مریم سادات میری؛ محمدصادق نصرالهی
چکیده
کتاب‌های خاطره‌نگاری دفاع مقدس یکی از سندهای ماندگار در تاریخ ایران اسلامی است. روز 31 شهریور 1359 رژیم بعث عراق به ایران حملة نظامی کرد و جنگ تحمیلی آغاز شد. حضور زنان دوشادوش مردان از ابتدای جنگ و فعالیت آن‌ها در قالب گروه‌های امدادی و پشتیبانی مسئولیتی بود که برعهده گرفته و تا پایان جنگ این وظیفه خطیر را انجام دادند. زنان رزمنده ...
بیشتر
کتاب‌های خاطره‌نگاری دفاع مقدس یکی از سندهای ماندگار در تاریخ ایران اسلامی است. روز 31 شهریور 1359 رژیم بعث عراق به ایران حملة نظامی کرد و جنگ تحمیلی آغاز شد. حضور زنان دوشادوش مردان از ابتدای جنگ و فعالیت آن‌ها در قالب گروه‌های امدادی و پشتیبانی مسئولیتی بود که برعهده گرفته و تا پایان جنگ این وظیفه خطیر را انجام دادند. زنان رزمنده پس از جنگ به ثبت خاطرات خود و دیگر زنان رزمنده در قالب رمان، خاطره‌نگاری و تاریخ شفاهی از جنگ پرداختند. مقالة حاضر به بررسی چگونگی بازنمایی ابعاد شخصیتی زنان رزمندة دفاع مقدس در 4 کتاب خاطره‌نگاری منتخب پرداخته است. این چهارکتاب تحت عنوان صباح، ساجی، چراغ‌های روشن شهر و زیباترین روزهای زندگی ضمن آنکه با محوریت شخصیت زن نگاشته شده، آثار به‌روز و اثرگذار در این عرصه‌اند. یافته‌های این مقاله با استفاده از روش تحلیل مضمونی نشان می‌دهد که بازنمایی شخصیت زنان در چهار حوزة معنایی بینش، گرایش، کنش و عوامل شخصیت‌ساز قابل طبقه‌بندی است. در حوزة بینش مواردی همچون اعتقادات دینی، اخلاقی و انقلابی قابل طرح است و در حوزة گرایش مضامینی مانند روحیات خودساخته، مقتدر، منزجر از جنگ، کنجکاو و عفیفانه ذکر شده است. در حوزة کنش نیز مواردی همچون کمک‌رسانی، فعالیت‌های مذهبی، انقلابی، نظامی، فرهنگی و مقید به انجام‌دادن فرایض دینی احصا شده و در پایان نیز عوامل شخصیت‌ساز با محوریت خانواده مورد تأکید قرار گرفته است.
ارتباطات
میثم فرخی؛ مرجان صادقی
چکیده
زنان جانبازان دفاع مقدس علاوه بر مصائبی که دیدهاند، به دلیل تجربة مستقیم و غیرمستقیم که از دوران دفاع مقدس به دوش میکشند، بهمثابة راویانی غیررسمی، میتوانند تاریخ مقاومت، ایثار و مجاهدت رزمندگان را در جبهههای جنگ بازگو کنند. بنابراین، این پژوهش به دنبال بررسی بازنمایی جنگ از دیدگاه همسران جانبازان شهید در ادبیات داستانی ...
بیشتر
زنان جانبازان دفاع مقدس علاوه بر مصائبی که دیدهاند، به دلیل تجربة مستقیم و غیرمستقیم که از دوران دفاع مقدس به دوش میکشند، بهمثابة راویانی غیررسمی، میتوانند تاریخ مقاومت، ایثار و مجاهدت رزمندگان را در جبهههای جنگ بازگو کنند. بنابراین، این پژوهش به دنبال بررسی بازنمایی جنگ از دیدگاه همسران جانبازان شهید در ادبیات داستانی دفاع مقدس است. در این میان، مجموعة ششجلدی اینک شوکران انتشارات روایت فتح، که به داستان زندگی، مشقتها و ایثار جانبازان شهید به روایت همسران آن‌ها پرداخته است، به‌منزلة نمونة هدفمند مورد تحقیق انتخاب شده و به روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی تجزیه و تحلیل شده است. ازاینرو، بررسی این مجموعه میتواند شیوة بازنمایی جنگ و دفاع مقدس را به روایتی زنانه در مقابل سایر داستانهای مردانة جنگ مشخص کند. نتایج نشان می‌دهد شیوة بازنمایی مقولة هویت، روابط اجتماعی، ارزشها و هنجارهای اجتماعی، دوران جنگ و پس از جنگ در این مجموعه‌داستان چگونه ساماندهی شده است که در این زمینه جنگ تأثیری بسزا بر زندگی همسران جانبازان داشته است؛ ولی، بااینحال، آن‌ها با وجود مشکلات فراوان به زندگی عادی خود ادامه دادهاند و صبورانه همسر خود را در جنگ و پس از جنگ همراهی و حمایت کرده‌اند. در این مجموعه‌داستان، جنگ عرصة همدلی بود. مردم در همدردی با همسایگان، از برگزاری عروسی برای فرزندانشان ممانعت میکردند و زنان برای بودن در کنار همسرانشان به کمترینها، بدون هیچ اعتراضی، اکتفا میکردند. همچنین، هویت غالب برای رزمندگان و همسران و خانواده‌هایشان هویت مبتنیبر روحیة انقلابی و ایثار بوده است.
