نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی/دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

چکیده

نقد فمینیستی به بازتاب مسائل زنان یا عقایدی می‌پردازد که در متن درمورد زنان اظهار شده است. «زنانه‌نویسی» با تمرکز بر تفاوت‌های گفتار و نوشتار مردان و زنان، از نظریه‌های کاربردی در نقد ادبی فمینیستی است. در پژوهش حاضر، زبان و محتوای دو نشریۀ ویژۀ زنان در عهد مشروطه، دانش و شکوفه، از منظر رویکرد فمینیستی زنانه‌نویسی، بر پایۀ دیدگاه زبان‌شناسانی همچون میلز و لیکاف و به روش توصیفی-تحلیلی بررسی می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد اگرچه قلم زنان روزنامه‌نویس در اولین نشریات ویژۀ زنان، چندان رنگ‌وبوی فمینیستی ندارد، مؤلفه‌های سبک نوشتار زنانه همچون فراوانی واژه‌های مبهم، بهره‌گیری از قسم، کاربرد تشدیدکننده‌ها، قیود تردیدنما و تعابیر عاطفی زنانه در سطح واژگانی و به‌کارگیری جملات کوتاه، معترضه یا دعایی، آوردن جملات ناتمام و جملات پرسشی در سطح نحوی قابل‌توجه است. زنان روزنامه‌نویس در حوزۀ محتوایی نیز به مضامینی متمایز با موضوعات بازتاب‌یافته در نشریات مردان پرداخته‌اند، همچون: لزوم سوادآموزی زنان، حفظ‌الصحه و بهداشت زنان، احترام به تمایلات آنان در انتخاب همسر و اصلاح رفتار مردان در تعامل با آنان در خانواده و اجتماع، مقایسۀ وضعیت زنان ایرانی با زنان کشورهای پیشرفته و مطالبات فردی و اجتماعی خود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Feminine Prose Style in Press Writings of Female Journalists in the Constitutional Era Case Studies of Danesh and Shokoufeh

نویسندگان [English]

  • Arwa Assi 1
  • mahsa rone 2

1 PhD student in Persian language and literature/Imam Khomeini International University

2 assistant professor of persian literature & language in IKIU

چکیده [English]

Feminist criticism is concerned with women's issues and the ideas regarding women in a text. As an approach to the differences between speech and texts of men and women, female writing is a valuable theory in feminist literary criticism. By drawing on a descriptive and analytical methodology, the present study analyzes the language and content of two women's journals in the Constitutional era, i.e., Danesh (“knowledge”) and Shokoufeh (“bloom”), using a "feminine writing" feminist approach and based on the perspectives of linguists such as Mills and Lakoff. Linguistic and content analysis of these magazines suggest that although the prose of female journalists in the earliest women's journals is void of heavy feminist connotations, the syntax contains many components of feminine writing style, such as high frequency of vague words, swearing on divine authority, use of intensifiers and adverbs expressing doubts, feminine emotional phrases in vocabulary, utilizing short sentences, relative and independent clauses, use of unfinished sentences, and questions. Thematically, too, female journalists discussed subjects different from those reflected in men's journals, like the imperative of female literacy, female health care, and hygiene, respecting their choice of spouse, revising men's conduct in interacting with them in the household and community, and comparing the conditions of Iranian women with women in advanced countries, to advance their social and individual demands.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitutionalism
  • press
  • female writing
  • Danesh
  • Shokoufeh
آبادیان، حسین و صفری، زهره (1393)، «مطالبات اجتماعی و فرهنگی زنان در دورۀ مشروطه تا سلطنت رضاشاه»، جستارهای تاریخی، س 5، ش 2، صص 1-19.
ببران، صدیقه (1381). نشریات ویژۀ زنان، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
برهومه، عیسی (2002). اللغه و الجنس: حفریات لغویه فی الذکوره و الانوثه، الطبعه العربیه‌الاولی، عمان: دارالشروق.
پاینده، حسین (1397). نظریه و نقد ادبی، دو جلد، تهران: سمت.
ترادگیل، پیتر (1376). زبان‌شناسی اجتماعی؛ درآمدی بر زبان و جامعه، ترجمۀ محمد طباطبایی، تهران: آگه.
جلالی، ایرج (1389). «عملکرد زنان در مطبوعات عصر مشروطیت»، رشد آموزش تاریخ، ش 39، صص 42-46.
حسینی، مریم (1384). «روایت زنانه در داستان‌نویسی زنانه»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، تیر، صص 94-101.
ساناساریان، الیز (1384). جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 57)، ترجمۀ نوشین احمدی خراسانی، تهران: اختران.
سراج، سیدعلی (1394). گفتمان زنانه، روند تکوین گفتمانه زنانه در آثار نویسندگان زن ایرانی، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
سلدن، رامان و پیتر ویدوسون (1377). راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، تهران: طرح نو.
شکوفه به انضمام دانش (نخستین نشریه‌های ادواری زنان در ایران) (۱۳۷۷). به کوشش کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران.
شمیسا، سیروس (1390). نقد ادبی، تهران: میترا.
شیخ‌الاسلامی، پری (1351). زنان روزنامه‌نگار و اندیشمند ایران، تهران: بی‌نا.
عاملی رضایی، مریم (1388). «تحول فرهنگ گفتاری به نوشتاری زنان (از عصر ناصری تا مشروطه)»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 14، صص 173- 195.
عاملی رضایی، مریم (1389). سفر دانه به گل (سیر تحول جایگاه زن در نثر دورۀ قاجار 1210-1340 ق)، تهران: تاریخ ایران.
فتوحی، محمود (1390). سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، تهران: سخن.
کراچی، روح‌انگیز (1394). «چگونگی تأثیر جنسیت بر ادبیات»، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ 7، ش 2، صص 223-241.
لیکاف، رابین (2003). زبان و جایگاه زن، ترجمۀ مریم خدادادی و یاسر پوراسماعیل، تهران: نگاه.
مدرسی، یحیی (1393). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مکاریک، ایرنا ریما (1390). دانشنامۀ نظریه‌های ادبی معاصر، تهران: آگه.
ناهید، عبدالحسین (1360). زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز: احیا.
نجم‌آبادی، افسانه (1400). چرا شد محو از یاد تو نامم، ترجمۀ شیرین کریمی، تهران: بیدگل.
وارداف، رونالد (1393). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان، ترجمۀ رضا امینی، تهران: بوی کاغذ.
 
Lakoff, R. (1973). Language and woman’s place. Cambridge university press.
Lakoff, R. (2004). Language and woman’s place, text and commentaries. Oxford.
Mills, S. (2005). Feminist stylistics (2nd ed.). Taylor & Francis e-Library.
Xia, X. (2013). Gender Differences in Using Language. Theory and Practice in Language Studies. Vol. 3, No. 8, p. 1485-1489, Academy Publisher Manufactured in Finland.