ORIGINAL_ARTICLE
زن ستیزی های خیرخواهانه در سینما مطالعة بازنمایی مفهوم «زنان علیه زنان» در سینمای دهة 1390 ایران
این پژوهش، به منظور مطالعة بازنمایی مفهوم «زنان علیه زنان» در آثار سینمایی صورت گرفته است. کاری کیفی در حوزة مطالعات فرهنگی که تلاش میکند مجموعة خاصی از کنشهای تعارضآمیز بهنمایشدرآمده میان زنان در سینمای ایران را ذیل مفهوم «زنستیزی خیرخواهانه» توضیح دهد و تحلیل کند. با توجه به آرای مککوایل و کراکائر در باب کارکرد شناختی سینما، حتی اگر تصاویر سینمایی خالی از سوگیری نباشد، میتواند برشی از واقعیت اجتماعی باشد. به این منظور، چهار فیلم از مجموع فیلمهای به نمایش درآمده در دهة 1390 بهصورت موردی مطالعه شده و با روش ترکیبی تحلیل گفتمان و نشانهشناسی تحلیل شده است. با توجه به زمینههای اجتماعی، خوانشی نقادانه از فیلمهای منتخب انجام شد تا براساس آن بتوانیم از خلال امور و تصاویر روزمره و پیشپاافتاده، برخی از لایههای پنهان در ساختارهای تبعیضآمیز علیه زنان را آشکار و ریشهیابی کنیم. یافتههای این مطالعه نشان میدهد که در بستری تاریخی و اجتماعی، سینمای ایران تصویری از زنستیزی میان زنان نمایش میدهد که ماهیت سرکوبگرانة آن را به حاشیه رانده و بر نیت خیرخواهانة آن تأکید میکند؛ به همین سبب شخصیتهای فیلمها در این موقعیت عمدتاً به بازتولید تبعیضی که از سوی همجنسان خود بر آنان روا میرود وقوف ندارند و به آن تن میدهند. این بازنمایی عموماً بهصورت امر روزمره و طبیعی انگاشته میشود و در حاشیة تم اصلی فیلم به تصویر کشیده میشود.
https://jwica.ut.ac.ir/article_82963_569b81c32a741e623fede69b22fed7b8.pdf
2021-06-22
183
209
10.22059/jwica.2021.323770.1595
تحلیل گفتمان
زنستیزی
سینمای ایران
فمینیسم
مطالعات زنان
بهارک
محمودی
baharak.mahmoodi@gmail.com
1
استادیار گروه روزنامه نگاری دانشگاه علامه طباطبائی
LEAD_AUTHOR
ملیکا
فراهانی
melikaf74@gmail.com
2
کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی
AUTHOR
ابتکاری، محمدحسین؛ عیساییخوش، کوروش (1396). «بررسی نظریه، روش و کاربرد تحلیل گفتمان»، رویکردهای پژوهشی در علوم اجتماعی، ش 10، ص 64ـ86.
1
بشیریه، حسین (1379). نظریههای فرهنگ در قرن بیستم. تهران: پویا.
2
راثی تهرانی، حبیب (1388). «نظریة هژمونی آنتونیو گرامشی»، کتاب ماه (علوم اجتماعی)، ش 16، ص99ـ108.
3
فوکو، میشل (1380). نظم گفتار، ترجمة باقر پرهام، تهران: آگه.
4
مهدیزاده، سید محمد (1387). رسانهها و بازنمایی، تهران: دفتر مطالعات و توسعة رسانهها.
5
هیوارد، سوزان (1381). مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی، ترجمة فتاح محمدی، تهران: هزارة سوم.
6
Bearman, S., Korobov, N., & Thorne, A. (2009). “The fabric of internalized sexism”, Journal of Integrated Social Sciences, 1(1), PP 10–47.
7
Brooks, ranklin L. (2008). “Beneath Contempt: The Mistreatment of Non-Traditional/Gender Atypical Boys”, Journal of Gay & Lesbian Social Services, 12(1–2), PP 107–115.
8
Code, L. (2000). Encyclopedia of Feminist Theories. Routledge.
9
Flood, M. (2007). International Encyclopedia of Men and Masculinities.
10
Hall, S. (2003). The Spectacle of the Other. Sage.
11
Jorgensen, M., & Philips, L. (2002). Discourse Analysis as Theory and Method. Sage.
12
Manne, K. (2019). Down Girl: The Logic of Misogyny, Oxford University Press.
13
Schulz, M., Kramarae, C., & Spender, D. (2000). “Women: Terms for women”, In Routledge International Encyclopedia of Women: Global Women’s Issues and Knowledge.
14
Staheli, U. (2004). Competing Figures of the Limit: Dispersion, Transgression, Antagonism and Indifference, in S. Critchley and Merchert (Eds.) Laclau: A Critical Reader. Rutledge.
15
ORIGINAL_ARTICLE
تفکیک جنسیتی فضای شهری و روابط صمیمانة بینجنسیتی: مطالعة مقایسهای تفکیک منعطف و غیرمنعطف
این مقاله تحقیقی انسان شناختی است که تأثیر میزان تأکید بر تفکیک جنسیتی در فضاهای خصوصی و عمومی بر کیفیت روابط دوستانة بین جنسیتی نوجوانان را مطالعه میکند. برای ارزیابی اینکه اهداف سیاستگذاران در تفکیک جنسیتی فضا چگونه در کنش ها و نگرش های جنسیتی کاربران تأثیرگذار بوده است، از مشارکت دو گروه دختران با سبک زندگی متفاوت به لحاظ میزان التزام به تفکیک های جنسیتی (سبک زندگی منعطف و غیرمنعطف) بهره گرفتهایم. نظریة لوفور با تأکید بر فضا به عنوان تولید اجتماعی و تمایز بین کردار فضایی، بازنمایی فضایی و فضاهای بازنمایی مورد استفاده قرار گرفته است. روش تحقیق مردم نگاری و مقایسهای با تأکید بر فنون مشاهدة مشارکتی و مصاحبة مردم نگارانه بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهند که عدم انعطاف در تفکیک جنسیتی، کنجکاوی ها و جهتگیری های جنسی را با پنهان کاری و تصمیمات دارای خطرپذیری بیشتر همراه می کند.
https://jwica.ut.ac.ir/article_82964_a9a834ac2c51a48d4887e19e96dc740c.pdf
2021-06-22
211
229
10.22059/jwica.2021.324850.1616
انسان شناسی شهری
انسان شناسی جنسیت
انتظام فضایی جنسیتی
دوستی دختران و پسران
دختران نوجوان
روش مردم نگاری
روش مقایسهای
نفیسه
ایمانی
nafiseimani94@gmail.com
1
دانشجوی دکتری مردمشناسی دانشگاه تهران
AUTHOR
امیلیا
نرسیسیانس
enerciss@ut.ac.ir
2
دانشیار گروه مردمشناسی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
اشمید، کریستین (1393). «نظریة هانری لوفور دربارة تولید فضا به سوی دیالکتیکی سهبعدی»، فضا، تفاوت، زندگی روزمره؛ خوانش هانری لوفور، ترجمة افشین خاکباز و محمد فاضلی، تهران: تیسا.
1
برومند، مریم؛ طغیانی، شیرین؛ صابری، حمید (1396). «ارزیابی تأثیرات مؤلفههای فضای شهری بر شکلگیری الگوهای رفتاری با تأکید بر جنسیتیشدن آن؛ نمونة موردی: منطقة 2 تهران»، مدیریت شهری، ش 46، ص241ـ260.
2
بوستانی، داریوش؛ محمدپور، احمد (1388). «بازسازی معنایی جهتگیری جنسیتی پسران نسبت به دختران: ارائة یک نظریة زمینهای»، مطالعات راهبردی زنان، ش 44، ص142ـ172.
3
بهرامی برومند، مرضیه (1395). دیگری در اندرونی (واکاوی فضای جنسیتی)، تهران: تیسا.
4
جعفرزاده پور، فروزنده (1390). «تغییرات ارزشی بیننسلی، بازنمایی ارزش ها در شخصیتهای میانسال و جوان مؤنث و مذکر در سریال های ایرانی تلویزیون»، فصلنامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، س7، ش 24، ص 201ـ220.
5
خرمایی، فرهاد؛ زارعی منوجان، نسیبه (1395). «روابط بین دختران و پسران از دیدگاه دختران نوجوان: یک پژوهش کیفی»، دوفصلنامة مشاورة کاربردی، دورة2، ش6، ص 89ـ106.
6
ریاضی، سیدابولاحسن (1393). «نقش دولت در سازمان فضایی شهر (مطالعة موردی منطقة 22 تهران)»، فصلنامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دورة 10، ش35، ص37ـ58.
7
رونبرگر، کلاوس (1393). «هانری لوفور و زندگی روزمره: در جستوجوی ممکن»، فضا، تفاوت، زندگی روزمره؛ خوانش هانری لوفور، تهران: تیسا.
8
سرانا، گپالا (1373). روش شناسی تطبیقی در علوم اجتماعی (انسان شناسی)، ترجمة رحیم فرخ نیا، گناباد: مرندیز.
9
سوزنچی، حسین (1392). جنسیت و دوستی مواجههای اسلامی با مسئلة رابطة دختر و پسر، قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، دفتر نشر معارف.
10
فکوهی، ناصر؛ اوحدی، یاسمن (1391). «هویت و فضای عمومی در شهر (مطالعة دختران دانشجو در شهرستان رفسنجان)»، مطالعات اجتماعی ایران، دورة 6، ش اول، ص 58ـ78.
11
فکوهی، ناصر (1383). انسان شناسی شهری. تهران: نی.
12
ـــــــــ (1394). «تبیین یک الگوی هویتی ترکیبی شهری در جهت پیشرفت و توسعة کشور»، فصلنامة برنامهریزی رفاه و توسعة اجتماعی، ش 22، ص 141ـ181.
13
لوفور، هانری (1395). تولید فضا، ترجمة محمود عبدالله زاده، چ2، تهران: مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران.
14
محمدی اصل، عباس (1389). جنسیت و جغرافیا، تهران: گل آذین.
15
میلگرام، ریچارد (1393). «لوسین کرول: طراحی، تفاوت و زندگی روزمره.»، فضا، تفاوت، زندگی روزمره؛ خوانش هانری لوفور، تهران: تیسا.
16
نادری، سارا (1393). درآمدی بر روایت زنانه از شهر: کاوشی نظری در خوانش تجربه های زنانه از شهر، تهران: تیسا.
17
نجم آبادی، افسانه (1397) زنان سیبیلو و مردان بیریش، ترجمة آتنا کامل و ایمان واقفی، تهران: تیسا.
18
Bagheri, Nazgol (2014). “Mapping women in Tehran's public spaces: a geovisualization perspective”, Gender, Place & Culture: A Journal of Feminist Geography, 21:10, 1285-1301, DOI: 10.1080/0966369X.2013.817972.
19
Creswell, John W. (2006). Qualitative Inquiry & Reaserch Design: choosing among five approaches, London: University of Nebraska, Sage publications.
20
Heyl, Barbara Sherman (2001). “Ethnographic Interviewing”, In Handbook of Anthropology, edited by Paul Atkinson,, Amanda Coffey, Sara Delamont, John Lofland and Lyn Lofland, 323-338. Los Angeles,London, New Delhi, Singapore: Sage Publication.
21
Lefebvre, Henri (1991). The production of space. Translated by Donald Nicholson-Smith. oxford: blackwell.
22
Low, Martina (2006). “The Social Construction of Space and Gender”, European Journal of Women's Studies (SAGE) 13 (2): 119-133.
23
Massey, Doreen (1994). Space, place and gender. Minnesota: University of Minnesota Press.
24
Morrish, Liz؛ Sauntson, Helen and Morrish, Elizabeth (2007). New Perspectives on Language and Sexual Identity. Michigan: Palgrave Macmilan.
25
Reiker, Martina, and Asdar Ali, Kamran (2008). Gendering Urban Space in the Middel East, South Asia and Africa. New York: Palgrave Macmillan.
26
sadoughianzadeh, minoosh (2008). "Gender" and "Space" in Tehran. PHD Thesis, Kassel: University of Kassel.
27
Schnegg, Michael (2014). “Anthropology and Comparison: Methodological Chalenges and Tentative Solutions”, Zeitschrift Fur Ethnologie, 139: 55-72.
28
Spain, Daphne (1992). Gendered spaces. Carolina: The University of North Carolina.
29
Spradley, JP (1980). Participant Observation. New York: Holt,Rinehart & Winston.
30
ORIGINAL_ARTICLE
تصویر زن در سینما (تحلیلی بر ده فیلم دهة 1380 سینمای ایران)
با نزدیکتر شدن رویکردها و ایده های علمی و هنری به همدیگر و مطرحشدن نسبت بین جامعه و هنر، تصویر ارائهشده از گروههای مختلف، بهویژه گروههای فرودست جامعه، از جمله زنان، در رسانهها به موضوعی جدی برای پژوهش بدل شد. مقالة حاضر میکوشد با اتکای به ایدههای نظریة فمینیسم و رویکرد گفتمانکاوی، نحوة بازنمایی این تصویر را در آثار سینمایی (ده فیلم) دهة 1380 در ایران توصیف و نسبت تصاویر برساختة آنها را با گفتمانهای سیاسی غالب در این دوره تحلیل کند. براساس یافتهها، در بیشتر فیلمها، بازنمایی زندگی زنان به سمت مدرنترشدن و متمایل به ایدههای غیرمردسالارانه میرود، اما این زنان مدرن هم هرگز در حالتی قطبی قرار نمیگیرند. آنان همزمان ویژگیهای اصلی هر دو گفتمان را با خود دارند. با توجه به کلیت تصاویر، بهرغم تأثیرپذیری این آثار از نگرش کارگردانان و تعلقات گفتمانی آنها، جلوههایی بازتابی از شرایط اجتماعی مسئلة «زنانگی و مردانگی» در این فیلمها دیده میشود. گویی بازتابی از شرایط گذار واقعی جامعه از مرحلة سنتیتر به مدرنتر در فیلمها نیز وجود دارد.
https://jwica.ut.ac.ir/article_82965_22304c341a21c135e81736a47234048e.pdf
2021-06-22
231
250
10.22059/jwica.2021.324892.1617
بازنمایی
زنانگی
سینما
فمینیسم
مردانگی
جلیل
کریمی
jkarimi79@gmail.com
1
دانشیار گروه جامعهشناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
LEAD_AUTHOR
سیاوش
قلی پور
gholipoor.sia@gmail.com
2
دانشیار گروه جامعهشناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
AUTHOR
مریم
هوری
houri79@razi.ac.ir
3
کارشناسی ارشد، گروه جامعهشناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
AUTHOR
اسدی، عباس؛ عبدی، ندا (1391). «نقش و عملکرد زن در تبلیغات بازرگانی تلویزیون ایران (تحلیل محتوای پیامهای بازرگانی شبکة سه سیما، در سه ماه مهر، آبان و آذر 1391)»، پژوهشنامة زنان، ش 2، ص 1ـ20.
1
استریناتی، دومینیک (1380). مقدمهای بر نظریههای فرهنگ عامه، ترجمة ثریا پاکنظر، تهران: گام نو.
2
بهار، مهری؛ حاجیمحمدی، علی (1389). «برساخت تصویر زنان در آگهیهای بازرگانی تلویزیون ایران»، تحقیقات زنان، ش اول، ص 1ـ21.
3
پاینده، حسین (1385). قرائتی نقادانه از آگهیهای تجاری در تلویزیون ایران، تهران: روزنگار.
4
جمعدار، الهام (1373). «تحلیل سیمای زن در سینمای پس از انقلاب»، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
5
حاضری، علیمحمد؛ ایراننژاد، ابراهیم؛ مهرآیین، مصطفی (1390). «گفتمان اصلاحطلبی اسلامی در ایران پس از انقلاب»، جامعهشناسی تاریخی، ش 13، ص 109ـ152.
6
دووینیو، ژان (1379). جامعهشناسی هنر، ترجمة مهدی سحابی، تهران: مرکز.
7
راودراد، اعظم (1378). «تبیین فیلم و جامعه»، هنر و معماری، ش 2، ص 104ـ123.
8
ــــــــــ (1379). «تحلیل جامعهشناختی فیلمهای دو زن و قرمز»، فارابی، دورة 9، ش 4، ص 60ـ75.
9
ــــــــــ (1380). «تغییرات نقش زن در جامعه و تلوزیون»، پژوهش زنان، ش اول، ص 133ـ157.
10
راودراد، اعظم؛ صدیقی خویدکی، ملکه (1385). «تصویر زن در آثار سینمایی رخشان بنیاعتماد»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش 6، ص 31ـ56.
11
زندی، مسعود (1382). «سینما و تغییرات فرهنگی در ایران، بعد از دوم خرداد 1376 (شکلگیری سینمای زن و تغییرات مضامین آن)»، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
12
سلطانی گردفرامرزی، مهدی؛ رحمتی، محمدمهدی (1386). «شیوههای بازنمایی جنسیت در سینمای ایران»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش 10، ص 79ـ98.
13
شاهرخ، لیلا؛ هاشمی، شهناز (1396). «سنتزپژوهی بازنمایی زنان در سینمای ایران»، جامعه، فرهنگ و رسانه، ش 22، ص 41ـ70.
14
صدر، حمیدرضا (1381). درآمدی بر سینمای ایران، تهران: نشر نی.
15
عبدالخانی، لنا؛ نصرآبادی، محمد (1390). «بازنمایی نقش زنان در سینما (سیاستگذاریهای فرهنگی در سینمای قبل و پس از انقلاب اسلامی)»، زن و فرهنگ، ش 10، صص 87ـ96.
16
علیخواه، فردین؛ باباتبار، احسان؛ نباتیشغل، امین (1393). «زن به مثابه سوژه شناسا (تحلیلی از سینمای اصغر فرهادی)، پژوهشنامه زنان، ش 2، صص 59ـ87.
17
فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان، گروه مترجمان، تهران: مرکزمطالعات و تحقیقات رسانهها.
18
کسرایی، سالار؛ مهرورزی، پروشات (1396). «بازنمایی نقش اجتماعی زنان در سینمای پس از انقلاب ایران (مطالعه موردی دو فیلم «یه حبه قند» و «فروشنده»)»، جامعهپژوهی فرهنگی، ش 4، صص 159ـ192.
19
کرمی، محمدتقی؛ محمدزاده، زهرا (1395). «بازنمایی زن دوم در سینمای ایران»، مطالعات رسانههای نوین، ش 6، ص 163ـ207.
20
گیدنز، آنتونی (1374). جامعهشناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نی.
21
لاجوردی، هاله (1386). «فمنیسم مثبتـ فمنیسم منفی»، پژوهش زنان، ش 3، ص 83ـ107.
22
محمدپور، احمد؛ ملکصادقی، مریم؛ علیزاده، مهدی (1391). «مطالعة نشانهشناختی بازنمایی زن در فیلمهای سینمایی ایران (مطالعة موردی: سگکشی، چهارشنبهسوری و کافهترانزیت)»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش 29، ص 41ـ70.
23
مرادی کوچی، شهناز (1380). «مرز قاطع تصویر زن در سینمای ایران»، فارابی، ش 42 و 43، ص 91ـ112.
24
میرفخرایی، تژا؛ فتحی، اسماعیل (1390). «تصویر زن در فیلمهای نخبهگرا و عامهپسند دهة هفتاد سینمای ایران»، فرهنگ و ارتباطات، ش 1، ص 193ـ225.
25
وندایک، تئون، ای (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمانکاوی انتقادی، ترجمة گروه مترجمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
26
ونزونن، لیزبت (1383). «رویکردهای فمینیستی به رسانهها»، ترجمة محمدرضا حسنزاده و حسن رئیسزاده، تهران: رسانه، ش 16، ص 155ـ196.
27
همتی، هلن (1379). «بازنمایی مشاغل زنان در سینمای ایران»، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی تهران.
28
Benjamin, Walter (1936). “The work of art in age of mechanical reproduction”, source: http:// pixels.filmtv.ucla.edu/gallery/web/jalian_scaff/bengamin/
29
Bilcher, J & Whelehan, I. (2005). 50 key concepts in gender studies‚ London. Sage.
30
Giddens, Anthony (1992). The transformation of intimacy, standard CA: standard university press.
31
ORIGINAL_ARTICLE
بازنمایی شخصیت زن در کتابهای خاطرهنگاری دفاع مقدس (مطالعة موردی کتابهای ساجی، صباح، زیباترین روزهای زندگی و چراغهای روشن شهر)
کتابهای خاطرهنگاری دفاع مقدس یکی از سندهای ماندگار در تاریخ ایران اسلامی است. روز 31 شهریور 1359 رژیم بعث عراق به ایران حملة نظامی کرد و جنگ تحمیلی آغاز شد. حضور زنان دوشادوش مردان از ابتدای جنگ و فعالیت آنها در قالب گروههای امدادی و پشتیبانی مسئولیتی بود که برعهده گرفته و تا پایان جنگ این وظیفه خطیر را انجام دادند. زنان رزمنده پس از جنگ به ثبت خاطرات خود و دیگر زنان رزمنده در قالب رمان، خاطرهنگاری و تاریخ شفاهی از جنگ پرداختند. مقالة حاضر به بررسی چگونگی بازنمایی ابعاد شخصیتی زنان رزمندة دفاع مقدس در 4 کتاب خاطرهنگاری منتخب پرداخته است. این چهارکتاب تحت عنوان صباح، ساجی، چراغهای روشن شهر و زیباترین روزهای زندگی ضمن آنکه با محوریت شخصیت زن نگاشته شده، آثار بهروز و اثرگذار در این عرصهاند. یافتههای این مقاله با استفاده از روش تحلیل مضمونی نشان میدهد که بازنمایی شخصیت زنان در چهار حوزة معنایی بینش، گرایش، کنش و عوامل شخصیتساز قابل طبقهبندی است. در حوزة بینش مواردی همچون اعتقادات دینی، اخلاقی و انقلابی قابل طرح است و در حوزة گرایش مضامینی مانند روحیات خودساخته، مقتدر، منزجر از جنگ، کنجکاو و عفیفانه ذکر شده است. در حوزة کنش نیز مواردی همچون کمکرسانی، فعالیتهای مذهبی، انقلابی، نظامی، فرهنگی و مقید به انجامدادن فرایض دینی احصا شده و در پایان نیز عوامل شخصیتساز با محوریت خانواده مورد تأکید قرار گرفته است.
https://jwica.ut.ac.ir/article_82966_f0edd5a1c5d935528c18fbc0bdc54ce1.pdf
2021-06-22
251
271
10.22059/jwica.2021.324479.1608
بازنمایی
خاطرهنگاری
دفاع مقدس
زن و جنگ
شخصیت زن
مریم سادات
میری
miri.1428@gmail.com
1
کارشناسی ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی، دانشگاه سوره
LEAD_AUTHOR
محمدصادق
نصرالهی
m.nasrollahi@isu.ac.ir
2
استادیار گروه فرهنگ و دولت، دانشکدة معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق(ع)
AUTHOR
قرآن کریم.
1
اتینکسون، هیلگارد (1396). زمینة روانشناسی، ترجمة حسن رفیعی و محسن ارجمند، تهران: ارجمند.
2
اشرف، احمد (1388). «تاریخ، خاطره، افسانه»، ایراننامه، ش 71، ص525ـ538.
3
ــــــــــ (1388). «سابقة خاطرهنگاری در ایران»، دوماهنامة بخارا، ش 74، ص 339ـ363.
4
جودکی، محمدعلی (1395). نقش زنان در دفاع مقدس، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
5
شییر، مایکل اف. (1387). نظریههای شخصیت، ترجمة احمد رضوانی، مشهد: آستان قدس رضوی.
6
کمری، علیرضا (1383). با یاد خاطره، تهران: سورة مهر.
7
ــــــــــ (1390). تاریخنگری و تاریخنگاری جنگ ایران و عراق، تهران: مرکز اسناد دفاع مقدس.
8
لوته، باکوب (1391). مقدمهای بر روایت در ادبیات و سینما، ترجمة امید نیکفرجام، تهران: مینوی خرد.
9
مهدیزاده، سیدمهدی (1387). رسانهها و بازنمایی، تهران: دفتر مطالعات و توسعة رسانهها.
10
هیوارد، سوزان (1381). مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی، ترجمة فتاح محمدی، تهران: هزارة سوم.
11
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی شخصیت پردازی های زنانه در رمان تحت أقدام الأمهات اثر بثینة العیسی
ادبیات زنانه بهمنزلة یکی از گونههای ادبی، در کشورهای عربی و به طور خاص کویت از دهة پنجاه آغاز و در دهة هفتاد تا نود به اوج خود رسید. بثینةالعیسی بهعنوان یکی از فعالان این حوزهـ با انتشار رمان تحت أقدام الأمهاتـ توانسته است با قلم ادبی خود مشکلات زنان و جامعة در حال گذار کویت را در دنیای داستان به تصویر بکشد. از ویژگیهای بارز این رمان، چندصدایی و تعدد شخصیتهای زنی است که هریک نمایندة طبقهای از جامعة زنان کویت هستند؛ شخصیتهای زنی که به تناوب در داستان حاضر میشوند و نویسنده از ذهن ایشان رنجها و مشکلاتشان را روایت میکند و تغییر و تحولات جامعة زنان را به تصویر میکشد. به نظر میرسد بثینة العیسی درصدد است ضمن آگاهیبخشی به خوانندگان خود، از تحولی سخن بگوید که با دست یافتن نسل جدید به حقوق ازدسترفتة خویش به دست آمده است. تحقیق حاضر درصدد است با روش توصیفیـ تحلیلی شخصیتهای زن رمان را مورد تحلیل قرار دهد و تشویشها و تمایلات درونیشان را به تصویر بکشد. نتایج تحقیق گویای آن است که بثینة العیسی با تکیه بر دانش ادبی و مهارت نویسندگی خود توانسته است در رمان تحت أقدام الأمهات، آرا و اندیشههای فمینیستی خود را بیان کند و با کلیشهسازیهای فرهنگ مردسالار به مقابله برخیزد. العیسی در این اثر ادبی با آفرینش شخصیتهای مختلف زن، اندیشههای مردسالار و زنستیزانة جامعة کویت را منعکس میکند و دو واکنش «تسلیمشدن» ایشان را در نسل قدیم و «عصیانگری» را در نسلهای جدید به نمایش میگذارد.
https://jwica.ut.ac.ir/article_82967_e30fd88fe24379ef56243cb906f6f3af.pdf
2021-06-22
273
290
10.22059/jwica.2021.323901.1596
ادبیات فمینیستی
بثینة العیسی
رمان تحت أقدام الأمهات
زنان
شخصیت پردازی
میترا
علیشاهی
mi.alishahi@hsu.ac.ir
1
دانشجوی دکتری رشتة زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری، خراسان رضوی
AUTHOR
مصطفی
مهدوی آرا
m.mahdavi@hsu.ac.ir
2
استادیار رشتة زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری، خراسان رضوی
LEAD_AUTHOR
إبراهیم، عبدالله (2011). السرد النسوی الثقافة الأبویة، الهویة الأنثویة و الجسد، بیروت: الموسسة العربیة للدراسات و النشر.
1
العیسی، بثینة (1398). بهشت مامان غیضة، ترجمة روحالله کریمی، تهران: نیماژ.
2
ــــــــــ (2009). تحت أقدام الأمهات، بیروت: الدار العربیة للعلوم ناشرون.
3
الغذامی، عبدالله محمد (2006). المرأة واللغة، الطبعة الثالثة، المرکز الثقافی العربی.
4
برسلر، چارلز (1393). درآمدی بر نظریهها و روشهای نقد ادبی، ترجمة مصطفی عابدینیفرد، چ3، تهران: گلشن.
5
بوردیو، پییر (1380). نظریة کنش، ترجمة مرتضی مردیها، تهران: نقشونگار.
6
پاکنیا، محبوبه، مردیها، مرتضی (1394). سیطرة جنس، چ3، تهران: نی.
7
جوف، فانسون (2012). أثر الشخصیة فی الروایة، ترجمة لحسن أحمامة، دمشق: دار التکوین.
8
دقیقیان، شیریندخت (1371). منشأ شخصیت در ادبیات داستانی پژوهشی در نقش پروتوتیپها در آفرینش ادبی، تهران: نشر نویسنده.
9
ریترز، جورج (1393). نظریة جامعهشناسی، ترجمة هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
10
رید، ایولین (1380). آزادی زنان، مسائل، تحلیلها و دیدگاهها، ترجمة افشنگ مقصودی، تهران: گلآذین.
11
کیال، باسمة (1981). تطور المرأة عبر التاریخ، بیروت: مؤسسة عزالدین للطباعة و النشر.
12
مشیرزاده، حمیرا (1382) از جنبش تا نظریة اجتماعی، تاریخ دو قرن فمینیسم، تهران: چاپ غزال.
13
منصورنژاد، محمد، به کوشش حجتالله محمدشاهی (1381). مسئلة زن، اسلام و فمینیسم، تهران: برگ زیتون.
14
واتکینز، سوزان آلیس، روئدا، ماریسا، رودریگز، مارتا (1380). فمینیسم، قدم اول، ترجمة زیبا جلالی نائینی، تهران: نشر و پژوهش شیرازه
15
هریس، جانت (1394). معیار یگانه دربارة آزادی زنان، ترجمة شهلا طهماسبی، تهران: گل آذین.
16
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل بازنمایی فرهنگ جنسیتی در رمانهای نویسندگان زن ایران طی سه دهه
در میان همة ژانرهای ادبی، رمان بیشترین ارتباط را با جامعه و زندگی واقعی دارد. همچنین نویسندگان زن، برای نوشتن از جنبههای گوناگون زندگی و جنسیت خویش، از آغاز گونة ادبی رمان را برگزیدهاند. این مقاله با روش تحلیل محتوایی به بررسی مسائل مربوط به زنان در رمانهای نویسندگان زن سه دهة 1370، 1380 و 1390 ایران میپردازد و تأثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی هر دهه را بر محتوای رمانها نشان میدهد. به همین منظور، از هر دهه دو رمان برای بررسی انتخاب شده و نتیجه حاکی از آن است که دگرگونیهای اجتماعی و فرهنگی تأثیر بسیاری بر دیدگاه نویسندگان زن در پرداخت شخصیتها و مسائل زنانه دارد و تحول محتوای رمانها منطبق با تحولات جامعه و متأثر از آن است. در رمانهای دهة 1370، سلطة مردانه و خشونت پررنگتر است و زنان قدرت و جایگاهی ندارند. شخصیتهای زن رمانهای دهة 1380 نیز شرایط تقریباً مشابهی با دهة قبل دارند و بحث هویتیابی در این دهه بسیار پررنگ و مهم است. زنان رمانهای دهة 1390 اما به استقلال و آزادی عمل دست یافتهاند، فعالانه در جامعه حضور مییابند و دغدغهها و مطالبات متفاوتی دارند.
https://jwica.ut.ac.ir/article_82968_45cb5d60c35e105e5d6db742431d1161.pdf
2021-06-22
291
318
10.22059/jwica.2021.320505.1559
بازنمایی
تحولات اجتماعی رمان
فرهنگ جنسیتی
نویسندگان زن
غزل
کریمی سنگدهی
ghazal.mrga@gmail.com
1
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندارن
LEAD_AUTHOR
رضا
ستاری
rezasatari@umz.ac.ir
2
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندارن
AUTHOR
سید قاسم
حسنی
g.hassani@umz.ac.ir
3
استادیار مردمشناسی دانشگاه مازندارن
AUTHOR
ارمی، سیما؛ فتوحی، محمود؛ تقوی، محمد؛ و خلیلی، محسن (1396). «بازنمایی جنسیت در رمان لالایی برای دختر مرده اثر حمیدرضا شاهآبادی»، مجلة جستارهای نوین ادبی، س50، ش2، ص25ـ56.
1
اعزازی، شهلا (1383). «ساختار جامعه و خشونت علیه زنان»، فصلنامة رفاه اجتماعی، دورة4، ش14، ص59ـ96.
2
ببران، صدیقه (1381). نشریات ویژة زنان، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
3
بشیری، محمود؛ محمودی، معصومه (1390). «بررسی مقایسهای موضوعات و درونمایههای مرتبط با زنان در داستانهای زنمحور زنان داستاننویس (1300ـ1380)»، فصلنامة زبان و ادب پارسی، دورة 15، ش47، ص51ـ80.
4
پاکنیا، محبوبه؛ صادقیپویا، مهدیس (1397). «بازنمایی جنسیت در رمان کلیدر»، فصلنامة تحقیقات فرهنگی ایران، ش11، دورة4، ص89ـ112.
5
پاینده، حسین (1397). نظریه و نقد ادبی (درسنامهای میانرشتهای)، ج2، تهران: سمت.
6
ــــــــــ (1383). گفتمان نقد: مقالاتی در نقد ادبی، تهران: روزنگار.
7
پرستش، شهرام (1383). «نظریة رمان جورج لوکاچ»، کتاب ماه، ش78.
8
پرستش، شهرام؛ ساسانیخواه، فائزه (1389). «بازنمایی جنسیت در گفتمان رمان»، نشریة زن در فرهنگ و هنر، دورة 2، ش4، ص55ـ74.
9
تابناک (1393). ممیزی کتاب در دولت روحانی چگونه است؟: tabnak.ir/fa/news/455479
10
خجسته، فرامرز؛ فسایی، جعفر (1396). «بازتولید مناسبات سلطه در رمان شوهر آهو خانم»، نشریة نقد و نظریة ادبی، دورة 2، ش2، ص17ـ38.
11
ربیعی، کامران (1385). «تغیرات اجتماعی و تأثیر آن بر سیاستهای فرهنگیـ اجتماعی دولت در ایران پس از انقلاب»، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
12
رحمانی، سپیده (1396). «بررسی و تحلیل ده رمان مشهور ادبیات معاصر ایران»، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تبریز.
13
رحیمی، رضوان (1395). «جستاری دربارة دگرگونیهای انواع ادبی در حماسه»، مجلة زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا، س7، ش1، ص68ـ87.
14
روانیپور، منیرو (1397). کولی کنار آتش، چ15، تهران: مرکز.
15
زیباکلام، صادق؛ افشاری، داوود؛ اصلانزاده، عبدالله (1389).«علل روی کار آمدن خاتمی (دولت اصلاحات) براساس نظریة توسعة نامتوازن ساموئل هانتینگتون»، فصلنامة تحقیقات سیاسی و بینالمللی، دورة 2، ش3، ص51ـ76.
16
سبزهای، محمدتقی (1395). «تحلیل جامعهشناسی حوزة عمومی در ایران پس از انقلاب»، فصلنامة علوم اجتماعی، دورة 22، ش71، ص48ـ89.
17
سراج، علی (1394). گفتمان زنانه (روند تکوین گفتمان زنانه در آثار نویسندگان زن ایرانی)، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
18
شاملو، سپیده (1396). انگار گفته بودی لیلی، چ18، تهران: مرکز.
19
شمیسا، سیروس (1385). نقد ادبی، ویراست دوم، تهران: فردوس.
20
عباسنیا، اکرم (1387). «مشارکت سیاسی زنان در دولت اصلاحات»، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس.
21
عبدی، زهرا (1393). ناتمامی، چ8، تهران: چشمه.
22
علیزاده، خدیجه (1390). «بررسی روند تغییر مسائل اجتماعی شهر تهران در سی سال اخیر»، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
23
غلامحسینزاده، غلامحسین؛ طاهری، قدرتالله؛ حسینی، سارا (1391).«سیر ادبیات زنان در ایران از ابتدای مشروطه تا پایان دهة 1380»، نشریة تاریخ ادبیات (پژوهشنامة علوم انسانی)، دورة 6، ش71، ص199ـ212.
24
قاسمزاده، علی؛ علیاکبری، فاطمه (1395). «مؤلفههای نوشتار زنانه در رمان سرخی تو از من»، دوفصلنامة زبان و ادبیات فارسی، دورة 24، ش80، ص181ـ205.
25
کار، روح انگیز (1380). مشارکت سیاسی زنان: موانعـ امکانات، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
26
کوندرا، میلان (1367). هنر رمان، ترجمة پرویز همایونپور، تهران:گفتار (تاریخ اصل اثر: 1986).
27
گروه فرهنگ و هنر (1395). نگاهی به کارنامة فرهنگی و هنری دولت تدبیر و امید. عبارت: ebaarat.ir/content/news/3468
28
گیدنز، آنتونی (1393). جامعهشناسی، ترجمة حسن چاوشیان، چ9، تهران: نی.
29
مایلز، رزالیند (1380). زنان و رمان، ترجمة علی آذرنگ، تهران: روشنگران و مطالعات زنان (تاریخ اصل اثر: 1987).
30
محمدی اصل، عباس (1388). جنسیت و زبانشناسی اجتماعی، تهران: گلآذین.
31
مرعشی، نسیم (1396). پاییز فصل آخر سال است، چ29،تهران: چشمه.
32
معاونت امور زنان و خانواده (1398). گزارش اقدامات سال 1397 معاون رئیسجمهوری در امور زنان و خانواده به دکتر روحانی. پایگاه اطلاعرسانی دولت: dolat.ir/detail/321054
33
معاونت امور زنان و خانواده (1397). آمارهایی از میزان تحصیلات زنان. پایگاه اطلاعرسانی دولت: dolat.ir/detail/314830
34
مقصودی، مجتبی؛راهبر، اهورا (1394).«نگرش انتقادی از درون به اصلاحطلبی در جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامة علوم سیاسی، س11، ش اول، ص213ـ238.
35
میرقدیری، محبوبه (1393). و دیگران، چ5، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
36
نجفیان، آزاده؛ حسامپور، سعید؛ پورگیو، فریده (1398). «تحلیل انتقادی گفتمانهای قدرت و جنسیت در آثار نویسندگان زن دهة 1380»، نشریة زن و جامعه، دورة 10، ش2، ص149ـ167.
37
وفی، فریبا (1396). رؤیای تبت، چ20، تهران: مرکز.
38
هوشمند، فرزانه (1389). «جریانشناسی جنبش زنان در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی (1388ـ1357)»، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم سیاسی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.
39
ولیزاده، وحید (1387). «جنسیت در آثار رماننویسان زن ایرانی»، نشریة نقد ادبی، دورة اول، ش اول، ص191ـ224.
40
ORIGINAL_ARTICLE
آسیب شناسی رسانه در بازنمایی خانواده و گونه های آن (مطالعة موردی صداوسیمای مرکز ایلام)
در پژوهش حاضر، آسیب شناسی رسانه در سه مجموعه از سریالهای محلی صداوسیمای مرکز ایلام بررسی و تحلیل شده است. به منظور دستیابی به این هدف، پژوهش حاضر با اتکا به رویکرد نظریة بازنمایی و برمبنای قرائت نشانهشناختی از گفتارهای تبدیلشده به متن، سعی کرده است دلالتهای معنایی و تصاویر فرهنگیای را که سریالهای قالوقواله، برا و بش و هرکه را خوی بازنمایی میکنند تحلیل کند. تجزیهوتحلیل یافتهها چند نوع مفهوم مرتبط با آسیب اجتماعی خانواده در سیمای مرکز ایلام را نشان میدهد: برساخت تصویر دوگانه از خانواده، مناقشهبرانگیز نمودن تفاوتها و بازتولید کلیشههای نقشی مبتنی بر احترام به ساحت سنت. برمبنای نتایج این پژوهش در خانوادۀ سنتی، پایبندی به آداب و رسوم محلی و مقاومت در برابر مدرنیته بهمنزلة یک ارزش تصویر شده است؛ در این خانواده، زن معمولاً «زنِ پذیرنده» است و تصمیمگیرندۀ اصلی مرد است و آنجا هم که زن در موضوعی مهم تصمیم میگیرد، نتیجۀ نابهنجاری را رقم میزند. آنچه را در این سریالها نمایش داده میشوند میتوان در بطن جامعه هم دید. به عبارتی، میتوان سمتوسوی شبکۀ استانی مرکز ایلام را در سریالهای مورد مطالعه، تمرکز بر پذیرش مردانگی و زنانگی سنتی و سیطرۀ آن بر سایر مردانگیها و زنانگیها دانست که در طول سالهای پخش سریالها (1388ـ1392) این نحوة بازنمایی، صورت مسلط بوده است.
https://jwica.ut.ac.ir/article_82969_eaed7793a7283051b2d650bd0bd8a79f.pdf
2021-06-22
319
340
10.22059/jwica.2021.324839.1615
آسیب شناسی رسانه
بازنمایی خانواده
تحلیل محتوای کیفی
شبکۀ استانی ایلام
گونه های خانواده
حسن
پیری
hpiri.1367@gmail.com
1
دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه کاشان
LEAD_AUTHOR
مرتضی
واحدیان
m.vahedian1367@gmail.com
2
دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه کاشان
AUTHOR
مهران
سهراب زاده
sohrabzadeh@mail.kashanu.ac.ir
3
دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه کاشان
AUTHOR
آسابرگر، آرتور (1379). روشهای تحلیل رسانهها، ترجمة پرویز اجلالی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
1
استوری، جان (1385). مطالعات فرهنگی دربارۀ فرهنگ عامه، ترجمۀ حسین پاینده. تهران: آگه.
2
اسحاقی، پیمان (1390). «صحنه، بازی، بازیگر»، نشریة بامداد، ش 2و3.
3
بخارایی، احمد؛ محمدی شکیبا، عباس (1394). «بازتاب مسائل اجتماعی در سریال فرانسوی معلم با تاکید بر مسئلة بزهکاری»، فصلنامة پژوهشهای ارتباطی، س22، ش3، ص9ـ31.
4
بشیر، حسن؛ اسکندری، علی (1392). «بازنمایی خانواده در فیلم سینمایی یه حبه قند»، فصلنامة تحقیقات فرهنگی ایران، دورة 6، ش2، ص143ـ161.
5
پژوهشنامة تخصصی مسئلهشناسی، افق مکث (1395) ماهنامة فرهنگی و پژوهشی، س اول، ش 10.
6
پیری، حسن؛ قاسمی، یارمحمد؛ پیری، صدیقه (1396). «بازنمایی زنانگی در سریالهای شبکۀ محلی ایلام»، زن در فرهنگ و هنر، دورة9، ش2، ص209ـ229.
7
پیری، حسن؛ یعقوبی، علی؛ پیری، صدیقه (1395). «بازنمایی مردانگی در شبکۀ محلی سیمای ایلام»، جامعهپژوهی فرهنگی، س7، ش اول، ص65ـ 104.
8
حاجی مشهدی، عزیزالله (1395). تصویر خانواده در سینمای اصغر فرهادی، پایگاه خبری تحلیلی سینما.
9
حسینی پاکدهی، علیرضا؛ رضوانی، سعیده (1392). «چگونگی بازنمایی آسیبهای اجتماعی کودکان و نوجوانان در مستندهای اجتماعی پس از انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامة علوم اجتماعی، ش 60، ص 79ـ122.
10
ساعی، علی (1387). روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: سمت.
11
سروی زرگر، محمد (1389). «مصرف در آگهیهای تجاری، یک تحلیل نشانهشناختی»، نشریة پژوهشهای ارتباطی، دورة17، شاول، ص59ـ92.
12
سلطانی گردفرامرزی، مهدی (1385). «نمایش جنسیت در سینمای ایران»، مجلۀ پژوهش زنان، دورة 4، ش 1 و 2، ص 61ـ91.
13
طاری، اسد؛ جباری، سعید؛ قوانلو قاجار، مصطفی (۱۳۸۸). «مطالعة بازنمایی چهرة معلولان در ۲۰ فیلم سینمایی ایرانی و خارجی»، کانون پژوهشهای علوم ارتباطات اجتماعی، چ اول، ش اول.
14
علیزادهاقدم، محمدباقر؛ شیریندل، احمد؛ جعفریفرد، لیلا (1395). «مطالعة چگونگی بازنمایی ارزشها و روابط خانوادگی در سریالهای شبکة فارسیوان»، جامعه، فرهنگ و رسانه، س5، ش 20، ص107ـ 124.
15
فلیک، اووه (1391). درآمدی بر تحقیقات کیفی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
16
قاسمی، محمدصادق (1391). «بازنمایی آسیبهای اجتماعی در آثار سینمایی رسول ملاقلیپور»، پایاننامة ارشد دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
17
مرادی، علیرضا؛ زمانی، طوبی؛ کاظمی، علی (1391). سینما و تفاوت: بررسی نشانهشناختی فیلم عروس آتش، فصلنامة مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورة اول، ش4، ص 131ـ153.
18
معاونت اجتماعی استانداری ایلام (1395-1394). پیمایش وضعیت مسائل و آسیبهای اجتماعی استان ایلام.
19
مک کوایل، دنیس (1384). درآمدی بر نظریة ارتباطات جمعی، ترجمة اجلالی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
20
مهدیزاده، مهدی (1387). رسانهها و بازنمایی، تهران: دفتر مطالعات و توسعة رسانهها.
21
Dixit, Shikha (2005). “Meaning and Explanation of Mental Illness: A Social Representations Approach”, Psychology and Developing Societies, Vol 17, pp. 1-18.
22
Dixit, Shikha, Mishra, Mamata, Sharma, A.K (2008). “Conceptualisation of Health and Illness: A Study of Social Representation among Bondos of Orissa”, Psychology and Developing Societies, Vol 20, pp. 1-26.
23
Dyer, Richard (2005). White, in Film Theory: Critical Concept in Media and Cultural Studies, Volum 3, Routledge.
24
Hall, Stuart (1997). The Work of Representation, In Cultural Representation and Signifying Practice, Sage Publication.
25
McQuail, Denis (1987). Mass Communication Theory: An introduction, second edition, London: Sage Publications.
26
Moscovici, Serge (2000). Social Representations, Cambridge Polity Press.
27