نویسندگان

• محمدعلی ایازی
• محمد ناصحی

چکیده

ساختار نظام خانواده بر اساس روابط اعضاء و حقوق و تکالیف متقابل آن ها شکل گرفته و استوار می‌شود. تمایز نقش‌های پدری، مادری و فرزندی و نیز زن و شوهری تمایز حقوق و تکالیف را به دنبال می‌‌آورد. بدین ترتیب حقوق و وظایف نقش‌ها متقابل امّا متفاوت است. علی رغم تقابل دوسویه حق و تکلیف در روابط اعضاء خانواده، عوامل و شاخص‌های ویژه‌ای زمینه ی بروز قدرت را برای یک نقش و توزیع قدرت در ساختار خانواده اسلامی فراهم می‌‌کند. تبیین ساخت قدرت در روابط اعضاء خانواده، بر اساس ترکیبی از دو شاخص توانایی‌های ذاتی و طبیعی و شاخص اقتصادی (انفاق) صورت می‌گیرد. مرد در نقش شوهر دارای جایگاه و قدرت نسبی برتر در خانواده اسلامی است، امّا از قدرت مطلق برخوردار نیست، قدرت او در خانواده به معنای اطلاق نفوذ امر او نمی‌باشد، بلکه تنها در دایره ی «عدل» و «معروف» و در گستره محدود حقوق شوهر نافذ و مشروع است. بر این اساس خانواده اسلامی دارای نظام «شوهرمحور» با گرایش «دوسویه» است. قدرت شوهر، در حق تصمیم‌گیری در مصالح کلی خانواده و شوؤن زوجیت از جمله در مورد مسکن، یا چگونگی بهره‌مندی جنسی یا توابع حق استمتاع شوهر معنا می‌شود. بدین ترتیب که خروج زن از منزل در صورت منافات با حق جنسی شوهر کنترل می‌شود. هم چنین قدرت زن، در صورت برآورده نشدن حقوق مالی او مانند مهر، نفقه و مسکن مناسب، یا حقوق غیرمالی مانند معاشرت بالمعروف، برخورد محترمانه و همراه با عدالت و احسان شوهر معنا می‌شود و بروز می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

• حق و تکلیف
• خانواده
• شوهرمحور
• عدل
• قدرت
• معروف
• نظام دوسویه.
• نقش‌های خانوادگی

عنوان مقاله [English]

The study of Power Division Structure in Couple Relationship from the Perspective of Quran and Hadith

نویسندگان [English]

• mohamadali ayazi
• mohamad nasehi

چکیده [English]

The structure of family organization is recognized upon members’ relationship and their rights and duties. The distinction of paternal, maternal, child and couple roles cause distinction in rights and duties. Therefore the rights and duties of roles are bilateral but deferent. Two characteristics explain the power division in family: biological abilities and expenditure. Man in his marital role has the prevalent power in Islamic family, but not an absolute power. His power is legitimate only within the range of justice and good. Therefore Islamic family is a husband-centered family with a bilateral tendency. Husband’s power means his right of decision about settlement or sexual relationship. Also wife power means her financial rights like dowry and alimony and a convenient settlement or means her moral rights like acceptable treatment with his justice and benefaction.

کلیدواژه‌ها [English]

• bilateral organization
• family
• family roles
• husband-centered family
• Justice
• power
• rights and duties