Document Type : Research Paper

Authors

1 Corresponding Author, Assistant Professor Department of Painting, Faculty of Art, Al-Zahra University

2 MA in Visual Communication, Lecturer of Shiraz Girls' Technical and Vocational College (Al-Zahra University)

Abstract

The "Eram Garden" and "House of Zinat al-Muluk" are important and historical buildings in Shiraz during the Qajar period. The main subject of these two buildings with the decorations of the women role and its formal analysis based on the theory of morphology of Vladimir Prop is the main issue of this research. The present study is based on the historical-comparative method. is the data have been collected from library (documentary) and with a historical approach based on morphological theory. This research analyzes the morphology of the female form in the tiling of these two buildings. The study also examined the similarities and differences of the buildings according to Propp's theory. It is concluded that the role of women in the form of the characters of Shirin, Belqis and Zuleikha is one of the main decorative images in the entrance of Eram Garden and the house of Zinat al-Muluk. The main decorative motifs of women in this building are made with Qajar clothes and decoration. Woman as the main decorative element in the tiling of these entrances emphasizes the role of women and has been compatible with Propp's theory.

Keywords

[1] قرآن کریم (1386). ترجمة الهی قمشه‌ای، انتشارات اسوه.
[2] آیت‌اللهی، حبیب‌الله (1380). کتاب ایران، تاریخ هنر، تهران: نشر الهدی مرکز مطالعات فرهنگی بین الملل.
[3] اخلاقی، اکبر (1377). تحلیل ساختاری منطق‌الطیر، اصفهان: فردا.
[4] اتحادیه، منصوره (1388). زنانی که زیر مقنعه کلاهداری کردند، تهران: نشر تاریخ ایران.
[5] اجتهادی، مصطفی (1382). دائرةالمعارفزنایرانی، تهران: مرکز امور مشارکت زنان.
[6] اسماعیل‌زاده، یوسف؛ نوریان، سید مهدی؛ بابا‌صفری، علی‌اصغر (1388). «تحقیق در مثنوی سلیمان و بلقیس حیاتی گیلانی و تطبیق آن با کتب قصص‌الانبیاء»؛ تفسیر و تاریخ به همراه شرح احوال و آثار شاعر، فصل‌نامة علمی پژوهشی پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 12، ص53ـ74.
[7] اعتمادالسلطنه، محمد‌حسن خان (1345). روزنامة خاطرات اعتمادالسلطنه مربوط به سال‌های 1292 تا 1313 ه.ق، مقدمة ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
[8] ایگلتون، تری (1368). پیش‌درآمدی بر نظریة ادبی، ترجمة عباس مخبر، تهران: مرکز.
[9] بروگشن، هینریش (1368). سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمة کردبچه، تهران: اطلاعات.
[10] بنجامین، س.ج.و. (1363). ایران و ایرانیان، ترجمة حسین کرد‌بچه، تهران: جاویدان.
[11] بهنام، مینا (1389). «ریخت‌شناسی داستان حسنک وزیر به روایت بیهقی»، فصل‌نامة گوهر گویا، س 4، پیاپی 13، ش 1، بهار، ص135.
 [12] پارسا، سید احمد؛ صلواتی، لاله (1389). «ریخت‌شناسی حکایت‌های کلیله و دمنه نصرالله منشی»، مجلة بوستان ادب، دانشگاه شیراز، س 6، پیاپی 6، زمستان، ص56ـ60.
[13] پراپ، ولادیمیر (1368). ریخت‌شناسی قصه‌های پریان، ترجمة م. کاشی‌گر، تهران: زوّار.
[14] پروینی، خلیل؛ ناظمیان، هومن (1387). «الگوی ساختارگرایی ولادیمیر پراپ و کاربردهای آن در روایت‌شناسی»، فصل‌نامة پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 11، پاییز و زمستان، ص186.
[15] پنجه‌باشی، الهه؛ فرهد، فرنیا (1394). «مطالعة نقوش مذهبی در کاشی‌های تکیه معاون‌الملک»، فصل‌نامة علمی نگارینة هنر اسلامی، ش7 و 8، ص 15ـ29.
[16] پولاک، جاکوب ادوارد (1361). سفرنامة پولاک، ایران و ایرانیان، ترجمة کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
[17] ثروت، منصور (1392). گنجینة حکمت در آثار نظامی، تهران: علمی.
[18] ثروتیان، بهروز (1392). نظامی گنجه‌ای (2) خسرو و شیرین (تصحیح و شرح مجدّد از روی 14 نسخة خطی)، چ2، تهران: امیر کبیر.
[19] حاتم، غلامعلی؛ حاتم‌پور غیاثی، زهرا (1388). «زن در هنرهای تصویری دورة قاجار»، دو‌فصل‌نامة هنرهای تجسمی نقش‌مایه، ش 3، ص 53ـ62.
[20] حاجیان‌پور، حمید؛ دهقان، معصومه (1388). «کارکردهای سیاسی‌ـ اجتماعی حرمسرا در عهد قاجار»، پژوهش زنان، دورة 1، ش2، ص 53ـ80.
[21] حق‌شناس، علی‌محمد؛ خدیش، پگاه (1387). «یافته‌های نو در ریخت‌شناسی افسانه‌های جادویی ایران»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش 59، تابستان، ص 30ـ31.
 [22] خراسانی، محبوبه (1383)، «ریخت‌شناسی هزار و یک‌شب»، فصل‌نامة پژوهش‌های ادبی، ش 6، زمستان، ص 46.
[23] دزفولیان، کاظم (1379). «تجلی شاعرانة داستان یوسف و زلیخا در آثار سعدی»، پژوهش‌نامة علوم انسانی، فلسفه و کلام، شناخت، ش 28، ص 19ـ26.
[24] دلریش، بشری ( 1374). «نگاهی به وضع زنان درباری در عهد قاجار»، فصل‌نامة هستی، بهار، ص 66ـ78.
[25] ــــــــــ ( 1375). زن در دورة قاجار، تهران: حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
[26] ذکاء، یحیی (1366). لباس زنانه از قرن سیزدهم تا امروز، تهران: ادارة کل هنرهای زیبا.
[27] ذوالفقاری، حسن (1389). «ریخت‌شناسی افسانة عاشقانة ’گل بکاولی‘»، فنون ادبی دانشگاه اصفهان، ش 1، س 2 (پیاپی 2)، بهار و تابستان، ص 55.
[28] رجبی، اشرف (1384). «تاریخچة تحول پوشاک بانوان ایرانی در دورة قاجاریه»، رشد آموزش تاریخ، ش 21، ص 39ـ44.
[29] ریاضی، محمدرضا (1395). کاشی‌کاری قاجاری، تهران: یساولی.
[30] سلدن، رامان (1375). نظریة ادبی و نقد عملی، ترجمة جلال سخنور و سیما زمانی، تهران: فرزانگان پیشرو.
[31] سمانیان، صمد؛ میرعزیزی، محمود؛ فیروزآبادی، ابوالفضل (1393). «بررسی مضامین تصویری کاشی‌های نقش‌برجستة موجود در تالار اصلی کاخ‌موزة گلستان». هنرهای زیبا، ش اول، ص61ـ62.
[32] شایسته‌فر، مهناز؛ شهبازی، محبوبه (1394). «تطبیق مصادیق اجتماعی زنان در دورة قاجار با جایگاه زن در نگارگری نسخة خطی هزار و یک‌شب»، زن در فرهنگ و هنر، دورة7، ش 4، ص460ـ468.
[33] شیل، مری لئونورا (1362). خاطرات لیدی شیل، ترجمة حسین ابوترابیان، تهران: نو.
[34] صفا، ذبیح‌الله (1363). تاریخ ادبیات در ایران، ج2، چ6، تهران: فردوسی.
[35] عضدالدوله، سلطان احمد میرزا (1328). تاریخ عضدی، به اهتمام حسین کوهی کرمانی، تهران: مظاهری.
[36] عضدالدوله، سلطان احمد میرزا (1376). تاریخ عضدی، با مقدمة عبدالحسین نوایی، تهران: علم.
[37] عطار‌زاده، مجتبی؛ اتحاد محکم، سحر (1392). «خوانش گفتمان کاشی‌نگارة روایتگر سردر ورودی باغ ارم شیراز»، فصل‌نامة باغ نظر، ش 26، ص41ـ48.
[38] عین‌السلطنه، قهرمان‌میرزا (1374). روزنامة خاطرات عین‌السلطنه، ج اول، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
[39] غیبی، مهرآسا (1385). هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، تهران: هیرمند.
[40] فرخزاد، پوران (1381). کارنمای زنان کارای ایران (از دیروز تا امروز)، تهران: قطره.
[41] فرمان‌فرمائیان، مهرماه (1393). زیر نگاه پدر (خاطرات مهرماه فرمان‌فرمائیان از درونی)، چ3، تهران: کویر.
[42] قویمی، فخری (1352). کارنامة زنان مشهور ایران، تهران: انتشارات وزارت آموزش و پرورش.
[43] کاساکوفسکی (1344). خاطرات کلنل کاساکوفسکی، ترجمة عباس قلی‌جلی، تهران: امیر‌کبیر.
[44] کمالی سروستانی، کورش (1384). دانش‌نامة آثار تاریخی فارس، تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
[45] کیائی، مهدخت؛ سلطان‌زاده، حسین؛ ارمغان، مریم؛ حیدری، علی‌اکبر (1397). «بازتاب تحول گفتمان جنسیتی دورۀ قاجار بر نظام‌های فعالیتی و فضایی خانه‌های اعیانی (مطالعۀ موردی: خانه‌های اعیانی قزوین)»، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، دورة 8، ش 1، بهار و تابستان، ص‌52ـ66.
[46] مستوفی، عبدالله (1360). شرح زندگانی من؛ تاریخ اجتماعی و اداری دورة قاجاریه، ج 1، تهران: زوار.
[47] میبدی، رشیدالدین ابوالفضل (1361). کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار، به اهتمام علی‌اصغر حکمت، چ3، ج5، تهران: امیرکبیر.
[48] نجمی، ناصر (1375). تهران در یکصد سال پیش، چ2، تهران: ارغوان.
[49] وبستر، راجر (1382). پیش‌درآمدی بر مطالعة نظریة ادبی، ترجمة الهه دهنوی، تهران: روزنگار.
[50] ورنر، کریستف (بی‌تا). «زنان واقف در تهران عهد قاجار»، میراث جاویدان، ترجمة نسیم مجیدی قهرودی، س7، ش 4، ص 115ـ122.
[51] Basset, J. (1887). Persia, the Land of the Imams, London: Blackie & son.
[52] Fehevvari, Geza. (2000). The art of the Islamic world in the Tareq Rajab museum, I.B. Tauvis & co. Ltd. London.
[53] Wearden, J. & Baker, P., (2010). Iranian textile, United Kingdom: V&A Publishing.