جامعه شناسی
حسین افراسیابی؛ نسرین بهمنی
چکیده
ازدواج و همسرگزینی یکی از رویدادهای مهم زندگی اجتماعی است که در ادوار و جوامع مختلف به اشکال گوناگون مشاهده شده است. در همین زمینه، پژوهش پیشرو سعی کرده است با نگاهی به شاهنامة فردوسی، منشأ و انگیزههای برونهمسری در ایران باستان را بررسی کند. برای دستیابی به این امر، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، همة ازدواجهای ...
بیشتر
ازدواج و همسرگزینی یکی از رویدادهای مهم زندگی اجتماعی است که در ادوار و جوامع مختلف به اشکال گوناگون مشاهده شده است. در همین زمینه، پژوهش پیشرو سعی کرده است با نگاهی به شاهنامة فردوسی، منشأ و انگیزههای برونهمسری در ایران باستان را بررسی کند. برای دستیابی به این امر، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، همة ازدواجهای مطرحشده در شاهنامه بهمنزلة دادههای پژوهش بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که شهریاران و پهلوانان بهعنوان طبقاتی از جامعهای ایرانی در شاهنامه، به منظور یافتن همسری همسان، رسیدن به اهداف شخصی یا به دلیل مصلحتهای سیاسی اقدام به گزینش همسر در خارج از مرزهای ایران کردهاند. بنابراین، بهطورکلی میتوان گفت که برونهمسری در ایران باستان نهتنها یک الگوی رایج ازدواج بوده، بلکه میتوان آن را یک سنت دیرینه دانست که قدمت هزارساله دارد.
فرح انگیز صبوحی ثانی؛ یاسین صدقی؛ مهدی رازانی
چکیده
زیورآلات فلزی سنتی و بومی بانوان در سیستان و بلوچستان از آثار زینتی مهم بوده که تا چند دهه پیش استفاده میشده است. این آثار که در طرحها و مدلهای گوناگون ساخته میشده از شاخصترین دستساختههای هنری جنوبشرق است که امروزه رو به فراموشی رفته و به مطالعه و تحقیق در این زمینه نیاز دارد. به همین منظور، در این مقاله سعی شده ...
بیشتر
زیورآلات فلزی سنتی و بومی بانوان در سیستان و بلوچستان از آثار زینتی مهم بوده که تا چند دهه پیش استفاده میشده است. این آثار که در طرحها و مدلهای گوناگون ساخته میشده از شاخصترین دستساختههای هنری جنوبشرق است که امروزه رو به فراموشی رفته و به مطالعه و تحقیق در این زمینه نیاز دارد. به همین منظور، در این مقاله سعی شده است با مطالعة زیورآلات سنتی بانوان بلوچ به بررسی روشهای ساخت، ساختار و چیستی مواد مورد استفادة آنها پرداخته شود. ازاینرو، در مطالعة حاضر 9 نمونه از زیورآلات مرسوم زنان بلوچی مورد آزمایش و بررسی قرار گرفتهاند و روی آنها آزمایشهایی همچون متالوگرافی (OM)، رادیوگرافی، سیتیاسکن (CT-Scan)، آنالیز پراش پرتوی ایکس (XRD) و آنالیز فلورسانس اشعة ایکس (XRF) انجام گرفته است. بررسیها و آزمایشهای ساختارشناسی زیورآلات فلزی نشان داد پایة فلزی اصلی آثار تماماً از آلیاژ نقرهـ مس است و با ساختار یوتکتیک و با روشهای ریختهگری ساخته شدهاند. بهطوریکه آزمایشهای عنصری و ترکیبی دو عنصر نقره و مس را به ترتیب با بیشترین میزان در ترکیب نوع آلیاژ شناسایی کرده است. همچنین، نوع اتصالات، لحیمکاری و مغز فلزی زیورآلات توسط بررسیهای رادیوگرافی و سیتیاسکن بررسی شده است.
ادبیات
عزت ملاابراهیمی؛ سعید ولایتی؛ بایزید تاند؛ حامد جنادله
چکیده
کهنالگوها بهمثابة مفاهیم مشترکی از گذشتههای دور در ضمیر ناخودآگاه بشر به جا مانده که این صور برای رسیدن به مرزهای خودآگاهی در خوابها و رؤیاها و نیز آثار ادبی جلوه میکند. یکی از کهنالگوهایی که یونگ آن را در شمار پرمعناترین تجلیات روانجمعی به شمار میآورد، کهنالگوی مادر مثالی است که با ماهیتی مثبت و منفی، گاه به ...
بیشتر
کهنالگوها بهمثابة مفاهیم مشترکی از گذشتههای دور در ضمیر ناخودآگاه بشر به جا مانده که این صور برای رسیدن به مرزهای خودآگاهی در خوابها و رؤیاها و نیز آثار ادبی جلوه میکند. یکی از کهنالگوهایی که یونگ آن را در شمار پرمعناترین تجلیات روانجمعی به شمار میآورد، کهنالگوی مادر مثالی است که با ماهیتی مثبت و منفی، گاه به شکل شخصیت مادر واقعی و گاه در قالب اشکال و نمادهایی که بر جنبۀ مادرانه دلالت دارند، در آثار ادبی تجلی مییابد. محمد قیسی شاعر معاصر فلسطینی است که در سرودههای خود به کهنالگوی مادر مثالی توجه وافر داشته و برای عمقبخشیدن به معانی شعر خود با الهام از متون دینی بر این کهنالگو جامهای نو پوشانده است. از دستاوردهای این پژوهش، که به روشی توصیفیـ تحلیلی تدوین شده است، چنین استنباط میشود که در شعر محمد قیسی کهنالگوی مادر مثالی نمادی برای وطن اشغالی است و به مفاهیمی چون امید، پایداری، خیزش، آزادی و منجی ملت فلسطین دلالت دارد.
تاریخی
نورالدین نعمتی
چکیده
مجلس شورای اسلامی به موجب قانون اساسی یکی از نهادهای مهم مردمسالار است و از منظر قانونگذاری و میزان اختیارات آن صحنة رقابت نیروهای سیاسی و اجتماعی است. انتخابات در این دورهها در موقعیت متفاوتی برگزار شد. با رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی، پایان جنگ تحمیلی و شروع دولت سازندگی فضای سیاسی کشور تغییر کرد. در رقابت بین نیروهای موسوم ...
بیشتر
مجلس شورای اسلامی به موجب قانون اساسی یکی از نهادهای مهم مردمسالار است و از منظر قانونگذاری و میزان اختیارات آن صحنة رقابت نیروهای سیاسی و اجتماعی است. انتخابات در این دورهها در موقعیت متفاوتی برگزار شد. با رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی، پایان جنگ تحمیلی و شروع دولت سازندگی فضای سیاسی کشور تغییر کرد. در رقابت بین نیروهای موسوم به خط امام(ره) یا مکتبی دو جریان سیاسی اصولگرا (راست) اصلاحطلب (چپ) شکل گرفت. آنها برای کسب اکثر کرسیهای پارلمان به رقابت پرداختند. در این دورهها، تعداد داوطلبان و نمایندگان زن نسبت به دورههای پیشین بیشتر شد. زنان نماینده براساس سیاستهای کلی نظام با تصویب قوانینی برای حفظ تحکیم خانواده و احیای حقوق مادی و معنوی، زمینههای مشارکت بیشتر در عرصههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را فراهم کردند. این مقاله در پی آن است با رویکرد توصیفی تحلیلی به نقش و عملکرد زنان نماینده در این دورهها بپردازد و فرضیة پژوهش این است: نمایندگان زن در این دورهها با عنایت به آموزههای اسلامی و اسناد بالادستی و درک جایگاه زن با تصویب قوانینی به پیشرفت موقعیت زنان در جامعة ایران کمک کردند.
جامعه شناسی
ابوالحسن امین مقدسی؛ کلثوم تنها
چکیده
عزالدین مناصره از شعرای برجستۀ معاصر فلسطینی است که در حوزۀ شعر مقاومت و فلسطین با طرح مضامینی نو در حوزۀ نقد با ارائۀ آرای خود جایگاه خاصی در ادب معاصر یافته است. حضور شخصیتهای سنتی، بهویژه شخصیتهای مؤنث اسطوری و فولکلوریک، در شعر وی از بسامد بالایی برخوردار است و شاعر تحتتأثیر عوامل فرهنگی، سیاسی، و اجتماعی، با هنرنمایی ...
بیشتر
عزالدین مناصره از شعرای برجستۀ معاصر فلسطینی است که در حوزۀ شعر مقاومت و فلسطین با طرح مضامینی نو در حوزۀ نقد با ارائۀ آرای خود جایگاه خاصی در ادب معاصر یافته است. حضور شخصیتهای سنتی، بهویژه شخصیتهای مؤنث اسطوری و فولکلوریک، در شعر وی از بسامد بالایی برخوردار است و شاعر تحتتأثیر عوامل فرهنگی، سیاسی، و اجتماعی، با هنرنمایی خاص، در القای مفاهیم مورد نظر از آن الهام گرفته است. اسطورهها و نمادهای به کار گرفته شده در شعر مناصره، بیشتر ملی، عربی، و بومیاند و صبغۀ مذهبی کمرنگی در آنها دیده میشود. او بیشتر از اسطورههایی بهره میگیرد که بیانگر پایداری و هویت و میراث ملیاند؛ همانند: زرقاء یمامه، مریم، و جفرا. این مقاله، که به روش توصیفیـ تحلیلی است، به بیان مفهوم اسطوره و بررسی و تحلیل شخصیتهای اسطورهای زنانه، که منشأ بومی و ملی و نیز اسطورههایی که منشأ دینی و یونانی دارند، میپردازد. بنابراین، هدف از نگارش این مقاله بررسی و تحلیل شخصیتهای اسطورهای و نمادین زن و تنوع آن در شعر مناصره است.
جامعه شناسی
محمدجواد جاوید؛ عصمت شاهمرادی
چکیده
حجاب و عفاف به یکی از دغدغههای مهم مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران در دهههای اخیر تبدیل شده است. لزوم حجاب اجباری اسلامی و همسو قلمداد کردن آن با عفاف و اخلاقی انسانی زمینة اصلی بقای این قانون از بدو تولد انقلاب اسلامی تاکنون بوده است. در دورههایی خاص، انتقاد و اعتراض به حجاب اوج و افول داشته است، اما این اعتراضها هیچگاه ...
بیشتر
حجاب و عفاف به یکی از دغدغههای مهم مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران در دهههای اخیر تبدیل شده است. لزوم حجاب اجباری اسلامی و همسو قلمداد کردن آن با عفاف و اخلاقی انسانی زمینة اصلی بقای این قانون از بدو تولد انقلاب اسلامی تاکنون بوده است. در دورههایی خاص، انتقاد و اعتراض به حجاب اوج و افول داشته است، اما این اعتراضها هیچگاه فروکش نکرده است. فرضیة رقیب مهم در این زمینه در قالب لزوم رعایت «حقوق اساسی شهروندان ایرانی» مطرح میشود که مستند انتقادات حقوق بشری هم شده است. در مقابل، استناد به «حقوق اکثریت شهروندان مسلمان» جامعة ایرانی سبب شده دولت جمهوری اسلامی ایران همچنان در برابر موج انتقادات روزافزون و نیز فرایند عرفشدن «مسئلة بدحجابی»، به دفاع از الزام قانونی (و نه لزوماً شرعی) بپردازد. خواه و ناخواه، به دلیل موفقیت نسبی این استدلال، با قبول این فرضیه، برای دولت اسلامی ضمن دفاع از جایگاه قانونی حجاب، لزوم نوعی بازخوانی نظری و عملی در اجرای این قانون ضروری به نظر میرسد. مقالة حاضر در قالب گزارشی علمی با رویکردی عملگرا سعی کرده واقعیت حجاب و ادلة حاکم بر بیان حقوقی و اجتماعی و نیز سیاسی در این خصوص را دقیقتر بررسی کند تا آیندة سیاستگذاری دربارة حجاب در جمهوری اسلامی ایران واقعبینانهتر ترسیم شود.
روحالّه کاظمی؛ رضا ستاری
چکیده
چکیدهمعشوق در ادبیّات غنایی بهویژه غزل، تجلّیگاه آنیماست؛ تصویر زمینی آن، نمودی از عنصرِ دگرجنس انسانِ دوجنسی است و نمود آسمانی آن بر ایزدان و ایزدبانوان مطابقت مییابد. تصویری اشباعشده از موجودی غریب؛ فرازمانی، ازلی و ابدی، خداگونه، با زیبایی بیحد، مهربان و پرستار و مجموعۀ همۀ خوبیها، که بهگونهای ناهشیار بر آمیزهای ...
بیشتر
چکیدهمعشوق در ادبیّات غنایی بهویژه غزل، تجلّیگاه آنیماست؛ تصویر زمینی آن، نمودی از عنصرِ دگرجنس انسانِ دوجنسی است و نمود آسمانی آن بر ایزدان و ایزدبانوان مطابقت مییابد. تصویری اشباعشده از موجودی غریب؛ فرازمانی، ازلی و ابدی، خداگونه، با زیبایی بیحد، مهربان و پرستار و مجموعۀ همۀ خوبیها، که بهگونهای ناهشیار بر آمیزهای از معیارهای زیباییشناختی تمام دورانها و تمام اقوام بشری تطبیق دارد. آنیما از اساسیترین کهنالگوهای ناخودآگاهِ جمعی یونگ است که در تکوین شخصیّت مرد، کارکردی اساسی دارد؛ نیمۀ زنانه در مردان، که بهخاطر ملاحظات نظام مردسالاری، عموماً با سرکوب، مانعِ ابراز وجود او میشویم، غافل که هرچیزی را که سرکوب میکنیم، خاموش نمیشود، بلکه با انرژی بیشتری در زمان و شکلی نامناسب از ناخودآگاه فوران میکند. برای پیشگیری از طغیان آنیما، مرد لازم است یاد بگیرد که چگونه در ارتباط با نیمۀ زنانه بکوشد و او را در زیستِ خودآگاهی شرکت دهد، تا از موهبتهای آن برای شکوفایی و تعالی خود بهرهمند شود. پژوهش پیشِ رو بهشیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و آماری، مطالعه و مطابقت کهنالگوی «آنیما» بر غزلهایی از هوشنگ ابتهاج است که همخوانی و قابلیّت تفسیر آنیمایی داشتند؛ میزان کامیابی «سایه» با کوشش او در شناسایی عنصر زنانۀ روان، رابطهای مستقیم دارد، امّا بهنظر میرسد شاعر در ارتباط پایدار با عنصر زنانه کامیاب نبوده و در بخش قابل توجهی از غزلهای او غلبه با آنیمای منفی باشد، ولی در برخی از غزلهایش ناهمواریهای تفرّد را کموبیش پیموده است.
ادبیات
علیاکبر محسنی؛ هدی رضایی
چکیده
کلیشههای جنسیتی برخاسته از فرهنگ جوامع مردسالار، معرّف باورهای مشترک و محدودکننده در مورد چگونگی عمل افراد در خانواده و جامعه و طبقهبندی جامعه به مردانه و زنانه هستند. نوشتار پیش رو میکوشد تا با بررسی داستان کوتاه «جنیة البجع» غادة السمان برمبنای مهمترین مبانی نقد فرهنگی در حوزة جنسیت و بهچالشکشیدن گفتمان غالب ...
بیشتر
کلیشههای جنسیتی برخاسته از فرهنگ جوامع مردسالار، معرّف باورهای مشترک و محدودکننده در مورد چگونگی عمل افراد در خانواده و جامعه و طبقهبندی جامعه به مردانه و زنانه هستند. نوشتار پیش رو میکوشد تا با بررسی داستان کوتاه «جنیة البجع» غادة السمان برمبنای مهمترین مبانی نقد فرهنگی در حوزة جنسیت و بهچالشکشیدن گفتمان غالب مردسالار و با بهرهگیری از روش توصیفی – تحلیلی نشان دهد که السمان چگونه توانسته است با ترسیم رنجهای زنان در خانواده بهعنوان هویتی مطیع و منفعل در محیطی مردمحور، سیر دگرگونی این زنان و بازیافتن هویت مستقل آنها را در محیطی برابر در بافت داستان خود نشان دهد. مهمترین حوزة مورد انتقاد السمان، حیطة فرهنگ عامة جوامع عربی است که نتوانسته است خود را با مبادی جریان نواندیش معاصر هماهنگ کند. با این توضیح که السمان، آسیبشناسی کلیشههای جنسیتی در مردان را نیز ترسیم کرده و میزان خطای فرهنگ درمورد مردان بهعنوان قشر فرادست جامعة مردسالار را نیز نشان داده است. انتقاد از نابرابریهای جنسیتی، آسیبهای نظام مردسالار، خودباختگی زنان در محیط نابرابر جنسیتی، تعارض مبانی سنت و مدرنیته، و تقلیل زن به هویت جنسی از مهمترین مباحثی است که السمان در نقد فرهنگ جامعة عربی در داستانهای خود برجسته ساخته است.
مریم السادات سیاهپوش؛ طاهره حاج ابرهیمی؛ لیلا هوشنگی
چکیده
در مطالعات معاصر، در بحث از نقش زنان در جوامع دینی و تأثیر دین بر چگونگی حضور اجتماعی زنان، دیدگاههای مختلفی را میتوان سراغ گرفت. برخی پژوهشگرانْ دین را بهمنزلة ابزاری جهت سرکوبی زنان دانستهاند و در مقابل برخی دیگر با لحاظ جمعیت درخور توجه زنان مؤمن، دین را به نوعی عامل احیای جایگاه زنان به شمار آوردهاند. در رویکرد فمنیستی، ...
بیشتر
در مطالعات معاصر، در بحث از نقش زنان در جوامع دینی و تأثیر دین بر چگونگی حضور اجتماعی زنان، دیدگاههای مختلفی را میتوان سراغ گرفت. برخی پژوهشگرانْ دین را بهمنزلة ابزاری جهت سرکوبی زنان دانستهاند و در مقابل برخی دیگر با لحاظ جمعیت درخور توجه زنان مؤمن، دین را به نوعی عامل احیای جایگاه زنان به شمار آوردهاند. در رویکرد فمنیستی، با بهکارگیری روشهای مطالعاتی نوین به بازخوانی، فهم و تحلیل متون مقدس دینی، بهویژه متون مسیحی، پرداخته شده تا تأثیر دین بر جایگاه زنان در پرتو نگاهی نو واکاوی شود. در این پژوهش، کوشش شده نخست به بحث دربارة نقش رسولانهای پرداخته شود که زنان همراه با عیسی مسیح در عهد جدید برعهده داشتهاند. سپس بر آنیم با بررسی گزارش اناجیل چهارگانه دربارة مریم اهل بیتعنیا و مریم مجدلیه، که در سفرها با عیسی همراهی میکردند و در عرصههای دینی مختلف، چه عملی و چه نظری، در فعالیتهای گوناگون اجتماعی نقش پویایی برعهده داشتهاند، در مقام الگویی برای حضور زنان مؤمن به یافتههای مبتنی بر رویکرد زنانهنگر دست یابیم. همچنین، در این پژوهش کوشش میشود که به شیوة توصیفیـ تحلیلی به بررسی مؤلفههای ایمان زنانه پرداخته شود.
جامعه شناسی
نعیما محمدی؛ خانمحمد آسکانی
چکیده
شیوههای مختلف ازدواج و زناشویی در هریک از مناطق ایران متأثر از باورهای قومی و مذهبی شکل گرفته است. در شهرستان سرباز، چندزنی بهمنزلة سنتی فرهنگی در شرایطی ساختار غالب خانواده را تشکیل میدهد که نشانههایی از تجددگرایی نیز در این منطقه همزمان در حال شکلگیری است. با توجه به این ناسازگاری، در پژوهش حاضر به بررسی پیامدهای ...
بیشتر
شیوههای مختلف ازدواج و زناشویی در هریک از مناطق ایران متأثر از باورهای قومی و مذهبی شکل گرفته است. در شهرستان سرباز، چندزنی بهمنزلة سنتی فرهنگی در شرایطی ساختار غالب خانواده را تشکیل میدهد که نشانههایی از تجددگرایی نیز در این منطقه همزمان در حال شکلگیری است. با توجه به این ناسازگاری، در پژوهش حاضر به بررسی پیامدهای چندزنی در حوزة سلامت روانی 300 مرد تکهمسر و چندهمسر با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای و بهکارگیری پرسشنامة GHQ، پرسشنامة کییز و مدل مک مستر پرداخته شده است. یافتههای حاصل از تحلیل واریانس یکطرفه نشان داد میانگین سلامت روانی (اضطراب، افسردگی و خشم) نزد مردان 3 یا 4 همسر به شکل معناداری بیشتر از مردان 2 همسر و تکهمسر است. درخصوص میانگین میزان انسجام و شکوفایی نیز سلامت اجتماعی مردان 3 یا 4 همسر بهشکل معناداری پایینتر به دست آمد، اما در میانگین میزان پذیرش این گروه، در مقایسه با دیگر گروهها، تفاوت معناداری حاصل نشد. درمجموع، سلامت خانوادههای چندهمسر از حیث میانگین میزان مشارکت همدلانه و پیوند عاطفی به شکل معناداری پایینتر از خانوادة تکهمسر است. با توجه به نتایج بهدستآمده، پیشنهاد میشود، به منظور کاهش خسارات روانی و اجتماعی مردان چندهمسر در این منطقه، خدمات حرفهای خانوادهدرمانی طبق مدل مک مستر از سوی سازمان بهزیستی اجرا شود.
فائزه عرب یوسف آبادی؛ منیره فرضی شوب؛ محمد نعیم محمدی
چکیده
فرم یا صورت به این دلیل که شیوة بیان درمجموع به اثر ادبی ساختار و شکل می بخشد و در صورت، تجلیمی یابد عاملی مهم در ماندگاری اثر است. در این مقاله، با تکیه بر نگرش سیستمی، به تبیین و بررسی عوامل وعناصر مؤثر در انسجام و یک پارچگی و فرم و شکل تمثیلات و مناظرات دیوان پروین اعتصامی پرداخته شده و ایننتایج حاصل آمده است:1. در مناظرات پروین اعتصامی، ...
بیشتر
فرم یا صورت به این دلیل که شیوة بیان درمجموع به اثر ادبی ساختار و شکل می بخشد و در صورت، تجلیمی یابد عاملی مهم در ماندگاری اثر است. در این مقاله، با تکیه بر نگرش سیستمی، به تبیین و بررسی عوامل وعناصر مؤثر در انسجام و یک پارچگی و فرم و شکل تمثیلات و مناظرات دیوان پروین اعتصامی پرداخته شده و ایننتایج حاصل آمده است:1. در مناظرات پروین اعتصامی، به دلیل اینکه اجزای شعر در یک بافت گف توگویی محکم در هم تنی دهشده است، تداوم و انسجام متن به وضوح دیده می شود.2. بیان روایی پروین در تمثیلات و مناظراتش سبب شده که نسبت متقابل هر جزء یا دیگر اجزا به خوبیرعایت شود و ساختاری منسجم و هیئتی متشکل به وجود آید.3. پروین با استفادة هوشمندانه از موسیقی مناسب با محتوای این بخش از اشعارش، تداوم متن و ارتباطمتقابل میان اجزای شعر را مستحک متر نموده است.4. پروین اعتصامی به مدد بهره گیری از شکل ذهنی کامل و سازما نیافته اش و با سازمانده ی به عناصرزبانی (آواها، واژگان، و صورت های نحوی) در شعرش توانسته است ساختاری قوی و شکلی ماندگار درذهن مخاطب به وجود آورد.
ادبیات
عزت ملاابراهیمی؛ محیا ابیاری قمصری
چکیده
تحلیل گفتمان، روشی است که در بستر اندیشههای پستمدرن بسط و گسترش یافته است. الگوی سهوجهی نورمن فرکلاف در تحلیل گفتمان یکی از چارچوبهای کاربردی است که شامل توصیف: بررسی زبانشناختی متن، تفسیر: بررسی متن در سطح گفتمانهای سازنده و مصرفکننده و تبیین: بررسی ارتباط گفتمانهای سازندۀ متن با شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم میشود. ...
بیشتر
تحلیل گفتمان، روشی است که در بستر اندیشههای پستمدرن بسط و گسترش یافته است. الگوی سهوجهی نورمن فرکلاف در تحلیل گفتمان یکی از چارچوبهای کاربردی است که شامل توصیف: بررسی زبانشناختی متن، تفسیر: بررسی متن در سطح گفتمانهای سازنده و مصرفکننده و تبیین: بررسی ارتباط گفتمانهای سازندۀ متن با شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم میشود. نگارندگان در این پژوهش، با استفاده از الگوی فرکلاف براساس رویکرد اجتماعی به تحلیل گفتمان انتقادی شعری زینب حبش پرداختهاند. همچنین، چگونگی پیوند آثار ادبی شاعر با شرایط مسلط بر جامعۀ اشغالی را واکاوی کرده و به بررسی تعامل زبانی او با اوضاع خفقانآور حاکم پرداختهاند. دستاورد این پژوهش، تبیین گفتمان اشعار مقاومت و اثبات تأثیرپذیری آن از شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعۀ فلسطین است. زینب حبش تلاش دارد با تولید گفتمان انتقادی در شعر مقاومت، صدای هموطنان خود در سرزمینهای اشغالی باشد و بستر تعامل و برخورد میان گفتمانهای سیاسی و اجتماعی موجود را برای ایجاد تغییر فراهم کند.
جامعه شناسی
ملیحه شهرستانی؛ احمد اعتمادی؛ محسن سلیمی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش رویکرد تلفیقی شناختیـ رواننمایشگری بر اصلاح باورهای ارتباطی ناکارآمد زنان متأهل صورت گرفت. جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ زنان متأهل ساکن خوابگاههای دانشگاه علامه طباطبایی در سال 1390 بودند. سی نفر که بالاترین نمره را در سیاهۀ باورهای ارتباطی بهدست آورده بودند به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش رویکرد تلفیقی شناختیـ رواننمایشگری بر اصلاح باورهای ارتباطی ناکارآمد زنان متأهل صورت گرفت. جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ زنان متأهل ساکن خوابگاههای دانشگاه علامه طباطبایی در سال 1390 بودند. سی نفر که بالاترین نمره را در سیاهۀ باورهای ارتباطی بهدست آورده بودند به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار استفادهشده در این پژوهش سیاهۀ باورهای ارتباطی زناشویی (RBI) است. روش تحقیق شبهآزمایشی بود و از طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل استفاده شد. گروه آزمایش در نه جلسه، هر هفته یک جلسه، آموزش با رویکرد تلفیقی شناختیـ رواننمایشگری شرکت کردند. پس از اتمام برنامه آموزشی، از هر دو گروه پسآزمون به عمل آمد. یافتههای تحقیق با استفاده از روش تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش رویکرد تلفیقی شناختیـ رواننمایشگری بر اصلاح باورهای ارتباطی ناکارآمد زنان متأهل در گروه آزمایش مؤثر بوده است.
ادبیات
مهشاد شهبازی؛ مهبود فاضلی؛ مریم حسینی
چکیده
بنا بر نظریة الن شووالتر، منتقد فمنیست مطرح امریکایی، در مطالعة هر زیرفرهنگ ادبی، از جمله زیرفرهنگ ادبی زنان، میتوانیم گذر از سه برهة اساسی تقلید، اعتراض و خودیابی را مشاهده کنیم. شووالتر برای تبیین چگونگی این سیر یک الگوی سهمرحلهای را طراحی میکند و برهة تقلید از اسلوب و سنت مسلط مردانه را مرحلة فمینین، برهة اعتراض به ...
بیشتر
بنا بر نظریة الن شووالتر، منتقد فمنیست مطرح امریکایی، در مطالعة هر زیرفرهنگ ادبی، از جمله زیرفرهنگ ادبی زنان، میتوانیم گذر از سه برهة اساسی تقلید، اعتراض و خودیابی را مشاهده کنیم. شووالتر برای تبیین چگونگی این سیر یک الگوی سهمرحلهای را طراحی میکند و برهة تقلید از اسلوب و سنت مسلط مردانه را مرحلة فمینین، برهة اعتراض به ارزشها و معیارهای مسلط را مرحلة فمینیست و برهة خودیابی و کشف هویت فردی را مرحلة فیمیل مینامد. پژوهش حاضر، که حاصل مطالعة گستردة 33 اثر داستانی بلند از آثار داستاننویسان زن ایرانی از دهة 1340 تاکنون است، با نظر به نظریة فمینیستی شووالتر به سیر تغییر و تحول خودآگاهی داستاننویسان زن در ایران پرداخته و روند گذر از این برههها را نشان داده است. براساس یافتههای این پژوهش، میتوان اینگونه استدلال کرد که الگوی شووالتر در مورد زیرفرهنگ ادبی زنان ایرانی نیز صدق میکند؛ با این تفاوت که گذر از مرحلة دوم و ورود کامل به مرحلة سوم فقط از سوی شهرنوش پارسیپور و در رمان عقلآبی محقق شده است.
جغرافیا
کیومرث یزدانپناه درو؛ ندا عسگری
چکیده
جغرافیای انتخابات از مباحث مهم جغرافیای سیاسی است که از طریق همین گزینشهای سیاسی مهمترین افراد سیاسی کشور بهصورت رسمی انتخاب میشوند. چنانچه یک کشور مانع مشارکت بعضی مردم در انتخابات شوند، این نظام دموکراتیک نیست. یکی از وجوه مهم دموکراتیکبودنِ نظام سیاسی حضور و فعالیت زنان در عرصههای سیاسی است و در این میان نحوة برخورد ...
بیشتر
جغرافیای انتخابات از مباحث مهم جغرافیای سیاسی است که از طریق همین گزینشهای سیاسی مهمترین افراد سیاسی کشور بهصورت رسمی انتخاب میشوند. چنانچه یک کشور مانع مشارکت بعضی مردم در انتخابات شوند، این نظام دموکراتیک نیست. یکی از وجوه مهم دموکراتیکبودنِ نظام سیاسی حضور و فعالیت زنان در عرصههای سیاسی است و در این میان نحوة برخورد و رفتار جامعه با زنان از شاخصهای مهم توسعۀ سیاسی و اجتماعی در آن جامعه است که شرایط را برای حضور فعال و مشارکت مؤثر زنان و بهرهگیری جدیتر از قدرت، تفکر، ابداع و خلاقیت آنها فراهم میآورد. ازاینرو، با درک اهمیت مشارکت سیاسی زنان، هر کشوری باید تلاش کند موانع فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مشارکت زنان را رفع کند و زمینۀ دستیابی به رشد و شکوفایی جامعه در همۀ عرصهها را فراهم آورد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی میزان مشارکت زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی طی سه دورة متوالی 8، 9 و 10 است. جامعة آماری این تحقیق شامل آن دسته از مدیران و کارشناسان مراکز مطالعات و پژوهش زنان در ارگانهای مختلف و همچنین دانشجویان تحصیلات تکمیلی و استادان دانشگاه بودند که با موضوع بررسیشدة این پژوهش در ارتباط بودند. روش انتخاب این افراد بهصورت تمامشمار در دسترس تعیین شد (38 =N). ابزار گردآوری اطلاعات پژوهش پرسشنامة محققساخته بود که براساس مطالعة اکتشافی تدوین شد. در این مطالعه، پنج عامل اقتصادی، اجتماعیـ فرهنگی، سیاسی، جغرافیایی و شخصیتی و یک شاخص موانع موجود بر مشارکت زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی شناسایی شدند. تجزیه و تحلیل یافتههای این تحقیق بر پایة نرمافزار Spss25 و آزمون تی تکنمونهای، رگرسیون خطی ساده، رتبهبندی فریدمن و تحلیل استنباطیـ توصیفی استوار بود.
جغرافیا
کیومرث یزدان پناه درو؛ مجید غلامی؛ زهره فریدونیان؛ مهتاب جعفری
چکیده
جغرافیای انتخابات، بهعنوان گرایشی از جغرافیای سیاسی، به مطالعة الگوهای فضایی توزیع قدرت در قالب روابط متقابل جغرافیا، فضا، انتخابات و قدرت میپردازد. زنان بهرغم اینکه نیمی از جمعیت جامعه و اکثریت تحصیلکردگان آموزش عالی را به خود اختصاص میدهند، در سطح برگزیدگان سیاسی و سطوح عالی مشارکت سیاسی سهمی بسیار اندک دارند. مقالة حاضر ...
بیشتر
جغرافیای انتخابات، بهعنوان گرایشی از جغرافیای سیاسی، به مطالعة الگوهای فضایی توزیع قدرت در قالب روابط متقابل جغرافیا، فضا، انتخابات و قدرت میپردازد. زنان بهرغم اینکه نیمی از جمعیت جامعه و اکثریت تحصیلکردگان آموزش عالی را به خود اختصاص میدهند، در سطح برگزیدگان سیاسی و سطوح عالی مشارکت سیاسی سهمی بسیار اندک دارند. مقالة حاضر با روش توصیفیـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای تلاش دارد به این سؤال پاسخ دهد که ویژگیهای جغرافیایی نمایندگی زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی (با تأکید بر مجلس دهم) کداماند؟ نتایج و یافتههای تحقیق حاکی از آن است که عواملی چون گرایش سیاسی عمومی جامعه، جمعیت، مرکز یا شهرستانی بودن، وسعت، سابقة داشتنِ نمایندگی زن در آن حوزة انتخابیه، مرکزی یا حاشیهایبودن در پراکندگی جغرافیایی نمایندگی زنان و منتسب به جریانهای سیاسی اصلاحطلب، اصولگرا و مستقلبودن در ده دورة انتخابات مجلس تأثیرگذارند. در نظر گرفتن عوامل مذکور از سوی احزاب و جریانات سیاسی، بهخصوص تشکلهای حوزة بانوان و همچنین وزارت کشور، برای افزایش مشارکت سیاسی و حضور مؤثرتر زنان در سطوح عالی اجتماع، سیاست و البته قدرت، ضروری است.
حسن پیری؛ مرتضی واحدیان؛ مهران سهراب زاده
چکیده
در پژوهش حاضر، آسیب شناسی رسانه در سه مجموعه از سریالهای محلی صداوسیمای مرکز ایلام بررسی و تحلیل شده است. به منظور دستیابی به این هدف، پژوهش حاضر با اتکا به رویکرد نظریة بازنمایی و برمبنای قرائت نشانهشناختی از گفتارهای تبدیلشده به متن، سعی کرده است دلالتهای معنایی و تصاویر فرهنگیای را که سریالهای قالوقواله، برا ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، آسیب شناسی رسانه در سه مجموعه از سریالهای محلی صداوسیمای مرکز ایلام بررسی و تحلیل شده است. به منظور دستیابی به این هدف، پژوهش حاضر با اتکا به رویکرد نظریة بازنمایی و برمبنای قرائت نشانهشناختی از گفتارهای تبدیلشده به متن، سعی کرده است دلالتهای معنایی و تصاویر فرهنگیای را که سریالهای قالوقواله، برا و بش و هرکه را خوی بازنمایی میکنند تحلیل کند. تجزیهوتحلیل یافتهها چند نوع مفهوم مرتبط با آسیب اجتماعی خانواده در سیمای مرکز ایلام را نشان میدهد: برساخت تصویر دوگانه از خانواده، مناقشهبرانگیز نمودن تفاوتها و بازتولید کلیشههای نقشی مبتنی بر احترام به ساحت سنت. برمبنای نتایج این پژوهش در خانوادۀ سنتی، پایبندی به آداب و رسوم محلی و مقاومت در برابر مدرنیته بهمنزلة یک ارزش تصویر شده است؛ در این خانواده، زن معمولاً «زنِ پذیرنده» است و تصمیمگیرندۀ اصلی مرد است و آنجا هم که زن در موضوعی مهم تصمیم میگیرد، نتیجۀ نابهنجاری را رقم میزند. آنچه را در این سریالها نمایش داده میشوند میتوان در بطن جامعه هم دید. به عبارتی، میتوان سمتوسوی شبکۀ استانی مرکز ایلام را در سریالهای مورد مطالعه، تمرکز بر پذیرش مردانگی و زنانگی سنتی و سیطرۀ آن بر سایر مردانگیها و زنانگیها دانست که در طول سالهای پخش سریالها (1388ـ1392) این نحوة بازنمایی، صورت مسلط بوده است.
بهروز محمودی بختیاری؛ زهرا شیروانی سعادت ابادی؛ احد خالقی بلبلوئی
چکیده
در تاریخ نمایش سنتی ایران، بهویژه سیاهبازی، کنشگری و حضور زنان در این عرصۀ فرهنگی هنری در بسیاری از وجوه کمرنگ و گهگاه کاملاً محو بوده است. همچنین به دلیل عدم ثبت وقایعِ نمایش سنتی، اسناد زیادی در این رابطه وجود ندارد. با وجود این، یکی از جنبههای مهم کنشگری زنان در دهههای اخیر در زمینۀ نمایشهای سنتی، بهخصوص در سیاهبازی ...
بیشتر
در تاریخ نمایش سنتی ایران، بهویژه سیاهبازی، کنشگری و حضور زنان در این عرصۀ فرهنگی هنری در بسیاری از وجوه کمرنگ و گهگاه کاملاً محو بوده است. همچنین به دلیل عدم ثبت وقایعِ نمایش سنتی، اسناد زیادی در این رابطه وجود ندارد. با وجود این، یکی از جنبههای مهم کنشگری زنان در دهههای اخیر در زمینۀ نمایشهای سنتی، بهخصوص در سیاهبازی رُخ داده است. این فعالیتها به خلق شخصیت الماس (سیاه) مؤنث بین زنان ایرانی منجر شده که تا پیش از انقلاب اسلامی وجود نداشته است. این مقاله به حضور زنان در این گونۀ نمایشی و بازی در نقش الماس میپردازد و جنبههای اجتماعی حاصل از این رویداد را در حوزۀ نظری، براساس آرای فمنیسم پستمدرن با تأکید بر مفهوم «دیگری» و نیز براساس نظریات جودیت باتلر با محوریت «هویت جنسیتی» و «مخالفپوشی» بررسی میکند. تلاش بر این است بدانیم چرا زنان تا پیش از این در نمایشهای سنتی ایرانی حضور نداشتهاند و با حضور خود چگونه یک گفتمان زنانه را شکل دادهاند. به منظور بررسی جزئیات شکلگیری شخصیت الماس مؤنث، از گزیدهای از متون نمایشی و اجراها هم استفاده شده است. مقاله نشان میدهد که «دیگریبودن» باعث ساختارشکنی و خلق رویداد جدیدی میشود که همانا شروع شکلگیری الماس مؤنث در قالب یک گفتمان زنانه است: گفتمان تازهای که حاصل رویکرد تبدیل به دیگری و بههمریختن عرفهای جنسیتی است.
هنر
صالحه خدادادی؛ محسن بدره؛ فاطمه باجلانی
چکیده
این مقاله به مقایسه دو روایت عهد عتیق و قرآن از وسوسه آدم و ایوب (ع) از سوی همسرانشان و بازنمایی آن در هنرهای تجسمی مسیحی و اسلامی میپردازد. مقایسه نحوه فریب و وسوسه دو پیامبر یادشده توسط همسرانشان در منابع دست اول، یعنی عدم صبر بر حرمت تناول میوه ممنوعه توسط حوا و نیز عدم صبر بر ابتلائات الهی توسط رحمه و بازتاب آن در هنرهای تجسمی دو ...
بیشتر
این مقاله به مقایسه دو روایت عهد عتیق و قرآن از وسوسه آدم و ایوب (ع) از سوی همسرانشان و بازنمایی آن در هنرهای تجسمی مسیحی و اسلامی میپردازد. مقایسه نحوه فریب و وسوسه دو پیامبر یادشده توسط همسرانشان در منابع دست اول، یعنی عدم صبر بر حرمت تناول میوه ممنوعه توسط حوا و نیز عدم صبر بر ابتلائات الهی توسط رحمه و بازتاب آن در هنرهای تجسمی دو فرهنگ مسیحی و اسلامی از اهداف این پژوهش است. این مطالعه، تطبیقی است و گردآوری دادهها با کاوش در اسناد و آثار کتابخانهای و گنجینههای هنری صورت گرفته است. گرچه در متن قرآن کریم، نه تنها تقصیر وسوسه آدم و ایوب به گردن همسرانشان نیست، بلکه تعابیر بسیار روشنی وجود دارد که به صراحت تمام این اتهام را رد مینماید اما از سویی دیگر، برخی از داستانهای عهدینی در داستان حوا و همسر ایوب بعضا در منابع حدیثی و تفسیری اسلامی نیز دیده می شوند. اما مساله بازنمایی وسوسه آدم توسط حوا و شماتت ایوب توسط همسرش رحمه در هنر مسیحی به وضوح و با بسامد قابل توجهی مشهود است ولی در نقاشی های اسلامی مساله اینگونه نیست؛ در باب وسوسه آدم از سوی حوا و پیامدهای آن مانند اخراج شان از بهشت، نقاشی های اسلامی صراحت کمتری در مقصر دانستن حوا دارند و بعضا شانیت برابری با آدم به او بخشیده اند و در نگاره های مربوط به داستان ایوب نیز اثری حاکی از وسوسه این پیامبر از سوی زنش و یا شماتت شدن از سوی او یافت نشد.
جامعه شناسی
فریده حمیدی؛ پردیس عامری
چکیده
زبان از عناصر مهم در شکلگیری هویت فرهنگی و انتقال فرهنگ افراد است. در کنار آن، جنسیت در مفهوم تلفیقی آن شامل عناصر زیستشناختی، روانشناختی، فرهنگی و اجتماعی است. درنتیجه، زبان و هویتیابی جنسیتی رابطهای پیچیده دارند. در این زمینه، بررسی بنیادهای زبانی از نگاه اندیشمندان انسانشناسی و فمنیسم، یافتن مصادیق تبعیضآمیز ...
بیشتر
زبان از عناصر مهم در شکلگیری هویت فرهنگی و انتقال فرهنگ افراد است. در کنار آن، جنسیت در مفهوم تلفیقی آن شامل عناصر زیستشناختی، روانشناختی، فرهنگی و اجتماعی است. درنتیجه، زبان و هویتیابی جنسیتی رابطهای پیچیده دارند. در این زمینه، بررسی بنیادهای زبانی از نگاه اندیشمندان انسانشناسی و فمنیسم، یافتن مصادیق تبعیضآمیز جنسیتی و بررسی نظام زبانی درون هر فرهنگ، از شاخههای مهم مطالعات فرهنگی بهشمار میآیند. با این فرض که جامعه میتواند از رهگذار زبان، به افراد هویت خاص جنسیتی فرودَست یا فرادَست بخشد، تلاش نوشتار حاضر بر این بوده تا با بررسی دادههای کتابخانهای و تحلیل این دادهها با رویکرد معناکاوانه، توصیفی و انتقادی، به جنسیتزدایی از زبان فارسی و عرفانی به منزلة نوآوری فرهنگی بپردازد. برای این مقصود، امکان خوانشهای جدید با رویکرد انتقادی و نوگرایانه ملاک عمل قرار گرفته است. نکته آن است که در زمینة برنامهریزی برای جنسیتزدایی از زبان فارسی، پژوهشها و آسیبشناسیهای نظاممند کمتر انجام شده است و ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ از ﮐﻠﯿﺸﻪﻫﺎی زبانی، در زبان رایج و زبان عرفانی، ﺑﺪﻭﻥ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﺟﺪﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻘﺪ ﻭ ﭘﺮﺳﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﯿﺮﻧﺪ، ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺑﺎﺯﺗﻮﻟﯿﺪند.
جامعه شناسی
سجاد اوجاقلو؛ عباس مرادی؛ ابراهیم قاسمی؛ جمال ارشدی
چکیده
مطالعۀ تغییرات نسلی «ارزش فرزند» و رفتار فرزندآوری در بین زنان پیش و پس از انقلاب اسلامی، موضوع مقالۀ حاضر است. نسلهای مختلف زنان در ایران، براساس تجربۀ زیستۀ مشترک، نگرش و برداشت متفاوت و گاه متضاد از معنا و مفهوم فرزند و فرزندآوری دارند. روش تحقیق، پیمایشی و از نوع مقطعی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جمعیت آماری ...
بیشتر
مطالعۀ تغییرات نسلی «ارزش فرزند» و رفتار فرزندآوری در بین زنان پیش و پس از انقلاب اسلامی، موضوع مقالۀ حاضر است. نسلهای مختلف زنان در ایران، براساس تجربۀ زیستۀ مشترک، نگرش و برداشت متفاوت و گاه متضاد از معنا و مفهوم فرزند و فرزندآوری دارند. روش تحقیق، پیمایشی و از نوع مقطعی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جمعیت آماری شامل پنج نسل از زنان شهر زنجان است که از هر نسل 100 نفر انتخاب شده و در مجموع 500 نفر حجم نمونۀ این تحقیق را تشکیل دادهاند. روش نمونهگیری خوشهای دومرحلهای به شیوۀ PPS است. در یافتههای تحقیق، تفاوت میانگین نمرۀ ارزش فرزند و رفتار فرزندآوری، در بین نسلهای مطالعهشده، به لحاظ آماری معنادار است. پایینترین سطح ارزش فرزند در بین نسل زنان سالهای 1371 تا 1374 و بالاترین سطح مربوط به نسل زنان سالهای قبل از 1342 است. فردگرایی با ارزش فرزندآوری رابطۀ منفی و معکوس دارد. دینداری و ارزش فرزندآوری رابطۀ مثبت و مستقیمی دارند و تأثیر تجربۀ جهانیشدن بر ارزش فرزند، در نسل متولدان 1358 تا 1367 شدیدتر از سایر نسلهاست. تفاوت تغییر رفتار فرزندآوری بین زنان نسلهای مختلف در ایران با توجه به تجربۀ تاریخی، زیستی، و آگاهی نسلی متفاوت هریک از نسلها، همراه با تضاد ساختی و نسلی قابل تبیین است و تغییرات نسلی ارزش فرزند، هم از لحاظ ذهنی و تاریخی و هم از لحاظ عینی و ساختی، قابل بررسی است. تجربۀ جهانیشدن زنان در کنار افزایش آگاهی و انتظارات و دگرگونی در نقش و موقعیت آنان پس از انقلاب اسلامی، در برداشت و ارزیابی آنان از ارزش فرزند و رفتار فرزندآوری تأثیرگذار بوده است.
ادبیات
ذوالفقار علامی؛ الناز خجسته
چکیده
کهنالگو بهمنزلۀ عاملی فطری در ناخودآگاه جمعی بشر، با اسطوره پیوندهای ژرف و مرزهای مشترک فراوانی دارد. درواقع، اسطورهها کهنالگوهایی هستند که دلایل شکلگیری آنها، با توجه به ناخودآگاه جمعی بشر، بررسی میشود. مطابق آرای یونگ، هر اسطوره براساس مجموعهای از عوامل و علل غریزی، در ذهن مردمان به وجود آمده است. در این میان، ...
بیشتر
کهنالگو بهمنزلۀ عاملی فطری در ناخودآگاه جمعی بشر، با اسطوره پیوندهای ژرف و مرزهای مشترک فراوانی دارد. درواقع، اسطورهها کهنالگوهایی هستند که دلایل شکلگیری آنها، با توجه به ناخودآگاه جمعی بشر، بررسی میشود. مطابق آرای یونگ، هر اسطوره براساس مجموعهای از عوامل و علل غریزی، در ذهن مردمان به وجود آمده است. در این میان، انواع زایمان غیرطبیعی نیز از موضوعات برجستة اساطیری و کهنالگویی است که بهطور مستقیم با ماجرای تولد برخی پهلوانان اساطیری در فرهنگها و ملل گوناگون درآمیخته است. از داستان تولد «رستم» گرفته تا تولد پهلوانانی چون «آرتور» و «هرکول» تا ایزدان و پهلوانانی مانند «اندرا»، ایزد «مهر» یا «میترا»، «بهرام»، «آتنه»، «مینروا»، «ساناسار و باقداسار»، «اوزیریس» یا «اوزیرمق»، «آتیس»، «سوسلان»، و «باترازد»، «مشی و مشیانه»، «بودا» و «برهما» و «سوشیانس» با کهنالگوی سختزایی و زایمانهای غیرطبیعی مواجهیم. این جستار با بهرهگیری از روش توصیفیـ تحلیلی درصدد است دلایل اینگونه تولدها را در میان اساطیر بررسی و کارکرد کهنالگویی آن را روشن کند. با توجه به نتایج، بهنظر میرسد این تولدهای فراطبیعی درواقع گونهای براعت استهلال داستانی است تا برجستگی و بزرگیشان را از لحاظ قدرت جسمی و روحی و اعمال پهلوانی در دوران شکوفاییشان بهتصویر بکشد.
بیژن خواجه نوری؛ لیلا پرنیان؛ صغری همت
چکیده
این مقاله، که بر مبنای پژوهشی با همین عنوان انجام شده، به فرایند جهانیشدن فرهنگی و نگرش مردان به نقش زنان در جامعه پرداخته است. در این پژوهش، ترکیبی از نظریههای گیدنز و رابرتسون بهمنزلۀ چارچوب نظری استفاده شده است. پرسش اصلی این است که آیا جهانیشدن فرهنگی بر نگرش مردان به نقش زنان در شهر شیراز تأثیر گذاشته است؟ در صورت ...
بیشتر
این مقاله، که بر مبنای پژوهشی با همین عنوان انجام شده، به فرایند جهانیشدن فرهنگی و نگرش مردان به نقش زنان در جامعه پرداخته است. در این پژوهش، ترکیبی از نظریههای گیدنز و رابرتسون بهمنزلۀ چارچوب نظری استفاده شده است. پرسش اصلی این است که آیا جهانیشدن فرهنگی بر نگرش مردان به نقش زنان در شهر شیراز تأثیر گذاشته است؟ در صورت وجود ارتباط بین این دو متغیر، کدام مؤلفههای جهانیشدن فرهنگی بیشترین تأثیر را داشتهاند؟ برای دستیابی به پاسخ این پرسش، از روش کمی و پیمایشی استفاده شده و اطلاعات لازم با استفاده از ابزار پرسشنامه جمعآوری شده است. بدینترتیب، 383 نفر از مردان شهر شیراز با روش نمونهگیری تصادفی سهمیهای چندمرحلهای برای پاسخگویی به پرسشها انتخاب و اطلاعات لازم از این گروه گردآوری شده است. نتایج بیانگر آن بود که متغیرهای بازاندیشی، سبک زندگی ورزشی، سبک زندگی علمیـ فرهنگی، آگاهی از جهانیشدن، و فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی با نگرش مدرن مردان به نقش زنان رابطۀ معنادار مثبت، ولی سبک زندگی سنتی و وسایل ارتباطجمعی داخلی رابطۀ منفی داشتهاند. همچنین، متغیر بازاندیشی با نگرش سنتی به نقش زنان رابطۀ منفی، ولی سبک زندگی سنتی و سبک زندگی ورزشی رابطۀ مثبت داشتهاند.
صمد عابدینی؛ صمد رسول زاده اقدم؛ پرویز صبوری کزج
چکیده
برداشت از چگونگی توزیع فرصتها و منابع در شکلگیری نابرابریها مؤثر است. ادراک عدالت جنسیتی متأثر از فضای گفتمانی و ساختارهای ذهنیتی است. به همین دلیل، این پژوهش با هدف مطالعة ادراک عدالت جنسیتی در بستر قومیت بهمثابة زمینة فرهنگیـ اجتماعی پدیدههای اجتماعی با روش کیفی از نوع نظریة زمینهای انجام شده است. روش نمونهگیری ...
بیشتر
برداشت از چگونگی توزیع فرصتها و منابع در شکلگیری نابرابریها مؤثر است. ادراک عدالت جنسیتی متأثر از فضای گفتمانی و ساختارهای ذهنیتی است. به همین دلیل، این پژوهش با هدف مطالعة ادراک عدالت جنسیتی در بستر قومیت بهمثابة زمینة فرهنگیـ اجتماعی پدیدههای اجتماعی با روش کیفی از نوع نظریة زمینهای انجام شده است. روش نمونهگیری این پژوهش، هدفمند از نوع حداکثر اختلاف است که مصاحبة عمیق با تعداد 19 نفر از اقوام ترک، کرد و گیلک در 9 شهرستان تا اشباع نظری ادامه یافت. نوع برداشت از عدالت جنسیتی، مقولههای عدالت جنسیتی و عوامل تعیینکنندة ادراک عدالت جنسیتی با روش گرنددتئوری با استفاده از نرمافزار مکسکیودآ کشف شد. نتیجة یافتههای پژوهش نشان داد اقوام ترک، کرد و گیلک دو نوع برداشت از عدالت جنسیتی دارند: 1. ادراک عدالت جنسیتی سنتی و 2. ادراک عدالت جنسیتی مدرن. آنها همچنین ادراک عدالت جنسیتی را با چهار مقولة عمده بازتعریف کردند که عبارتاند از: 1. عدالت مناسکی، 2. عدالت در توانمندی، 3. عدالت مبادلهای و 4. عدالت در آزادی عمل. عواملی که در پدیدآیی عدالت جنسیتی از روایات کشف شد عبارتاند از: سرمایة عاطفی، سرمایة نمادین، سرمایة فرهنگی، سرمایة اقتصادی، سرمایة اجتماعی و تفکر قالبی.
هنر
مریم دادخواه تهرانی
چکیده
هارولد پینتر، نمایشنامهنویس برندة جایزة نوبل، یکی از نویسندگان بنام معاصر جهان است. نقش زنان در آثار او همواره در میان منتقدان مورد بحث بوده است. بسیاری از آثار او پرسوناژ زن ندارند و در مابقی آثاری که پرسوناژ زن دارند، این شخصیتها کارکردهای جنسیتی پربحثی را از خود به نمایش میگذارند و گاه در کلیشههای رایج از این شخصیتها ...
بیشتر
هارولد پینتر، نمایشنامهنویس برندة جایزة نوبل، یکی از نویسندگان بنام معاصر جهان است. نقش زنان در آثار او همواره در میان منتقدان مورد بحث بوده است. بسیاری از آثار او پرسوناژ زن ندارند و در مابقی آثاری که پرسوناژ زن دارند، این شخصیتها کارکردهای جنسیتی پربحثی را از خود به نمایش میگذارند و گاه در کلیشههای رایج از این شخصیتها میگنجند. در این پژوهش، تلاش میشود بازنمایی شخصیتهای زن در آثار او، و بهویژه نمایشنامة چالشبرانگیز بازگشت به خانه بررسی شود. بسیاری از منتقدان این متن را بهمنزلة متنی فمنیستی و بسیاری دیگر متنی ضدزن خواندهاند. این پژوهش ابتدا با بررسی این نظریات تلاش میکند نشان بدهد چطور هر دو دیدگاه در این اثر قابل جستوجوست و چگونه پینتر با استفاده از تمهیدهای خاص کلامی و نمایشیاش، در بازگشت به خانه، از ساخت پدرسالار خانواده، و به تبع آن جامعه، مرکززدایی میکند.