مقاله پژوهشی
فرشاد مومنی؛ سمیه ارضرومچیلر؛ عطیه هنردوست
چکیده
دستیابی به توسعه و بهبود کیفیت زندگی از آرمانهایی است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. یکی از مقولات بسیار مهم در امر توسعه، که مدتها مورد غفلت نظریه‌پردازان و سیاستگذاران قرار گرفته بود، موضوع زنان است. از‌این‌رو، در این پژوهش، هدفْ بررسی وضعیت و موقعیت زنان در برنامههای توسعه پس از انقلاب است. روش استفاده‌شده، ...
بیشتر
دستیابی به توسعه و بهبود کیفیت زندگی از آرمانهایی است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. یکی از مقولات بسیار مهم در امر توسعه، که مدتها مورد غفلت نظریه‌پردازان و سیاستگذاران قرار گرفته بود، موضوع زنان است. از‌این‌رو، در این پژوهش، هدفْ بررسی وضعیت و موقعیت زنان در برنامههای توسعه پس از انقلاب است. روش استفاده‌شده، توصیفی‌ـ تحلیلی است و تحلیل یافتهها بر‌اساس الگوی نظری نهادگرایی، با تأکید ویژه بر دیدگاه‌های آمارتیا سن، انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد، عمق اختلاف و تفاوت برنامة اول و دوم توسعه با نظریه‌های سن بسیار زیاد است و مهمترین عامل مؤثر در این تفاوت، رشدمحور‌بودن این برنامههاست. با توجه به رویکرد غالب در برنامة سوم، یعنی توانمندسازی زنان، با تأکید بر فراهم‌کردن زمینه‌های لازم برای افزایش مشارکت زنان، حرکتی همسو با دیدگاه سن صورت گرفته و توجه به آموزش، بهداشت، اشتغال، مشارکت سیاسی، و... به‌منزلۀ روشهایی برای افزایش توانمندیهای زنان در نظر گرفته شدهاند. روح حاکم بر برنامة چهارم توسعه، ایدة جنسیت، و توسعه و ارتقای سطح کیفیت زندگی افراد، از طریق تحول اساسی در متغیرهای اقتصادی، آموزشی، و بهداشتی مورد توجه قرار گرفته است. مروری بر شاخصهای توسعة انسانی، توسعة جنسیتی، و توانمندسازی زنان نشان میدهد که طی اجرای برنامههای اول تا چهارم، وضعیت زنان از لحاظ بهداشت و آموزش بهبود نسبی پیدا کرده است.
مقاله پژوهشی
روانشناسی
علیرضا بخشایش
چکیده
اعتیاد به اینترنت به استفادة مفرط از اینترنت (روزانه بیش از سه ساعت) اطلاق میشود. این پدیده به‌منزلۀ یک بیماری، آسیب روانی یا اجتماعی، و یک مشکل گسترده با پیامدهای جدی است که بین دانش‌آموزان و دانشجویان رو به افزایش است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با اعتیاد به اینترنت در میان دانشجویان دختر ساکن در خوابگاه‌های دانشگاه ...
بیشتر
اعتیاد به اینترنت به استفادة مفرط از اینترنت (روزانه بیش از سه ساعت) اطلاق میشود. این پدیده به‌منزلۀ یک بیماری، آسیب روانی یا اجتماعی، و یک مشکل گسترده با پیامدهای جدی است که بین دانش‌آموزان و دانشجویان رو به افزایش است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با اعتیاد به اینترنت در میان دانشجویان دختر ساکن در خوابگاه‌های دانشگاه یزد، در سال تحصیلی 1391ـ1392، انجام شد. طرح این پژوهش از نوع توصیفی‌ـ همبستگی بود و 335 نفر از طریق روش نمونهگیری خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامة اعتیاد به اینترنت، پرسشنامۀ شخصیتی پنج‌عاملی NEO، و پرسشنامۀ ادراک تعامل اجتماعی گلاس بود. تجزیه و تحلیل دادهها با آزمونهای همبستگی، t مستقل، و تحلیل رگرسیون انجام شد. نتایج نشان داد که بین ویژگیهای شخصیتی و اعتیاد به اینترنت رابطة معناداری در سطح 01/0 و 001/0 وجود دارد. بین ویژگیهای شخصیتی با ادراک تعامل اجتماعی نیز رابطة معناداری در سطح 01/0 و 001/0 مشاهده شد. همچنین، یافتهها نشان داد بین ادراک تعامل اجتماعی با اعتیاد به اینترنت رابطة معناداری در سطح 001/0 وجود دارد. در میزان اعتیاد به اینترنت تفاوت معناداری بین دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد وجود دارد (01/0p<)، ولی در میزان ادراک تعامل اجتماعی، تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده نشد.
مقاله پژوهشی
فرهنگی
محبوبه پاک نیا؛ نسیم جانفدا
چکیده
این مقاله، که برگرفته از یک پروژۀ پژوهشی است، نقطۀ عزیمت مطالعۀ خود را مبانی نقد ادبی زن‌محور آنگلو‌ـ امریکایی یا به عبارتی دیگر «نقد وضعی زنان» قرار داده است. مقاله درصدد است این پرسش را پاسخ گوید که بر مبنای طبقه‌بندی منتقد امریکایی، الین شوالتر، در ایران سنت نوشتاری زنان چگونه می‌تواند تفسیر شود؟ در این زمینه، رمان‌های ...
بیشتر
این مقاله، که برگرفته از یک پروژۀ پژوهشی است، نقطۀ عزیمت مطالعۀ خود را مبانی نقد ادبی زن‌محور آنگلو‌ـ امریکایی یا به عبارتی دیگر «نقد وضعی زنان» قرار داده است. مقاله درصدد است این پرسش را پاسخ گوید که بر مبنای طبقه‌بندی منتقد امریکایی، الین شوالتر، در ایران سنت نوشتاری زنان چگونه می‌تواند تفسیر شود؟ در این زمینه، رمان‌های دو نویسندۀ زن ایرانی (سیمین دانشور و زویا پیرزاد) را از دو نسل میکاویم. در این راه، از روش نقد ادبی تفسیری، به لحاظ هماهنگی با اصول نظری این پژوهش، یاری جستهایم. از همۀ مقدمات و لوازم تا بدانجا رسیدیم که سنت نوشتاری زنانه، بر‌اساس آن تعریفی که الین شوالتر از آن داشته، در ایران نیز با نوسانهای خاص خویش، پس از گذر از دوران تقلید، رهسپار عبور از سنت فمنیستی به سمت نوشتاری مؤنث است. مدعای این تفسیر، رمان چراغها را من خاموش میکنم از زویا پیرزاد است، اگرچه آن نیز، خود، بهمثابۀ سمبلی از سنت نوشتاری مؤنث، بینامتن، و چهبسا سرآغازی است برای نسلهای بعد و نویسندگان دیگر تا در ارتباط متقابل با این متون، خلاقیتها و سبکهای نوینی را در سنت نوشتاری زنانه در ایران بشارت دهند.
مقاله پژوهشی
روانشناسی
راضیه نصیرزاده؛ نرجس عرفان منش؛ کاظم رسول زاده طباطبایی؛ محمد مظفری مکی آبادی
چکیده
آزمون طراحی یک قصه (DAS) با درهم آمیختن قصه و نقاشی تلاش می‌کند با ورود به دنیای هیجانی کودک، اطلاعاتی ارزشمند دربارۀ دنیای درونی کودک، که وی به دلیل محدودیت‌های کلامی و شناختی قادر به بیان آن‌ها نیست، فراهم آورد. هدف پژوهش حاضر تحلیل روان‌شناختی محتوای قصه‌های کودکان و ارزیابی محتوای هیجانی، خودانگاره، و استفاده از شوخی کودکان ...
بیشتر
آزمون طراحی یک قصه (DAS) با درهم آمیختن قصه و نقاشی تلاش می‌کند با ورود به دنیای هیجانی کودک، اطلاعاتی ارزشمند دربارۀ دنیای درونی کودک، که وی به دلیل محدودیت‌های کلامی و شناختی قادر به بیان آن‌ها نیست، فراهم آورد. هدف پژوهش حاضر تحلیل روان‌شناختی محتوای قصه‌های کودکان و ارزیابی محتوای هیجانی، خودانگاره، و استفاده از شوخی کودکان دورۀ ابتدایی و نیز فراهم‌آوردن مقایسه‌های جنسیتی، تحولی، و طبقۀ اجتماعی‌ـ اقتصادی برای این سازه‌ها بود. بدین‌منظور، در طرحی پیمایشی‌ـ علّی مقایسه‌ای 500 نفر از دانش‌آموزان مدارس ابتدایی شیراز به شیوۀ خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای انتخاب شدند و از آن‌ها خواسته شد پس از انتخاب دو تصویر از مجموعه تصاویر مقیاس طراحی یک قصه، قصۀ آن را طراحی و بازگو کنند. از طریق تحلیل قصه‌های بازگو‌شده از سوی کودکان، سه سازۀ محتوای هیجانی، خودانگاره، و استفاده از شوخی ارزیابی شد.
نتایج پژوهش نشان داد که دختران در مقایسه با پسران و کودکان طبقۀ اجتماعی‌ـ اقتصادی بالا در مقایسه با طبقۀ اجتماعی‌ـ اقتصادی پایین محتوای هیجانی و خودانگارۀ مثبت‌تری داشتند و نیز بیشتر از شوخی استفاده می‌کردند. ضمن اینکه با افزایش سن کودکان، نمره‌های آن‌ها در مقیاس محتوای هیجانی، خودانگاره، و کاربرد شوخی افزایش می‌یافت.
مقاله پژوهشی
فرهنگی
رضا ستاری؛ مرضیه حقیقی
چکیده
ازدواج با محارم یکی از مباحثی است که در میان آداب و رسوم اجتماعی ایران باستان، و به‌ویژه آیین زردشتی، مورد بررسی بسیاری از پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است. بحث بر سر رواج این آیین در میان ایرانیان و عدم روایی آن، تحقیقات و بررسیهای چشمگیری را در پی داشته است. آنچه در این میان مغفول مانده و به نظر میرسد کمتر مورد توجه قرار گرفته ...
بیشتر
ازدواج با محارم یکی از مباحثی است که در میان آداب و رسوم اجتماعی ایران باستان، و به‌ویژه آیین زردشتی، مورد بررسی بسیاری از پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است. بحث بر سر رواج این آیین در میان ایرانیان و عدم روایی آن، تحقیقات و بررسیهای چشمگیری را در پی داشته است. آنچه در این میان مغفول مانده و به نظر میرسد کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد، باورها و آداب و رسوم دینی و مناسک مذهبی ایرانیان باستان و باورها و اعتقادات آنان نسبت به آیین ابتدایی توتم‌پرستی است که نشانههای باورمندی به آن هم در متون زردشتی و هم در شاهنامه‌ی فردوسی دیده میشود. این آیین، که در میان غالب جوامع ابتدایی به چشم میخورد، بنا بر نظر صاحبنظران، توجیهی برای منع ازدواج با محارم و شیوع ازدواج با بیگانگان در جامعه است. در این پژوهش کوشیدیم تا:
الف) نظریه‌های پژوهشگران در زمینۀ ازدواج با محارم در ایران زردشتی بررسی شود؛
ب) با توجه به نشانههایی که در متون زردشتی و شاهنامه‌ی فردوسی دیده میشود، توتم‌پرستی و باور ایرانیان باستان به این آیین کهن نشان داده شود؛
ج) با توجه به نظریه‌های صاحبنظرانی چون فروید، دورکهیم، و استروس، با پذیرش باورهای توتمی، منع ازدواج با محارم و شیوع برونهمسری در ایران باستان توجیه شود.
مقاله پژوهشی
سهیلا صادقی فسایی؛ محمدحسین شریفی ساعی
چکیده
امروزه همه ما در جامعه رسانهای غوطه‌وریم. در این میان، تلویزیون یکی از مهمترین ابزارهای جامعهپذیری در جوامع مدرن است و سریالهای تلویزیونی یکی از بهترین ابزارهای انتقال ارزشها در زندگی اجتماعی. هدف از این پژوهش، تحلیل نشانهشناختی شیوههای بازنمایی روابط دختر و پسر در سریالهای تلویزیونی بوده است. بدین منظور با استفاده ...
بیشتر
امروزه همه ما در جامعه رسانهای غوطه‌وریم. در این میان، تلویزیون یکی از مهمترین ابزارهای جامعهپذیری در جوامع مدرن است و سریالهای تلویزیونی یکی از بهترین ابزارهای انتقال ارزشها در زندگی اجتماعی. هدف از این پژوهش، تحلیل نشانهشناختی شیوههای بازنمایی روابط دختر و پسر در سریالهای تلویزیونی بوده است. بدین منظور با استفاده از روش نشانهشناسی، به بررسی سه سریال ایرانی پربیننده در سالهای 1388، 1389 و 1390 پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان میدهند که این روابط در سریالهای مختلف، در مجموع در سه قاب گفتمانی متفاوت قرار میگیرند: «گفتمان سنت»، «گفتمان نیمهسنتی» و «گفتمان مدرن». هر یک از این گونهها با دلالتهای رسانهای مختلفی رمزگذاری شدهاند. گفتمان سنت، با «عدم رابطه» دختر و پسر همراه بود اما گفتمان نیمهسنتی که برای انطباق سنت با نیازهای اجتماعی جدید پدید آمده است، میزان محدود و مشروعی از رابطه پیش از ازدواج بین دختر و پسر را پذیرفته است («روابط غیرعاشقانه»)؛ رابطهای که با اطلاع خانوادهها صورت میگیرد. در هر دو مورد، بازنمایی با "خوب نمایی" همراه بوده است. اما از سوی دیگر، در رسانه ملی با بازنمایی گفتمان مدرن در روابط دختر و پسر هم مواجه بودهایم. ویژگی الگوهای مدرن، پیدایش روابط عاطفی شدید پیش از ازدواج بین دختر و پسر بوده است؛ رابطهای که نه خانوادهها از آن اطلاعی دارند و نه رضایتی. الگویی از بازنمایی که همیشه با "بدنمایی" رسانهای همراه بوده است. تقابل «سنت و مدرن» و «عقل و عشق» از مهمترین تقابلهای بازنمایی شده در این سریالها بوده است.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
آسیه خیراللهی؛ احمدرضا نصر اصفهانی؛ محمدرضا نیلی
چکیده
هدف کلی این پژوهش بررسی علل افزایش ورود زنان به دورههای کارشناسی ارشد از منظر تمایلهای علمی و خانوادگی و میزان برآورده‌شدن آن از طریق برنامههای درسی دورهها در دانشگاه اصفهان است. روش به‌کار‌رفته ترکیبی (کمی‌ـ کیفی) است و ابزار استفاده‌شده پرسشنامۀ محقق‌ساخته و مصاحبۀ نیمه‌سازمان‌یافته است که روایی آن‌ها از طریق ...
بیشتر
هدف کلی این پژوهش بررسی علل افزایش ورود زنان به دورههای کارشناسی ارشد از منظر تمایلهای علمی و خانوادگی و میزان برآورده‌شدن آن از طریق برنامههای درسی دورهها در دانشگاه اصفهان است. روش به‌کار‌رفته ترکیبی (کمی‌ـ کیفی) است و ابزار استفاده‌شده پرسشنامۀ محقق‌ساخته و مصاحبۀ نیمه‌سازمان‌یافته است که روایی آن‌ها از طریق نظر متخصصان و پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و 89/0 برآورد شده است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل کلیۀ دانشجویان زن سال آخر دورۀ کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 1390ـ1391 بوده و حجم نمونۀ پژوهش با استفاده از فرمول حجم نمونۀ کوکران 254 نفر برآورد شده است. یافتههای کمّی بیانگر مؤثربودن عامل علاقه به علم و رشد شخصی و بیتأثیربودن بهبود زندگی خانوادگی در ورود به دورۀ ارشد است. همچنین، یافتهها نشان داد متغیرهای جمعیتشناختی بر میزان تأثیر مؤلفهها تأثیری نداشت. نتایج کمّی در رابطه با میزان برآورده‌شدن انتظارهای از طریق برنامۀ درسی بیانگر آن بوده که برنامۀ درسی انتظار دانشجویان را برآورده نکرده است.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
ابوالحسن امین مقدسی؛ کلثوم تنها
چکیده
عزالدین مناصره از شعرای برجستۀ معاصر فلسطینی است که در حوزۀ شعر مقاومت و فلسطین با طرح مضامینی نو در حوزۀ نقد با ارائۀ آرای خود جایگاه خاصی در ادب معاصر یافته است. حضور شخصیتهای سنتی، به‌ویژه شخصیتهای مؤنث اسطوری و فولکلوریک، در شعر وی از بسامد بالایی برخوردار است و شاعر تحت‌تأثیر عوامل فرهنگی، سیاسی، و اجتماعی، با هنرنمایی ...
بیشتر
عزالدین مناصره از شعرای برجستۀ معاصر فلسطینی است که در حوزۀ شعر مقاومت و فلسطین با طرح مضامینی نو در حوزۀ نقد با ارائۀ آرای خود جایگاه خاصی در ادب معاصر یافته است. حضور شخصیتهای سنتی، به‌ویژه شخصیتهای مؤنث اسطوری و فولکلوریک، در شعر وی از بسامد بالایی برخوردار است و شاعر تحت‌تأثیر عوامل فرهنگی، سیاسی، و اجتماعی، با هنرنمایی خاص، در القای مفاهیم مورد نظر از آن الهام گرفته است. اسطورهها و نمادهای به کار گرفته شده در شعر مناصره، بیشتر ملی، عربی، و بومیاند و صبغۀ مذهبی کمرنگی در آن‌ها دیده میشود. او بیشتر از اسطورههایی بهره میگیرد که بیانگر پایداری و هویت و میراث ملیاند؛ همانند: زرقاء یمامه، مریم، و جفرا. این مقاله، که به روش توصیفی‌ـ تحلیلی است، به بیان مفهوم اسطوره و بررسی و تحلیل شخصیتهای اسطورهای زنانه، که منشأ بومی و ملی و نیز اسطورههایی که منشأ دینی و یونانی دارند، میپردازد. بنابراین، هدف از نگارش این مقاله بررسی و تحلیل شخصیتهای اسطورهای و نمادین زن و تنوع آن در شعر مناصره است.
دوره 6، شماره 1 ، اردیبهشت 1393، صفحه 1-8
