نویسندگان

• مهناز شایسته فر ¹
• زهره شایسته فر ²
• رضوان خزائی ³

¹ دانشیار گروه هنر اسلامی

² کارشناس ارتباط تصویری

³ کارشناس ارشد آموزش زبان انگلسی

چکیده

در دور? قاجاری، مصوران و چهره‌پردازانی پا به عرصه هنر ایران نهادند و شیو? خاصی را در خلق آثار هنری رقم زدند. در این دوره بنا به علاقه و پشتیبانی بعضی از سلاطین، تابلوهای نقاشی، کتاب های نفیس و قلمدان‌های ارزشمندی خلق شد که همه در نوع خود بی نظیر و ممتاز بودند.
آثار هنری و تاریخی مربوط به این دوره را می‌توان از غنی ترین گنجینه ها، خصوصاً در زمینه تصویرگری و نقاشی دانست؛ زیرا با دقت و تأمل در آن‌ها می توان به ویژگی ها و جزییات جالب توجهی در خصوص اوضاع اجتماعی حاکم بر آن دوره پی برد.
یکی از گویاترین آثار این دوره، قلمدان نگاری‌های استادانه ای است، که اکثر آن‌ها در شهرهای تهران، اصفهان و شیراز به دست استادان قلمدان‌نگار تهیه شده‌اند. بیشترین بخش تصویرپردازی این قلمدان‌ها، پیکره نگاری‌های زنان و در بخشی، متأثر از پیکره‌های اروپایی هم دوره قاجار بوده که بخش اعظمی از آن‌ها اینک در مجموعه ناصر خلیلی در لندن جمع‌آوری و نگه‌داری می‌شوند. با بررسی نگاره های این مجموعه، می‌توان چنین نتیجه گرفت که، باورها و اعتقادات اجتماعی، نوع و نگرش زندگی مردم به ویژه زنان، به عنوان بخشی مهم از جامعه روزگار قاجار و تأثیرات فرهنگ غرب که بازتاب سفرها و بازدیدهای متعدد درباریان، نقاش ها و متمولان قاجاری؛ به خوبی در شیوه و سبک نگارگری و قلمدان نگاری‌های این دوره انعکاس یافته است.

کلیدواژه‌ها

• جایگاه اجتماعی و مذهبی زن
• قلمدان‌های قاجاری
• مجموعه ناصر خلیلی.
• مضمون و عناصر بصری

عنوان مقاله [English]

Women Figure Illustrations on Persian Qalamdans (pen cases) in Nasser Khalili Collection

نویسندگان [English]

• Mahnaz Shayestehfar ¹
• Zohreh Shayestehfar ²
• Rezvan Khazaee ³

¹

²

³

چکیده [English]

In Persian society, illustrators and skilled portraitists developed a particular method of painting in Qajar era, a period in which artwork and historical treasures can be considered among the best, especially in painting and they reflect the tastes of kings and social circumstances of that time.
One of the best works of that time is illustrated pen cases created mainly in Tehran, Shiraz and Isfahan by skilled portraitists. The majority of these illustrations are women’s figure and partly European figures contemporary with Qajar time. A large number of such pen cases are collected and preserved by Nasser Khalili in London. Careful studying of the paintings on pen cases shows the people’s believes and their points of view especially towards women as an important part of society of Qajar era and also the impressions of western culture upon the Iranian community.

کلیدواژه‌ها [English]

• pictures and themes.
• Qajari Qalamdan
• the social status of women