نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکده هنر الزهرا
2 دانشجوی کارشناسی ارشد نقاشی دانشگاه الزهرا
چکیده
شاه طهماسب صفوی در نیمة دوم حکومتش راه افراطی‌گری را پیش گرفت؛ در این راستا زنان و به ویژه زنان درباری خانه‌نشین شدند. فالنامةطهماسبی (967_962 ه.ق) در همین دوره و به سفارش او نگاری شد. آروین پانوفسکی (1968_1892 م) از پژوهشگران تاریخ هنر است که رویکرد شمایل‌شناسی را روشمند کرد. او سه سطح معنایی برای خوانش اثر هنری قائل شد که در آن محقق به دنبال ارزش‌های نمادین یک جامعه است که هنرمند ناخودآگاه در اثرش بازتاب می دهد. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که با توجه به آرای اروین پانوفسکی چه باور نهادینه‌شده‌ای دربارة زن در نگارة اخراج آدم و حوا از بهشت در فالنامة طهماسبی بازتاب یافته است؟ هدف پژوهش ریشه‌یابی باورهای دورة شاه‌طهماسب دربارة جایگاه زن و بازتاب آن در نگارة اخراج آدم وحوا از بهشت در فالنامة طهماسبی است.
پژوهش به شیوة کیفی و تطبیقی–تحلیلی انجام می گیرد و هدف آن بنیادی است. روش جمع‌آوری مطالب به شیوة کتابخانه ای و با رویکرد شمایل‌شناسانه صورت گرفته است. نمونة آماری نگارة اخراج آدم‌وحوا از بهشت در فالنامة طهماسبی است. نتیجه‌گیری: نگاره متأثر از قرآن است اما عناصری در نگاره (حالت سرزنشگر آدم نسبت به حوا، طاووس، مار_اژدها) هستند که در قرآن نیامده است، پس نگارگر از متون دیگری الهام گرفته است که برگرفته از منابع باستانی اند. به نظر می‌رسد ریشة محدودیت‌های زنان در این دوره را می‌توان باورهای افراطی دانست که از استحاله‌های کهنی چون جنگ دو جنسیت نرینه و مادینه، انجام گناه نخستین توسط حوا و سرزنش جنس زن می‌آید؛ بنابراین نگاره به منزلة سندی است که بازتاب دهندة این باورها نسبت به زن در جامعة مردسالار عصر شاه‌طهماسب است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The iconology of woman's position in the painting of Adam and Eve's expulsion from paradise in Tahmasbi's Falnama (962-967 AH) with the opinions of Ervin Panofsky (1892-1968 AD)
نویسندگان [English]
- الهه Panjehbashi 1
- motahareh seifi 2
1 associate alzahra uni
2 MA student of painting at Al-Zahra University
چکیده [English]
In the second half of his rule, Shah Tahmasb Safavi took the path of extremism. In this regard, women, especially court women, stayed at home. Tahmasabi's Falnama (962-967 AH) was written in the same period and by his order. Ervin Panofsky (1892-1968) is one of the art history researchers who methodized iconology. He attributed three levels of meaning to the reading of the work of art, in which the researcher looks for the symbolic values of a society that the artist unconsciously reflects in his work. This research seeks to answer the question that according to Ervin Panofsky's opinion, what institutionalized belief about women is reflected in the painting of the expulsion of Adam and Eve from Paradise in Tahmasbi's Falnama?
The aim of the research is to find the roots of Shah Tahmasib's beliefs about the position of women and its reflection in the painting of the expulsion of Adam and Eve from heaven in Tahmasbi's Falnama.
The research is conducted in a qualitative and comparative-analytical manner and its purpose is fundamental. The method of collecting materials has been done in a library style and with an iconological approach. A statistical example is the painting of the expulsion of Adam and Eve from heaven in Tahmasabi's Falnama. Conclusion: The image is influenced by the Qur'an, but there are elements in the image (Adam's reproachful state towards Eve, peacock, snake-dragon) that are not found in the Qur'an. So, the artist was inspired by other texts that were taken from ancient sources. It seems that the root of women's restrictions in this period can be seen as extreme beliefs that come from ancient metamorphoses such as the war between male and female gender
s, Eve's committing the first sin and blaming the female gender; Therefore, the painting is a document that reflects these beliefs about women in the patriarchal society of Shah Tahmasab's era.
کلیدواژه‌ها [English]
- : Erwin Panofsky, Iconology, Safavid dynasty, Tahmasbi'
- s Falnama, The expulsion of Adam and Eve from paradise, Women
)