نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ناصر نیکوبخت ¹
• احسان زیورعالم ²

¹ دانشیار دانشکدۀ علوم انسانی گروه ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

² کارشناس ارشد دانشگاه هنر تهران

چکیده

شاهنامۀ فردوسی اثری با شخصیت‏های بسیار و متنوع است و توانایی تبدیل‌شدن به متون نمایشی را از هر حیث دارد؛ ولی پیش از ورود به نگارش چنین متونی نیاز است هر‌یک از شخصیت‏ها از منظر نظریه‌های شخصیت‏پردازی دراماتیک بررسی و تحلیل شود. شخصیت‏پردازی قهرمان نمایش به‌منزلۀ یکی از ارکان اصلی دنیای نمایش، مؤلفه‏های ویژه‏ای چون کنش‏مندی و انگیزش برای دست‌زدن به عمل دراماتیک، ویژگی‏های فیزیکی و روانی دارد که آن را از شخصیت‏پردازی داستانی متمایز می‏کند.
سودابه یکی از شخصیت‏هایی جذاب‏ داستانی در شاهنامه است. ویژگی‏هایی شخصیتی وی با شخصیت‏های متعددی در ادبیات دیگر ملل مقایسه‌کردنی است. سودابه دارای ویژگی‏های قهرمانان دراماتیک است. در این مقاله کوشش شده با برشمردن مؤلفه‏های یک شخصیت نمایشی، نشان دهیم که به‌کمک شیوۀ پرداخت هنری فردوسی از سودابه، می‌توان همچون دیگر نمونه‏های ادبیات نمایشی، در نمایشنامه‏ای از سودابه شخصیتی نمایشی خلق کرد و در مرکز توجه اثری نمایشی قرار داد.
در سال‏های گذشته، نظریه‌های شخصیت‏پردازی استفاده‌شده برای تحلیل شخصیت‏های داستانی در متون ادبی کهن، نظریه‌های کلاسیکی بوده است که اکنون مورد تردید قرار گرفته‏اند و نیاز است با دیدگاه‏های جدید به نقد و تحلیل آن‌ها پرداخته شود. یکی از این نظریه‌ها در حوزۀ شخصیت‏پردازی دراماتیک، نظریۀ کنش‏مندی شخصیت گرماس است که شخصیت را براساس میزان کنش در بافت متن نمایشنامه می‌سنجد.

کلیدواژه‌ها

• زنان شاهنامه
• سودابه
• شخصیت نمایشی
• کنش‏مندی

عنوان مقاله [English]

Survey of Sudabeh's dramatic aspects based on A. J. Greimas's action figures theory

نویسندگان [English]

• Naser Nikubakht ¹
• Ehsan Zivaralam ²

¹ Assistant Professor of Tarbiat Modares University, Department of Human Sciences, Persian Language and Literature Faculty

² MA of Dramatic Literature, Art University of Tehran

چکیده [English]

Ferdowsi's Shahname is a Literary work with many and varied personalities which can be converted to dramatic texts, but it needs to analyze on basis theories of dramatic characterization. Characterization of the protagonist of the play, as a key element of the show has a special component such as action and motivation to handle dramatic action, a physical and mental characteristic that distinguishes his/her from a fictional character. Sudabeh is one of the most interesting characters in Shahname. Her character traits are analogous Phaedra on a play of the same name by Jean Racine, French dramatist. She possesses features of a dramatic hero and in this paper have been tried to show Ferdowsi's artistic method Sudabeh besides Component of characterization how have highlighted her on center of a play. In recent years, the theories of the characterization used to analyze fictional characters in ancient literature, are classical theories which are now being questioned. It needs to be addressed with new approaches to the critical analysis. One of the theories of dramatic characterization is theory of action figures which is evaluated based on the action of characters in the context of the script.

کلیدواژه‌ها [English]

• Character's Action
• dramatic character
• Sudabeh
• women in Shahname