نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات فرهنگی دانشکدة رفاه تهران

2 کارشناسی ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی دانشگاه سوره

چکیده

زنان جانبازان دفاع مقدس علاوه بر مصائبی که دیده‏اند، به دلیل تجربة مستقیم و غیرمستقیم که از دوران دفاع مقدس به دوش می‏کشند، به‏مثابة راویانی غیررسمی، می‏توانند تاریخ مقاومت، ایثار و مجاهدت رزمندگان را در جبهه‏های جنگ بازگو کنند. بنابراین، این پژوهش به دنبال بررسی بازنمایی جنگ از دیدگاه همسران جانبازان شهید در ادبیات داستانی دفاع مقدس است. در این میان، مجموعة شش‏جلدی اینک شوکران انتشارات روایت فتح، که به داستان زندگی، مشقت‏ها و ایثار جانبازان شهید به روایت همسران آن‏ها پرداخته است، به‌منزلة نمونة هدفمند مورد تحقیق انتخاب شده و به روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی تجزیه و تحلیل شده است. ازاین‏رو، بررسی این مجموعه می‏تواند شیوة بازنمایی جنگ و دفاع مقدس را به روایتی زنانه در مقابل سایر داستان‏های مردانة جنگ مشخص کند. نتایج نشان می‏دهد شیوة بازنمایی مقولة هویت، روابط اجتماعی، ارزش‏ها و هنجارهای اجتماعی، دوران جنگ و پس از جنگ در این مجموعه‌داستان چگونه ساماندهی شده است که در این زمینه جنگ تأثیری بسزا بر زندگی همسران جانبازان داشته است؛ ولی، بااین‏حال، آن‏ها با وجود مشکلات فراوان به زندگی عادی خود ادامه داده‏اند و صبورانه همسر خود را در جنگ و پس از جنگ همراهی و حمایت کرده‌اند. در این مجموعه‌داستان، جنگ عرصة همدلی بود. مردم در همدردی با همسایگان، از برگزاری عروسی برای فرزندانشان ممانعت می‎کردند و زنان برای بودن در کنار همسرانشان به کمترین‎ها، بدون هیچ اعتراضی، اکتفا می‎کردند. همچنین، هویت غالب برای رزمندگان و همسران و خانواده‌هایشان هویت مبتنی‏بر روحیة انقلابی و ایثار بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Representation of War from the Perspective of the Martyr Devotees' Spouses in the Sacred Defense Fiction Literature; the Study of "Now Shukran"

نویسندگان [English]

  • Meysam Farokhi 1
  • Marjan Sadeghi 2

1 Assistant Professor, Department of Cultural Studies, Faculty of Welfare

2 Master of Advertising and Cultural Relations at Sura University

چکیده [English]

In addition to the hardships suffered by women, veterans of the sacred defense can declare the history of the resistance, sacrifice, and the freedom of warriors on the battlefields, due to the direct and indirect experience of the holy defense era. This research seeks to examine the representation. The war is from the perspective of the martyr devotees' spouses in the sacred defense fiction literature. Meanwhile, the six-part series of "Now Shokran" published by Fatah narration, which deals with the story of life, hardships and sacrifices of the martyr devotees by their wives, selected as a targeted sample. They have been analyzed by method of content analysis with deductive approach. Therefore, the review of this collection can determine the way of representing war and sacred defense to a feminine narrative versus other men's stories of war. The results have represented the categories of identity, social relations, values ​​and social norms, war and post-war period. In this collection, the story has been arranged and the war has had a significant impact on the lives of veterans' wives, but they still have lifestyles with many problems in their normal lives and patiently accompany their wife during the war and after that. In the series, the story of war was a realm of empathy. People, in sympathy with their neighbors, prevented wedding for their children, women were consistent with their husbands with no plaining. The dominant identity for warriors and their husbands and families was the identity based on morale-based revolution thinking and sacrifice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Representation
  • Holy Defense
  • War
  • Martyr Veteran Spouses
  • Qualitative Content Analysis
[1] آشفته‏تهرانی، امیر (1378). جامعه‏شناسی جنگ و نیروهای نظامی، تهران: ارمغان.
[2] اوسولیون، تام؛ ساندرز، دانی؛ هارتلی، جان (1385). مفاهیم کلیدی ارتباطات، ترجمة میرحسن رئیس‏زاده، تهران: فصل‏نو.
[3] بارونیان، حسن (۱۳۸۷). شخصیت‏پردازی در داستان‏های کوتاه دفاع مقدس، تهران: بنیاد حفظ آثار و ارزش‏های دفاع مقدس.
[4] حنیف، محمد (1391). ادبیات داستانی جنگ و قابلیت‏های بهره‏گیری از آن در رسانة ملی، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
[5] دالگرن، پیتر (1380). تلویزیون و گسترة عمومی، ترجمة مهدی شفقتی، تهران: سروش.
[6] راه‏نجات، امیرمحسن؛ دنیوی، وحید؛ تقوا، ارسیا و دیگران(1394). «نقش استرس جنگ به‏عنوان یکی از عوامل ایجادکنندة آسیب‏های روانی»، پرستار و پزشک در رزم، ش 9، ص5ـ14.
[7] رشیدی، لیلا (1394). «تحلیل ساختاری ده داستان کوتاه دفاع مقدس از نویسندگان زن (آثار برگزیدة دفاع مقدس اولین دوره)»، پایان‏نامة کارشناسی‏ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
[8] زواریان، زهرا (1382). «بررسی داستان‏های کوتاه جنگ به قلم زنان»، در مجموعه مقالات ادبیات جنگ و موج نو؛ مباحثی در روش‏شناسی نقد ادبیات جنگ در ایران، به اهتمام شاهرخ تندرو صالح، تهران: فرهنگسرای پایداری.
[9] سرشار، محمدرضا (۱۳۹۰). ادبیات داستانی ایران پس از انقلاب، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
[10] سنگری، محمدرضا (1376). «ادبیات پایداری و هشت سال دفاع مقدس»، ماهنامة ادبیات معاصر، ش 11و12، ص14ـ22.
[11] شایان‏مهر، علیرضا (1391). جامعه‏شناسی جنگ، تهران: جامعه‌شناسان.
[12] قائدی، محمدرضا؛ گلشنی، علیرضا (1395). «روش تحلیل محتوا، از کمی‏گرایی تا کیفی‏گرایی»، فصل‌نامة روش‏ها و مدل‏های روان‏شناختی، ش 23، ص57ـ82.
[13] گیویان، عبدالله؛ سروی زرگر، محمد ( 1388). «بازنمایی ایران در سینمای هالیوود»، فصل‌نامة تحقیقات فرهنگی ایران، دورة 2، ش 8، ص147ـ177.
[14] مظاهری، محسن‌حسام (1389). شخم در مزرعه؛ تأملی دربارة روایت جنگ ایران و عراق، اصفهان: آرما.
[15] مهدی‏زاده طالشی، سیدمحمد (1387). رسانه‏ها و بازنمایی، تهران: دفتر مطالعات و توسعة رسانه.
[16] میرصادقی، جمال (۱۳81). جهان داستان (ایران)، تهران: اشاره.
[17] Hall, Stuart & Laclau, Ernesto (1997). Cultural Representation and Signifying Practice, London: Sage Publication.
[18] Hsieh H. F. & Shannon S. E. (2005). Three Approaches to Qualtative Content Analysis, Qual Health Res., Fooyin University, Taiwan University Washington.
[19] Mayring, P. (2000). “Qualitative Content Analysis”, Forum Qualitative Social Research, Volume 1. No 2.