هنر
تقی حمیدیمنش؛ ناهید جعفری دهکردی
چکیده
یکی از اساطیر قدیمی بشری داستان توفان است. این اسطوره از سرآغاز پیدایش خود تاکنون توجه هنرمندان را در فرهنگهای مختلف به خود جلب کرده است. در اکثر قریب به اتفاق تصاویر مرتبط با توفان، بانویی در میان سرنشینان کشتی به چشم میخورد که شخصیت و حضور او در هالهای از ابهام است. این پرسش که هویت بانوی نشسته بر کشتی نوح(ع) چیست مسئلهای است ...
بیشتر
یکی از اساطیر قدیمی بشری داستان توفان است. این اسطوره از سرآغاز پیدایش خود تاکنون توجه هنرمندان را در فرهنگهای مختلف به خود جلب کرده است. در اکثر قریب به اتفاق تصاویر مرتبط با توفان، بانویی در میان سرنشینان کشتی به چشم میخورد که شخصیت و حضور او در هالهای از ابهام است. این پرسش که هویت بانوی نشسته بر کشتی نوح(ع) چیست مسئلهای است که نگارندگان تلاش دارند با مطالعات اسنادی و تطبیق 29 تصویر از فرهنگهای مختلف در این زمینه بدان پاسخ گویند. یافتهها با هدف شناخت تبار کهنالگوی «بانوی نشسته بر کشتی نوح»، در نگارههای اسلامی، مسیحی و ماقبل آن نشان میدهد که تصویر بانوی نشسته بر کشتی نوح، که در متون اسلامی با نام «والهه» شناخته میشود، از تمدن میانرودان تا هنر مذهبی و حتی غیرمذهبی معاصر، یکی از کهنالگوهای قدیمی بشری محسوب میشود و بهرغم شخصیت غیرمذهبی این بانو در جهان اسلام، وارد هنر اسلامی نیز شده است. اثرگذاری و اهمیت این کهنالگو تا بدان حد بوده که وارد جهان تشیع نیز شده و با استناد به حدیثی از پیامبر اکرم(ص)، شخصیت ممتاز و الهی حضرت فاطمه(س) در قالب این الگو نشان داده شده است.
باستان شناسی
بهمن فیروزمندی؛ مژگان خان مرادی
چکیده
این پژوهش به مطالعۀ نقش و جایگاه زن در دورة اشکانی میپردازد. منابع تاریخی بسیار گذرا به زنان این دوره پرداخته و اطلاعاتی سطحی و گاه بدور از واقعیت ارائه کردهاند. این منابع صرفاً چند تن از زنان درباری، محدودیتهای اجتماعی زنان، برخی ازدواجهای سیاسی، و موضوع ازدواج با محارم را بر ما هویدا ساختهاند. در این نوشتار، برای دستیابی ...
بیشتر
این پژوهش به مطالعۀ نقش و جایگاه زن در دورة اشکانی میپردازد. منابع تاریخی بسیار گذرا به زنان این دوره پرداخته و اطلاعاتی سطحی و گاه بدور از واقعیت ارائه کردهاند. این منابع صرفاً چند تن از زنان درباری، محدودیتهای اجتماعی زنان، برخی ازدواجهای سیاسی، و موضوع ازدواج با محارم را بر ما هویدا ساختهاند. در این نوشتار، برای دستیابی به وضعیت زن در این دوره آثار مکشوفه از سراسر امپراتوری اشکانی اعم از قلمرو غربی (هترا، آشور، سلوکیه، نیپور، بابل، دورا اروپوس، پالمیر، و...)، قلمرو شرقی (کوه خواجه)، و مناطقی چون الیمایس و نواحی مرکزی ایران بررسی شد. در این دوره، برخلاف دورۀ هخامنشی، بیشتر به شمایلنگاری زن پرداخته شده؛ به گونهای که نقش زن بر روی سکه، گچبری، نقاشی دیواری، نقش برجسته، و اشیا به تصویر درآمده یا شمایل زن در قالب مجسمه، پیکرک، و... ساخته شده است. مطالعه و بررسی آثار باستانشناختی یادشده نشان میدهد که زنان در دورة اشکانی در عرصههای مختلف مذهبی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، و هنری حضور داشتهاند.
واژگان کلیدی: زن، دوره اشکانی، زنان درباری، ملکه ها، شمایل نگاری.