فرهنگی
محمدرضا تقوی پور؛ محسن اسماعیلی؛ سیاوش صلواتیان
چکیده
متأسفانه در عصر کنونی نهاد خانواده، به‌منزلۀ اصلی‌ترین رکن جامعه، دچار تزلزل شده است. ارائۀ الگوی مناسبی از خانوادة اسلامی از طریق محصولات نمایشی تلویزیون می‌تواند گره‌گشا باشد. مقالۀ حاضر به دنبال ارائۀ سیاست‌های محتوایی نمایش مطلوب خانواده در محصولات نمایشی تلویزیون بر‌مبنای سبک زندگی اسلامی است. این پژوهش در دو مرحله انجام ...
بیشتر
متأسفانه در عصر کنونی نهاد خانواده، به‌منزلۀ اصلی‌ترین رکن جامعه، دچار تزلزل شده است. ارائۀ الگوی مناسبی از خانوادة اسلامی از طریق محصولات نمایشی تلویزیون می‌تواند گره‌گشا باشد. مقالۀ حاضر به دنبال ارائۀ سیاست‌های محتوایی نمایش مطلوب خانواده در محصولات نمایشی تلویزیون بر‌مبنای سبک زندگی اسلامی است. این پژوهش در دو مرحله انجام شده است. ابتدا، محتوای 7 عنوان کتاب (شامل 21 جلد)، در حوزۀ خانوادة اسلامی، به روش تحلیل محتوای کیفی، بررسی شد. نتیجه، به‌دست‌آمدن ۷۲۵ کد در زمینۀ ویژگی‌های خانوادة اسلامی بود که پس از مقوله‌بندی الگوی جامع خانواده در اسلام، در سه محور اصلی «دیدگاه‌های نظری اسلام دربارة خانواده»، «راهکارهای عملی تحکیم خانواده» و «عوامل تزلزل خانواده» ارائه شد. در مرحلۀ دوم، با طراحی سؤالاتی برآمده از الگوی احصائی در گام نخست، با استادان و کارشناسان 4 حوزۀ مدیریت و سیاست‌گذاری، خانواده و سبک زندگی اسلامی، تولید تلویزیونی و ارتباطات، که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته انجام شد. نتیجه در دو بخشِ ارزیابی کارشناسان از وضعیت کنونیِ نمایش خانواده در تلویزیون و سیاست‌های پیشنهاد‌ی برای بازنمایی خانواده ارائه شد. این سیاست‌ها در دو بخش ارائه شد. بخش نخست، با عنوان «اهداف، محورها و اولویت‌ها» شامل 7 مقوله «تشکیل خانواده و ازدواج»، «ترسیم جایگاه اعضای خانواده»، «اقتصاد خانواده»، «محیط مطلوب حاکم بر خانواده»، «صلۀ رحم»، «وظایف اعضای خانواده» و «مقابله با عوامل تزلزل خانواده» و 23 زیرمقوله است. بخش دوم نیز، با عنوان «سیاست‌ها و ضوابط محتوایی»، شامل 35 گزارۀ محتوایی در‌خصوص بازنمایی مطلوب خانوادة اسلامی در محصولات نمایشی است که به‌طور دقیق و مصداقی به بایدها و نبایدهای محصولات نمایشی می‌پردازند.
شهلا باقری
چکیده
نظریه سازی در ادبیات جامعه شناسی به طور عام و در حوزة جامعه شناسی خانواده به طور خاص، کم و بیش دچار اغتشاش مفهومی است. طرح کنندة مفهوم "نظام سه پایة ایرانی"، سعی در تحلیل وضعیت خانواده و تغییر و تحولات آن در ایران از رهگذر پدیدة مدرنیته را دارد. این مقاله با بررسی چارچوب مفهومی نظام سه پایة ایرانی و مفاهیم وابسته به آن به این نتیجه می ...
بیشتر
نظریه سازی در ادبیات جامعه شناسی به طور عام و در حوزة جامعه شناسی خانواده به طور خاص، کم و بیش دچار اغتشاش مفهومی است. طرح کنندة مفهوم "نظام سه پایة ایرانی"، سعی در تحلیل وضعیت خانواده و تغییر و تحولات آن در ایران از رهگذر پدیدة مدرنیته را دارد. این مقاله با بررسی چارچوب مفهومی نظام سه پایة ایرانی و مفاهیم وابسته به آن به این نتیجه می رسد که این دیدگاه در چهار مفهوم "جامعة ایرانی"، "خانوادة ایرانی"، "زن ایرانی" و "فمینیسم خاص ایرانی" با یک دیدگاه جزء نگرانه به فرهنگ، دچار کاستی مفهومی و در تبیین وضعیت خانواده و رابطه با دولت و دین، دچار گسست تحلیلی است. کاستی های مفهومی این دیدگاه در متن مقاله غالباً به شکل سؤال مورد توجه واقع شده است. سؤالاتی که عمدتاً بدون پاسخ از سوی صاحب دیدگاه رها شده و یا به شکل متناقضی صورت بندی شده است. در مجموع به نظر می رسد چارچوب های مفهومی و نظری این دیدگاه که بعضاً در کتاب های درسی رشته های جامعه شناسی و مطالعات زنان و خانواده استفاده می شود، محتاج بازنگری، بازاندیشی و انسجام بخشی است.
