مقاله پژوهشی
ادبیات
عزت ملاابراهیمی؛ محمد مهدی کریمی
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی، شاخه‌ای مهم و رویکردی نو از نظریه تحلیل گفتمان به شمار می‌رود. این رویکرد به عنوان گرایشی میان رشته‌ای، در بررسی متون از سطح جمله و کلام فراتر رفته و به بافت موقعیتی که متن در آن شکل گرفته است توجه میکند. نورمن فرکلاف یکی از نظریه‌پردازان این عرصه است که ارزیابی سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مولفه‌های اصلی نظریه ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی، شاخه‌ای مهم و رویکردی نو از نظریه تحلیل گفتمان به شمار می‌رود. این رویکرد به عنوان گرایشی میان رشته‌ای، در بررسی متون از سطح جمله و کلام فراتر رفته و به بافت موقعیتی که متن در آن شکل گرفته است توجه میکند. نورمن فرکلاف یکی از نظریه‌پردازان این عرصه است که ارزیابی سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مولفه‌های اصلی نظریه او را تشکیل میدهد. این پژوهش سعی دارد تا سطوح سه‌گانه گفتمان انتقادی را در رمان "لن أموت سدى" اثر خانم جهاد رجبی، از نویسندگان اسلامگرای فلسطینی تبار، مورد واکاوی قرار دهد و ایدئولوژی حاکم بر متن او را تبیین کند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مؤلف با استفاده از کارکرد واژگان و روابط معنایی میان آنها و نیز بهره‌گیری از استعاره‌های متعدد یا کاربست افعال خبری دیدگاه خود را نسبت به اوضاع فلسطین بیان میکند. وی همچنین با فراخوانی شخصیت‌های قرآنی، الهام از مفاهیم اسلامی و کارکرد روابط بینامتنی، خوانشگران خود را در مواجهه با بافت موقعیتی جامعۀ اشغالی قرار میدهد و به بیان مسائل حاکم بر جامعه می‌پردازد. در واقع نویسنده از این رهگذر به دنبال کسب ایدئولوژی مد نظر خود و تحقق مفاهیمی چون هویت‌بخشی، آزادیخواهی و مبارزه با اشغالگران است.
مقاله پژوهشی
هنر
فاطمه شیرازی؛ نسترن نوروزی
چکیده
ترامتنیت ژنت یکی از رویکردهای مهم در خوانش و بررسی روابط میان متن‌ها است که این روابط را در شکل‌های گوناگون آن مورد بررسی قرار داده و به پنج دسته اصلی تقسیم میکند که عبارتند از: بینامتنیت، فرامتنیت، پیرامتنیت، سر متنیت و بیش متنیت. پژوهش پیش رو بر اساس ترامتنیت ژنت به خوانش یکی از لباسهای زنانه موجود در موزه پوشاک سلطنتی، پرداخته ...
بیشتر
ترامتنیت ژنت یکی از رویکردهای مهم در خوانش و بررسی روابط میان متن‌ها است که این روابط را در شکل‌های گوناگون آن مورد بررسی قرار داده و به پنج دسته اصلی تقسیم میکند که عبارتند از: بینامتنیت، فرامتنیت، پیرامتنیت، سر متنیت و بیش متنیت. پژوهش پیش رو بر اساس ترامتنیت ژنت به خوانش یکی از لباسهای زنانه موجود در موزه پوشاک سلطنتی، پرداخته است. این لباس بیش‌متنی است که پیش‌متن آن پوشاک سوزن‌دوزی زنان منطقه بلوچستان است، از این‌رو ارتباطی میان این متن‌ها شکل گرفته که قابل بررسی است. هدف از این پژوهش، مطالعه و بررسی چگونگی ارتباط سوزن‌دوزی لباس مذکور با پیش متنهای آن در سوزن‌دوزی‌های بلوچ است و به این پرسش‌ها پاسخ میدهد: ارتباط این لباس سلطنتی - درباری با پیش‌متن‌های سوزن‌دوزی بلوچ آن بر اساس ترامتنیت ژنت، چگونه تبیین میشود؟ و در فرآیند شکل‌گیری این ارتباط چه دگرگونی‌هایی صورت گرفته است؟ پژوهش حاضر به شیوه تحلیلی- تطبیقی و توصیفی، براساس بیش‌متنیت ژنت صورت گرفته، و تجزیه تحلیل دادهها در آن به صورت کیفی است. این پژوهش نشان داد که رابطه دو متن از گونه بیش متنیت تراگونگی است و گذار از پیش متن به بیش متن با دگرگونی هایی در ساختار صوری، محیط، گفتمان، کارکرد، کاربر و... همراه بوده است.
مقاله پژوهشی
روانشناسی
سیده فاطمه موسوی؛ زهره خسروی؛ زهرا خاوری؛ مریم خاوری
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی بین‌فرهنگی نگرش به نقشهای جنسیتی، ارزش های والدینی و فرسودگی والدینی در والدین ایرانی و مهاجران افغان انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش دو گروه از والدین ایرانی ساکن تهران و والدین مهاجر افغان ساکن شهر تهران بودند که از آن میان، 398 والد شامل 199 والد (97 پدر و 102 مادر) مهاجر افغان ساکن شهر تهران و تعداد 199 والد (93 پدر و ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی بین‌فرهنگی نگرش به نقشهای جنسیتی، ارزش های والدینی و فرسودگی والدینی در والدین ایرانی و مهاجران افغان انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش دو گروه از والدین ایرانی ساکن تهران و والدین مهاجر افغان ساکن شهر تهران بودند که از آن میان، 398 والد شامل 199 والد (97 پدر و 102 مادر) مهاجر افغان ساکن شهر تهران و تعداد 199 والد (93 پدر و 106 مادر) ایرانی ساکن شهر تهران به روش نمونه‌گیری دردسترس از مناطق مختلف شهر تهران انتخاب شدند. ابزارهای سنجش شامل مقیاس نگرش به نقشهای جنسیتی، مقیاس ارزشها در بزرگسالان و مقیاس فرسودگی والدینی بود. نتایج پژوهش نشان داد والدین دو گروه ایرانی و افغان در فرسودگی والدینی، نگرش به نقش جنسیتی سنتی، و از بین ارزشهای والدینی قدرت و پیشرفت، اثرگذاری و خودگردانی، سخاوتمندی و خیرخواهی با یکدیگر تفاوت دارند. در رابطه با اثر جنس نتایج نشان داد مادران و پدران در فرسودگی والدینی، نگرش به نقشهای جنسیتی و ارزشهای والدینی به جز اثرگذاری و خودگردانی تفاوت معنی‌داری با یکدیگر داشتند. در تعامل اثر غیربومی‌بودن و جنسیت، پدران ایرانی در نقشهای جنسیتی ویژه، پدران افغان در نقش سنتی جنسیتی و مادران ایرانی در نقش جنسیتی دوگانه نمرات بیشتری کسب کردند. از میان ارزشهای والدینی نیز پدران افغان به ارزشهای قدرت-پیشرفت و منحصربه‌فردبودن بیش از پدران ایرانی اهمیت بیشتری می‌دادند. قرابت فرهنگی منجر به مهاجرت خانواده‌های افغان با حفظ سنتهای فرهنگی جامعۀ افغان همراه است، تا جایی که والدگری، نگرشهای جنسیتی سنتی و حس متفاوت‌بودن به عنوان ارزشهای مهم در خانواده تشویق میشود.
مقاله پژوهشی
ادبیات
بهرام رضایی ویشه سرایی؛ محمّدعلی خزانه دارلو؛ محمود رنجبر
چکیده
یکی از مهم ترین آثاری که در آن تصویر دیگری اعم از «دیگری درون فرهنگی» و «دیگری برون فرهنگی» انعکاس می یابد، سفرنامه است. در این نوع از نوشته ها تصاویر زنان، مردان، شهرها، مکان های خاص زیارتی، سیاحتی و ... می تواند سوژۀ تصویرپردازی قرار گیرد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی با تلفیق سه رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی، بازنمایی ...
بیشتر
یکی از مهم ترین آثاری که در آن تصویر دیگری اعم از «دیگری درون فرهنگی» و «دیگری برون فرهنگی» انعکاس می یابد، سفرنامه است. در این نوع از نوشته ها تصاویر زنان، مردان، شهرها، مکان های خاص زیارتی، سیاحتی و ... می تواند سوژۀ تصویرپردازی قرار گیرد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی با تلفیق سه رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی، بازنمایی و تصویرشناسی نوشته شده است. هدف از این پژوهش تحلیل بازنمایی انواع تصاویر زنان و پیش فرض هایی است که نویسنده در چارچوب آن به این نوع از بازنمایی اقدام کرده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در سفرنامۀ «از پاریز تا پاریس» زنان با ملّیّتت های شرقی و غربی به دو دسته تقسیم می شوند: زنان تاریخی و زنان معاصر؛ نویسنده تصاویر زنان تاریخی را به صورت غیر مستقیم و از طریق مطالعۀ متن ها (بینامتنی) بازنمایی می کند و بازنمایی تصاویر زنان معاصر را -که یا با تجربۀ حضوری به صورت مستقیم با آن ها در ارتباط بوده و یا به صورت غیر مستقیم از طریق ارتباط با دیگران (بیناشخصی) مطالبی دربارۀ آن ها شنیده- با تجربۀ ترکیبی (ترکیبی از تجربۀ حضوری و بیناشخصی) انجام می دهد.
دراین سفرنامه عنوان های مختلف نویسنده در سایۀ هویّت برساخت «استاد روشنفکر تاریخ» قرار می گیرد و با همین هویت تصویر زنان معاصر و زنان درباری و عامۀ تاریخی در شرق و غرب بازنمایی می شود.
مقاله پژوهشی
هنر
فرهاد کاروان
چکیده
.بررسی باور زیباشناختی و درک هنری از موضوعات مهم در رشته‌های هنری محسوب می‌گردد. هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی رابطه باور زیباشناسی با سبک شناختی حل مسئله و نیاز به شناخت با نقش میانجی هوش فرهنگی در دانشجویان هنر بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر هنر دانشگاه های همدان در سال ...
بیشتر
.بررسی باور زیباشناختی و درک هنری از موضوعات مهم در رشته‌های هنری محسوب می‌گردد. هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی رابطه باور زیباشناسی با سبک شناختی حل مسئله و نیاز به شناخت با نقش میانجی هوش فرهنگی در دانشجویان هنر بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر هنر دانشگاه های همدان در سال تحصیلی1400-1399بود. 377 دانشجو به‌عنوان نمونه به‌صورت هدفمند و در دسترس از بین دانشکده ها و گروه‌های آموزشی و با توجه به طرح پژوهش انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های باور زیباشناسی تقی‌زاده و بابایی (1396) ، نیاز به شناخت (کاسیوپو،پتی و کائو1984(، سبک‌های حل مسئله کسیدی و لانگ (2013) و هوش فرهنگی ارلی و آنگ (2003) پاسخ دادند. دادههای پژوهش با روش آمارتوصیفی (میانگین، انحراف معیار و آماره‌های کجی و کشیدگی توزیع متغیرها) و آمار استنباطی (همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر با محاسبه‌ی پیش فرض‌های آن) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد مدل مفهومی تدوین شده با دادهها برازش مناسبی داشت. نتایج روابط ساختاری مدل نشان داد که باور زیباشناسی با مهارت سازنده حل مسئله، نیاز به شناخت و هوش فرهنگی رابطه مثبت و معناداری دارد. مهارت سازنده حل مسئله و نیاز به شناخت با هوش فرهنگی رابطه مثبت و معناداری دارند. مهارت غیرسازنده حل مسئله با نیاز به شناخت و هوش فرهنگی رابطه منفی و معناداری دارد. باور زیباشناسی با مهارت غیرسازنده حل مسئله رابطه منفی و معناداری دارد.
مقاله پژوهشی
ارتباطات
عبدالله بیچرانلو؛ سیده راضیه یاسینی؛ بهناز جلالی‌پور
چکیده
در میان شبکه‌های اجتماعی، محتواهای تولیدشده در اینستاگرام که یک شبکة تصویرمحور است، بیشترین تمرکز را بر نمایش زندگی روزمره دارد اما با افزایش دانش و مهارتهای کاربران، این شبکة اجتماعی به عنوان یک رسانه برای انعکاس فعالیت‌های حرفه‌ای برخی کاربران نیز استفاده میشود که مجریان تلویزیونی از آن جمله هستند. این تحقیق با استفاده از روش ...
بیشتر
در میان شبکه‌های اجتماعی، محتواهای تولیدشده در اینستاگرام که یک شبکة تصویرمحور است، بیشترین تمرکز را بر نمایش زندگی روزمره دارد اما با افزایش دانش و مهارتهای کاربران، این شبکة اجتماعی به عنوان یک رسانه برای انعکاس فعالیت‌های حرفه‌ای برخی کاربران نیز استفاده میشود که مجریان تلویزیونی از آن جمله هستند. این تحقیق با استفاده از روش کیفی مردم‌نگاری مجازی، صفحات اینستاگرامی 7 زن مشهور محجبه که به گویندگی و اجرا در تلویزیون اشتغال و به همین دلیل شهرت یافتهاند، مطالعه کرده و به تحلیل چگونگی بازنمود پوشش این زنان مشهور محجبه در صفحات شخصی ایشان در اینستاگرام پرداخته است. در این تحقیق ضمن بهره‌گیری از نظریات گافمن و گیدنز در خصوص هویت و خودابرازی و نیز رویکرد نایار به فرهنگ شهرت، تلاش شده است به این سوالها پاسخ داده شود که بازنمود پوشش این زنان مشهور در صفحات مذکور، چه تفاوت مشهودی با نمایش پوشش آنها در تلویزیون دارد؟ بدین منظور تصاویری از ایشان که در عرصه‌های مختلف زندگی شخصی و اجتماعی در اینستاگرام بوده، تحلیل شده است. نتایج نشان داد، بازنمود پوشش زنان در اینستاگرام، از نظر نوع پوشش، تنوع لباس و رنگ‌بندی، تفاوت بارز و چشمگیری با پوشش آنها در تلویزیون و فضای عمومی دارد. حتی برخی از این گویندگان از صفحه اینستاگرام خود برای تبلیغ گونه‌های خاصی از حجاب، با اهداف فرهنگی- تجاری استفاده کرده اند.
مقاله پژوهشی
تاریخی
نورالدین نعمتی
چکیده
عملکرد نمایندگان زن در دوره ششم مجلس شورای اسلامی
(1383-1379ش)
چکیده
پارلمان در ساختار قدرت سیاسی مدرن، تجلی اراده عمومی مردم و دارای جایگاه ویژه‌ای در جامعه می‌باشد. در این راستا، مسأله زنان نیز یکی از موضوعات مهم جریان‌های سیاسی کشور در مجلس بوده است. طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت خطیر تصمیم‌گیری در گسترة ملی بر ...
بیشتر
عملکرد نمایندگان زن در دوره ششم مجلس شورای اسلامی
(1383-1379ش)
چکیده
پارلمان در ساختار قدرت سیاسی مدرن، تجلی اراده عمومی مردم و دارای جایگاه ویژه‌ای در جامعه می‌باشد. در این راستا، مسأله زنان نیز یکی از موضوعات مهم جریان‌های سیاسی کشور در مجلس بوده است. طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت خطیر تصمیم‌گیری در گسترة ملی بر عهده نمایندگان گذاشته شده و در اصول متعدد آن، بر اهمیت حقوق زنان، توانمندسازی آنان و ایجاد فرصت‌های مناسب شغلی با رعایت موازین اسلامی، تأکید شده است. مجلس ششم (1379-1383ش) با اکثریت اصلاح طلب و مشارکت گسترده مردم تشکیل شد. در این دوره، زنان منتخب دارای تحصیلات عالی بودند. با تشکیل «فراکسیون زنان» و حمایت سایر نمایندگان با ارائه طرح، اصلاح و تصویب قوانینی در زمینه‌های اشتغال، تحصیل، تحکیم بنیاد خانواده، نظام هماهنگ حقوق وروند پیوستن به کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان، به بهبود شرایط بانوان کمک شد. این پژوهش با بهره‌گیری از روش پژوهش کیفی و رویکردی تحلیلی-توصیفی، در پی پاسخ دادن به این پرسش است که زنان نماینده مجلس ششم با بهره‌مندی از چه تمهیداتی و چگونه موفق به انجام تغییرات یادشده شدند؟ فرضیه پژوهش نیز چنین است که نمایندگان زن در این دوره با تشکیل فراکسیون زنان و ارائه طرح و اصلاح و تصویب قوانین به بهبود شرایط زنان در زمینه‌هایی چون اشتغال و تحصیل، کمک مؤثر و سودمندی کردند.
واژگان کلیدی: مجلس شورای اسلامی، مجلس ششم، زنان، فراکسیون زنان، قوانین
مقاله پژوهشی
هنر
پرستو زمانی؛ خشایار حجتی امامی؛ فریده حاجیانی
چکیده
از جمله عوامل مهم در تولید پوشاک، الگوسازی و نظام سایزبندی لباس است. لباس به مثابه یک اثر فرهنگی‌هنری باید تناسب لازم با بدن انسان را داشته باشد. الگوسازی بر اساس سایز بدن افراد اقدام مهمی در این زمینه است. سایزبندی کلی همواره نمی‌تواند پاسخگوی تمام افراد جامعه باشد، زیرا برخی افراد از لحاظ اندامی نامتناسب با استانداردهای جهانی هستند. ...
بیشتر
از جمله عوامل مهم در تولید پوشاک، الگوسازی و نظام سایزبندی لباس است. لباس به مثابه یک اثر فرهنگی‌هنری باید تناسب لازم با بدن انسان را داشته باشد. الگوسازی بر اساس سایز بدن افراد اقدام مهمی در این زمینه است. سایزبندی کلی همواره نمی‌تواند پاسخگوی تمام افراد جامعه باشد، زیرا برخی افراد از لحاظ اندامی نامتناسب با استانداردهای جهانی هستند. بنابراین جمع‌آوری دادههای ابعادی متناسب با آناتومی افراد جامعه و طراحی الگو برای اندام آنان می‌تواند به بهره‌وری بیشتر از پوشاک بومی کمک کند. با وجود اختلاف در ابعاد بدنی ایرانیان با دیگر کشورها، همچنان از دادههای ابعادی آنان در ترسیم الگو استفاده میشود. هدف این پژوهش بررسی مغایرت‌های انداز‌ه‌ای موجود در شیوه‌های متداول سایزبندی لباس و ارائه راهکار است. پرسش آن است که جمع‌آوری اطلاعات آنتروپومتری افراد تا چه‌اندازه می‌تواند به بهبود شیوه سایزبندی پوشاک کمک کند؟ این تحقیق کاربردی است و به روش بررسی منابع کتابخانهای و تحلیل دادههای اندازه‌گیری‌شده حاصل از پژوهش میدانی انجام شده‌اســت، از این‌رو ماهیتی کمی-کیفی دارد. برای این‌منظور با استفاده از شیوه نمونه‌گیری تصادفی، ابعاد بدنی 1290 نفر از بانوان 20 تا 44 ساله اندازه‌گیری و سایز آنها از 32 تا 58 دسته‌بندی شد. با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS به تحلیل دادهها پرداخته‌شد. در نهایت اندازه‌های دسته‌بندی شده بانوان با اندازه‌های سیستم مولر مقایسه گردید. باتوجه به یافته‌ها، در بسیاری از پارامترها تفاوت چشمگیری میان ابعاد اندامی ایرانیان و اندازه‌های ذکرشده در سیستم مولر وجود داشت، در نتیجه مجموعه‌ای از اعداد جدید براساس اطلاعات آنتروپومتری بانوان ایرانی در نظام سایزبندی جایگزین گردید.
مقاله پژوهشی
هنر
ساحل عرفان منش
چکیده
در دوره قاجار تصاویر زنان بیشتر در قالب زنان اسطورهای یا غربی در قالی‌های تصویری بافته شده است. از جمله قالیچه‌های این دوره که تحت تأثیر هر دو گفتمان قرار گرفته، قالیچه زن نشسته محفوظ در گالری احدزاده است. این قالیچه از نظر شکل ظاهری شباهت بسیار به قالیچه ملکه ارمنستان دارد و همچنین تحت تأثیر قالیچه دنیا بر پشت گاوماهی نیز است. ...
بیشتر
در دوره قاجار تصاویر زنان بیشتر در قالب زنان اسطورهای یا غربی در قالی‌های تصویری بافته شده است. از جمله قالیچه‌های این دوره که تحت تأثیر هر دو گفتمان قرار گرفته، قالیچه زن نشسته محفوظ در گالری احدزاده است. این قالیچه از نظر شکل ظاهری شباهت بسیار به قالیچه ملکه ارمنستان دارد و همچنین تحت تأثیر قالیچه دنیا بر پشت گاوماهی نیز است. با توجه به آنکه این قالیچه برگرفته از یک قالیچه با مضمون اسطورهای و یک قالیچه از زن غربی است، لذا آنچه در این پژوهش به آن پرداخته میشود، ارتباط میان متن‌ها با یکدیگر است. هدف از این پژوهش، بررسی و مطالعه چگونگی ارتباط قالیچه ملکه انگلستان و قالیچه دنیا، با قالی محفوظ در گالری احدزاده است و به این پرسش پاسخ میدهد: ارتباط این قالیچه‌ها که بیانگر دیدگاه غربی و اسطورهای است با قالیچه احدزاده چگونه قابل تبیین است؟ چه دگرگونی‌هایی در فرایند شکل‌گیری این ارتباط رخ داده است؟ پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تطبیقی و بر اساس دیدگاه بیش متنیت ژنت شکل گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان داد هر دو شاخه تقلیدی و تغییری میان متنهای موجود واقع شده است. رابطه متن اول و سوم از نوع بیش‌متنی و رابطه متن دوم و سوم از نوع بینامتنی است. همچنین رابطه متن اول و سوم از گونه تراگونگی است، تغییر هم در سبک و هم در مضمون رخ داده و متن جدید تنها به یک گفتمان نمی‌پردازد بلکه گفتگومندی میان دو گفتمان غرب‌گرایی و باستان‌گرایی را بیان می-کند و قالیچه هویت جدید یافته است.
مقاله پژوهشی
هنر
ثریا رادامین؛ منظر محمدی؛ فریده حاجیانی
چکیده
جین شینودا بولن (پیرو مکتب یونگ) با توجه به اسطوره‌های یونانی، هفت کهن‌الگو (آتنا، آرتمیس، هستیا، دیمیتر، پرسفون، هرا و آفرودیت) را در ناخودآگاه انسان متمایز کرد و به زنان امروزی تعمیم داد؛ چنانچه این کهن‌الگوها از حالت تعادل خارج شوند برخی ویژگی‌های شخصیتی به سایه فرو می‌روند؛ جهت تعادل کهن‌الگوها علاوه بر روش‌های روانکاوی می‌توان ...
بیشتر
جین شینودا بولن (پیرو مکتب یونگ) با توجه به اسطوره‌های یونانی، هفت کهن‌الگو (آتنا، آرتمیس، هستیا، دیمیتر، پرسفون، هرا و آفرودیت) را در ناخودآگاه انسان متمایز کرد و به زنان امروزی تعمیم داد؛ چنانچه این کهن‌الگوها از حالت تعادل خارج شوند برخی ویژگی‌های شخصیتی به سایه فرو می‌روند؛ جهت تعادل کهن‌الگوها علاوه بر روش‌های روانکاوی می‌توان از تغییر سبک پوشش به‌عنوان یک راه بهبود تکمیلی استفاده کرد. پرسش این است که چگونه می‌توان بر اساس دیدگاه کهن‌الگویی جین شینودا بولن، لباس اجتماعی را که در جهت رفع سایه‌های شخصیتی (بانوان) مؤثر باشد طراحی کرد؟ در این زمینه می‌توان با شناخت سایه‌های شخصیتی، نقاط ضعف و قوت آنها، و با توجه به تأثیری که پوشش بر روان دارد، اقدام به طراحی سبک پوششی کرد که در جهت تکمیل درمان ثمربخش باشد. پژوهش حاضر از نوع کیفی و کمی است و ابزار مورد استفاده در جمع‌آوری دادهها پرسش‌نامه بوده است. جامعۀ آماری 254 نفر از بانوان 45-20 ساله شهر تهران است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی انجام شده است. طبق آمارگیری انجام شده، حدود 40 درصد از بانوان تهرانی دارای سایة شخصیتی هستند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS در قالب آمار توصیفی به صورت فراوانی و درصد انجام شد. نتایج حاکی از آن است که چنانچه بتوان از طرح، نقش، فرم، رنگ، طراحی و... که شخص را درگیر ارتباط با خود کند در سبک پوششی استفاده کرد، می‌توان از آن به‌عنوان یک راه حل در کنار راه حل‌های روان‌کاوانة دیگر بهره برد.
مقاله پژوهشی
ادبیات
نادیا احمدی نیک؛ غلامرضا پیروز
چکیده
بازتاب ایده و طرح‌های فمینیستی در متون ادبیات داستانی موجب گردید تا در برهه‌های مختلف زنان تمایل زیادی به خلق متون زن محورانه پیدا کنند. اکنون با نگاهی گذرا بر پژوهش‌های پیشین در نقد رمان نفرین خاکستری(1381) اثر مهسا محب علی، کاملا مشخص میشود اکثر این پژوهش‌ها در قالب مقاله و پایان نامه، این اثر را صرفا متنی فمینیستی در نظر گرفته‌اند ...
بیشتر
بازتاب ایده و طرح‌های فمینیستی در متون ادبیات داستانی موجب گردید تا در برهه‌های مختلف زنان تمایل زیادی به خلق متون زن محورانه پیدا کنند. اکنون با نگاهی گذرا بر پژوهش‌های پیشین در نقد رمان نفرین خاکستری(1381) اثر مهسا محب علی، کاملا مشخص میشود اکثر این پژوهش‌ها در قالب مقاله و پایان نامه، این اثر را صرفا متنی فمینیستی در نظر گرفته‌اند و به تحلیل عناصر این رویکرد اکتفا کرده‌اند، درحالی که نویسندگان در جستار پیش رو سعی کرده‌اند موضوع مغفول مانده‌ی پژوهش‌های دیگر منتقدان در خصوص نقد فمینیستی رمان نفرین خاکستری را با پرسشی جدی روبه رو سازند. می‌توان مهم-ترین پیشفرض این جستار را برطرف ساختن ابهام رویکردی نویسنده با توجه به تلاش آرمان‌گرایانه‌اش در نظر گرفت. بدین منظور نویسندگان این مقاله درصدد نقد و بررسی رویکرد انتقادی و اعتراضی مهسا محب علی نسبت به فمینیسم آوانگارد در قالب رمان نفرین خاکستری هستند. این مقاله پژوهشی است به روش تحلیل محتوای کیفی، که با استفاده از منابع اسنادی، کتابخانهای، مصاحبه و سایت‌های معتبر بر مبنای استنباط نویسندگان از تحلیل دادههای تحقیق فراهم آمده است. مهمترین دستاورد این پژوهش استخراج و تحلیل درون متنی مولفه‌هایی در حیطه‌ی فمینیسم رادیکالی همچون: بکرزایی( خودباروری)، مردستیزی و تحقق فردیت زن است که محب علی با استفاده از این موارد در میانه‌ی داستان با تغییر عقیده بر این حقیقت تاکید میکند که آموزه‌های شالوده شکنانه‌ی فمینیسم رادیکال در کاهش نابرابری‌ها و ظلم‌های جنسیتی به توفیق‌های قابل اعتنایی دست نیافته است و اینگونه مبانی نظری فمینیست‌های رادیکال را زیر سوال برده است.
مقاله پژوهشی
ارتباطات
سید قاسم حسنی؛ محمد اسماعیل ریاحی؛ شهرزاد حسینی قهستانی
چکیده
بررسی‌ها و تحقیقات نشان از این دارد که مصرف کالاها و خدمات تجملاتی در زنان در کشور ما در حال افزایش است و به همین علت می‌توان گفت که پدیده‌ای اثرگذار و اثرپذیر بر حوزه احساسات کنشگران اجتماعی است برخی از پژوهش‌ها این را بیان کرده‌اند که مصرف کالاهای لوکس در احساس هویت و یا حتی تبدیل ناراحتی به خوشحالی بسیار اثرگذار است و فرآیندهای ...
بیشتر
بررسی‌ها و تحقیقات نشان از این دارد که مصرف کالاها و خدمات تجملاتی در زنان در کشور ما در حال افزایش است و به همین علت می‌توان گفت که پدیده‌ای اثرگذار و اثرپذیر بر حوزه احساسات کنشگران اجتماعی است برخی از پژوهش‌ها این را بیان کرده‌اند که مصرف کالاهای لوکس در احساس هویت و یا حتی تبدیل ناراحتی به خوشحالی بسیار اثرگذار است و فرآیندهای اجتماعی این تغییر احساسات هدفی است که این پژوهش دنبال کرده است. با توجه به اینکه مصرف اساسا امری است که بیشتر برای زنان نمود پیدا میکند؛ پژوهش حاضر بر روی زنان انجام شده است.«تعریف احساسات به مرور زمان از روانشناسی فاصله گرفته و برای خود تعریفی متعلق به علوم اجتماعی پیدا کرده و در نظریه‌های علوم اجتماعی احساس را اینگونه بیان می‌کنند: عکس‌العملی بدنی در مقابل شرایط اجتماعی که در یک فضای کنش متقابل نمادین به وجود می‌آید. ظهور احساس در انسان تحت تأثیر شرایط اجتماعی به وجود می‌آید و در دو سطح خرد و کلان است در سطح خرد فرد تا در کنش متقابل با کسی نباشد احساس به وجود نمی‌آید» و طبیعی است که با این رویکرد بررسی موضوع مورد مطالعه در این تحقیق کاملا جنبه اجتماعی پیدا میکند؛ پژوهشگر به دنبال مطالعه این حوزه نیست به دنبال مطالعه احساسی است که در سطوح خرد و کلان برای یک کنشگر در اثر این نوع از مصرف به وجود می‌آید.
مقاله پژوهشی
هنر
الاء بصل؛ ابوالقاسم دادور؛ فاطمه کاتب؛ مریم مونسی سرخه
چکیده
اساطیر رومی به دلیل تجسم خدایان در قالب پیکره‌هایی انسانی با توانایی‌های ماوراءطبیعی، دارای جایگاهی مقدس و جاودانه بوده‌اند و از ارزش هنری و تاریخی برخوردارند. اسطوره‌ها شامل خدایان، نیمه‌خدایان و صحنه‌های حماسی و نمادین، در نقاشی‌های دیواری رومی سوریه تصویر شده‌اند. این نقاشی‌ها به نمایش رسوم و اصول اخلاقی می‌پردازند و نحوۀ ...
بیشتر
اساطیر رومی به دلیل تجسم خدایان در قالب پیکره‌هایی انسانی با توانایی‌های ماوراءطبیعی، دارای جایگاهی مقدس و جاودانه بوده‌اند و از ارزش هنری و تاریخی برخوردارند. اسطوره‌ها شامل خدایان، نیمه‌خدایان و صحنه‌های حماسی و نمادین، در نقاشی‌های دیواری رومی سوریه تصویر شده‌اند. این نقاشی‌ها به نمایش رسوم و اصول اخلاقی می‌پردازند و نحوۀ پیروی از مذهب و ارزش کارکردی و درونی جامعه را بیان می‌کنند. پوشش زن، به‌عنوان مؤلفه‌ای نشانگر تمدن، در بخش مهمی از جامعۀ سوری روم تجسم یافته است. هدف، شناسایی مضامین اسطورهای در نقوش انسانی و شناخت معانی آنهاست. در این راستا فرم‌های ظاهری پوشش زن در پنج نقاشی دیواری بررسی و سپس با پوشش زن سوری در دورۀ روم تطبیق داده میشود که با مؤلفه‌های نیاز و نهاد مالینوفسکی تحلیل میشود. پرسش آنست که از منظر کارکردگرایی، وجوه اشتراک و افتراق پوشاک در نقاشی‌های دیواری و زنان سوریۀ دورۀ روم با تأکید بر عناصر اسطورهای مالینوفسکی چیست؟ نتایج نشان داد که نوع پوشش زنان و رنگ‌های به‌کاررفته در نقاشی‌ها و لباس زنان سوریۀ دورۀ روم، علاوه‌بر پاسخگویی به نیاز به پوشش، در جهت پاسخگویی به نیازهای فرهنگی و انسجام روحی ازقبیل اخلاق‌مداری، باورهای اجتماعی و دین‌مداری نیز برآمده است. در جامعۀ سوریۀ دورۀ روم، نهادها در خدمت برآورده‌کردن نیازهای زنان بودند و نقش مثبتی در بقای کلی جامعه داشتند. روش پژوهش، تطبیق تاریخی- تحلیلی و شیوۀ گردآوری اطلاعات، اسنادی است.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
سمیه عرب خراسانی؛ طاهره ملکی
چکیده
در راستای شناخت مؤلفه‌های مردانگی مردان ایرانی و به عنوان حوزه‌ای از مطالعات مردان، می‌توان به فرهنگ شفاهی و ضرب‌المثل‌ها پرداخت. مطالعات مردان یکی از حوزه‌های نوظهور مطالعات جامعه‌شناسی و جنسیت است که در جهت شناخت بیشتر مردان و بررسی رفتار، انتظارات، انتسابات و هویت ذاتی مردانه گام مؤثری برداشته است. بررسی ضرب‌المثل‌ها از ...
بیشتر
در راستای شناخت مؤلفه‌های مردانگی مردان ایرانی و به عنوان حوزه‌ای از مطالعات مردان، می‌توان به فرهنگ شفاهی و ضرب‌المثل‌ها پرداخت. مطالعات مردان یکی از حوزه‌های نوظهور مطالعات جامعه‌شناسی و جنسیت است که در جهت شناخت بیشتر مردان و بررسی رفتار، انتظارات، انتسابات و هویت ذاتی مردانه گام مؤثری برداشته است. بررسی ضرب‌المثل‌ها از آن جهت اهمیت دارد که پل ارتباطی میان محقق و فرهنگ عامه و شناخت هرچه بیشتر عقاید اعضای یک جامعه است. این پژوهش به شیوه کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوای انجام شده است. در این پژوهش 803 ضرب‌المثل با کلیدواژه‌های مرد، شوهر،دایی، عمو، پدر،پسر و داماد انتخاب و بررسی شدند. تحلیل محتوای ضرب‌المثل‌ها به تعداد هفتاد و هشت زیر مؤلفه از ده مؤلفه‌ی کلی منجر و در نهایت با محوریت مؤلفه‌ی کلی «مردانگی به مثابه امر متناقض» به سرانجام رسید. امر متناقض مردانگی خصوصیاتی دارد که ازجمله آن می‌توان به آغاز آن از وضعیتی غیر روشن اشاره داشت. ناروشنی و ابهام مردانگی به آن معناست که مشخص نیست از چه زمانی مردان به این صفات متصف شده‌اند و آیا زمانی بوده است که مردان رفتار مردانگی متفاوتی با زنان داشته باشند؟ وجه دوم مردانگی به عنوان امر متناقض تقابل و تخالف با زنان است. این مهم از آن جهت محل بررسی است که به چه دلیل و در چه فرایندی متفاوت بودن به معنای متغایر و متعابد بودن فهم و در نهایت آنچه تفاوت تبدیل به تقابل میان و برای آن شواهد متعددی نیز ارائه شده است.
مقاله پژوهشی
ادبیات
خلیل بیگ‌زاده؛ نازنین نامداری
چکیده
هوّیت فرآیند پاسخگویی آگاهانه فرد یا قوم یا ملت به «چیستی و کیستی» خود است و شناخت ارزشهای هوّیت تاریخی یک قوم یا ملت در تحقق اهداف مهمّ فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آنها کارگشاست. تصویرشناسی فرهنگی دانشی است که فرهنگ جوامع بشری و ویژگی‌های آن را از رهگذر آثار ادبی و هنری بررسی میکند و موضوع آن بیشتر بررسی بازتاب ذهنیّت ...
بیشتر
هوّیت فرآیند پاسخگویی آگاهانه فرد یا قوم یا ملت به «چیستی و کیستی» خود است و شناخت ارزشهای هوّیت تاریخی یک قوم یا ملت در تحقق اهداف مهمّ فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آنها کارگشاست. تصویرشناسی فرهنگی دانشی است که فرهنگ جوامع بشری و ویژگی‌های آن را از رهگذر آثار ادبی و هنری بررسی میکند و موضوع آن بیشتر بررسی بازتاب ذهنیّت یا استدلال یک فرد یا گروه یا ملت و تصویر آنها در سفرنامه‌هاست. سیاحان مستشرق سیمای زنان ایرانی را در سفرنامههای خود آورده‌اند، چنانکه جهانگردانی مانند تاورنیه و سانسون جایگاه، نقش و هویّت زنان ایرانی عصر صفوی را در سفرنامة خود توصیف و گاهی بر پایة کلیشه‌های ذهنی قضاوت کرده‌اند. این پژوهش با هدف تبیین جایگاه، نقش و هویّت زنان ایرانی عصر صفوی در سفرنامههای تاورنیه و سانسون بر پایة انگارۀ تصویرشناسی فرهنگی به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و نگاه واقعی و کلیشه‌های ذهنی آنها را به زنان ایرانی عصر صفوی بررسی کرده‌است. دستاورد پژوهش حاکی است که زنان ایرانی در کانون نگاه واقعی و کلیشه‌ای سفرنامه‌نویسان دورۀ صفوی بوده‌اند، چنانکه زیبایی، ازدواج، باروری و پسرآوری، بالاترین خواستۀ جامعة مردسالار این دوره از زنان بوده‌است. البتّه چگونگی برخورد جامعۀ مردسالار با زنان افزون بر زیبایی، ازدواج، پذیرش چندهمسری و پسرآوری، متفاوت بوده‌است، چنانکه زنان درباری منفعل نیستند، بلکه همواره برای کسب مهارت و حضور در عرصه‌های اجتماعی تلاش کرده و مهارت‌هایی مانند شکار، تیراندازی، اسب‌سواری، گل‌دوزی و ... کسب کرده‌اند و سفرنامه‌نویسان این عدم انفعال را در کلیشه‌های ذهنی به زنان عامه نیز نسبت داده‌اند.
مقاله پژوهشی
ادبیات
کوثر احسن مقدم؛ عبدالله رادمرد؛ مریم صالحی نیا
چکیده
استعاره به‌مثابه زبانی نمادین و غیرمستقیم، حامل معناهای افزوده و پنهان است. ردّپای استعاره‌ها و کلیشه‌های جنسیتی را در روایتهای تفسیری نیز می‌توان پی‌گرفت. در این پژوهش داستان‌های تفسیری سه تفسیر فارسی روض الجنان، جلاء الاذهان و منهج الصادقین، مبنای کار قرار گرفته‌اند. در این مقاله ابتدا روایت‌هایی را که از استعاره‌های ...
بیشتر
استعاره به‌مثابه زبانی نمادین و غیرمستقیم، حامل معناهای افزوده و پنهان است. ردّپای استعاره‌ها و کلیشه‌های جنسیتی را در روایتهای تفسیری نیز می‌توان پی‌گرفت. در این پژوهش داستان‌های تفسیری سه تفسیر فارسی روض الجنان، جلاء الاذهان و منهج الصادقین، مبنای کار قرار گرفته‌اند. در این مقاله ابتدا روایت‌هایی را که از استعاره‌های جنسیتی استفاده کرده‌اند یا مضمون آنها، یادآور استعاره‌های جنسیتی است، انتخاب شده است و سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، بار ارزشی این استعاره‌ها و ارتباط آنها با کلیشه‌های جنسیتی بررسی شده است. استعاره‌هایی نظیر «عروس قرآن»؛ «امرأة کاعب»؛ «فراش»؛ «بیوت»؛ «عتبه» و «دنیا» نمونه‌هایی از استعاره‌های جنسیتی در این روایت‌هاست که برخی بار ارزشی مثبت و برخی بار منفی دارند. مهمترین نتایج این تحقیق عبارتند از اینکه اغلب استعاره‌های منفی دربارۀ زن حول نقش زن به‌مثابه همسر یا شریک جنسی و با تأکید بر بعد جسمانی وی شکل گرفته است. این استعاره‌ها متأثر از کلیشه‌های جنسیتی رایجی است که بار منفی دارند. در نقطۀ مقابل، بیشتر استعاره‌های مثبت حول نقش مادری و صفاتی نظیر مهربانی، خلق، اصل و ابتدا در نقش مادری شکل گرفته‌اند. همچنین این پژوهش نشان میدهد پیکر زن در دو وجه «پیکر بهشتی» و «پیکر دوزخی» نمود یافته است که پیکر بهشتی زن، نماد التذاذ کامل و بهره‌مندی است و پیکر دوزخی زن، نماد فریبندگی، گناه، تمثل شیطان و زناکاری است. علی‌رغم تلاش شریعت در تقبیح نگرشهای زن‌ستیزانه، رواج استعاره‌های جنسیتی دربارۀ زنان در دوره‌های تاریخی مختلف، در میان مفسران تفاوت چشمگیری نداشته است.
مقاله پژوهشی
روانشناسی
قدرت الله علیرضایی؛ غلامرضا سالمیان؛ فاطمه کلاهچیان
چکیده
یونگ روان‌پزشک سوئیسی، در روانشناسی تحلیلی خود کهن‌الگوهای بسیاری را مطرح کرده‌است که می‌توانند معیارها و ملاک‌های مفیدی در سنجش، بررسی و تحلیل آثار ادبی در نقد روان‌شناختی باشند. یکی از مهمترین و حیاتی‌ترین این کهن‌الگوها، کهن‌الگوی «مادرمثالی» است که تصویری ذهنی و جهان‌شمول در شخصیّت و فردیّت بشر است و به دو صورت ...
بیشتر
یونگ روان‌پزشک سوئیسی، در روانشناسی تحلیلی خود کهن‌الگوهای بسیاری را مطرح کرده‌است که می‌توانند معیارها و ملاک‌های مفیدی در سنجش، بررسی و تحلیل آثار ادبی در نقد روان‌شناختی باشند. یکی از مهمترین و حیاتی‌ترین این کهن‌الگوها، کهن‌الگوی «مادرمثالی» است که تصویری ذهنی و جهان‌شمول در شخصیّت و فردیّت بشر است و به دو صورت مثبت و منفی جلوه میکند. سیمین بهبهانی از جمله شاعران معاصر ادبیّات فارسی است که نمودهای مادرمثالی در اشعار او بازتاب داشتهاست. پژوهش حاضر که به روش تحلیلی- توصیفی انجام گرفتهاست، به دنبال کشف نمودهای کهن‌الگویی مادرمثالی در مفاهیم و سازههای شعری سیمین بهبهانی و شناسایی نمودهای مثبت و منفی آن با نگرش نقد اسطورهای- روان‌شناختی است. نتایج پژوهش نشان از بازتاب 60 درصدی نمود مثبت و 40 درصدی نمود منفی مادرمثالی در شعر سیمین دارد؛ در شکل مثبت به ترتیب بسامد، همذاتپنداری با گیاهان، مادرزمینی، زایش و پرورش، شوق و شفقّت و فصل بهار بیشترین نمود را دارند و در بُعد منفی بیشترین بسامد مربوط به فصلهای منفی، مرگاندیشی، شب، مرداب و زمین سترون است. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
فاطمه یمینی؛ طلیعه خادمیان؛ حسین دهقان
چکیده
ناسزاگویی به عنوان بارزترین ویژگی موسیقی عامه پسند رپ، شاخص‌های زبانی اجتماعی را در ادبیات افراد جامعه تغییر میدهد. هدف این پژوهش کشف و بررسی دلالت های ذهنی و معنایی دختران هوادار تتلو از گوش دادن به آهنگ های ناسزاگوی اوست که با روش کیفی و تکنیک نظریه‌ی زمینه‌ای و استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساخت یافته با تعداد25 نفر از تتلیتی ...
بیشتر
ناسزاگویی به عنوان بارزترین ویژگی موسیقی عامه پسند رپ، شاخص‌های زبانی اجتماعی را در ادبیات افراد جامعه تغییر میدهد. هدف این پژوهش کشف و بررسی دلالت های ذهنی و معنایی دختران هوادار تتلو از گوش دادن به آهنگ های ناسزاگوی اوست که با روش کیفی و تکنیک نظریه‌ی زمینه‌ای و استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساخت یافته با تعداد25 نفر از تتلیتی ها انجام گرفته است. نمونه‌ها بر اساس نمونه گیری هدفمند گلوله برفی انتخاب شدند. مصاحبه‌ها با رسیدن به اشباع نظری متوقف گردید.مدل پارادایمی حاصل از تفسیر نظرات دختران هوادار نشان می دهد که (مقبولیت آهنگ های ناسزاگو) در ارتباط با مجموعه ای از شرایط علی(بستر اجتماعی فرهنگی- موقعیت‌های خاص- همذات پنداری- جذابیت تجربه زیسته هنرمند- مجوز نگرفتن و طرد شدن از جامعه- پیشینه خانوادگی خواننده)، شرایط زمینه‌ای( فقر- بیکاری- انزوا- نداشتن سرگرمی)، شرایط مداخله گر(سلطه صنعت موسیقی- گروه همسالان) معنا می یابد. دختران با بهره گیری از استراتژی‌های(عادی بودن ناسزا در سبک رپ - دلنشین بودن ناسزا ) ناسزاگویی در موسیقی خیابانی را توجیه می‌کنند که از جمله پیامدهای آن ( تخلیه انرژی- ایجاد گفتمان ناسزاگویی در ادبیات جامعه- عادی شدن ناسزاگویی به اطرافیان- تشدید ناسزاگویی در آهنگ های جدید - گرایش به نیهیلیسم )می باشد. هواداران، خود و خواننده را طرد شده از جامعه و قربانی ظلم و تبعیض احساس می کنند و به دلیل اینکه در برابر تبعیض‌ها، فاقد قدرت عمل هستند، به افراد درمانده و ضعیفی می‌مانند که صرفاً با استفاده از ناسزا، قادر به ابراز خشم‌شان هستند.
مقاله پژوهشی
هنر
ثمره رضائی؛ عطیه یوزباشی
چکیده
سقانفارها بناهایی مربوط به دوره‌ی قاجاراند که برخاسته از معماری بومی و آیینی مازندران هستند. در نقوش تصویری دیوارنگاره‌های سقانفار کیجاتکیه بابل، مضامین تصویری با محوریت زن به وفور دیده میشود. این پژوهش با هدف شناخت مضامین تصویری دیوارنگاره‌های سقانفار کیجا تکیه بابل و علل اهمیت نقش‌مایه زن و تحلیل بار معنایی این نقوش بر اساس ...
بیشتر
سقانفارها بناهایی مربوط به دوره‌ی قاجاراند که برخاسته از معماری بومی و آیینی مازندران هستند. در نقوش تصویری دیوارنگاره‌های سقانفار کیجاتکیه بابل، مضامین تصویری با محوریت زن به وفور دیده میشود. این پژوهش با هدف شناخت مضامین تصویری دیوارنگاره‌های سقانفار کیجا تکیه بابل و علل اهمیت نقش‌مایه زن و تحلیل بار معنایی این نقوش بر اساس رویکرد شمایل‌شناسی صورت گرفته است. سؤالات پژوهش: 1- چه مضامینی در دیوارنگاره‌های سقانفار کیجاتکیه بابل قابل مشاهده شده است؟ 2- دلایل ظهور و وفور نقش‌مایه زنانه در دیوارنگاره‌های سقانفار کیجاتکیه بابل چیست؟ 3- بار معنایی لایه‌های نقش‌مایه زن در سقانفار کیجاتکیه بابل بر اساس رویکرد شمایل‌شناسی چیست؟
این پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. از هر تقسیم‌بندی نقوش سقانفارها به شیوه‌ی غیرتصادفی (حماسی، ماورایی، نمادین و فعالیت روزمره) یک تصویر شاخص با رویکرد شمایل‌شناسی تشریح شده است. مسأله‌ی باز تعریف نقش زن در جامعه، خانواده و عرصه‌ی هنر در دوران قاجار اوج گرفت. از سویی دیگر، تأثیر منطقه‌ی جغرافیایی و شیوه‌ی امرار معاش مفهوم جنسیت را در مناطق شمالی ایران متحول نمود. در ظهور نقش‌مایه زنان، عوامل تاریخی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حائز اهمیت می‌باشند. هم‌زمانی برهه‌ی تاریخی بنای تکیه با دوره‌ی قاجار، تغییرات بنیادین در روابط اجتماعی، سبک پوشش، جایگاه سیاسی و تعدد تصاویر زنان در دوره قاجار گویای پیوند مستقیم این نقوش با تحولات سیاسی-اجتماعی حاکم بر جامعه‌ی زمان خود است و تأثیرپذیری هنرمندان بومی در انعکاس از شرایط سیاسی و اجتماعی را در یک بافت تاریخی خاص روایت میکند.
مقاله پژوهشی
ادبیات
عزت ملاابراهیمی؛ ستاره نوبخت؛ محمد رضا کوهی
چکیده
پیر بوردیو، مردم‌شناس معاصر فرانسوی است که به قابلیت‌های ادبیات و ترسیم اوضاع اجتماعی توجه ویژه‌ای دارد. از نظر او قدرت یافتن یک فرد در میدان‌های مختلف و میزان سهیم شدن او در مدیریت میدان قدرت به یک سرمایۀ خاص بستگی ندارد، بلکه به حجم و ترکیبی از انواع سرمایه‌ها وابسته است. از آنجا که جامعه‌شناسی انتقادی بوردیو، افزون بر بُعد عینی ...
بیشتر
پیر بوردیو، مردم‌شناس معاصر فرانسوی است که به قابلیت‌های ادبیات و ترسیم اوضاع اجتماعی توجه ویژه‌ای دارد. از نظر او قدرت یافتن یک فرد در میدان‌های مختلف و میزان سهیم شدن او در مدیریت میدان قدرت به یک سرمایۀ خاص بستگی ندارد، بلکه به حجم و ترکیبی از انواع سرمایه‌ها وابسته است. از آنجا که جامعه‌شناسی انتقادی بوردیو، افزون بر بُعد عینی و ساختاری، بُعد ذهنی حیات اجتماعی را نیز مورد توجه قرار میدهد، می‌تواند ظرفیت لازم برای بازشناسی انواع سرمایه‌های اجتماعی در رمان کرنفال المدینه را در اختیار نویسندگان قرار دهد تا مخاطبان خود را به درک شرایط جامعه فلسطین رهنمون سازند. از این رو آنان در پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر نظریۀ پیر بوردیو، به ارزیابی این رمان پرداخته و آن را در چهار سطح سرمایه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و نمادین مورد واکاوی قرار داده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که سرمایه اجتماعی مردم فلسطین، به شدت رنگ باخته و سبب ایجاد محدودیت‌ها و کاستی‌هایی در سرمایه‌های اقتصادی و فرهنگی آنها شده است. اما حضور پررنگ عشق در انواع خانوادگی و ملی، به عنوان سرمایه نمادین بارزی در داستان محسوب میشود. مبارزه با اشغالگری و امیدواری برای رفع محدودیت‌های ریشه‌ای نیز، عامل نجات‌دهنده و امیدبخشی دیگری در این داستان است. در حقیقت سرمایه نمادین را می‌توان اهرم موثری برای مواجهه با مشکلات فردی و اجتماعی شخصیت‌های داستان و به طور کل مردم فلسطین، در شرایط سخت و آشفته اجتماعی به شمار آورد.
مقاله پژوهشی
ادبیات
مهین حاجی زاده؛ عبدالاحد غیبی؛ قادر احمدی
چکیده
فیلیپ هامون نظریه‌پرداز معاصر فرانسوی از جمله صاحب نظرانی است که دیدگاهی دقیق و جامع نسبت به عنصر شخصیت دارد که با رویکرد وی به دلیل در بر‌گرفتن آراء نظریه‌پردازان پیشین می‌توان به شناخت جامعی از معانی و مفاهیم نهفته در شخصیت‌ها رسید. در نظریه وی شخصیت‌ها براساس چهار اصل از نظر انواع، سطوح شخصیت، دال و مدلول شخصیت پردازش می‌شوند. ...
بیشتر
فیلیپ هامون نظریه‌پرداز معاصر فرانسوی از جمله صاحب نظرانی است که دیدگاهی دقیق و جامع نسبت به عنصر شخصیت دارد که با رویکرد وی به دلیل در بر‌گرفتن آراء نظریه‌پردازان پیشین می‌توان به شناخت جامعی از معانی و مفاهیم نهفته در شخصیت‌ها رسید. در نظریه وی شخصیت‌ها براساس چهار اصل از نظر انواع، سطوح شخصیت، دال و مدلول شخصیت پردازش می‌شوند. با عنایت به اینکه عنصر زن در اشعار نزار قبانی نقش بسیار برجسته-ای ایفا میکند؛ پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی – تحلیلی زن را در اشعار نزار براساس نظریه شخصیت فیلیپ هامون مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاصله گویای آن است که یگانگی شعر و زن در شعر او به زیبایی نمایان است و شخصیت‌های زن موجود در عاشقانه‌های نزار عمدتا مجازی هستند که با محتوای کلی اشعار وی در جامعه آن زمان عرب که آغشته از فساد بود؛ سازگاری دارد و کاربست ضمیر مخاطب در بیان شخصیت‌های زن بیانگر این است که نزار اعتقاد چندانی به خواننده محوری نداشته است. همچنین سطوح توصیف شخصیت زن غالباً در لایه‌های ظاهری و روانی نمود یافته و بررسی مدلول نشان میدهد که بیشتر اطلاعات در مورد شخصیت زنان از جانب خود شاعر است، امّا تحلیل دال‌ها تناقض موجود میان شخصیت‌ها و عملکرد آنها را تصویرسازی میکند.
مقاله پژوهشی
ارتباطات
آیلین دائمی؛ مریم عباچی؛ سید علی میر ابراهیمی
چکیده
سینما به‌مثابه عنصری فرهنگی و به‌عنوان یکی از عرصه‌های بازنمایی مسائل اجتماعی، نقش مؤثری در افزایش سطح آگاهی جامعه و در پی آن کاهش سوءگیری شناختی در این قلمرو دارد. یکی از این بازنمایی‌ها، خشونت علیه زنان و در پی آن بزه‌دیدگی این قشر آسیب‌پذیر است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جرم‌شناختی بازنمایی بزه‌دیدگی زنان در آثار سینمایی، به ...
بیشتر
سینما به‌مثابه عنصری فرهنگی و به‌عنوان یکی از عرصه‌های بازنمایی مسائل اجتماعی، نقش مؤثری در افزایش سطح آگاهی جامعه و در پی آن کاهش سوءگیری شناختی در این قلمرو دارد. یکی از این بازنمایی‌ها، خشونت علیه زنان و در پی آن بزه‌دیدگی این قشر آسیب‌پذیر است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جرم‌شناختی بازنمایی بزه‌دیدگی زنان در آثار سینمایی، به مطالعه موردی فیلم سینمایی رگ خواب با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد جهت‌دار پرداخته است. یافته‌های تحقیق بیانگر این امر می‌باشند که شخصیت اصلی فیلم، مینا، به‌عنوان بزه‌دیده ایده‌آل ناشی از ساختارهای اجتماعی و با انتخاب سبک زندگی ریسک‌پذیر موجب شتاب‌دهندگی در بزه‌دیدگی خود شده که در نبود حمایت‌های اجتماعی و قانونی، بزه‌دیدگی مکرر و ثانویه او را به‌همراه داشته که بازنمایی گوشه‌ای از واقعیت است. همچنین، از آن‌جایی که واقعیت اجتماع در قلمرو بزه‌دیدگی زنان به‌مراتب جدی‌تراز بازنمایی آن در آثار سینمایی است و عدم توجه به این مقوله می‌تواند تأثیرات جبران‌ناپذیری بر پیکره جامعه بر جای گذارد، به‌عنوان نتیجه این تحقیق، به ضرورت ساخت آثاری سینمایی بدون سانسورهای فرهنگی برای حساس‌سازی، آگاهی‌بخشی و ایمن‌سازی افراد در جامعه به‌عنوان مخاطبان عام و جهت پیشگیری از بزه‌دیدگی اولیه و مکرر آنان و همچنین در راستای اثرگذاری بر سیاست‌گذاری‌‌ها و قانونگذاری‌های هدفمند و حمایتی، به‌ویژه در زمینه رفع تبعیض علیه زنان و دسترسی قربانیان در هر شکل و قالبی به نظام عدالت کیفری با تمرکز بر مخاطبان خاص و در راستای پیشگیری از بزه-دیدگی ثانویه، در جهت اهداف جرم‌شناسی کاربردی و مهار خشونت علیه زنان در جامعه، تأکید شده‌است.
مقاله پژوهشی
هنر
مینا محمدی وکیل؛ نیلوفر شفیعی
چکیده
یکی از عمده شاخصه‌های شناختی انسان، خصوصاً در عصر مدرن و پس از آن، مسئلة هویت جنسیتی است که از طریق آن مرز میان خود و دیگری قابل ادراک شده و قلمرو تعریف و تحدید ماهوی شخص معین می‌گردد. بازتاب این مسئله در آثار هنرمندان معاصر، به ویژه هنرمندان زن مسلمان، به عنوان یک دغدغه جدی قابل مطالعه و تحلیل است. پژوهش حاضر با مبنا قرار دادن آثار ...
بیشتر
یکی از عمده شاخصه‌های شناختی انسان، خصوصاً در عصر مدرن و پس از آن، مسئلة هویت جنسیتی است که از طریق آن مرز میان خود و دیگری قابل ادراک شده و قلمرو تعریف و تحدید ماهوی شخص معین می‌گردد. بازتاب این مسئله در آثار هنرمندان معاصر، به ویژه هنرمندان زن مسلمان، به عنوان یک دغدغه جدی قابل مطالعه و تحلیل است. پژوهش حاضر با مبنا قرار دادن آثار سه هنرمند زن معاصر در جهان اسلام، یعنی مونا حاتوم (هنرمند فلسطینی تبار، متولد 1952) ، للا السعیدی (هنرمند مراکشی، متولد 1956) و بشری المتوکل (هنرمند یمنی، متولد 1969)، در صدد پاسخ به این پرسش است که کدام عوامل باعث بازتاب هویت جنسیتی در آثار این سه هنرمند شده و هر کدام، چگونه آن را در آثار خود انعکاس داده‌اند؟ در پژوهش حاضر، روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات از طریق اسناد کتابخانهای صورت گرفته است. شیوه‌ی تجزیه و تحلیل، به صورت کیفی و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده، از روش استقرایی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که بحث هویت جنسیتی زنان، وضعیت افراط گرایی‌های مذهبی در کنار هویت‌های قومی و دلالت‌های زبانی، محور اصلی آثار مورد مطالعه را تشکیل می-دهند. سیالیت هویت، نمایش روابط خلاقانه و دگرگون شده زنان گاه در قیاس با مردان و گاه به صورت مستقل، نمودی از دغدغه‌های هویت جنسیتی نزد این هنرمندان است. و آنان از طریق عکاسی، ویدئو و بهره‌گیری از عنصر نوشتار این عوامل را در آثار خود انعکاس داده‌اند.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
معصومه تقی زادگان
چکیده
هدف این مقاله پرداختن به آثار هنرمندان معاصر زن ایرانی است که با الهام از دوختن و بافتن، در جستجوی زبان زنانه هستند. آنگونه که لوس ایریگاری شرح میدهد، زبان زنانه برای بیان تجربه‌های زنان و درک و دریافت زنان است. در این مقاله این پرسش دنبال شده است که هنرمندان زن هنرهای تجسمی، چگونه و با چه شیوه هایی بافتن و دوختن را به راهی برای جستجوی ...
بیشتر
هدف این مقاله پرداختن به آثار هنرمندان معاصر زن ایرانی است که با الهام از دوختن و بافتن، در جستجوی زبان زنانه هستند. آنگونه که لوس ایریگاری شرح میدهد، زبان زنانه برای بیان تجربه‌های زنان و درک و دریافت زنان است. در این مقاله این پرسش دنبال شده است که هنرمندان زن هنرهای تجسمی، چگونه و با چه شیوه هایی بافتن و دوختن را به راهی برای جستجوی زبان هویت زنانه تبدیل کرده‌اند؟
برای پاسخ به این پرسش با ترکیب روش‌های «تحلیل روند» و «تحلیل رویداد»، پنج نمایشگاه هنری «تجلی احساس» (1371 تا 1388)، «سو+زن» (1395)، «زنان می‌سازند» (1398)، «نخش» (1398) و «پرسبوک» (دوره 1398 تا 1400) مطالعه و تحلیل شد. نتایج نشان دهنده تغییرات تجربه هنرمندان زن معاصر ایران طی دهه 1370 تا 1400 در استفاده از دوختن و بافتن است. دوختن و بافتن در آثار برخی نقاشان زن ایران نماد زنانگی مطلوب بوده است، به ویژه در رویداد هنری مخصوص زنان با عنوان «تجلی احساس» طی دهه 1370 که هنرمندان، دوختن و بافتن را به عنوان زنانگی مادرانه و مهارت زن در چارچوب کار خانگی و گاه سنتی و روستایی تصویر کردند؛ اما در پی تغییرات اجتماعی- فرهنگی دهه 1380 در رویدادهای هنری همچون نمایشگاه «سو+زن» و «زنان می‌سازند» و «پرسبوک» شاهد به کارگیری دوختن و بافتن همچون کنشی انتقادی و زبانی برای بازاندیشی هویتی زنان توسط هنرمندان زن در دهه 1380 و 1390 هستیم.
مقاله پژوهشی
ادبیات
چیمن محمدی بایتمبر؛ محمدنبی احمدی
چکیده
انتقاد به جایگاه زنان در جامعه لیبی یکی از مشخصه‌های رمان «نانی روی میز دایی میلاد »، رمان برگزیده بوکر عربی 2022 و نوشته محمّد النعاس نویسنده معاصر لیبیایی است. این رمان دربرگیرنده شخصیت‌های زن و بیان شرایط و عقاید و افکار آنها در جامعه‌ای با فرهنگ مردسالاری و نگاه جنسیتی به زن است و با توصیفات تلخی از زنان داستان و سرنوشت آنان، ...
بیشتر
انتقاد به جایگاه زنان در جامعه لیبی یکی از مشخصه‌های رمان «نانی روی میز دایی میلاد »، رمان برگزیده بوکر عربی 2022 و نوشته محمّد النعاس نویسنده معاصر لیبیایی است. این رمان دربرگیرنده شخصیت‌های زن و بیان شرایط و عقاید و افکار آنها در جامعه‌ای با فرهنگ مردسالاری و نگاه جنسیتی به زن است و با توصیفات تلخی از زنان داستان و سرنوشت آنان، ریشه درماندگی‌هایشان را حاکمیت مردسالاری می‌داند که مانع از بروز استعدادهای آنها میشود. به دلیل بازتاب دیدگاه انتقادی محمّد النعاس در بستر رمان مذکور و تطابق با دیدگاه زیبایی‌شناسی انتقادی مکتب فرانکفورت نسبت به اینکه هنر و ادبیات باید با رویکرد سلبی و مخالف خوان به مبارزه با شرایط موجود برای رسیدن به شرایط مطلوب برآیند، بر آن شدیم تا رمان مذکور را بر اساس این نظریه با رویکرد تحقیق کیفی و با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار دهیم. مقاله حاضر کوششی جهت تحلیل و بررسی این دیدگاه انتقادی است. یافته‌های پژوهش بیانگر انطباق دیدگاه محمّد النعاس با رویکرد انتقادی مکتب فرانکفورت است و نشان میدهد وی با هدف آگاه کردن جامعه و بهبود جایگاه زنان، با دیدگاه مخالف خوان و سلبی به انتقاد از وضعیت آنان در جامعه پرداخته است. او با ایجاد تقابل میان زنان سنتی و مدرن به انتقاد از نظام مردسالاری حاکم و ستم‌هایی که بر زنان روا داشته شده، می‌پردازد و با کمک گرفتن از شخصیت‌های مرد علیه نظام مردسالاری، سعی در آگاه کردن زنان و مردان جامعه‌اش نسب به جایگاه زن و نقش او در خانواده و اجتماع دارد.
مقاله پژوهشی
ادبیات
نرجس قابلی؛ علیرضا اسدی؛ سید علی اصغر سلطانی
چکیده
رمان به مثابة محصول فرهنگی، نمایندۀ جامعه‌ای با گفتمان‌های گوناگون است. هرکدام از این گفتمان‌ها با پیکربندی‌های خاص خود، مدام در تلاش برای یافتن مطلوب خود هستند تا معانی خود را هژمونیک کنند. پژوهش حاضر، تلاشی جهت واکاوی نشانه شناسی گفتمانی جنسیت با تاکید بر نظریۀ لاکلائو و موفه در دو رمان « این خیابان سرعت گیر ندارد» و « ...
بیشتر
رمان به مثابة محصول فرهنگی، نمایندۀ جامعه‌ای با گفتمان‌های گوناگون است. هرکدام از این گفتمان‌ها با پیکربندی‌های خاص خود، مدام در تلاش برای یافتن مطلوب خود هستند تا معانی خود را هژمونیک کنند. پژوهش حاضر، تلاشی جهت واکاوی نشانه شناسی گفتمانی جنسیت با تاکید بر نظریۀ لاکلائو و موفه در دو رمان « این خیابان سرعت گیر ندارد» و « رهش» است. بر این اساس، مسالۀ اصلی در پژوهش حاضر این است که «جنسیت» در این رمان‌ها چگونه بازنمایی شده‌است. همچنین تفکرات جنسیتی چگونه از طریق ذهنیت نویسنده در نگارش رمان بازتاب یافتهاند و نویسنده چه دیدگاهی نسبت به آنها دارد. پژوهش پیش رو از لحاظ روش‌شناسی پژوهشی توصیفی و کیفی محسوب میشود که گردآوری دادههای آن به روش کتابخانهای انجام می‌گیرد. طبق این روش، تحلیل رمان شامل سه سطح است : تحلیل متنی، تحلیل بینامتنی و تحلیل بافتی. تحلیل متنی به نشانه شناسی شخصیّت‌های رمان و پیداکردن نظم‌های گفتمانی رمان اختصاص دارد؛ در تحلیل بینامتنی، هر رمان با رمانهای هم دوره مقایسه میشود و در تحلیل بافتی، رابطه رمان با فضای اجتماعی کلان تری بررسی می‌گردد. در نهایت تحلیل گزاره‌ها مشخص گردید که اصلی ترین دغدغه و درون مایه رمان‌ها؛ جدال آشکار بین سنت و مدرنیته در برساخت اجتماعی جنسیت نهفته است که به صورت ضمنی در لایه‌های درونی متن و بازتاب واژگانی گنجانده شده و شخصیت اصلی رمان‌ها در تمامی مراحل در جدال بین دو برساخت زیستی جنسیت و برساخت اجتماعی آن قرار دارند.
مقاله پژوهشی
تاریخی
شهرام غلامی
چکیده
زنان در دوره مدرن به عنوان بخشی از ابزار تبلیغات احزاب و جریان‌های سیاسی قرار گرفتند. در برنامه حزب ناسیونال سوسیالیست آلمان و فاشیسم ایتالیا زنان به عنوان ابزاری برای فرزند آوری و در نتیجه افزایش توان سیاسی- نظامی کشور مورد توجه قرار گرفتند. همزمان با این رویدادها در اروپا، در برخی از نشریات ایران مانند هفته‌نامه «نامه ایران ...
بیشتر
زنان در دوره مدرن به عنوان بخشی از ابزار تبلیغات احزاب و جریان‌های سیاسی قرار گرفتند. در برنامه حزب ناسیونال سوسیالیست آلمان و فاشیسم ایتالیا زنان به عنوان ابزاری برای فرزند آوری و در نتیجه افزایش توان سیاسی- نظامی کشور مورد توجه قرار گرفتند. همزمان با این رویدادها در اروپا، در برخی از نشریات ایران مانند هفته‌نامه «نامه ایران باستان» بهره‌گیری از زنان به عنوان ابزار تجدد و عاملی برای فرزندآوری و در نتیجه ایجاد حکومت نیرومند مرکزی مورد توجه قرار گرفت. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که جایگاه و وظایف اجتماعی زنان در این نشریه چه بود و دیدگاهها و برنامه آلمان نازی چگونه در آن بازتاب پیدا کرده است؟ این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و بر مبنانی تحلیل محتوای هفته نامه در طی 4 سال است. دستاورد پژوهش نشانگر آن است که این نشریه هر چند نگاهی متجددانه به زنان در جامعه دارد اما در رویکردی آلمانگرایانه و جانبداری آشکار از فاشیسم، می‌کوشد تا زنان را به عنوان ابزاری مؤثر برای فرزندآوری و افزایش جمعیت، و در نتیجه احیای شکوه باستانی ایران به کار گیرد. برخلاف برداشت سنتی که از زن با عنوان حقارت‌آمیز «ضعیفه» یاد میشود و شأنی برای او در عرصه کار و فعالیت سیاسی- اجتماعی قائل نیست، در این برداشت زن متجدد از لحاظ «آفرینش ملت»، موجودی نیمه‌خدایی است که ضمن برداشتن حجاب و ورود به عرصه فعالیت اجتماعی و ورزش، می‌بایست به مهمترین وظیفه خود یعنی فرزندآوری و تربیت آن برای برساخت دولت- ملت و «فضای حیاتی» اقدام نماید.
مقاله پژوهشی
هنر
غفران بریمو؛ عفت السادات افضل طوسی
چکیده
تصویرسازی جلد کتاب‌های کودکان به‌عنوان یک رسانه، نقش مهمی در انتقال مفاهیم فرهنگی ایفا میکند. تصاویری که می‌توانند هویت فرهنگی کودک را به‌صورت غیرمستقیم تقویت کنند.
پژوهش حاضر در پی پاسخ این سؤال است که هویت فرهنگی دختران و زنان در تصویرسازی جلد داستان‌های کودکان کشورهای عربی چگونه نمایش داده شده است؟ لذا با هدف شناخت هویت فرهنگی ...
بیشتر
تصویرسازی جلد کتاب‌های کودکان به‌عنوان یک رسانه، نقش مهمی در انتقال مفاهیم فرهنگی ایفا میکند. تصاویری که می‌توانند هویت فرهنگی کودک را به‌صورت غیرمستقیم تقویت کنند.
پژوهش حاضر در پی پاسخ این سؤال است که هویت فرهنگی دختران و زنان در تصویرسازی جلد داستان‌های کودکان کشورهای عربی چگونه نمایش داده شده است؟ لذا با هدف شناخت هویت فرهنگی به‌ویژه هویت عربی دختران وزنان عرب زبان به بررسی جامعه آماری پرداخته است. در این راستا 249 جلد کتاب داستانی از شش کشور عربی شامل مصر، عراق، لبنان، سوریه، عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی، برای گروه سنی (ب) مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش، تحلیلی- تطبیقی است .
نتایج نشان داد که غنی‌ترین کشور در زمینۀ نمادهای تصویری فرهنگی امارات متحدۀ عربی و ضعیف‌ترین کشور در این زمینه سوریه است. چهره دختران و زنان عرب در بیشتر تصاویر به چشم می‌خورد. همچنین نخل به‌عنوان نمادی از جغرافیای طبیعی به‌ویژه در انتشارات عراق نماد مهمی از هویت عربی است. تزیینات نیز نقش مهمی در نمایش هویت اسلامی این کشورها داشته‌اند. زنان پیر در طرح جلد اغلب انواع داستان محجبه هستند و حجاب یکی از بارزترین نمادهای تصویری است؛ اما این نماد در کشورهای لبنان و سوریه، در تمام گروه‌های سنی کمرنگ است. به نظر می‌رسد می‌توان به این نتیجه کلی دست یافت که؛ هویت دختران و زنان بر جلد کتاب‌های کودک کشورهای عربی جامعه آماری پژوهش حاضر آمیزه‌ایی از نمادهای هویت عربی و اسلامی است؛ اما بیش از همه بر نمادهای جغرافیایی و طبیعی تاکید شده است.
مقاله پژوهشی
تاریخی
محمدجواد نجفی؛ محمد حسین رجبی دوانی؛ محمد سپهری
چکیده
شناخت و بررسی مصادیق تاریخی از جایگاه و عملکرد زنان شاعر در دول صدر اسلام و مقایسه آن ها علاوه بر این که از نظر پژوهشی بدیع و نو است، در اینجا به عنوان مسئله اصلی مقاله مورد بحث قرار گرفته شده است. هدف پژوهش مشخص نمودن اهتمام رسول خدا (ص) به جایگاه زنان شاعر و قائل شدن به نقش آفرینی آنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی توسط آن حضرت و مقایسه ...
بیشتر
شناخت و بررسی مصادیق تاریخی از جایگاه و عملکرد زنان شاعر در دول صدر اسلام و مقایسه آن ها علاوه بر این که از نظر پژوهشی بدیع و نو است، در اینجا به عنوان مسئله اصلی مقاله مورد بحث قرار گرفته شده است. هدف پژوهش مشخص نمودن اهتمام رسول خدا (ص) به جایگاه زنان شاعر و قائل شدن به نقش آفرینی آنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی توسط آن حضرت و مقایسه تطبیقی عملکرد دولت‌های موسوم به خلفای راشدین با سیره رسول اکرم (ص) در این مورد است. در این راستا سؤال پژوهش به این صورت طرح شده؛ که دولت های خلفای سه‌گانه و حضرت علی (ع) تا چه اندازه به جایگاه زنان شاعر مطابق عملکرد دولت نبوی (ص) اهتمام ورزیدند؟ روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و شیوۀ گردآوری دادهها کتابخانهای و اسنادی است. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که بیشترین روایت ها از جایگاه و عملکرد تأثیرگذاری زنان شاعر حکومت اسلامی در صدر اسلام مربوط به دوران حکم‌رانی نبوی و علوی بوده است که این برگرفته از دو مکتب فکری و دو سبک مدیریتی مختلف در این خصوص است. اولی تلاش میکند جایگاه زنان شاعر مسلمان را بر اساس معیارهای دینی تنظیم و در نتیجه ارتقاء بخشد و دومی بر اساس نظریه‌های شخصی و سلایق فردی برگرفته از فضای محلی قبل از اسلام و منافع در پیش، این جایگاه را آن‌طور که خود می‌پسند؛ عمل می‌نماید.
مقاله پژوهشی
ادبیات
محسن سیفی؛ سمانه دهقانی؛ علی نجفی ایوکی
چکیده
در نقد فمنیستی، مسأله زن و جایگاه او در جامعه مطرح میشود. رمان «التی تعد السلالم»، اثر هدی حمد نویسنده زن عمانی، رویکردی نقادانه نسبت به جایگاه زنان در جامعه دارد و دربردارنده‌ی مفاهیمی چون اختلاف طبقاتی میان زنان، چالش‌های فرهنگی آنان و سیطره نظام مردسالارانه است. پژوهش پیش‌رو در نظر دارد با رویکرد کیفی و روش توصیفی- تحلیلی ...
بیشتر
در نقد فمنیستی، مسأله زن و جایگاه او در جامعه مطرح میشود. رمان «التی تعد السلالم»، اثر هدی حمد نویسنده زن عمانی، رویکردی نقادانه نسبت به جایگاه زنان در جامعه دارد و دربردارنده‌ی مفاهیمی چون اختلاف طبقاتی میان زنان، چالش‌های فرهنگی آنان و سیطره نظام مردسالارانه است. پژوهش پیش‌رو در نظر دارد با رویکرد کیفی و روش توصیفی- تحلیلی رمان یادشده را در تطابق با رویکردهای چهارگانه نقد فمنیستی «الین شوالتر» شامل رویکردهای زیست‌شناختی، روان‌شناختی، زبان‌شناختی و فرهنگی مورد بررسی و تحلیل قرار دهد و در پی یافتن پاسخ این پرسش است که نویسنده چگونه مؤلفه‌های زنانه را در اثر خود بازتاب داده است. حمد در بعد زیست‌شناسی زنان به مسائلی چون زایمان، ختنه زنان و بارداری اشاره کرده است و در بعد روانی، مسائلی مانند وسواس فکری و عملی، خواب و دوگانگی رفتاری را مورد توجه قرار داده است. کاربرد ویژگی‌های برجسته زبانی توسط نویسنده همچون واژگان و لهجه عامیانه عربی در انعکاس مسائل زنانه و مشکلات فرهنگی چون قاچاق زنان و آزار جسمی آنها، موجب خلق اثری تاثیرگذار و آگاهی‌بخش شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد، حمد با تکیه بر شگردهای زبان زنانه خود با توجه به مسائل اجتماعی و فرهنگی زنان در هویت‌بخشی به زنان موفق عمل کرده است و بسامد بالای مؤلفه‌های الگوی شوالتر، زنانه بودن اثر وی را اثبات میکند. نویسنده با زبان زنانۀ خود، دغدغه‌های مهم و عمیق پیرامون زنان را در قالب مسائل زیستی، روانی و فرهنگی مطرح کرده است.
مقاله پژوهشی
ادبیات
شفیع الله سالک؛ مهسا رون
چکیده
رنگ، یکی از معیارهای سنجش شخصیت در روانشناسی جدید به شمار می رود؛ زیرا هر رنگی تأثیری خاص بر روان و جسم بیننده بر جای می گذارد و نمایانگر اوضاع و احوال روحی اوست. روانشناسی رنگ ماکس لوشر رویکردی است که انتخاب رنگ ها برمبنای آن به شناخت روان انسان ها کمک می کند. در این پژوهش شعر فروغ فرخزاد و خالده فروغ، از شاعران معاصر جریان رمانتیک ایران ...
بیشتر
رنگ، یکی از معیارهای سنجش شخصیت در روانشناسی جدید به شمار می رود؛ زیرا هر رنگی تأثیری خاص بر روان و جسم بیننده بر جای می گذارد و نمایانگر اوضاع و احوال روحی اوست. روانشناسی رنگ ماکس لوشر رویکردی است که انتخاب رنگ ها برمبنای آن به شناخت روان انسان ها کمک می کند. در این پژوهش شعر فروغ فرخزاد و خالده فروغ، از شاعران معاصر جریان رمانتیک ایران و افغانستان، براساس نظریه مذکور بررسی شده است. کیفیت و میزان کاربرد رنگ ها در اشعار آنها نشان می دهد که در شعر فروغ فرخزاد رنگ سیاه در انتخاب اول قرار دارد که بیانگر کشمکشهای درونی، ناخشنودی و انزجار او از محیط و بیان افسردگی و انزوای اوست. اما کاربرد پربسامد رنگ سبز در کنار سیاه حکایت از امیدواری او برای تغییر سرنوشت و تحول جامعه دارد. انتخاب نخست خالده فروغ اما رنگ سبز ـ نماد ایمان، آزادی و آرامش ـ است و سیاه در کنار آن بیانگر استبداد، خفقان و نابسامانی-های اجتماعی است. بررسی دفترهای اشعار این دو شاعر حاکی از آن است که اندک اندک طیف های آرام و امیدبخش جای رنگ های تیره را می گیرد و این بیانگر تمایل و امید آن ها به زندگی بهتر و علاقه به ایجاد تغییرات مناسب برای به تصویر کشیدن احساسات شان است.
مقاله پژوهشی
ادبیات
زهرا محققیان
چکیده
بررسی ارتباط جنسیت و استعمار یکی از موضوعات مهم و قابل توجه در مطالعات انتقادی گفتمان استعمار است که شناخت کیفیت و چگونگی آن، علاوه بر آنکه می‌تواند به بسط مطالعات استعماری مدد رساند، به شناخت ابعاد گسترده موضوع جنسیت، به‌ویژه نقشهای مختلف زنان، در ضمن پدیده‌ای چون استعمار نیز کمک میکند. سارا میلز یکی از فمینیست های ادبی معاصر ...
بیشتر
بررسی ارتباط جنسیت و استعمار یکی از موضوعات مهم و قابل توجه در مطالعات انتقادی گفتمان استعمار است که شناخت کیفیت و چگونگی آن، علاوه بر آنکه می‌تواند به بسط مطالعات استعماری مدد رساند، به شناخت ابعاد گسترده موضوع جنسیت، به‌ویژه نقشهای مختلف زنان، در ضمن پدیده‌ای چون استعمار نیز کمک میکند. سارا میلز یکی از فمینیست های ادبی معاصر است که با نگاهی زنانه و منتقدانه نشان میدهد متون زن‌نوشت برخلاف غفلت جریان استعمارپژوهی در بسط و توسعه استعمار نقش ایفا می کنند و می‌توانند کنشگری فعالانه داشته باشند. با توجه به فقر ادبیات فارسی در این حوزه، نوشتار حاضر می‌کوشد نگاهی به نظریه میلز داشته و بعد از مروری بر دستاوردهای آن، با واکاوی یکی از نمونه های مورد تحلیل او زاویای مختلف این نظریه را بصورت عملی هم مورد توجه قرار دهد. در انتها نیز به برخی از زوایای قوت و ضعف این نظریه پرداخته میشود، آنهم با این امید که آغازگر بحث‌های جدید در میان فارسی‌زبانان و فعالان حقوق زنان باشد. یافته های این تحقیق نشان میدهند میلز در حقیقت با استعمارزدایی از درون می کوشد گامی برای رهایی از استعمار بیرونی بردارد. بنابراین تلاش او بیش از آنکه در نقد زنان باشد، به عنوان یک فمینیست در جهت ارزش بخشیدن به متون زن نوشت و اثبات خلاقیت زنان در خلق آثار هنری است.
مقاله پژوهشی
هنر
یعقوب آژند؛ شاهرخ امیریان دوست
چکیده
داستان بلند مار و مرد (57-1355) اثری از سیمین دانشور است که بر اساس روایتهای اسطورهای، متون مقدّس و روایتهای مذهبی به رشته‌‌ی تحریر درآمده است. مبنای نظری این نوشتار در مطالعه و بررسی سهم بینامتنی روایات مذکور در ساخت و پرداخت آن اثر ادبی، تعریف نظری لوران ژنی از مفهوم بینامتنیت در مقاله‌‌ی "راهبرد اشکال" است که در ...
بیشتر
داستان بلند مار و مرد (57-1355) اثری از سیمین دانشور است که بر اساس روایتهای اسطورهای، متون مقدّس و روایتهای مذهبی به رشته‌‌ی تحریر درآمده است. مبنای نظری این نوشتار در مطالعه و بررسی سهم بینامتنی روایات مذکور در ساخت و پرداخت آن اثر ادبی، تعریف نظری لوران ژنی از مفهوم بینامتنیت در مقاله‌‌ی "راهبرد اشکال" است که در آن، در تفاوت دریافت خود از بینامتنیت (معروف به بینامتنیت نرم) و بینامتنیت یولیا کریستوا (معروف به بینامتنیت سخت)، پیشنهاد میکند؛ زمانی باید از بینامتنیت سخن به میان آورد که بتوان عناصری فراتر از واحد لغوی از متن پیشین را در متن جدید بازیابی کرد. به عبارت دیگر ارتباط متنهای مورد نظر، فراتر از ارتباط واژگانی و روابط صوری است؛ ژنی، ارتباط بینامتنی دو متن بایکدیگر را نه با جمع مبهم و مرموز تأثیرات یکی بر دیگری، بلکه با میزان ارتباط درونی دو متن با یکدیگر و چگونگی نفوذ و تأثیرگذاری یکی بر دیگری مرتبط دانسته و بر دو نوع بینامتنیت "قوی" و"ضعیف" تأکید میکند. از نظر او، زمانی که دو متن، دست کم از دو جنبه‌‌‌ی صوری و مضمونی باهم ارتباط داشته باشند، "بینامتنیت قوی" و زمانی که ارتباط متون بایکدیگر، در یکی از این دو سطح متوقف شود "بینامتنیت ضعیف"برقرار میشود. پژوهش حاضر از حیث نوع، مطالعه کیفی محسوب میشود. دادههای مطالعاتی جستار از منابع کتابخانهای مهیا شده است. پردازش تحلیل دادهها با روش توصیفی_تحلیلی انجام میشود. جستار در نتیجه با رابطه‌‌جویی کاربست شخصیت زن و بینامتنیت، متن مار و مرد را از دیدگاه خوانش مخاطب بارت، تبیین میکند.
مقاله پژوهشی
هنر
طوبی مظفری نژاد؛ اسماعیل نجار
چکیده
پژوهش حاضر با استفاده از نظریات گایاتری چاکراوارتی اسپیواک در حوزه «مطالعات فرودستان» به بررسی تطبیقی دو نمونه از آثار ادبیات نمایشی معاصر، نه بخش از میل اثر هیدر رافو و مستانه، تاریخ فراموشان اثر نغمه ثمینی، خواهد پرداخت. اسپیواک معتقد است مطالعات تطبیقی غرب در حوزه ادبیات جهان، که امروزه عمدتا همگام با منطق جهانی سازی در ...
بیشتر
پژوهش حاضر با استفاده از نظریات گایاتری چاکراوارتی اسپیواک در حوزه «مطالعات فرودستان» به بررسی تطبیقی دو نمونه از آثار ادبیات نمایشی معاصر، نه بخش از میل اثر هیدر رافو و مستانه، تاریخ فراموشان اثر نغمه ثمینی، خواهد پرداخت. اسپیواک معتقد است مطالعات تطبیقی غرب در حوزه ادبیات جهان، که امروزه عمدتا همگام با منطق جهانی سازی در عصر سرمایه داری انجام می‌گیرد و تحت سلطه قدرت‌های جهانی قرار دارد، پژواکی درست از تاریخ و تجربیات جهان شمول نیست و مختص به تفکرات غرب است. بالاخص هنگام پرداختن به سوژه‌های فرودست، به خصوص جنسیت زنانه، صرفا ظاهری از آن را در جهت اهداف خود ارائه میدهد و به یک سیاست آرمانی و ذات‌گرایانه محدود می‌رسد. حال آنکه سوژه فرودست هنگامی که در مقام یک زن سخن میگوید و عمل میکند می‌داند که جنسیت در حال رشد و فراگیری، بهترین حالت ممکن برای اوست. در سایه این بازی بداقبال است که تاریخ فرودستی که مورد بی اعتنایی قرار گرفته است، باید توسط خود فرودستان و افراد در حاشیه آشکار گردد. در پژوهش پیش رو، با تمرکز بر دادههای نظری اسپیواک در مرگ یک رشته، «آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟» و «بازاندیشی بر تطبیق گرایی»، نشان داده خواهد شد که فرودست می‌تواند از خلال ادبیات، خود و تجربیات نابش را بدون کمک، اصلاح و قدرت‌های جهانی به بیان و نمایش درآورد.
