نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار ادبیات فارسی و عضو هیئت علمی در دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی تغییرات اجتماعی دانشگاه شیراز، مدرس دانشگاه پیام‌نور بوشهر

3 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی تغییرات اجتماعی دانشگاه شیراز

چکیده

ادبیات فارسی افزون بر زیبایی، فصاحت، و بلاغت، منبع مهم اطلاعاتی‌ای برای درک سیر تحول فرهنگی و ساختارهای اجتماعی است. ادبیات شفاهی شاخه‌ای از ادبیات است که کارکردهای مهمی در حوزۀ اجتماعی و فرهنگی دارد. لالایی‌ها نیز در‌واقع بخش مهمی از همین ادبیات شفاهی‌اند. مطالعۀ اجتماعی لالایی‌ها از چند جهت اهمیت دارد؛ از یک‌سو وسیله‌ای برای شناسایی فرهنگ و شناخت متقابل فرهنگ‌های دیگر محسوب می‌شود و از سویی دیگر موجب شناخت موضوع «مادری‌کردن» می‌شود. در این میان مادری‌کردن علاوه بر اینکه یک مسئلۀ روان‌شناسانه است، رویکردی جامعه‌شناسانه را نیز دربر می‌گیرد و در چرخۀ تغییرات اجتماعی قرار دارد و مملو از نمودهای فرهنگی و اجتماعی است. برای بررسی نظری این موضوع نظریۀ کنش متقابل نمادین و همچنین نظریۀ ننسی چودرو در حوزة مادری‌کردن استفاده شد. سپس با استفاده از رویکرد کیفی،‌ با شیوۀ بازنمایی اجتماعی متن لالایی‌های استان بوشهر بررسی شدند. نتایج بازنمایی این لالایی‌ها نشان‌دهندة این واقعیت بودند که علاوه بر حس مادرانه در لالایی‌ها، این اشعار منعکس‌کنندة فرهنگ بومی و اوضاع اجتماعی و فرهنگی هم هستند. این سروده‌های زنان همچنین مملو از انگاره‌های اجتماعی بوده است که دربارة زنان در جامعه و فرهنگ بومی وجود داشته و اصولاً درک زنان از موقعیتشان در این لالایی‌ها منعکس شده است.




 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Lalaeis: Feminine Mind Sketches; Social Representations of Bushehr Province's Lalaeis

نویسندگان [English]

  • Manizheh Pournemat 1
  • Mahta Bazrafkan 2
  • Ali Ruhani 3

1 Assistant Professor, Persian Literature, Khalij Fars University, Iran

2 PhD Candidate in Sociology of Social Changes, University of Shiraz, Iran

3 PhD Candidate in Sociology of Social Changes University of Shiraz, Iran

چکیده [English]

In addition to the beauty of Persian literature and rhetoric, it is an important source of information for understanding the evolution of cultural and social structures. Branch of the functions of oral literature, folk literature is an important social and cultural area. Lalaeis are also a major part of the oral literature. Lalaeis social study is important from several directions. On the other hand, ii means for the identification and understanding of other cultures and the concern for the "mother". It also has psychological and sociological approach to the mother. The theory of symbolic interaction is used. The theory of this subject is the field of mother of Nancy Chodorow for this topic. Qualitative research was examined with the social representation of Bushehr’s Lalaies. The results represent the Lalaeis reflects the fact that in addition to feeling mother Lalaeis, these are poems reflect local culture and social and cultural situation in the context of time. It was full of social ideas about women in society, and indigenous cultures exist primarily reflected the position of women.


کلیدواژه‌ها [English]

  • Culture
  • cultural reproduction
  • generalized other
  • Maternity
  • oral literature
  • social I
[1] احمدی، بابک (1374). حقیقت و زیبایی، تهران: مرکز.
[2] احمدی‌ری‌شهری، عبدالحسین (1380). سنگستان، شیراز: نوید شیراز.
[3] استونز، راب (1379). متفکران بزرگ جامعه‌شناسی، ترجمۀ مهرداد میردامادی، تهران: مرکز.
[4] پاینده، حسین (1382). گفتمان نقد، تهران: روزنگار.
[5] تنهایی، حسین (1383). درآمدی بر مکاتب و نظریه‌های جامعه‌شناسی، مشهد: مرندیز
[6] جعفری قنواتی، محمدرضا (1384). «دربارۀ ادبیات شفاهی (2) ادبیات شفاهی مادری که حرمتش را پاس نمی‌داریم»،کتاب ماه کودک و نوجوان، خرداد 1384، ش 92، ص 96ـ99.
[7] حسنلی، کاووس (1382). «لالایی‏های مخملین، نگاهی به خاستگاه و مضامین لالایی‏های ایران»، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، س 1، ش 1، ص 61ـ79.
[8] حمیدی، سید جعفر (1380). فرهنگ‌نامۀ بوشهر، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
[9] داد، سیما (1375). فرهنگ‌ اصطلاحات‌ ادبی‌، تهران: مروارید.
[10] ریتزر، جورج (1379). نظریۀ جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: علمی.
[11] رضایی، عبدالله (1381). ادبیات عامیانه بوشهر، بوشهر: شروع.
[12] رید، ایولین (1387). مادرسالاری: زن در گسترۀ تاریخ تکامل، ترجمۀ افشنگ مقصودی، تهران: گل آزدین.
[13] زنده‌بودی، حسین (1383). فرهنگ، ادب، و گویش تنگسیری، بوشهر: انتشارات بوشهر.
[14] طبیبی، حشمت الله (1352). مبادی و اصول جامعه‌شناسی، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
[15] عطار نیشابوری، فریدالدین (1368). الهی‌نامه، تصحیح و مقدمه از هلموت ریتر، تهران: توس.
[16] عمرانی، سید ابراهیم (1381). لالایی‌های ایران، تهران: پیوند نو.
[17] فاضلی، نعمت‌الله (1386). «جزوۀ درسی انسان‌شناسی فرهنگی»، دانشگاه علامه‌طباطبایی، دانشکدۀ علوم اجتماعی.
[18] فلیک ، اووه (1387).درآمدی به تحقیق کیفی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
[19] قره باغی، علی‌اصغر (1383). «بازنمایی»، گلستانه، ص 37ـ41
[20] کرایب، یان (1378). نظریه‌های جامعه‌شناسی مدرن از پارسونز تا هابرماس، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: آگاه.
[21] کوئن، بروس (1372). مبانی جامعه‌شناسی، ترجمۀ غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت.
[22] گرث، هانس و میلز، سی‌رایت (1380). منش فرد و ساختار اجتماعی (روان‌شناسی نهادهای اجتماعی)، ترجمۀ اکبر افسری، تهران: آگاه.
[23] گیدنز (1387). جامعه‌شناسی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نی.
[24] لوکاچ، جورج (1375). جامعه‌شناسی رمان، ترجمۀ محمد‌جعفر پوینده، تهران: تجربه.
[25] محمدی اصل، عباس (1388). جنسیت و زبان‌شناسی اجتماعی، تهران: نی.
[26] مور، استفان و سینکلر، پ. استفن (1389). دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران: ققنوس.
[27] میر‌صادقی، جمال (1377). میمنت: واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی، تهران: کتاب مهناز.
[28] میرنیا، سید علی (1369). فرهنگ مردم (فولکلور ایران)، تهران: پارسا.
[29] Patton, Michael. Q (1990). ”The Nature of Qualitative Inquiry” in “Qualitative Evaluation and Research Methods”, Second Edition, London: Sage Publication.
[30] Ricoeur, Paul (1986). Du texte l'action, Paris, Seuil, pp 417ـ431
[31] Silverman, David (2000). ”What is qualitative research?” in Doing qualitative research, new Delhi: sage publication