نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

زیست جهان انسان بخارائی قرن 19 و 20 مبتنی بر زمینه‌ها و بافتار فرهنگی و تاریخی است که طی قرون متمادی و مبتنی بر تصادمات زیستی او ساخت نهایی خود را یافته است. آنچه در این زیست، بیش از دیگر جوامع خاورمیانه‌ای هم عصر خود توجه پژوهشگر را جلب می‌کند، ابهام تصویر ظاهری و کنش فردی و اجتماعی بانوان آن در جریان مطالعة متون تاریخی است. البته مذکر بودن تاریخ و فرهنگ و ادبیات در جهان ایرانی سخن تازه‌ای نیست، اما حقیقت این است که رویکرد فوق در عصر تجدد در بسیاری از سرزمینهای اسلامی از جمله ایران به چالش کشیده شده است. گویی امارت بخارا در این میان یک مثال نقض است، زیرا به جای تحول در زیست جهان بانوان، با تداوم همان انگارة مبهم در آن مواجهیم؛ در نوشتار حاضر با تمرکز بر دایره المعارف یادداشت ها (که اثر یکی از روشنفکران سدة نوزده و بیست بخاراست) و اندک یافته های پراکندة موجود در منابع این سرزمین، ابهام پژوهش را در قالب دو سوال اصلی این گونه طراحی نمودیم که: « شئون زیستی زنان بخارائی این زمان چه ویژگی‌هایی داشته و دیگر اینکه چرا در تحولات سالهای تجددخواهی تحرکی از جانب آنها دیده نمی‌شود؟» مدعای ما این است که « زنان بخارائی در نقطة کانونی نظام زیستی سنتی (خانواده) در کنار مختصات پوششی، آموزشی و طبقاتی خود، چالش حداقلی را با اجتماع داشته‌اند، و در جریان رشد جریان های تجدّدخواهی به دلیل بستر متفاوت اجتماعشان تحول معناداری را تجربه نمی‌کنند».

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Representation of Bukhara women world life in the pre-Soviet era (based on Sadr al-Din Eini's Yadashtha)

نویسنده [English]

  • Seyede Fahime Ebrahimi

phd history Assistant Professor Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

The world life of Bukharn people in the 19th and 20th centuries is based on cultural and historical contexts that have been found their final structure over the centuries and based on its life challenges. What attracts the researcher more attention in this life than in other Middle Eastern societies of his time is the absolute absence of women, which is highlighted in the representation of historical texts. Of course, the masculinity of history in the Iranian world is not new, but when this ratio becomes so prominent in a region that it continues even during the global entry of modernity, it Creates more ambiguity; In search of the causes of the continuation of men's history we need to explore the norms and habits of this life (as illustrated in the Encyclopedia of Yadashtaha) and explore the context of action of modern-day intellectuals. According to the adopted axis, the main question of the present subject is designed in two parts: "What are the characteristics of the life of Bukhara women at this time and why is there no movement on their part in the developments of the modernist years?" Our claim is that "Bukhara women at the focal point of the traditional life system (family), along with their covering, educational and class coordinates, have had minimal challenges to society, and during the growth of modernist currents due to the different context of their society "They do not experience."

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords pre-Soviet
  • modernity
  • world life
  • Bukhara women
  • Transoxiana
اسپنسر، هربرت [و دیگران] (1381). جامعة سنتی و جامعة مدرن، ترجمة منصور انصاری، تهران: نقش جهان.
براهنی، رضا (1393). تاریخ مذکر، تهران: نگاه/
بنیگسن، الکساندر [و اندرس ویمبوش] (1378). صوفیان و کمیسرها (تصوف در اتحاد شوروی)، ترجمة افسانه منفرد، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
سید بلجوانی (1384). تاریخ نافع، به کوشش احرار مختارف، تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی.
حائری، عبدالهادی (1387). نخستین رویارویی اندیشه‌گران ایران با دو رویة تمدن بورژوازی غرب، تهران: امیرکبیر.
عبداللهیان، حمید (1396). «روایت‌شناسی سفرنامة کلاویخو: بازسازی زندگی روزمره در قرن 8و9 هجری»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش48، ص 55ـ74.
عینی، صدرالدین (1362). یادداشت‌ها (دورة کامل پنج‌جلدی)، به کوشش علی‌اکبر سعیدی سیرجانی، تهران: آگاه.
_______ (1381). تاریخ انقلاب فکری در بخارا، با مقدمة کمال‌الدین صدرالدین‌زادة عینی، تهران: سروش.
_______ (1981). تاریخ امیران منغیتیه بخارا، به کوشش کمال عینی، دوشنبه: عرفان.
بارتولد (1376). تاریخ ترک‌های آسیای میانه، ترجمة غفار حسینی، تهران: توس.
دانش، احمد (1988). نوادرالوقایع، دوشنبه: نشر دانش (نسخة سیریلیک).
دریدل، سلطان (1308). روس‌ها و انگلیس‌ها در آسیای مرکزی، طهران: ادارة شورای نظام مطبعة کل قشون.
رجب اف، ظریف (1959). از تاریخ افکار جمعیتی‌ـ سیاسی خلق تاجیک در نیمة دوم عصر 19 و اول عصر 20، استالین‌آباد: نشریات دولتی تاجیکستان (نسخة سیریلیک).
رئیس‌نیا، رحیم (1387). جنبش جدیدیه در تاتارستان، تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی.
ریوکین، مایکل (1366). حکومت مسکو و مسئلة مسلمانان آسیای مرکزی شوروی، ترجمة محمود رمضان‌زاده، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
روزنامة بخارای شریف، نمره 73، 1330: 1.
غفوروف، بابا‌جان (1997). تاجیکان، دوشنبه: عرفان.
فطرت، عبدالرئوف (1390). بیانات سیاح هندی، تهران: شهریاران.
_____ (1992). مناظره، دوشنبه: بی‌نا (نسخة سیریلیک).
کستنتکو (1383). شرح آسیای مرکزی و انتشار سیویلیزاسیون روسی در آن، ترجمة مادروس داودخانف، به اهتمام محمدحسن‏خان صنیع‏الدوله، به کوشش دکتر غلامحسین زرگری‏نژاد، تهران: مؤسسة تحقیقات و توسعة علوم انسانی.
موسی پوربشلی، ابراهیم (1395). دین زیسته و زندگی روزانه، تهران: پژوهشکدة تاریخ اسلام.
مجلة آینه، ش اول، یک شوال 1331.
هاپکرک، پیتر (1379). بازی بزرگ (عملیات سازمان‌های جاسوسی روس و انگلیس در آسیای مرکزی و ایران)، ترجمة رضا کامشاد، تهران: نیلوفر.
Allworth, Edward (1967). Central Asia, A Century Of Russian Rule, New York, Columbia University Press.
Becker, Seymour (2004). Russians protectorates in Central Asia (Bukhara and Khiva 1865- 1924), Routledge Curzon,London and NewYork.
Braudel, Fernand (1979). the structure of every day life, Harper and Raw, New York
ьаьаджанов, Ь. М (2004). Введи Перевод и Комментарии, Манакиь – и Дукчй йшан, Ташкент – ьерн – Алматы.
Khanikoff, Amir and its people (1845). translated by Baron clement A.De Bode, London: Tyler&Reed.
Olufsen.Ole (1911). The Amir of Bokhara and its country, London: William Heinemann.