ORIGINAL_ARTICLE
کارکرد قدرتبخش زبان در زندگی روزمرۀ زنان (مطالعۀ استراتژیهای زبانی قدرت در زنان طبقۀ متوسط ساکن تهران)
چکیدهانسانها برای پیشبرد زندگی خود استراتژیهای زبانی متعددی را بهکارمیگیرند. این مسئله در جوامعی چون ایران که با توزیع نامتوازن قدرت روبهروست و ابزار قدرت در دسترس مردمانش به همین ابزار زبانی محدود میشود، بیشتر بهچشم میخورد. علاوهبر آن نیز گروه های خاص اجتماعی، مانند زنان، بهواسطۀ خاصتر بودن شرایط اجتماعی و فرهنگی و سرمایه های اندکی که در دست دارند، بهطریق اولی به مکانیزم های زبانی مختلف متوسل میشوند تا بتوانند در میدانهایی که سهم آن ها از قدرت ناچیز است، مناسبات قدرت را بهنفع خود تغییر دهند. از همین روی هم دنیای زنانه با زبان تعریف میشود و این مقاله قرار است با بررسی کنشهای زبانی زنان در بستر زندگی روزمره به کنه زبان زنانه و البته استراتژیهای زبانی زنان پی ببرد و با روش کیفی و ترکیبی از مصاحبۀ گروهی در قالب گروه متمرکز[1]، تجربۀ زیسته و متونی مثل وبلاگها و رمانها (در حد منابع کمکی) به این پرسش پاسخ دهد که زنان ایرانی در زندگی روزمرهشان از چه استراتژیهایی برای اعمال قدرت در مقابل نابرابری ها و رسیدن به حداکثر منافع استفاده میکنند.
https://jwica.ut.ac.ir/article_85525_4855a5e0909fa9665df72676fe416063.pdf
2021-12-22
511
539
10.22059/jwica.2021.329739.1674
کلیدواژگان زبان زنانه
استراتژیهای زبانی
زندگی روزمره
قدرت و مقاومت
زبانشناسی جنسیت
مریم
فردوسی
mitraferdosi@gmail.com
1
دانشجوی دکتری علوم ارتباطات دانشگاه علامهطباطبایی
LEAD_AUTHOR
نعمت الله
فاضلی
nfazeli@hotmail.com
2
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
AUTHOR
فهرست منابع
1
آرون، ریموند (1382). «مراحل اساسی سر اندیشه در جامعهشناسی»، ترجمه باقر پرهام، چ ششم، تهران: علمی و فرهنگی.
2
ارهارت، اوته (1384). «زبان زنان، زبان سلطهپذیری است»، نشریۀ روانشناسی جامعه، شمارۀ 10 و 11، صص 34-37.
3
انصاری، منصور؛ طاهرخانی، فاطمه (1389). «بررسی نظریۀ زبان و قدرت نمادین پیر بوردیو»، فصلنامۀ پژوهشهای سیاسی و بینالمللی، سال اول، شماره سوم، صص30-23.
4
آورند، مهدی (1392). «زوال زبان پدری. استراتژی زنان و ادبیات زنان برای رسیدن به استقلال ادبی در شعر معاصر»، مجلۀ ادبی تابلو، شمارۀ 2، ص 12.
5
بوردیو، پییر (1390). تمایز: نقد اجتماعی، قضاوتهای ذوقی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: ثالث
6
بوردیو، پییر(۱۳۷۵). «جامعهشناسی و ادبیات، آموزش عاطفی فلوبر»، ترجمه یوسف اباذری. فصلنامۀ ارغنون، شمارۀ ۹و۱۰، ص82.
7
بوردیو، پیر (1381). نظریۀ کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه مرتضی مردیها، تهران: نقشونگار.
8
بیمن، ویلیام (1378). زبان، منزلت و قدرت در ایران، ترجمه رضا ذوقدار مقدم، تهران: نی.
9
پانتام، رابرت و دیگران (1385). سرمایۀ اجتماعی (اعتماد، دموکراسی و توسعه)، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، چ دوم، تهران: عصر انتظار.
10
جنکینز، ریچارد (1385). پیر بوردیو، ترجمه لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نی.
11
حقیقت، صادق (۱۳۸۵). روششناسی علوم سیاسی، قم: مفید.
12
دورکیم، امیل (۱۳۸۱). دربارۀ تقسیم کار اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، تهران: مرکز.
13
ریپلی، تیم (1390). راهنمای عملی تحلیل گفتوگو، گفتمان و سند، ترجمه عبدالله بیچرانلو، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
14
رید، ا (1363). انسان در عصر توحش، ترجمه محمود عنایت. تهران: علمی و فرهنگی.
15
رید، ایولین (1384). فمینیسم و مردمشناسی، ترجمه افشنگ مقصودی. تهران: گلآذین.
16
ریتزر، جورج (۱۳۹۵). نظریۀ جامعهشناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نی.
17
سجادی، مهدی (1384). «فمینیسم در اندیشۀ پست مدرنیسم»، مطالعات راهبردی زنان، سال هشتم، زمستان، شماره ۲۹، صص 38-7.
18
شویره، کریستین؛ فونتن، اولویه (1385). واژگان بوردیو، ترجمه مرتضی کتبی، تهران: نی.
19
فاضلی، نعمتالله (1388). «تعارف ایرانی، تعارف انگلیسی»، مجلۀ آیین، شمارههای 26 و 27، بهمن و اسفند، صص 70-81.
20
فکوهی، ناصر (1382). تاریخ نظریههای انسانشناسی. تهران: نی.
21
ضمیران، محمد (۱۳۷۸). میشل فوکو، دانش و قدرت، تهران: هرمس.
22
کریستوا، ژولیا (1389). فردیت اشتراکی، ترجمه مهرداد پارسا، تهران: روزبهان.
23
کوتس، دیوید (1396). مبانی سرمایهداری. مترجم محمدحسین بیرامی. تهران: دنیای اقتصاد.
24
لگیت، مارلین (1391). زنان در روزگارشان (تاریخ فمینیسم در غرب)، مترجم نیلوفر مهدیان، تهران: نی.
25
محمدپور، احمد (1388). «تحلیل دادههای کیفی: رویهها و مدلها»، فصلنامۀ علمیپژوهشی انجمن انسانشناسی ایران (نامه انسانشناسی)، دوره ۲، شمارۀ 10، صص 160-127.
26
معین، محمد (۱۳۸۸). فرهنگ فارسی، ۶ جلد. تهران: امیرکبیر.
27
Bourdieu,P (1990) .”Outline of a Theory of Practice”, Editor: Nice,R. University Press, Cambridge.
28
Chemaly,S (2014) .“10Simple Words Every Girl Should Learn” , www.huffingtonpost.com.
29
Fairclough, N (1989). Language and power. London: Longman.
30
Foley, William (1997). Anthropological Linguistics: An Introduction. published by Wiley-Blackwell.
31
Guberman,R (1996). ”Julia Kristeva interviews”،New York: Columbia University Press.
32
Harker,R (1990). "Education and Cultural Capital" in Harker, R., Mahar, C. ,&Wilkes, C ,(eds), An Introduction to the Work of Pierre Bourdieu: The Practice of Theory, MacmillanPress, London.
33
James,D.and Clarke,S (1993). “Women, Men and Interruptions: ACritical Review".In Gender and Conversational Interaction. Edited by Tannen,D ,Oxford University press, pp231-280.
34
Solnit, R (2014). published by Haymarket Books.
35
VanDijk,T (1985). Handbook of discourse analysis, London: Academic Press,4 Vols.
36
Wittgenstein, Ludwig (1925). Philosophical Investigation, New York: Harcourt, Brave and World, Sec 23
37
Zimbalist Rozaldo, M (1974). “Woman cultural, and society: A Theoretical Overview”, in: M. Zimbalist and L.Lamphere, Woman, Cultural, and society, Stanford University Press.
38
ORIGINAL_ARTICLE
تصویر زن در آثار سینمایی اصغر فرهادی
چکیدهسینمای اصغر فرهادی، برندۀ جایزۀ اسکار، با تمرکز بر حضور بیشتر زنان و ارائۀ نقشهای کلیدی بدان ها، به مقولۀ «زن» توجه ویژه نشان داده است، اما باید دریافت بازنمایی زن در این آثار تا چه حد توانسته از تصورات قالبی و کلیشههای مردانه رها شود؟ فیلمهای «رقص در غبار»، «شهر زیبا»، «چهارشنبهسوری»، «دربارۀ الی»، «جدایی نادر از سیمین»، «گذشته»، «فروشنده» و «همه میدانند» آثاری هستند که در آن ها زن نقطۀ کانونی فیلم بهشمار میآید. در این پژوهش کوشیدهایم با روش تحلیل محتوای کیفی، و این رویکرد که فرهادی با بازنمایی زندگی زنان به اهمیتبخشی او توجه کرده، به بررسی این فیلمها بپردازیم. بررسی کدها، مقولات و مفاهیم نشان میدهد که اگرچه تعداد و اهمیت کاراکترهای زن و نیز سپردن نقشهای کلیدی بدان ها با گذشت زمان روبهفزونی بوده، در عین حال زنان با کنشهای منفعلانه، نقشهای شغلی جنسیتزده و عدم حضور در عرصۀ عمومی، بهشکلی وابسته به همسر از نظر مالی، بحرانزا، مستأصل، ناتوان و بیکفایت نمایش داده میشوند. بهنظر میرسد جهت اهمیتبخشی به زن، تمرکز بر موضوع زن کافی نیست و باید به لایههای پنهان روایتها که حاکی از ذهنیت و تصورات قالبی مردانه است، نیز توجه کرد.
https://jwica.ut.ac.ir/article_85528_1d2fac2abaef93cbbb376c718dde3e19.pdf
2021-12-22
541
559
10.22059/jwica.2021.327879.1652
واژههای کلیدی: اصغر فرهادی
فیلم
تحلیل محتوای کیفی
زنان
جدایی نادر از سیمین
افسانه
توسلی
afsaneh_tavassoli@alzahra.ac.ir
1
دانشیار گروه مطالعات زنان وخانواده، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
زهره
بابایی
zbabaei1404@gmail.com
2
کارشناسی ارشد گروه مطالعات زنان و خانواده، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
AUTHOR
منابع
1
آذری، غلامرضا (1377). «جایگاه روش تحلیل محتوایی در سینما»، مجلۀ فارابی، شمارة 31.
2
امیری، سپیده و زارع خلیلی، فتحالله (1398). «ارزیابی نمود نقش اجتماعی زن در سینمای ایران (سالهای 1390 تا 1396)»، زن در فرهنگ و هنر، شمارۀ 3، ص 324-309.
3
استرینائی، دومینیک (1384). مقدمهای بر نظریههای فرهنگ عامه، مترجم: ثریا پاکنظر، تهران: گام نو.
4
افشار، حمیدرضا؛ کمالینیا، فرزین (1396). «بررسی ساختار دیداری فیلمهای اصغر فرهادی با بررسی سه فیلم «دربارۀ الی»، «جدایی نادر از سیمین» و «گذشته»، نشریۀ هنرهای زیبا-هنرهای نمایشی و موسیقی، دورۀ ۲۳، شمارۀ ۴، زمستان ۱.
5
تاجیک، محمدرضا (1389). «نشانهشناسی؛ نظریه و روش»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، شمارۀ 4، ص 37.
6
حسنپور، آرش؛ یزدخواستی بهجت (1394). «پروبلماتیک زنبودگی (نمایش جنسیت و برساخت کلیشههای اخلاقی زنانه در سینمای ایران»، مطالعات فرهنگ-ارتباطات، سال شانزدهم، شمارۀ32.
7
حدادپور خیابان، شادی (1388). «تصویر زن در سینمای ایران (سالهای 84-80)»، مجلۀ اطلاعات حکمت و معرفت، شمارۀ سیوهفتم، ص 69-66.
8
دشتبانی، زهرا (1392). «بازآفرینی زنان نقش متوسط و نقش اجتماعی آنان در آثار سینمایی اصغر فرهادی» پایاننامۀ کارشناسی ارشد، پژوهشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهرانمرکز.
9
راودراد اعظم، صدیقی خویدگی ملکه (1385). «تصویر زن در آثار سینمایی رخشان بنیاعتماد»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دورۀ 2، شمارۀ 6، صص 56-31.
10
راودراد، اعظم و میرزاده، احسان (1396). «نشانهشناسی تصویر زن در سینمای اصغر فرهادی (تحلیل نشانهشناسانۀ فیلمهای رقص در غبار، دربارۀ الی و گذشته)»، جامعهشناسی هنر و ادبیات، دورۀ 9، شمارۀ اول، صص 77-53.
11
رضایی، محمد و سمیه افشار (1389). «بازنمایی جنسیتی سریالهای تلویزیونی (مرگ تدریجی یک رؤیا ـ ترانهی مادری)»، مجلۀ زن در فرهنگ و هنر، دورۀ اول، شمارۀ چهارم، صص 94-75.
12
صادقی علی، راد فیروز (1394). «تحلیل جامعهشناختی روند شکلگیری و تحول جریان موج نو سینمای ایران (1348-1357)»، مطالعات جامعهشناسی، سال ششم، شمارۀ بیستوچهارم، صص50 -35.
13
علیخواه، فردین؛ باباتبار، احسان؛ نباتی شغل، امین (1393). «زن بهمثابة سوژة شناسا (تحلیلی از سینمای اصغر فرهادی)»، پژوهشنامۀ زنان، سال پنجم، شمارۀ 2 علمی-پژوهشی. صص 88-59.
14
فیلک، اووه (1391). درآمدی بر روش تحقیق کیفی، ترجمۀ هادی جلیلی، چ پنجم، تهران: نی.
15
قائدی، محمدرضا و گلشنی، علیرضا (1395). «روش تحلیل محتوا، از کمیگرایی تا کیفیگرایی»، فصلنامۀ روشها و مدلهای روانشناختی، سال هفتم، شمارۀ 23، صص 82-57.
16
کلانی طهرانی، الهه؛ آذری، غلامرضا (1397) «تحلیل نشانهشناسانۀ اخلاقیات در ارتباطات انسانی جدایی نادر از سیمین ساختۀ اصغر فرهادی»، جامعۀ فرهنگ رسانه، دورۀ 26 (7)، صص 102-81.
17
لوکاچ، جورج (1392). پژوهشی در رئالیسم اروپایی، ترجمۀ اکبر افسری، تهران: علمی و فرهنگی.
18
مظفری، افسانه و نیکروحمتین، فرزانه (1388). «تحلیل محتوای فیلم دو زن به کارگردانی تهمینه میلانی با رویکرد به زن»، پژوهشنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 2، صص 164-139.
19
مهرینگ مارگارت، منتظری حمیدرضا (1387). «کارگاه فیلمنامه، سینمای نوشتاری: شخصیتپردازی در فیلمنامه»، نقد سینما، آذرماه، شمارۀ ۶۰.
20
هاشمیزاده، رضا؛ دالور، علی؛ مظفری، افسانه (1396). «هویت ایرانی و سینما؛ بازنمایی هویت ایرانی در فیلم (مادر)»، فصلنامۀ مطالعات ملی، شمارۀ 69، صص 85-102.
21
هنرخواه، نازنین؛ شیخمهدی، علی (1398). «خوانشی روانکاوانه از روابط سلطه بین زنان و مردان در فیلم گذشته (۱۳92) ساختۀ اصغر فرهادی»، نشریۀ هنرهای زیبا ـ هنرهای نمایشی و موسیقی، دورۀ 25، شمارۀ 1، بهار ۱.
22
Alexander, Victoria D. (2003). Sociology of the Arts. London: Blackwell publishing. Bufkin, J. The Representation of Ethno-racial Minorities and Women in Modern Movies. available in (www. ingenta. com).
23
Arnold Hauser (2011), The Sociology of Art, Publisher: Routledge; 1st edition (October 28, 2011) ISBN 0-415-69994-0.
24
Hall, Stuart. (1997), Cultural Representation and Signifying Practice, London: Sage Publications.
25
Hosseinzadeh , Abolhassan; Fayyaz, Ebrahim, Naderi; Ahmad)2018( »The Analysis of the Discourse of Iranian Humanist Realism Cinema: The Case of Asghar Farhadi’s works«. National Academy of Managerial Staff of Culture and Arts Herald, (3): 10-24.
26
Lowaymi Mutlaq, K., Hematian, B(2012). »Nader and Simin-A Separation: ADeconstructive Reading«. Journal of Research in Applied Linguistics. 3(1): 130-141.
27
ORIGINAL_ARTICLE
زنان متولد دهۀ شصت و نقش آنها در آینده؛ مطالعهای کیفی در بلوکهای سازندة تصاویر آینده (مورد مطالعه: استادان زن شهر اصفهان)
چکیدهتحقق هر آینده مطلوبی در ایران، در گرو مشارکت زنان بهمثابۀ نیمی از کنشگران این آینده است. بررسی میزان احساس تعلق خاطر زنان به آینده و تلاش برای افزایش این احساس، گامی در جهت تقویت امید اجتماعی در جامعه است. آیندهپژوهی دانش شناخت و ساخت چنین آیندهای است. یکی از رویکردهای آیندهپژوهانه استخراج و تحلیل تصاویر آینده است. این پژوهش با روش تحلیل مضمون به استخراج و تحلیل تصاویر ذهنی زنان متولد دهۀ شصت از آینده انجام شده و طی چهار مرحله کدگذاری روی دادههای حاصل از 15مصاحبة نیمهساختاریافته از زنان دانشگاهی در شهر اصفهان، شش مضمون فراگیر بهدستآمده است. این مضامین که بلوکهای سازندة تصاویر آیندۀ ذهن این زنان هستند، عبارتاند از: «در انتظار بهترین آینده»، «آینده جنسیتی»، «عصر انسان»، «دولت من»، «آیندهای که نمیخواهمش» و «بیآیندگی اجتماعی». بنابر نتایج این پژوهش، تحقق هر آیندهای در گرو ایجاد بستر نقد فراگیر وضع موجود، گسترش شکل جدیدی از مشارکت زنان در خلق آینده بهمنظور ایجاد حسّ تعلق به این آینده است، توصیۀ راهبردی این پژوهش «اثرپذیری» سیاستها و سیاستگذاران از این تصاویر و «اثرگذاری» سیاستهای آینده بر روی این مضامین است تا منجر به خلق آیندهای پایدار شود.
https://jwica.ut.ac.ir/article_85531_09c3a90a875b297c82f4b0aa1b51e972.pdf
2021-12-22
561
584
10.22059/jwica.2021.328570.1659
کلیدواژهها زنان
متولدین دهۀ شصت
آیندهپژوهی
تصاویر آینده
تصویرپردازی
زهرا
حیدری دارانی
za.heidari@gmail.com
1
دانشآموخته کارشناسی ارشد آیندهپژوهی، دانشگاه اصفهان، اصفهان
LEAD_AUTHOR
زهرا
مجیدیفر
z.majidifar59@gmail.com
2
دانشآموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان
AUTHOR
احد
رضایان
rezayan@nrisp.ac.ir
3
دانش آموخته دکتری و پسادکتری آینده پژوهی، پژوهشگر مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
AUTHOR
منابع
1
احسانی، بهمن؛ انعامی، علی (1390). «دیدهبانی آیندۀ مواد مخدر و روانگردان و جایگاه پلیس زن ایران در مواجهه با روندهای تأثیرگذار بر آن»، پلیس زن، س 5، ش 14، صص 103– 127.
2
ایرنا (1399): http://www.irna.ir/fa/News/82614479
3
پورعزت، علیاصغر (1389). مدیریت راهبردی عصرمدار: رویکرد آیندهپژوهانه به منافع عمومی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
4
پولاب، امالبنین؛ پیشگاهیفرد، زهرا (1389). «آیندهپژوهی وضعیت آموزش زنان در منطقۀ خاورمیانه با تأکید بر ایران»، زن و فرهنگ، س 1، ش 4، صص 15- 27.
5
پیشگاهی فرد، زهرا؛ پولاب، امالبنین (1388). «آیندهپژوهی وضعیت اشتغال زنان در منطقۀ خاورمیانه با تأکید بر جایگاه ایران». زن در توسعه و سیاست، س 7، ش 3، صص 89-106.
6
درویشی سهتلانی، فرهاد؛ همتی، زهره (1397). «سناریوهای پیش روی حضور زنان ایرانی در عرصۀ سیاست 1396-1406 یک بررسی آیندهپژوهانه»، زن در توسعه و سیاست، س 16، ش 3، صص 379-196.
7
دنیای اقتصاد (1399). http://yon.ir/KfYMu
8
رضایان، احد؛ کاظمی، معصومه (1393). «تصویرپردازی و کلانتصاویر آیندة سیاست جهانی؛ تصویرپردازی روشی مناسب برای شناخت آینده در جهان پیچیده». فصلنامۀ مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی، س 6، ش 3، صص 173-200.
9
طالبیان، حامد؛ طالبیان، سارا (1396). «زنان و کنشگری در رسانههای اجتماعی (مطالعه موردی: صفحۀ فیسبوکی آزادی یواشکی زنان)». زن در توسعه و سیاست، س 15، ش 2، صص 205-202.
10
طاهری دمنه، محسن؛ حیدری دارانی، زهرا (1398). «زنان و دگرگونیهای آینده؛ تحلیلی بر تصاویر ذهنیِ دخترانِ متولد دهۀ 1370 از آینده». زن در توسعه و سیاست، ش 66، صص 539-555.
11
طاهری دمنه، محسن؛ کاظمی، معصومه (1397). «تمایل به مهاجرت در میان جوانان؛ مطالعهای کیفی در تصاویر آینده». فصلنامۀ علمیپژوهشی مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی، ش 4، صص 53ـ87.
12
طاهری دمنه، محسن (1394). «بررسی تحلیلی تصاویر آینده جامعة ایرانی در ذهن جوانان تحصیلکرده کشور براساس روش تحلیل لایههای علّی (CLA)». پایاننامۀ دکتری، آیندهپژوهی. دانشکدۀ علوموفنون نوین، دانشگاه تهران.
13
فردانیوز (1399): https://www.fardanews.com/fa/news
14
کاظمیپور، شهلا (1385). «تحولات اخیر و آینده وضعیت اشتغال و بیکاری در ایران با تأکید بر وضعیت اشتغال زنان». فصلنامۀ انجمن جمعیتشناسی ایران، س 1، ش 1، صص20– 42.
15
عنایتالله، سهیل (1388). پرسش از آینده، آیندهپژوهی بهمثابۀ ابزار تحول سازمانی و اجتماعی، ترجمۀ مسعود منزوی، تهران: مرکز آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
16
مرکز ملی آمار ایران (1400). https://www.amar.org.ir/
17
نوروزی، لادن (1381). «مدلی برای تبیین نرخ مشارکت اقتصادی زنان شهری»، زن در توسعه و سیاست، س 1، ش 4، صص 1-16.
18
یاسینی، راضیه (1400). «برساخت تصویر «زن» در نشریات تخصصی هنری در دورة اصلاحات (1376 تا 1384)». زن در فرهنگ و هنر، س 13، ش 1، صص 35– 63.
19
Bell, Wendell (2003). “Foundations of futures studies: History, purposes, and knowledge”. Volume 1, Human science for a new era. New Brunswick: Transaction Publishers.
20
Dator, J (2002). “Futures studies as applied knowledge”. In New thinking for a new millennium (PP. 119-129). Routledge.
21
Ghasemi, Hamid & Rasekh, Nazanin (2020). “Identifying Dimensions of Communication Literacy: Thematic Analysis Approach”. Journal of Health Literacy, 4 (4). pp. 18-29.
22
Hedorfer, Petra & Schultze, Matthias (2014). “Meeting and convention 2030: a study of megatrends shaping our industry”.
23
Kaboli, S. Akhgar & Tapio, Petri (2018). “How late-modern nomads imagine tomorrow? Causal Layered Analysis practice to explore the images of the future of young adults”, Futures, 96, PP 32-43.
24
Polak, Fred (1973), “The image of the future”, Elsevier, Amsterdam.
25
Shahid, N Khan (2014). “Qualitative Research Method – Phenomenology”, Asian Social Science; Published by Canadian Center of Science and Education, 10 (21), PP 1-11.
26
Taheri Demneh, Mohsen & Morgan, D. Ray (2018). “Destination Identity: Futures Images as Social Identity”, Futures Studies, 22 (3), PP 51-64.
27
Tickell, Crispin (2011). “Societal responses to the Anthropocene. Philosophical transaction of royal society”, 369, PP 926–932.
28
Folke, Carl & Stephen Polasky & Johan Rockström & Victor Galaz & Frances Westley & Michèle Lamont, Marten Scheffer & Henrik O¨ sterblom& Stephen R. Carpenter & F. Stuart Chapin III, Karen C. Seto & Elke U. Weber & Beatrice I. Crona & Gretchen C. Daily & Partha Dasgupta & Owen Gaffney & Line J. Gordon & Holger Hoff & Simon A. Levin & Jane Lubchenco & Will Steffen & Brian H. Walker (2021). "Our future in the Anthropocene biosphere”, Ambio, PP 1-36.
29
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی «من» و «منِ اجتماعی» در هویت زنان بخش پهلوانی شاهنامۀ فردوسی
چکیدههویت، تصویری ذهنی جهت شناخت است و میتوان آن را در ویژگیهایی که به هر فرد تشخّص میدهند، یافت. بررسی هویت زنان موضوع کنکاش پژوهشگران مختلفی بوده است. شاهنامۀ فردوسی از این رو که دربردارندۀ بخش عمدهای از میراث فرهنگی و اجتماعی ایرانیان است، منبع مناسبی برای بررسی هویت زنان است. متن پژوهش شاهنامۀ فردوسی تصحیح جلال خالقی مطلق است. روش تحقیق، کیفی و فنّ مورد استفاده، تحلیل محتوا و چارچوب تحقیق، مدل مفهومی است. از دو مفهوم بنیادی «من» و «منِ اجتماعی» برای تحلیل کنشهای زنان در شاهنامه استفاده شده است. این پژوهش نشان میدهد که هویتیابی زنان در شاهنامه، نتیجۀ برتری «من» در خودشان است. در کنشهای تمام شخصیتهای مورد مطالعه جز سیندخت، من از منِ اجتماعی آشکارتر است. آنجا که بحث انتخاب یا تصمیمگیری است، کنشهایی از زنان سرمیزند که چهبسا در همان لحظه از تفاوت آن آگاه نیستند و وقتی خلاف هنجارها و انتظارات جامعه رفتار میکنند، «من» آشکار میشود. بروز همین کنشهای متفاوت و هنجارشکنیهاست که باعث تشخص و فردیت آنان میشود. جسارت در عشق، شجاعت، جنگاوری، خردمندی و سیاست از ویژگیهای هویتبخشِ زنان در بخش پهلوانی شاهنامۀ فردوسی بهشمارمیرود.
https://jwica.ut.ac.ir/article_85529_d565de8957c797aece86b493804e6347.pdf
2021-12-22
585
601
10.22059/jwica.2021.328153.1656
کلیدواژگان هویت
زنان
شاهنامۀ فردوسی
من
منِ اجتماعی
فهیمه
ملکی مارشک
maleki.fahime@gmail.com
1
دانشجوی دکترای گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ ادبیاتوعلوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.
AUTHOR
ابوالقاسم
قوام
ghavam@um.ac.ir
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ ادبیاتوعلوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.
LEAD_AUTHOR
هما
زنجانی زاده
homa009@yahoo.com
3
دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد.
AUTHOR
منابع
1
انصافپور، غلامرضا، حقوق و مقام زن در شاهنامۀ فردوسی، تهران: وزارت فرهنگ و هنر، بیتا، بیجا.
2
ادیبی، حسین (1358). نظریههای جامعهشناسی، تهران: جامعه.
3
تنهایی، حسین ابوالحسن (1399). دستگاه نظری جرج هربرت مید، تهران: اندیشۀ احسان.
4
توسلی، غلامعباس (1386). نظریههای جامعهشناسی، چاپ سیزدهم، تهران: سمت.
5
جنکینز، ریچارد (1396). هویت اجتماعی، ترجمۀ اکبر احمدی، تهران: تمدن علمی.
6
حمیدی، بهمن (1384). فرهنگ زنان شاهنامه، تهران: پژواک کیوان.
7
خالقی مطلق، جلال (1394). زنان در شاهنامه، تهران: مروارید.
8
ریتزر، جرج (1384). نظریۀ جامعهشناسی در دوران معاصر، ترجمۀ محسن ثلاثی، چ دهم، تهران: علمی.
9
فردوسی، ابوالقاسم (1393). شاهنامۀ فردوسی، تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران: بنیاد دایرۀالمعارف اسلامی.
10
کیا، خجسته (1371). سخنان سزاورار زنان در شاهنامۀ پهلوانی، تهران: فاخته.
11
گیدنز، آنتونی (1386). جامعهشناسی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نی.
12
نیکنام، مژگان (1398). هویت (مبانی، نظریات، انواع و چشماندازها)، تهران: تزکیه.
13
ولف، الیس، والاس، روث.ا (1396). نظریههای معاصر جامعهشناسی گسترش سنت کلاسیک، ترجمۀ مهدی داودی، تهران: ثالث.
14
ORIGINAL_ARTICLE
طراحی مانتوی مجلسی بانوان با الهام از طرح و رنگ قالیهای قشقایی
چکیدهدر عصر حاضر توجه به هویت و فرهنگ هر ملت از جایگاه خاصی برخوردار است و پوشاک یکی از مهمترین شاخصههای هویتی هر جامعهای محسوب میشود که بهطور مداوم در حال تغییر است. این دگرگونی سبک بیش از همه در لباس بانوان رخ میدهد. بسیاری اوقات در ایران نیز طراحی لباس بانوان تحت تأثیر مد جهانی و به عبارتی، فرهنگ غرب قرار گرفته است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف احیاء ارزشهای هویتی، قومی و ایجاد خلاقیّت در بخشی از پوشاک اجتماع بانوان، یعنی مانتوی مجلسی، انجام شد.. بدین منظور قابلیتهای نقوش قالیهای لچکترنج و شبهناظم قشقایی که از طرحهای اصیل این قوم است، در طراحی مانتوهای بانوان مورد بررسی قرار گرفت. پرسشهای پژوهش چنین بود که با چه روش علمی میتوان از طرحها و نقشمایههای قالیهای قشقایی در طراحی لباس بهره جست؟ و چه راهکارهایی برای کاربردی کردن نقوش و ساختار بخشی از قالیهای قشقایی در پوشاک اجتماعی بانوان ایرانی وجود دارد؟ این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی با اتکا به منابع کتابخانهای صورت پذیرفت و با روش الگوی خلاقیّت اسکمپر که بر هفت تکنیک اساسی جانشینی، ترکیب، اقتباس، تقویت، کاربرد دیگر، حذف و وارونه کردن استوار است، انجام شد. درنهایت نتایج نشان داد: نقوش قالیهای قشقایی قابلیّت این را دارند تا هم در طراحی و هم در اجرا براساس الگوی اسکمپر با تکنیکهای مختلف دوخته و یا تزیین شوند. در بخش طراحی مانتوها راهکارهای بهدستآمده این بود که نقوش بهصورت تکنقش و بخشی از ساختار قالی، چه در طراحی و چه در دوخت و اجرا، میتوانند بهکاربرده شوند.
https://jwica.ut.ac.ir/article_85526_39119f2d19bbd3f7436b40068ea84c16.pdf
2021-12-22
605
627
10.22059/jwica.2021.330139.1678
کلیدواژگان قالیهای قشقایی
پوشاک بانوان
طراحی مانتو
هویت
خلاقیّت
اسکمپر
الهه
ایمانی
e.imani@shirazartu.ac.ir
1
استادیار گروه فرش دانشگاه هنر شیراز، شیراز، ایران.
LEAD_AUTHOR
افسانه
قانی
afsanehghani@gmail.com
2
استادیار دانشکده هنر و علوم انسانی دانشگاه شهرکرد، ایران
AUTHOR
منابع
1
افروغ، محمد (1399). «بررسی و تحلیل نقش طاووس در جُلهای قشقایی»، پژوهشهای ایرانشناسی، سال9، شمارۀ 1، 23-2.
2
اکبری، فاطمه و بابایی، پروین (1393). «بررسی مبانی نظری طراحی مد لباس زنانه در الگوی ایرانی-اسلامی»، فصلنامۀ نقد کتاب. شمارۀ 1و 2، صص 258-241.
3
ایرانمنش، فرنوش، وندشعاری، علی (1397). «بررسی ساختار فرمی طرح و نقش قالی سرناظم استان فارس از دوره قاجار تا معاصر»، گلجام 34، صص 52-33.
4
ایزدی، عباس، شایستهفر، مهناز (1395). «مطالعه تطبیقی ساختار طر ح لچک و ترنج قالیهای جمهوری آذربایجان و قشقاییهای فارس»، فصلنامۀ پژوهش هنر، سال ششم، شماره 11، صص 57-39.
5
پرهام، سیروس (1370). دستبافتهها عشایری و روستایی فارس، ج اول، تهران: امیرکبیر.
6
پوپ، آرتور (1387). سیری در هنر ایران، جلد ششم. تهران: علمی و فرهنگی.
7
تابان، محمدرضا (1392). روشهای پرورش و برانگیختن خلافیت، چ اول، شیراز: نوید.
8
جنکینز، ریچارد (1331). هویت اجتماعی، ترجمۀ تورج یاراحمدی. تهران: شیرازه.
9
حشمتی رضوی، فضلالله (1395). «سیروس پرهام، چهرۀ ماندگار و درخشان پژوهش فرش ایران»، طره، شمارههای 12و13، صص 72-71.
10
حیدریبگهجان، شیلان (1394). «مطالعه ومعرفی نقوش قالیهای سنندج بهمنظور بهرهوری در تزئینات پوشاک والبسه بانوان»، پایاننامۀ ارشد، دانشگاه پیامنور، مرکز تهران شرق.
11
دهخدا، علیاکبر (1373). لغتنامه، ج11، تهران: دانشگاه تهران، ص15508.
12
دادور، ابوالقاسم، مؤمنیان، حمیدرضا (1385). «عوامل مؤثر بر شکلگیری و پیدایش نقوش گلیم قشقایی»، شماره 2. گلجام. صص 46-64.
13
شهبازی، عبدالله (1396). مقدمهای بر شناخت ایلات و عشایر، تهران: نی.
14
صادقی فسائی، محمد (1371). با تار و پود عشق: گبهها و قالیهای عشایری فارس، تهران: نگار.
15
صلواتی، مریم (1387). «تجلی نمادگردونۀ خورشید «مهرانه» در قالیهای ایل قشقایی»، شمارۀ 9. صص48-35.
16
صفینژاد، الهه (1395). «ارزیابی کاربست خلاقیت در طراحی مانتوهای اجتماع/ نمایش و مجلسی (دومین جشنوارۀ بینالمللی مد و لباس ایران براساس الگوی فنی اسکمپر»، دانشگاه علم و هنر اردکان.
17
فهیمنیا، معصومه (1385). مرجع طراحی لباس، فیگور، مانکن طراحی لباس، طرح لباس مردانه و زنانه، تهران: بیهق کتاب.
18
کشمیریپور، ماهک (1394). «اثربخشی تلفیق برنامۀ انضباط شخصی با تکنیک خلاقیت اسکمپر بر رفتار کارآفرینانه دانشجویان دانشگاه شیراز»، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
19
معین، محمد (1382). فرهنگ فارسی، ج 6، تهران: امیرکبیر، 1382، ص1465.
20
نصیری، محمدجواد (1374). سیری در هنر قالی بافی ایران، تهران: مؤلف.
21
نصیری طیبی، منصور (1388). نقش قشقاییها در تاریخ و فرهنگ ایران. تهران: دفتر برنامهریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی وزارت عتف.
22
هیئت، جواد (1365). سیری در تاریخ زبان و لهجههای ترکی. تهران: نو.
23
یاسینی، راضیه. بیچرانلو، عبدالله (1397). «برساخت سینمایی زیباییشناسی پوشاک زنان در گفتمانهای ارزشگرایی، سازندگی و اصلاحطلبی»، جامعهشناسی هنر و ادبیات، دورۀ 11، شمارۀ دوم، پاییز و زمستان 13.
24
Eberle, B (2008). Scamper: Creative Games and Activities for Imagination Development press Stephen Fagg, State Coordinator (Gifted Education)
25
Kruse, D (2007) .Scamper On Hawker Brownlow. Education Services Australia Limited.
26
Ozyapark,M (2015). The Effectiveness of SCAMPER Technique on Creative Journal for the Education of Gifted Young , 4(1),31-40.
27
Serrat,Olivier (2017). Knowledge Solutions, Tools, Methods, and Approaches to Drive Organizational Performance, Springer, Singapore.
28
URL1: https://en.wikipedia.org/wiki/S.C.A.M.P.E.R
29
URL2:https://esam.ir/zoomItemN.aspx?img=ngsghbz_1308161010686!1.jpg&slide= 1&IDi=1010552
30
URL3: https://www.komodaa.com/blog/traditional-manto/
31
URL4: https://torobche.com/vip/hand-drawn-background
32
URL5: https://www.incc.ir/news/IDincc/5810
33
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی کانونهای صوفیانۀ زنان در سدههای سوم تا هشتم هجری
چکیدهسدههای چهارم تا هشتم هجری دورانی که تصوف و مراکز وابسته به آن در تمام سرزمینهای جهان اسلام گسترش یافته بود، بستر مناسبی برای رشد و کنشگری زنان در این زمینه فراهم آمد. در این دوران، تجربۀ زیستۀ زنان در طریق سیر و سلوک عرفانی، نقش کلیشهای آنان را که تنها در قالب مادر، همسر، فرزندآور و موجودی وابسته به مرد، بازنمایی شده بود؛ دگرگون ساخت. در این سدهها، زنان صوفی مجلس درس داشتند و سالک میپروردند، و برخلاف انتظار خانقاهداری میکردند و برداشت مردانه پنداشتن این طریق را به چالش میکشیدند. تمرکزاصلی این مقاله بر شناخت مکانهای عبادت و زهد ورزی و خانقاهها و کانونهای زنانِ اهل تصوف، به روش توصیفی-تحلیلی، است. براساس دادههای موجود زنان پیش از شکلگیری خانقاهها، بیشتر در خانهها سیر و سلوک میکردند و در دورۀ شکلگیری طریقتها، در مجالس و برخی خانقاههای اهل تصوف، آموزش میدیدند و از سدۀ پنجم به بعد شهرهای مکّه و قدس به سبب فضای زیارتی و مجاور شدن زائران و صوفیان، کانونِ گونهای خانقاه زنان بود که جنبۀ نگهداری و دستگیری از زنان نیازمند را نیز داشت. به نظر میرسد این خانقاهها زمینه ساز کانونهای دیگری به نام رباط در شرق سرزمینهای اسلامی مانند دمشق، قاهره و حلب و حتی آناتولی بوده باشد. در طریقتهایِ تسامحمدار ـ مانند مولویه و بکتاشیه ـ نیز زنان افزون بر حضور در مجالس آموزشیِ اهلِ تصوف، خانقاهداری میکردند. به این ترتیب زنان با مدیریت خانقاهها و آموزش تعالیم صوفیانه و عرفانی به مرتبهای از استقلال و رهبری جمعی و مرشدیت دست یافتند.
https://jwica.ut.ac.ir/article_85527_afc3addcac4f2f5ba5cf063eba96e7aa.pdf
2021-12-22
627
643
10.22059/jwica.2021.325276.1621
کلید واژگان تصوف
جلسات صوفیانۀ زنان
خانقاه زنان
زنان صوفی
مجالست اهل تصوف
اکرم
ارجح
arjah132@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
AUTHOR
شهرام
پازوکی
shpazouki@hotmail.com
2
استاد موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
طاهره
حاج ابراهیمی
thajebrahimi@yahoo.com
3
دانشیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
AUTHOR
منابع
1
ابن بزاز، توکلبن اسماعیل (1376). صفوهالصفا، تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: زریاب.
2
ابنجوزی، عبدالرحمنبن علی(1415). تلبیس ابلیس، تصحیح ایمن صالح، قاهره: دارالحدیث.
3
ابنجوزی، عبدالرحمنبن علی (1423). صفوه الصفوه،ج4، تحقیق ابراهیم رمضان و سعید الحّام،بیروت: دارالکتب العلمیه.
4
ابنعربی (بیتا). الفتوحات المکیه،ج3، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
5
افلاکی، شمس الدین احمد(1375). مناقب العارفین،ج2، تصحیح تحسین یازیجی، تهران: دنیای کتاب.
6
اولوداغ، سلیمان(1399). زن در نگاه صوفی، مترجم رحیم کوشش، تهران: سبزان.
7
بایرام، میکائیل(1379). اوحدالدین کرمانی و حرکت اوحدیه، ترجمۀ منصوره حسینی و داوود وفایی، تهران: نشر مرکز.
8
بدوی، عبدالرحمن(1393). شهید عشق الهی رابعه عدویه، ترجمۀ محمد حریرچی، تهران: مولی.
9
تذکره بغراخانی (تذکره مشایخ اویسیه)(1376). تصحیح محمد منیر عالم، راولپندی: آرمی پریس.
10
جامی، عبدالرحمن(1375). نفحات الانس من حضرات القدس، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، تهران: اطلاعات.
11
جاحظ، عمروبن بحر (1948). البیان والتبیین، ج3، تحقیق و شرح عبدالسلام محمد هارون، بیروت: دارالجیل.
12
جواد، مصطفی(2006). الربط الصوفیه البغدادیه و اثرها فی الثقافه الاسلامیه، بیروت: الدار العربه للموسوعات.
13
جهانگیری، محسن(1381)." مقام زن در عرفان ابن عربی در حدود شریعت" ، فصلنامه فلسفه دانشگاه تهران، س2، ش 6و7، ص5-20.
14
حسنزاده، اسماعیل؛قدرتی وایقان، منیژه (1394). "بانوان صوفیه در طریقت بکتاشیه در آناتولی دوره سلجوقیان روم"، مطالعات تاریخ فرهنگی، بهار، س6، ش23،ص19-44.
15
حسینی، مریم(1399). نخستین زنان صوفی، چ2، تهران: نشر علم.
16
دانشگر، مریم(1391). "یافته هایی پیرامون زندگی عبدالله قطب محیی و موقعیت جغرافیایی اخوان آباد"، پژوهشهای علوم تاریخی، س 4، ش 1، پیاپی5، بهار و تابستان ؛ص95-110.
17
دیلمی، ابوالحسن(1363). سیرت شیخ کبیر ابو عبدالله ابنخفیف شیرازی، ترجمۀ رکنالدین یحیی جنید شیرازی، تصحیح آن ماری شیمل، به کوشش توفیق سبحانی، تهران: بابک.
18
ربانی، زهرا(1391). فرهنگ ایرانی در قلمرو سلجوقیان روم، تهران: علمی فرهنگی.
19
رضوی، اطهر عباس(1380). تاریخ تصوف در هند،ج1، ترجمۀ منصور معتمدی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی تهران.
20
زاهدی، سعدیه (1398). 50 میلیون زن جهان اسلام را تغییر دادند، ترجمۀ منصوره موسوی و سمیه سعادتمند، تهران: انتشارات مروارید.
21
زرینکوب، عبدالحسین(1363). جستجو در تصوف ایران، تهران: امیرکبیر.
22
ستاری،جلال(1374). عشق صوفیانه، تهران: نشر مرکز.
23
سخاوی، علیبن احمد(1406). تحفه الاحباب و بغیه الطلاب فی الخطط و المزارات و التراجم والبقاع المبارکات، قاهره: مکتبه الکلیات الازهریه.
24
سلمی، ابو عبدالرحمن(1413). ذکرالنسوه المتعبدات الصوفیات، تحقیق محمود محمد الطناخی، قاهره: مکتبه الخانجی.
25
سمرقندی، عمربن حسن (1354). منتخب رونق المجالس و بستان العارفین و تحفه المریدین، تصحیح احمدعلی رجائی، تهران: اتشارات دانشگاه تهران.
26
سمعانی، ابوسعد عبدالکریم(1418). التحبیر فی المعجم الکبیر، حواشی خلیل المنصور، بیروت: دارالکتب العلمیه.
27
طاهری، زهرا(1397). حضور پیدا و پنهان زن در متون صوفیه، تهران: نشر ثالث.
28
عسلی، کامل جلیل(1981). معاهدالعلم فی بیت المقدس، عمان: جامعه الاردنیه.
29
عطار، محمدبن ابراهیم (1378). تذکره الاولیاء، تصحیح محمد استعلامی، تهران:زوار.
30
عطار، محمدبن ابراهیم (1368). منطق الطیر(مقامات الطیور)، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
31
علبی، اکرم حسن(1410). خطط دمشق: دراسه تاریخیه شامله علی علی مدی الف عام من سنه 400ه- سنه 1400ه، دمشق لدور القرآن و الحدیث و المدارس و البیمارستانات و الجوامع الکبری و الخوانق و الربط و الزوایا و الاسواق و الحمامات و الدروب، دمشق: دارالطباع.
32
غزالی، محمد بن محمد(1427). احیاء العلوم الدین،ج4، تصحیح محمد وهبی سلیمان و اسامه عموره، دمشق: دارالفکر.
33
غزی، نجم الدین(1979). الکواکب السائره فی الاعیان المائه العاشره، ج1،تصحیح جبرائیل سلیمان جبور، بیروت: دارالافاق الجدیده.
34
غنیمه، عبدالرحیم (1364). تاریخ دانشگاههای بزرگ اسلامی، ترجمۀ نورالله کسایی، تهران، انتشارات یزدان.
35
فاسی، تقی الدین محمد بن احمد (1985). شفاالغرام باخبارالبلدالحرام،ج1، بیروت:دارالکتاب العربی.
36
قشیری، ابوالقاسم(1361). رساله قشیریه، ترجمۀ ابوعلی بن احمد عثمانی، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: مرکز انتشارات علمی فرهنگی.
37
کحاله، عمر رضا(1404). اعلام النساء فی عالمی العرب والاسلام، ج1، بیروت:دارالکتاب العربی.
38
کیانی، محسن(1369). تاریخ خانقاه در ایران، تهران: کتابخانه طهوری.
39
گولپینارلی، عبدالباقی(1382). مولویه بعد از مولانا، ترجمۀ توفیق سبحانی، تهران، انتشارات کیهان.
40
مایر، فریتس(1387). ابوسعید ابوالخیر:حقیقت و افسانه، مترجم مهرآفاق بایبوردی تهران:مرکز نشر دانشگاهی.
41
مرتل، ریچارد(1397). "رباطهای مکه در قرون میانه اسلامی"، مترجم محمد حسین رفیعی، میقات حج، س26، ش14، تابستان1397،ص85-109.
42
محمد بن منور (1366). اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
43
محمود بن عثمان (1358). فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه، به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
44
مقریزی، احمدبن علی(1414). المواعظ و الاعتبار فی ذکر الخطط و الآثار،ج2، حواشی خلیل المنصور، بیروت: دارالکتب العلمیه.
45
مکی، ابوطالب(1422). قوت القلوب فی معامله المحبوب و وصف طریق المرید الی مقام التوحید، ج2، تصحیح محمود ابراهیم رضوانی، قاهره: مکتبه دارالتراث.
46
مناقب اوحدالدین حامدبن ابی الفخر کرمانی(1347). تصحیح و حواشی بدیع الزمان فروزانفر، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
47
مولانا جلال الدین محمد(1371). مکتوبات، تصحیح توفیق سبحانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
48
نیشابوری، حسن بن محمد(1418). عقلاالمجانین، تحقیق عمرالاسعد، بیروت: دارالنفائس.
49
یوسف، شریف(1982). تاریخ العماره العراقیه فی مختلف العصور، بغداد: دارالرشید للنشر.
50
Cornell, Rkia Elaroui (1999). Early Sufi Women(Dhikr an- Niswa al-Muta abbidat as-Sufyyat), (edited and translated from the Riydh Manuscript with introduction and Nots, from Abu Abd Arahman Assulami), Louisville: Fons Vita.
51
Schimmel, Annemarie (1999). My soul is a woman: the feminine in Islam, translated by Susan H. Ray, New York: Continuum.
52
Smith, Margaret (1984). Rabia the Mystic and her fellow-saints in Islam, Cambridge: Cambridge University Press.
53
Smith, Margaret (2001). Muslim Women Mystics:The Life and work of Rabia and other women Mystics in Islam, Oxford: One World.
54
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعۀ تطبیقی زبان زنانه و مردانه در آثار هنرمندان معاصر عرب با موضوع جنگ
چکیدهفمینیسم پستمدرن با گسترش تفاوتهای زنانگی و مردانگی قائل به زبان زنانه است که آن را یک عامل متمایزکننده بین آثار هنری و ادبی زنان و مردان میداند و ویژگیهایی چون استفاده از نمادهای چندلایه و پیچیده، استفادۀ خاص از تن در آثار و وارونه ساختن ارزشهای زیباییشناختی را برای آن برمیشمارند. در مقابل این دیدگاهها، افرادی چون لیندا ناکلین مخالف شکلگیری چنین زبانی در آثار زنان هنرمند هستند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیل محتوا و با رویکرد تطبیقی در رابطه با شکلگیری زبان زنانه، به بررسی آثار هنرمندان معاصر زن عرب پرداخته و بهدنبال پاسخِ این پرسش است که آیا زبان زنانه در آثار هنرمندان زن معاصر عرب شکل گرفته است؟ براین اساس، در کنار بررسی آثار زن عرب، آثار مردان عرب معاصر هم بررسی شده تا دستیابی به پاسخ پرسش با دقت بیشتری انجام گیرد. نمونههای مطالعه با موضوع جنگ انتخاب شدهاند. از نتایج این پژوهش میتوان به عدم شکلگیری زبان زنانه در این آثار و شباهت آنان با آثار هنرمندان مرد اشاره کرد.
https://jwica.ut.ac.ir/article_85530_1451752196a4bbed9464c671ac356613.pdf
2021-12-22
647
666
10.22059/jwica.2021.328352.1657
کلیدواژگان زبان زنانه
فمینیسم پستمدرن
هنر معاصر عرب
هنر و جنگ
صدیقه
پورمختار
s.pourmokhtar@ut.ac.ir
1
دانش آموخته دکتری فلسفه هنر ، مدرس مدعو دانشکده هنر، دانشگاه شاهد ، تهران، ایران
AUTHOR
محسن
مراثی
marasy@shahed.ac.ir
2
عضو هیئتعلمی دانشکده هنر دانشگاه شاهد
LEAD_AUTHOR
منابع
1
پروانه، علی. سلیمی، علی. (1396). «زنانهسرایی در شعر عربی، روندی نوظهور با پیشینهای کمرنگ (با تکیه بر دیدگاههای نقدی عبدالله غذامی)»، پژوهشنامۀ زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ویژهنامۀ فرهنگ، ادب و هنر. صص 23-45.
2
تقدمی نوغانی، زهرا، عزتی، ابراهیم (1395). «بررسی ویژگیهای زبان زنانه در مقایسه با زبان مردانه در ترجمه رمان»، دوفصلنامۀ تخصصی مطالعات داستانی، سال چهارم، شمارۀ اول، صص 25-38.
3
روشنفکر، کبری. و دیگران. (1392). «بررسی گونۀ کاربردی زبان زنانه در مرثیه معاصر (با تأکید بر مرثیههای سعاد صباح)»، فصلنامۀ جستارهای زبانی، دورۀ 4، پیاپی16، صص 111-136.
4
شریعتی مزینانی، سارا. مدرس صادقی، مریم (1390). «بازنمایی زن در آثار زنان نقاش معاصر ایران (با تأکید بر نگاه جنسی به زن)»، جامعهشناسی هنر و ادبیات، سال سوم، شمارۀ دوم، صص 35-54.
5
طاهری، قدرتالله (1388). «زبان و نوشتار زنانه؛ واقعیت یا توهم؟»، فصلنامۀ زبانوادب پارسی، شمارۀ 42، زمستان 88، صص 88-107.
6
طایفی، شیرزاد. سلطانیان، مجتبی (1394). «بررسی زبان زنانه و مردانه در رمان سووشون برپایۀ نظریۀ لیکاف». نامۀ نقد. مجموعه مقالات سومین همایش ملی نظریه و نقد ادبی در ایران.
7
علی محمدی اردکانی، جواد. ادراکی، مرجان (1395). «مطالعۀ صورتبندی مؤلفههای آثار نقاشی زنان در ایران در دهههای 1370و1380»، جامعهشناسی هنر و ادبیات، دورۀ 8. شمارۀ 1. صص 1-28.
8
علی مددی، مهرنوش. مریدی، محمدرضا (1396). «تاریخ غایب زنان نقاش ایران: مطالعۀ جامعهشناختی زنان نقاش؛ از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی»، جامعهشناسی هنر و ادبیات، دورۀ 9، شمارۀ 1، صص 79-107.
9
کرسمیر، کارولین (1390). فمینیسم و زیباییشناسی (زن در تحلیلها و دیدگاههای زیباییشناختی)، مترجم افشنگ مقصودی، چ دوم. تهران: گلآذین.
10
مریدی، محمدرضا. تقیزادگان، معصومه (1388). «نقاشی زنان؛ نقاشی زنانه مقایسۀ بهکارگیری شگردهای بصری و سبکهای هنری در نقاشی زنان و مردان»، پژوهش زنان، دورۀ 7، شمارۀ 1، صص 129-149.
11
مکآفی، نوئل (1392). ژولیا کریستوا. ترجمۀ مهرداد پارسا، چ دوم. تهران: مرکز.
12
Abbott Pamela and Claire Wallace (2005). An Introduction to Sociology Feminist Perspectives. 2nd ed. New York: Routledge.
13
Bloomfield, Elizabeth A (2015). "Gender Role Stereotyping and Art Interpretation". MA (Master of Arts) thesis, Thesis Supervisor: Clinical Associate Professor Clara M. Baldus University of Iowa.
14
Brancati, Dawn (2018). "Five Ways Art and War are Related". https://politicalviolenceataglance.org/2018/01/05/five-ways-art-and-war-are-related/
15
Gilligan, Carol (1993). In a different voice: psychological theory and women's development. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
16
Heywood, Andrew.(2012). Political Ideologies: An Introduction. Palgrave Macmillan.
17
Irigaray, Luce (1993). Sexes and Genealogies. G.C. Gills (Trans.). New York: Columbia UP.
18
Irigaray, Luce (1985). Speculum of the Other Woman. G.C. Gills (Trans.). Ithaca: Cornell UP.
19
Krolokke, Charlotte; Sorensen, Anne Scott (2005). "Three Waves of Feminism: From Suffragettes to Grrls". Gender Communication Theories and Analyses: From Silence to Performance. Sage.
20
Lakoff, Robin (1973)." Language and Woman`s Place". Language in Society. Vol.2, No, 1. pp 45-80.Cambridge: University Press. Accessed: 15/4/2009.
21
Lengermann, Patricia & Niebrugge Gillian. (2011). "Feminism ". The Concise Encyclopedia of Sociology. Edited by George Ritzer and J. Michael Ryan. 223-4. Wiley- Blackwell Publication.
22
Leslie, Heywood; Drake, Jennifer (1997). Third Wave Agenda: Being Feminist, Doing Feminism. Minneapolis: University of Minnesota Press.
23
Lutfi, Dina (2019). "Bridging the Gap between Modern and Contemporary Arab Art and Arab People". International Journal of Art and Art History June 2019, Vol. 7, No. 1, pp. 6-11.
24
Lutsky, vladimer (1960). Modern History of the Arab Countries. Translated from Lika Nasser. Moscow: Progress Publishers.
25
Nochlin, Linda (1989). Woman, Art, and Power and Other Essays. United Kingdom: Westview Press.
26
Reger,Jo (2011). "Feminism, First, Second, and Third Waves". The Concise Encyclopedia of Sociology. Edited by George Ritzer and J. Michael Ryan. 224-5. Wiley- Blackwell Publication.
27
Toukan, H (2010). "ON Being the Other in Post-Civil War Lebanon: Aid and the Politics of Art in Processes of Contemporary Cultural Production". The Arab Studies Journal, 18(1), 118-161. Retrieved December 23, 2020, from http://www.jstor.org/stable/27934080
28
https://hayvkahraman.com/project/works-on-paper/
29
https://www.barjeelartfoundation.org/collection/mona-hatoum-infinity/
30
https://www.barjeelartfoundation.org/collection/
31
https://www. syriauntold.com/2013/09/19/wissam-al-jazairy/
32
https://www. azzawiart.com
33
https://www. en.syriaartasso.com/artists/amr-fahed
34
https://www. iraqi-art.com/gallery/
35
https://www. iraqiart.com/gallery/gallery2.html
36
https://www. syriauntold.com/2013/09/19/wissam-al-jazairy
37
https://www. tammamazzam.com/
38
https://www. louaykayali.com/home.htm
39
https://www. al-bab.com/artwork/naim-ismail
40
https://www. thurayaalbaqsami.com
41
https://www. ifaaleiby.com
42
https://www. tamam-alakhal.com
43
https://www. encyclopedia.mathaf.org.qa/en/bios/Pages/Inji-Efflatoun.aspx
44
https://www. souadjundi.com/contact.php
45
https://www. barjeelartfoundation.org
46
https://www. artnet.com/artists/neziha-selim
47
https://www. barjeelartfoundation.org/artist/egypt/huda-lutfi
48