مقاله پژوهشی
بهروز محمودی بختیاری؛ فرشید کردمافی؛ نرگس فرشی جلالی
چکیده
بهرام بیضایی را می‌توان از دهۀ چهل تاکنون در زمرۀ معدود نویسندگان صاحب‌سبکی منحصر به خود دانست که نامش بیش از هر چیز با نمایشنامه و فیلمنامه پیوند خورده است. این پژوهش در چارچوب نظری «الگوی سفر قهرمان مؤنث» مورین مرداک به بررسی سه فیلمنامۀ سگ‌کشی، اشغالل، و حقایق ىرباره لیلا ىختر اىریس می‌پردازد. نظریۀ مرداک نگاهی نو به ...
بیشتر
بهرام بیضایی را می‌توان از دهۀ چهل تاکنون در زمرۀ معدود نویسندگان صاحب‌سبکی منحصر به خود دانست که نامش بیش از هر چیز با نمایشنامه و فیلمنامه پیوند خورده است. این پژوهش در چارچوب نظری «الگوی سفر قهرمان مؤنث» مورین مرداک به بررسی سه فیلمنامۀ سگ‌کشی، اشغالل، و حقایق ىرباره لیلا ىختر اىریس می‌پردازد. نظریۀ مرداک نگاهی نو به مدل جوزف کمبل برای سفر اسطورهای قهرمان به شمار میآید که در آن سفر قهرمان مؤنث شامل ده مرحلة گسستن از دنیای زنانه، همذاتپنداری با مردان، جادۀ آزمونها، موفقیت خیالی، «نه!» گفتن زن قوی، تشرف و برخورد با الهه، میل شدید به پیوند دوباره با هویت زنانه، علاج شکاف میان مادر و دختر، یافتن مردِ درون، و ورای ثنویت است. پژوهش حاضر با بررسی سیر رخدادها در سه فیلمنامۀ بیضایی و بهرهگیری از جملات شخصیتها به بررسی تطبیقی سیر تحول شخصیتی زنان در این آثار می‌پردازد و نشان می‌دهد که امکان انطباق ساختاری این سه اثر بر الگوی مذکور وجود دارد.
مقاله پژوهشی
هنر
سیده راضیه یاسینی
چکیده
این مقاله، پژوهشی دربارۀ منظر نگارگران مسلمان ایران تا پیش از دوران صفوی با موضوع «تصویر زن» با رویکرد دینی و بر مبنای آیات و روایات اسلامی است. مقالۀ پیش رو در صدد است دریابد که بازتاب تصویری ممیزات مطلوب زنان از منظر اسلام در مآثر اصیل نگارگری چگونه بوده است. با فرض آنکه این بازتاب بر مبنای آیات قرآن کریم و روایاتی است که خود ...
بیشتر
این مقاله، پژوهشی دربارۀ منظر نگارگران مسلمان ایران تا پیش از دوران صفوی با موضوع «تصویر زن» با رویکرد دینی و بر مبنای آیات و روایات اسلامی است. مقالۀ پیش رو در صدد است دریابد که بازتاب تصویری ممیزات مطلوب زنان از منظر اسلام در مآثر اصیل نگارگری چگونه بوده است. با فرض آنکه این بازتاب بر مبنای آیات قرآن کریم و روایاتی است که خود نیز منبع الهام نگارگران برجستۀ آن دوران بوده است، ادبیات نظری این مقاله برگرفته از متون دینی مذکور است و نگاره‌های منتخب نیز بر مبنای همین رویکرد تحلیل شده است. تحلیل این آثار نشان می‌دهد که سیمای زن در شاهکارهای اصیل نگارگری و آثار استادان شهیر، پیش از آنکه به عوارض حاصل از نفوذ تأثیرات هنر مغرب زمین گرفتار آید، مبین مقام و منزلتی از وجود زن است که در تطابق با آموزه‌های قرآنی و دینی بوده است. بر این مبنا بود که نگارگران مسلمان در آثار خود توانستند در‌عین‌حال که زیبایی و لطف الهی را در سیمای زنان رقم می‌زنند، آنان را در پوشیدگی و مستوری به نمایش درآورند و از حرمت آنان در تصویرگری، حتی خصوصی‌ترین مراودات نیز، پاسداری کنند. تدقیق در چگونگی بازتولید تصویرگری خلاقانه از زنان با استناد به آثار اصیل هنر نگارگری را، که می‌تواند به برخی از پیچیدگی‌های این موضوع در زمینۀ تولیدات تصویری و رسانه‌ای جامعۀ امروز ایران کمک کند، می‌توان جنبۀ نوآورانۀ این مقاله دانست.
مقاله پژوهشی
مهناز شایسته فر؛ محمد خزایی؛ شهین عبدالکریمی
چکیده
عوامل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، و مذهبی دوران صفوی بر حضور زنان در جامعه تأثیرگذار بود. در ساختارهای جدید، نقش زنان بر‌اساس جایگاه اجتماعی آن‌ها شکل می‌گرفت. همچنین، با برپایی آرامش، کودکان در جوار مادرانشان، از امنیت و آموزش و پرورش بهتری برخوردار شدند. این عوامل نگارگران را به ترسیم بیشتر تصویر زنان و کودکان در نگاره‌هایشان ترغیب ...
بیشتر
عوامل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، و مذهبی دوران صفوی بر حضور زنان در جامعه تأثیرگذار بود. در ساختارهای جدید، نقش زنان بر‌اساس جایگاه اجتماعی آن‌ها شکل می‌گرفت. همچنین، با برپایی آرامش، کودکان در جوار مادرانشان، از امنیت و آموزش و پرورش بهتری برخوردار شدند. این عوامل نگارگران را به ترسیم بیشتر تصویر زنان و کودکان در نگاره‌هایشان ترغیب کرد. هدف مقالۀ حاضر شناخت جایگاه اجتماعی زن و کودک در دورة شاه طهماسب، بر‌اساس نگاره‌های شاهنامۀ طهماسبی و هفت‌اورنگ جامی (نفیس‌ترین نُسخِ نگارگری دورة مذکور)، است و پرداختن به آن، با توجه به اینکه در این زمینه پژوهشی انجام نشده، لازم بوده و تلاشی است برای پاسخ به این پرسش که ویژگی‌های بصری ترسیم نقش زنان و کودکان در نگاره‌های این دو نسخه کدام است و آیا این ویژگی‌ها نشان‌دهندة جایگاه طبقات مختلف اجتماعی آنان است؟ در این پژوهش، که گردآوری مطالب کتابخانه‌ای است و به روش تطبیقی توصیفی‌ـ تحلیلی نگاشته شده، از هر نسخه پنج نگاره در موضوعات متفاوت، که نمایانگر نقش زن و کودک در دربارها و سایر طبقات اجتماعی هستند، مورد بررسی و تطبیق قرار گرفته و می‌توان دریافت که تصویر زن و کودک در نگاره‌های نسخة درباری شاه طهماسبی بازگو‌کنندة محدودیت‌های زندگی زنان دربار و اشراف است، اما در نسخة هفت‌اورنگ جامی زنان و کودکان سایر طبقات اجتماعی در محیط‌های شهری و روستایی آزادانه‌تر در فعالیت‌های اجتماعی حضور دارند.
مقاله پژوهشی
فرهنگی
اصغر ایزدی جیران
چکیده
این مقاله دعوتی است برای پذیرفتن و وارد‌کردن حسها به قلمرو پژوهشهای مردمنگارانة هنر. تلاش کردهام تا بعد زیباییشناختی دستبافتههای زنان اجتماع لومه‌ـ دره، از تیرههای طایفة ترکمه در شمال غرب ایران را در جهان حسی جامعة تولیدکننده قرار دهم و به سوی درک آن حرکت کنم. کار میدانیام در میان لومه‌ـ دره با تمرکز بر دستبافتهها ...
بیشتر
این مقاله دعوتی است برای پذیرفتن و وارد‌کردن حسها به قلمرو پژوهشهای مردمنگارانة هنر. تلاش کردهام تا بعد زیباییشناختی دستبافتههای زنان اجتماع لومه‌ـ دره، از تیرههای طایفة ترکمه در شمال غرب ایران را در جهان حسی جامعة تولیدکننده قرار دهم و به سوی درک آن حرکت کنم. کار میدانیام در میان لومه‌ـ دره با تمرکز بر دستبافتهها صورت گرفت. تجربۀ مردمنگارانه نشان داد که نمیتوان تصاویر بافتهشده بر این آثار را بر‌اساس یک دیدگاه کلان و تقلیلگرای متأثر از منابع مکتوب ادبی و اسطورهشناختی ایرانی تحلیل کرد، بلکه باید تلاش کرد تا درکی نزدیک به جامعۀ تولیدکننده به دست آورد و تصاویر را در داخل این تجربۀ واقعی از زیست با جامعه قرار داد. طرحهای ترنجی در ایران در میان بسیاری از جوامع محلی و قومی رایج است، اما پژوهشگران هنر در ایران همۀ آن‌ها را دارای یک معنا یا یک بعد زیباییشناختی میدانند. بررسی حاضر از برخی طرحهای ترنجی در میان لومه‌ـ دره نشان می‌دهد که محوریت آب در نقشمایههای بزرگ و مرکزی متن دستبافتهها از ارزشهای جمعی و فلسفۀ بومی از تجربه هنرهای تجسمی سرچشمه می‌گیرد.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
حسین صمدی میارکلائی؛ حسنعلی آقاجانی؛ موسی مشازمینی؛ حمزه صمدی میارکلائی
چکیده
رفتار شهروندی سازمانی، رفتار ارزشمند و مفیدی است که افراد به‌صورت داوطلبانه از خود بروز میدهند. بنابراین، در دنیای پُر‌چالش کنونی، سازمانها به منظور رقابت در صحنۀ جهانی، در تلاش‌اند کارکنانی را به کار گیرند که فراتر از نقش تعیین‌شده در شغلشان عمل کنند. در‌واقع، هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و سنجش مؤلفههای رفتار شهروندی ...
بیشتر
رفتار شهروندی سازمانی، رفتار ارزشمند و مفیدی است که افراد به‌صورت داوطلبانه از خود بروز میدهند. بنابراین، در دنیای پُر‌چالش کنونی، سازمانها به منظور رقابت در صحنۀ جهانی، در تلاش‌اند کارکنانی را به کار گیرند که فراتر از نقش تعیین‌شده در شغلشان عمل کنند. در‌واقع، هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و سنجش مؤلفههای رفتار شهروندی سازمانی در محیط کار میان کارکنان زن ادارات آموزش و پرورش استان مازندران است. جامعۀ آماری پژوهش نیز، 105 نفر از کارکنان آموزش و پرورش استان مازندراناند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامههای استاندارد استفاده شده و تجزیه و تحلیل دادهها بهوسیلۀ نرمافزارهای spss و لیزرل انجام شده است. نتایج آزمون باینومینال نشان داده است که رفتار شهروندی سازمانی و همۀ ابعاد بررسیشده یعنی: نوعدوستی، وظیفهشناسی، جوانمردی، تواضع، و عفت اجتماعی در وضعیت مطلوبی قرار داشته و یافتههای مدل معادلات ساختاری نیز بیانگر تأیید کلیت مدل و ارتباط معنادار مؤلفهها با رفتار شهروندی سازمانی بود.
مقاله پژوهشی
باستان شناسی
بهمن فیروزمندی؛ مژگان خان مرادی
چکیده
این پژوهش به مطالعۀ نقش و جایگاه زن در دورة اشکانی می‌پردازد. منابع تاریخی بسیار گذرا به زنان این دوره پرداخته و اطلاعاتی سطحی و گاه بدور از واقعیت ارائه کرده‌اند. این منابع صرفاً چند تن از زنان درباری، محدودیت‌های اجتماعی زنان، برخی ازدواج‌های سیاسی، و موضوع ازدواج با محارم را بر ما هویدا ساخته‌اند. در این نوشتار، برای دستیابی ...
بیشتر
این پژوهش به مطالعۀ نقش و جایگاه زن در دورة اشکانی می‌پردازد. منابع تاریخی بسیار گذرا به زنان این دوره پرداخته و اطلاعاتی سطحی و گاه بدور از واقعیت ارائه کرده‌اند. این منابع صرفاً چند تن از زنان درباری، محدودیت‌های اجتماعی زنان، برخی ازدواج‌های سیاسی، و موضوع ازدواج با محارم را بر ما هویدا ساخته‌اند. در این نوشتار، برای دستیابی به وضعیت زن در این دوره آثار مکشوفه از سراسر امپراتوری اشکانی اعم از قلمرو غربی (هترا، آشور، سلوکیه، نیپور، بابل، دورا اروپوس، پالمیر، و...)، قلمرو شرقی (کوه خواجه)، و مناطقی چون الیمایس و نواحی مرکزی ایران بررسی شد. در این دوره، برخلاف دورۀ هخامنشی، بیشتر به شمایلنگاری زن پرداخته شده؛ به گونهای که نقش زن بر روی سکه، گچبری، نقاشی دیواری، نقش برجسته، و اشیا به تصویر درآمده یا شمایل زن در قالب مجسمه، پیکرک، و... ساخته شده است. مطالعه و بررسی آثار باستانشناختی یادشده نشان می‌دهد که زنان در دورة اشکانی در عرصههای مختلف مذهبی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، و هنری حضور داشتهاند.
واژگان کلیدی: زن، دوره اشکانی، زنان درباری، ملکه ها، شمایل نگاری.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
منیژه پورنعمت رودسری؛ مهتا بذرافکن؛ علی روحانی
چکیده
ادبیات فارسی افزون بر زیبایی، فصاحت، و بلاغت، منبع مهم اطلاعاتی‌ای برای درک سیر تحول فرهنگی و ساختارهای اجتماعی است. ادبیات شفاهی شاخه‌ای از ادبیات است که کارکردهای مهمی در حوزۀ اجتماعی و فرهنگی دارد. لالایی‌ها نیز در‌واقع بخش مهمی از همین ادبیات شفاهی‌اند. مطالعۀ اجتماعی لالایی‌ها از چند جهت اهمیت دارد؛ از یک‌سو وسیله‌ای برای ...
بیشتر
ادبیات فارسی افزون بر زیبایی، فصاحت، و بلاغت، منبع مهم اطلاعاتی‌ای برای درک سیر تحول فرهنگی و ساختارهای اجتماعی است. ادبیات شفاهی شاخه‌ای از ادبیات است که کارکردهای مهمی در حوزۀ اجتماعی و فرهنگی دارد. لالایی‌ها نیز در‌واقع بخش مهمی از همین ادبیات شفاهی‌اند. مطالعۀ اجتماعی لالایی‌ها از چند جهت اهمیت دارد؛ از یک‌سو وسیله‌ای برای شناسایی فرهنگ و شناخت متقابل فرهنگ‌های دیگر محسوب می‌شود و از سویی دیگر موجب شناخت موضوع «مادری‌کردن» می‌شود. در این میان مادری‌کردن علاوه بر اینکه یک مسئلۀ روان‌شناسانه است، رویکردی جامعه‌شناسانه را نیز دربر می‌گیرد و در چرخۀ تغییرات اجتماعی قرار دارد و مملو از نمودهای فرهنگی و اجتماعی است. برای بررسی نظری این موضوع نظریۀ کنش متقابل نمادین و همچنین نظریۀ ننسی چودرو در حوزة مادری‌کردن استفاده شد. سپس با استفاده از رویکرد کیفی، با شیوۀ بازنمایی اجتماعی متن لالایی‌های استان بوشهر بررسی شدند. نتایج بازنمایی این لالایی‌ها نشان‌دهندة این واقعیت بودند که علاوه بر حس مادرانه در لالایی‌ها، این اشعار منعکس‌کنندة فرهنگ بومی و اوضاع اجتماعی و فرهنگی هم هستند. این سروده‌های زنان همچنین مملو از انگاره‌های اجتماعی بوده است که دربارة زنان در جامعه و فرهنگ بومی وجود داشته و اصولاً درک زنان از موقعیتشان در این لالایی‌ها منعکس شده است.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
ملیحه شهرستانی؛ احمد اعتمادی؛ محسن سلیمی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش رویکرد تلفیقی شناختی‌ـ روان‌نمایشگری بر اصلاح باورهای ارتباطی ناکارآمد زنان متأهل صورت گرفت. جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ زنان متأهل ساکن خوابگاه‌های دانشگاه علامه طباطبایی در سال 1390 بودند. سی نفر که بالاترین نمره را در سیاهۀ باورهای ارتباطی به‌دست آورده بودند به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش رویکرد تلفیقی شناختی‌ـ روان‌نمایشگری بر اصلاح باورهای ارتباطی ناکارآمد زنان متأهل صورت گرفت. جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ زنان متأهل ساکن خوابگاه‌های دانشگاه علامه طباطبایی در سال 1390 بودند. سی نفر که بالاترین نمره را در سیاهۀ باورهای ارتباطی به‌دست آورده بودند به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار استفادهشده در این پژوهش سیاهۀ باورهای ارتباطی زناشویی (RBI) است. روش تحقیق شبهآزمایشی بود و از طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل استفاده شد. گروه آزمایش در نه جلسه، هر هفته یک جلسه، آموزش با رویکرد تلفیقی شناختی‌ـ روان‌نمایشگری شرکت کردند. پس از اتمام برنامه آموزشی، از هر دو گروه پسآزمون به عمل آمد. یافتههای تحقیق با استفاده از روش تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش رویکرد تلفیقی شناختی‌ـ روان‌نمایشگری بر اصلاح باورهای ارتباطی ناکارآمد زنان متأهل در گروه آزمایش مؤثر بوده است.
مقاله پژوهشی
دوره 6، شماره 2 ، تیر 1393، صفحه 1-8
