «دیگری برون‌فرهنگی» انعکاس می‌یابد، سفرنامه است. در این نوع از نوشته‌ها تصاویر زنان، مردان، شهرها، مکان‌های خاص زیارتی، سیاحتی و ... می‌تواند سوژۀ تصویرپردازی قرار گیرد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی با تلفیق سه رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، بازنمایی ...  بیشتر

ادبیات
تحلیل سبک نوشتار زنانه در نثر مطبوعاتی زنان روزنامه‌نویس عهد مشروطه بررسی موردی: دانش و شکوفه

اروی عاصی؛ مهسا رون

دوره 15، شماره 1 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 61-91

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.345918.1813

چکیده
  نقد فمینیستی به بازتاب مسائل زنان یا عقایدی می‌پردازد که در متن درمورد زنان اظهار شده است. «زنانه‌نویسی» با تمرکز بر تفاوت‌های گفتار و نوشتار مردان و زنان، از نظریه‌های کاربردی در نقد ادبی فمینیستی است. در پژوهش حاضر، زبان و محتوای دو نشریۀ ویژۀ زنان در عهد مشروطه، دانش و شکوفه، از منظر رویکرد فمینیستی زنانه‌نویسی، بر پایۀ ...  بیشتر

ادبیات
بررسی هویت اجتماعی زنان در بخش پهلوانی شاهنامۀ فردوسی برمبنای دیدگاه جامعه‌شناختی گافمن

فهیمه ملکی مارشک؛ ابوالقاسم قوام؛ هما زنجانی زاده

دوره 15، شماره 1 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 93-118

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.344741.1802

چکیده
  هدف این مقاله، بررسی هویت اجتماعی زنان در بخش پهلوانی شاهنامۀ فردوسی با توجه به مفهوم‌های مطرح‌شده در نظریۀ نمایشی اروینگ گافمن است. این نظریه بر این پایه استوار است که افراد در جامعه به‌منظور ارائه و حفظ تصویری دلخواه از خود به دیگران، برای مخاطبان خود نقش بازی می‌کنند؛ بنابراین جامعه، شبیه صحنۀ تئاتر است که در آن، افراد در کنش ...  بیشتر

ادبیات
نقد فرهنگی و چالش‎های تعارض هویتی زنان در جدال با کلیشه‎های جنسیتی مطالعة موردپژوهانه: داستان کوتاه «جنیة البجع» غادة السمان

علی‌اکبر محسنی؛ هدی رضایی

دوره 15، شماره 1 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 161-180

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.340750.1769

چکیده
  کلیشه‎های جنسیتی برخاسته از فرهنگ جوامع مردسالار، معرّف باورهای مشترک و محدودکننده در مورد چگونگی عمل افراد در خانواده و جامعه و طبقه‎بندی جامعه به مردانه و زنانه هستند. نوشتار پیش رو می‌کوشد تا با بررسی داستان کوتاه «جنیة البجع» غادة السمان برمبنای مهم‌ترین مبانی نقد فرهنگی در حوزة جنسیت و به‌چالش‎کشیدن گفتمان غالب ...  بیشتر

ادبیات
بررسی ترجیحات نوازه‌گیری ادبی و غیرادبی دانشجویان از منظر جنسیت

مرضیه ایمانی؛ رضا پیش‌قدم؛ شیما ابراهیمی

دوره 14، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 627-652

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.341069.1772

چکیده
  رابطۀ سالم مدرس و دانشجو می‌تواند فرصتی برای رشد فردی و تحصیلی فراهم کند. آن‌چه میان رابطۀ سالم و ناسالم تفاوت ایجاد می‌کند، استفاده از زبان و رفتاری نوازشی یا سرکوب‌گر است که به آن نوازه می‌گویند. به طور معمول، زبان نوازه‌ها معیار و غیرادبی است که نوع ادبی آن، با ‌این پیش‌فرض ‌که با ترکیب ادبیات و نوازه می‌توان فرصتی برای کاربرد ...  بیشتر

ادبیات
بررسی تطبیقی زنانگی مطلوب در ادبیات عامیانه ایران و اروپا (مطالعة موردی گذر تکامل زناشویی در دو افسانة «شاه‌مار» و «دیو و دلبر»)

علی اصغر کلانتر؛ لاله ملا

دوره 14، شماره 3 ، مهر 1401، ، صفحه 419-439

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.338684.1758

چکیده
  افسانه‌های محلی و داستان‌های پریان با استفاده از نماد‌ها و کهن‌الگوها سبب و توضیح‌دهندة کنش و واکنش‌های فردی و گروهی در یک جامعه‌اند. این مقاله به روش توصیفی و تحلیل روایت و با رویکرد تطبیقی به دو افسانة مشابه «زشت و زیبا» از فرهنگ اروپایی و «شاه‌مار» از فرهنگ ایرانی می‌پردازد. سؤال پژوهش آن است که در دو روایت مطالعه‌شده، ...  بیشتر

ادبیات
بررسی و تحلیل نمادهای باروری در سرسنجاق‌های مفرغی لرستان

محمد میرزایی رشنو؛ یوسف علی بیرانوند؛ علی سجادی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 47-63

https://doi.org/10.22059/jwica.2019.278426.1248

چکیده
  از نگاره‏های اسطوره‏ای روی مفرغ‏های لرستان زنی است که به نظر می‏رسد الهۀ باروری باشد. گاهی فقط چهرۀ این زن به همراه انار، ماهی و... حک شده است و گاهی به صورت برهنه و در حال زایمان و به همراه قوچ و گل هشت‏پر مصور شده است. هدف از پژوهش حاضر رازگشایی از تصویر این بانوی منقوش روی سرسنجاق‏های برنزی محوطۀ سرخ‏دم لرستان بود. بنابراین، ...  بیشتر

ادبیات
تصویرشناسی زنان در سفرنامة ابن‌بطوطه

احسان قبول؛ عبدالله رادمرد؛ زهرا شریعت پناه

دوره 10، شماره 4 ، دی 1397، ، صفحه 595-612

https://doi.org/10.22059/jwica.2019.257609.1068

چکیده
  متون ادبی و تاریخی را می‏توان مهم‏ترین ابزار شناخت سیمای زنان اقوام مختلف در ادوار گذشته دانست و یکی از کارکردهای دانش تصویرشناسی این است که می‏تواند تصاویر زنان را در این متون به صورت منظم و علمی طبقه‏بندی و تحلیل کند. از جمله متون ادبی که سیمای نسبتاً واقعی از زنان ارائه می‏کند سفرنامه‏هاست و یکی از جامع‏ترین این نوع ...  بیشتر

ادبیات
اسطوره‌سنجی در پنج نمایش‌نامۀ منتخب از نغمه ثمینی براساس روش ژیلبر دوران

مریم حسینی؛ مریم نوری

دوره 10، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 381-398

https://doi.org/10.22059/jwica.2018.252762.1036

چکیده
  این پژوهش به بررسی پنج نمایش‌نامۀ منتخب از میان آثار مشهور نغمه ثمینی براساس اسطوره‏سنجی ژیلبر دوران می‏پردازد. این روش حدود سال‏های 1370 برای نخستین‏بار از سوی دوران ارائه و وارد عرصة نقدهای نو شد. در این نظریه و روش به‏طور هم‌زمان متن و فرامتن‏هایی مانند زندگی‏نامۀ نویسنده و محیط اجتماعی او اهمیت می‏یابند. اسطوره‏سنجی ...  بیشتر

ادبیات
تحول خودآگاهی در آثار داستان‏ نویسان زن ایرانی براساس نظریۀ الن شووالتر

مهشاد شهبازی؛ مهبود فاضلی؛ مریم حسینی

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 285-309

https://doi.org/10.22059/jwica.2018.236858.908

چکیده
  بنا بر نظریة الن ‏شووالتر، منتقد فمنیست مطرح امریکایی، در مطالعة هر زیرفرهنگ ادبی، از جمله زیرفرهنگ ادبی زنان، می‏توانیم گذر از سه برهة اساسی تقلید، اعتراض و خودیابی را مشاهده کنیم. شووالتر برای تبیین چگونگی این سیر یک الگوی سه‌مرحله‏ای را طراحی می‏کند و برهة تقلید از اسلوب و سنت مسلط مردانه را مرحلة فمینین، برهة اعتراض به ...  بیشتر