نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمیده دهقانی ¹
• آرمان حیدری ²
• رضا رضایی ³

¹ دکتری جامعه‌شناسی و دبیر آموزش و پرورش شهرستان بوشهر، بوشهر، ایران

² نویسندۀ مسئول، دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

³ استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

هرچند مطالعات زیادی دربارۀ زنان انجام گرفته، تحلیل کمیت و کیفیت مناسبات و تعاملات زنان در بسترهای گوناگون همچنان ناشناخته و در هاله‌ای از ابهام مانده است. یکی از مهم‌ترین زمینه‌های شناخت چنین تعاملاتی، پهنۀ گستردۀ رمان‌ها است. هدف مطالعۀ حاضر، تحلیل نحوۀ بازنمایی تعاملات و مناسبات زنان در رمان‌های سه‌گانۀ محمد حجازی مربوط به دورۀ پهلوی اول است. روش پژوهش، تحلیل گفتمان انتقادی با رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی کرس و ون‌لیون است. واحد تحلیل جمله و کانون تحلیل، مضامین مرتبط با انواع تعاملات زنان در رمان‌های مذکور است. یافته‌ها در سه بعد فرانقش بازنمودی، تعاملی و ترکیبی گزارش شده است. در کل می‌توان گفت انواع بازنمایی‌های زنان بیانگر رابطه‌ای تخاصمی بین دال‌های سه‌گانۀ دین، سنت و مدرنیته است. به تعبیری، هردو گفتمان سنتی و مدرنیته به موازات هم شکل‌دهندۀ هویت و تعاملات زنان هستند. زنان در دسته‌بندی‌های ضعیف- قوی، فعال- منفعل و فرادست- فرودست بازنمایی شده‌اند و روابط درون‌جنسیتی و بین‌جنسیتی متفاوتی را تجربه می‌کنند. نتیجه‌گیری کلی تحقیق این است که زنان داستان‌های حجازی ابژه‌های صرف و منفعل نیستند، بلکه بسته به جایگاهشان متفاوت عمل نموده و تاکتیک‌هایی را برای مقابله با جو اجتماعی مردسالارانۀ فراگیر اجرا می‌کنند؛ بنابراین همۀ زنان الگوهای کنشی و تعاملاتی مشابهی ندارند و انواع کارویژه‌ها و تعاملات آنان را نمی‌توان ذیل یک الگوی ارتباطی کلی و فراگیر ساده‌سازی کرد.

کلیدواژه‌ها

• بازنمایی زنان
• تریلوژی
• تعاملات زنانه
• رمان‌های حجازی
• کرس و ون‌لیون

موضوعات

• ادبیات

عنوان مقاله [English]

The Sociological Representation of Women’s Interactions in Mohammad Hejazi's Novels (Homa, Ziba, and Parichehr) Based on the Approach of Kress and Van Leeuwen

نویسندگان [English]

• Hamideh dehghanih ¹
• Arman Hedari ²
• Reza Rezaei ³

¹ PhD of Sociology, Educator in Bushehr, Bushehr, Iran

² Corresponding Author, Department of Sociology, Faculty of Literature & Humanities, University of Yasouj, Yasouj, Iran.

³ Assistant Professor Department of Language and English Teaching, Faculty of Literature & Humanities, University of Yasouj, Yasouj, Iran

چکیده [English]

Although many studies have been conducted about women, analyzing their interactions in various contexts almost remains unknown and shrouded in ambiguity. Undoubtedly, one of the most essential areas for increasing awareness of such interactions is exploring the content of novels. The main aim of the present study is to analyze the representation of women's interactions and relationships in Mohammad Hejazi’s three Novels (Homa, Prichehr, and Ziba), which were written during the first Pahlavi period. The research procedure employed was Kress and Van Leeuwen’s social semiotic approach, as well as critical discourse analysis. The unit of analysis was the "sentence," and the concentration was on identifying related statements and codifying them thematically. The research findings were presented in three dimensions: synthetic, interactive, and representational meta-roles. It is possible to assert that the triple signifiers of religion, tradition, and modernity are in an antagonistic relationship, as evidenced by the diverse representations of women. Therefore, it appears that both conventional and contemporary discourses are concurrently shaping the identities and interactions of women. Women are depicted in dual categories of superior/inferior, active/passive, and weak/strong. and undergo distinct “intra-gender” and “inter-gender” relationships.  The overarching conclusion is that the women in Hejazi’s stories are not passive objects; rather, they act in a variety of ways in accordance with their positions and employ strategies to confront and resist the pervasive patriarchal social climate. Therefore, it is impossible to simplify the diverse manners and enforcements of all women under a general and all-encompassing communication pattern, as not all women exhibit similar interactional patterns.

کلیدواژه‌ها [English]

• Female Interactions
• Hejazi’s Novels
• Keres and Van Leeuwen
• Representation of Women Trilogy