TY - JOUR ID - 86465 TI - تبارشناسی سوژۀ زن ـ شهروند مقارن مشروطه JO - زن در فرهنگ و هنر JA - JWICA LA - fa SN - 2538-3108 AU - معروف, غلامرضا AU - شایگان فر, نادر AD - دانشجوی مقطع دکتری رشتۀ پژوهش هنر، دانشکدۀ پژوهش‌های عالی هنر دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. AD - دانشیار پژوهش هنر، دانشکدۀ پژوهش‌های عالی هنر، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 14 IS - 1 SP - 97 EP - 121 KW - کلیدواژگان زن KW - شهروند KW - زن KW - ضعیفه KW - مشروطه KW - برده‌داری DO - 10.22059/jwica.2022.333284.1708 N2 -  چکیدهمقارن مشروطه، در فضای آزادی‌خواهانۀ نشریات ایران، مفهومی بی‌سابقه موسوم به «زن به‌مثابۀ شهروند» شکل گرفت که با مختصات زن سنتی ذیل سایه ی مرد تعریف شده بود، در تضاد بود، این پژوهش که در حوزۀ مطالعات زنان جای می‌گیرد، با رویکردی انتقادی و با تکیه بر اندیشه‌های تبارشناسانۀ میشل فوکو بر این پرسش تمرکز دارد که در گسل سنت ـ مدرنیته چگونه هویتی موسوم به «زن ـ ضعیفه» که اغلب ابژۀ جهان مردان بود، در مقام «زن ـ شهروند» همدوش مردان ظاهر شد. در این مسیر به کمک بایگانی‌پژوهی و تمرکز بر اسناد آرشیوی، تأثیر پیوستن ایران به معاهدۀ منع برده‌داری بروکسل 1890م/ 1308هـ.ق بر شکل‌گیری سوژۀ زن آزادی‌خواه، مدّ نظر است. بر این مبنا براساس اسناد آرشیوی پروندۀ «ابوالقاسم نیل‌فروش» مطالعه شد سپس با بهره‌گیری از تبارشناسی فوکویی طی ده گام این دگردیسی مورد تأمل قرار گرفت. حاصل جست‌وجو اینکه پذیرش ممنوعیت نگهداری کنیز و برده در ایران، نخستین سنگر سنت بود که مدرنیته فتح کرد و اگرچه به‌دشواری، اما توانست زمینه‌های شکل‌گیری آزادی زنان و سوژۀ زن ـ شهروند را مهیا کند، از این منظر عصر مشروطه عصر استقرار و پذیرش همگانی منع برده‌داری و پیروزی اخلاق مدرن بر احکام سنتی است. UR - https://jwica.ut.ac.ir/article_86465.html L1 - https://jwica.ut.ac.ir/article_86465_1599a3e641e34400cb509ab65497b311.pdf ER -