نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرشاد مومنی ¹
• سمیه ارضرومچیلر ²
• عطیه هنردوست ³

¹ استادیار دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

² کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی

³ کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشگاه مفید

چکیده

دستیابی به توسعه و بهبود کیفیت زندگی از آرمان‏هایی است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. یکی از مقولات بسیار مهم در امر توسعه، که مدت‏ها مورد غفلت نظریه‌پردازان و سیاستگذاران قرار گرفته بود، موضوع زنان است. از‌این‌رو، در این پژوهش، هدفْ بررسی وضعیت و موقعیت زنان در برنامه‏های توسعه پس از انقلاب است. روش استفاده‌شده، توصیفی‌ـ تحلیلی است و تحلیل یافته‏ها بر‌اساس الگوی نظری نهادگرایی، با تأکید ویژه بر دیدگاه‌های آمارتیا سن، انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‏دهد، عمق اختلاف و تفاوت برنامة اول و دوم توسعه با نظریه‌های سن بسیار زیاد است و مهم‏ترین عامل مؤثر در این تفاوت، رشدمحور‌بودن این برنامه‏هاست. با توجه به رویکرد غالب در برنامة سوم، یعنی توانمندسازی زنان، با تأکید بر فراهم‌کردن زمینه‌های لازم برای افزایش مشارکت زنان، حرکتی همسو با دیدگاه سن صورت گرفته و توجه به آموزش، بهداشت، اشتغال، مشارکت سیاسی، و‌... به‌منزلۀ روش‏هایی برای افزایش توانمندی‏های زنان در نظر گرفته شده‏اند. روح حاکم بر برنامة چهارم توسعه، ایدة جنسیت، و توسعه و ارتقای سطح کیفیت زندگی افراد، از طریق تحول اساسی در متغیرهای اقتصادی، آموزشی، و بهداشتی مورد توجه قرار گرفته است. مروری بر شاخص‏های توسعة انسانی، توسعة جنسیتی، و توانمندسازی زنان نشان می‏دهد که طی اجرای برنامه‏های اول تا چهارم، وضعیت زنان از لحاظ بهداشت و آموزش بهبود نسبی پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها

• آمارتیا سن
• زنان
• برنامه‏ های توسعه
• توانمندسازی زنان
• شاخص توسعه انسانی
• شاخص جنسیتی

عنوان مقاله [English]

An Assessment of the Women’s Situation in Development Economical, Social and Cultural Programs after Revolution

نویسندگان [English]

• Farshad Momeni ¹
• Somayeh Arzeroom ²
• Atieh Honardoost ³

¹

²

³

چکیده [English]

Access to development and life quality improvement are ideals that all the time has involved human’s mind. Nowadays development phenomenon besides economic programs contains cultural and social subject. One of the important subjects in development part is women's issues. In these days, even though trend to women's issues in new approaches of development has increased, but in many countries several problems of women are observed. Goal of this research is evaluation of women's position in development programs after revolution and concentration to women's issues, also we want to know reflex ions of approaches on goals, policies, model, program's quantitative indices and its implementations (with emphasis on Amartyasen's approaches). Thus a relevant index has been considered. Applied method is descriptive and analytical. Analyses have been chosen based on theory pattern that is institutionalism with special emphasis on Amartyasen's approaches. Two important and necessary concentration to women's role in development with Amartyasen's approach is better function observation about potentialities, appropriate condition in education, health, employment in women centric issues and gender inequalities negative role in other inequalities increase. Research results demonstrate differences between sen's opinions and first and second development programs is too much and the most important factor in this incompatibility is that these development programs are based on economic growth. Third development program (Gender Empowerment), education, health, employment, policitical participation and etc, are goals that are based on sen's approach and education, health, employment and political participation are considered. In the fourth development program, women participation development is emphasized and the government must follow program's goals about women. Dominant view in the fourth development program is the idea of gender and development. Improvement of life quality that is considered through substantial changes in economic, educational and health parameters. In some cases, women has been given more priority and adapted based on Amartyasen's approach. An overview on human development, gender development and Gender Empowerment indices express during first to fourth development programs, women's situation such as health and education has been relatively improved. Although indices show fewer ratios for women. In other cases such as women's income proportion, participation rate in labor force, proportion of parliament's chairs, proportion of high level managerial and legislation hasn’t changed in this period.

کلیدواژه‌ها [English]

• Development programs
• Amartya Sen
• Human Development Index
• Gender Development Index
• Gender Empowerment Measure