نویسنده
استادیار باستان‌شناسی و هنر دوران اسلامی، دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
موضوع تحقیق پیشِ رو، بررسی و تحلیل تعدادی از سفالینه‌های دوران اسلامی است که حاوی نقوش تزیینی زنان می‌باشند. هدف اصلی این مقاله، شناساییِ عوامل تعیین‌کنندة استفاده از این نوع نقوش و پاسخ به سؤالات مهمی از این قبیل است: نقوش زن بیشتر در کدامیک از مقاطع تاریخیِ هنر سفالگریِ دوران اسلامی مشاهده می‌شود؟ این نقوش دارای چه ویژگی‌هایی بوده و چه عواملی در کاربرد آن‌ها تأثیرگذار بوده است؟ بدیهی است که پاسخ به سؤالات فوق می‌‌تواند ما را در شناخت هرچه بیشتر موقعیت و جایگاه سیاسی، اجتماعی و... زنِ مسلمان ایرانی و تفاوت‌های آن با دوران قبل از اسلام یاری کند. در همین راستا پس از بررسی نمونه‌های متعددِ سفال دوران اسلامیِ ایران به خصوص سفال‌های قرون میانی، تعدادی از مهم‌ترین و گویاترینِ آن‌ها انتخاب شد و سپس سایر عواملی که در کاربرد این نقوش مؤثر بودند مورد تحقیق قرار گرفت. بنا بر یافته‌های تحقیق، کاربرد نقوش زنان بر سفال دوران اسلامی به طور خاص طی ادوار سلجوقی و ایلخانی، تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله: ورود اقوام جدید با نگرش‌های نو به زن، شکوفاییِ ادبیات در قالبِ داستان‌های ملیِ ایرانیان مانند شاهنامة فردوسی و خمسة نظامی و رواجِ مفاهیم خاص نجومیِ توأم با نمادهای مؤنث، صورت گرفته است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Title: Analyzing Notable Samples of Female Figures in Islamic Earthenware of Iran
نویسنده [English]
- حسینی Hoseini
چکیده [English]
The subject of this paper is the analysis of Islamic period earthenware of Iran containing decorative designs of women. The basic goal of the paper is recognition of determining factors to use these figures and also responding to important questions such as: in which Islamic periods women’s figures can be seen? And what features and factors have been influential in applying them? Answering these questions can obviously help us know more and better about the religious, social and political position of Iranian Muslim women compared to pre-Islamic periods of Iran. After careful examination of different samples pertaining to the Iranian Islamic era, the most important and most expressive ones were selected, then other factors influencing the use of these pictures were investigated. Findings of the paper show that use of women’s figures on Islamic earthenware especially in Seljukid and Ilkhanid periods have been affected by several factors including arrival of new tribes with new attitudes towards women in addition to the flourish of Iranian literature in form of Shahnameh Firdausi and Khamseh nezami fictions and certain astrological concepts with female symbols as the Venus and the moon
کلیدواژه‌ها [English]
- decorative designs
- Iranian earthenware
- Islamic period
- middle Ages.
- woman
)