زن در فرهنگ و هنر

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

شرایط و ضوابط ارسال مقاله

راهنمای تنظیم مقاله

فرم ها

راهنمای ثبت نام در پابلونز

داوران

فاطماننه هانا اوزادیر: دیدن و چشیدن تصویر در دست‏بافته‏های زنان لومه‌ـ دره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه انسان‏شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله دعوتی است برای پذیرفتن و وارد‌کردن حس‏ها به قلمرو پژوهش‏های مردم‏نگارانة هنر. تلاش کرده‏ام تا بعد زیبایی‏شناختی دست‏بافته‏های زنان اجتماع لومه‌ـ دره، از تیره‏های طایفة ترکمه در شمال غرب ایران را در جهان حسی جامعة تولیدکننده قرار دهم و به سوی درک آن حرکت کنم. کار میدانی‏ام در میان لومه‌ـ دره با تمرکز بر دست‏بافته‏ها صورت گرفت. تجربۀ مردم‏نگارانه نشان داد که نمی‏توان تصاویر بافته‏شده بر این آثار را بر‌اساس یک دیدگاه کلان و تقلیل‏گرای متأثر از منابع مکتوب ادبی و اسطوره‏شناختی ایرانی تحلیل کرد، بلکه باید تلاش کرد تا درکی نزدیک به جامعۀ تولیدکننده به دست آورد و تصاویر را در داخل این تجربۀ واقعی از زیست با جامعه قرار داد. طرح‏های ترنجی در ایران در میان بسیاری از جوامع محلی و قومی رایج است، اما پژوهشگران هنر در ایران همۀ آن‌ها را دارای یک معنا یا یک بعد زیبایی‏شناختی می‏دانند. بررسی حاضر از برخی طرح‏های ترنجی در میان لومه‌ـ دره نشان می‏دهد که محوریت آب در نقش‏مایه‏های بزرگ و مرکزی متن دست‏بافته‏ها از ارزش‏های جمعی و فلسفۀ بومی از تجربه هنرهای تجسمی سرچشمه می‏گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Fatma Nənə Hana Uzadir: Seeing and Tasting the Form in the Weavings of Lümə-Dərə Women

نویسنده [English]

  • Asghar Izadi Jeiran

Assistant Professor, Department of Anthropology, University of Tehran, Iran

چکیده [English]

This paper is an invitation to accept and to apply the senses in the field of ethnographic research of art. I tried to embed the aesthetic dimension of handmade fabrics woven by Lümə-Dərə community– one of Tərəkəmə clans in Northwest Iran- in their sensual world and make an approach toward understanding it. Therefore, I have made a bridge between anthropology of aesthetics and the anthropology of the senses. Focused on handmade fabrics, my field work has done in Lümə-Dərə. My ethnographic experience showed me that the motifs and designs woven on these fabrics cannot be analyzed via a macro-level and reductionist approach using written literary and mythological resources. In contrast, one should try to achieve a perception close to people creating fabrics, and to embed these forms in a context of real lived experience amongst those people. Toranj is a common shape among Iranian local and ethnic communities and art researchers mostly comprehend this shape by its meaning or aesthetic dimension. In this research, however, it is shown by reviewing Lümə-Dərə designs that the importance of water in images woven on the fabrics is routed in common values and local philosophy of this ethnic community.

کلیدواژه‌ها [English]

  • anthropology of aesthetics
  • Ethnography
  • Lümə-Dərə
  • Qaradagh
  • taste of image
  • weavings
مراجع
[1] احمدی، ناصر (1388). تورک بایاتیلاری، تهران: تکدرخت، ص 479.
[2] اشراقی، محمد (1388). آذربایجان آغیز ادبیاتی، تبریز: نویسنده، ص 78.
[3] اشرف‏زاده، رضا (1385). «ترنج: میوه‏ای از جنس میوه‏های بهشتی»، فصلنامۀ ادبیات فارسی (دانشگاه آزاد مشهد)، 13، ص 31.
[4] افروغ، محمد (1389). نماد و نشانه‏شناسی در فرش ایران، تهران: جمال هنر، ص 123-127.
[5] ایزدی جیران، اصغر (1390). «مقوله‏های حسی سه‏گانه به‌مثابۀ ابزارهای تحلیلی انسان‏شناسی زیبایی‏شناسی: کارت‏پستال‏های تاریخی اسکویی»، نشست تخصصی نمایشگاه زندگی روزمره به روایت کارت‏پستال‏های تاریخی، تهران: موزۀ عکسخانۀ شهر، 31 اردیبهشت.
[6] بهرنگی، صمد (1346). «عاشیق شعری»، مجلۀ‏ خورشید، ش33؛ تجدید انتشار در کوراوغلو و کچل حمزه (1387). ویراستار اکرم‏السادات میر‌مرتضوی، مشهد: مهرصفا، ص 11.
[7] پدرام، محمد‌حسن (1389). آذربایجان شیفاهی خالق ادبیاتیندان، تبریز: اختر، ص 73.
[8] پرهام، سیروس (1378). «جلوه‏های اساطیری و نمادهای نخستین در قالی ایران»، نشر دانش، 16 (1)، ص 44.
[9] دربندی، جواد (1389). «بایاتی‏لاریمیزدا یئر- یورد آدلاری»، بایرام، ش29، ص 3.
[10] روشن، ح (1358). ادبیات شفاهی مردم آذربایجان، تهران: دنیا، ص 69.
[11] فرزانه، محمدعلی (1358). آذربایجان شفاهی خلق ادبیاتیندان بایاتیلار، تهران: فرزانه، ص 126.
[12] میرزایی، کریم (1388). «کتیبۀ قالی‏ها به‌مثابۀ یک متن»، گلجام، 13: 123-140.
[13] نبی‏اف، آزاد مولود اوغلو (1384) چهارشنبه‌سوری در آذربایجان، ترجمۀ یونس وحدتی هلان و مینا جعفرپور عصر، تبریز: اختر، ص 24.
[14] یساولی، جواد (1375). مقدمه‏ای بر شناخت قالی ایران، تهران: فرهنگ‌سرا، ص 92.
]15[ Abbaslı, İsrafil (2005) Koroğlu, Bakı: Lider, p 57.
]16[ Bourdieu, Pierre (1996) The Rules of Art: Genesis and Structure of the Literary Field, translated by Susan Emanuel, California: Stanford University Press, pp 321-313.
]17[ Coote, Jeremy & Anthony Shelton (1992) Anthropology, Art and Aesthetics, Oxford: Oxford University Press, pp 10.
]18[ Coote, Jeremy (1989) “The Anthropology of Aesthetics and the Dangers of “Maquetcentricism””, in Journal of the Anthropological Study of Oxford, 20 (3): pp 229-43.
]19[ Coote, Jeremy (1992) “Marvels of Everyday Vision: The Anthropology of Aesthetic and Cattle-keeping Nilotes”, in Anthropology, Art, and Aesthetics, edited by J. Coote & A. Shelton, Oxford: Clarendon Press, pp 245, 246, 247.
]20[ Dissanayake, Ellen (1995) Homo Aestheticus: Where Art Comes From and Why, Washington: University of Washington Press, p xii.
]21[ Firth, Raymond (1971) “The Social Framework of Primitive Art”, in Elements of Social Organization, London: Tavistock, p 71.
]22[ Forge, Anthony (1970) “Learning to See in New Guinea”, in Socialization: The Approaches from Social Anthropology, edited by A. Mayer, London: Tavistock, pp 269-291.
]23[ Geertz, Clifford (1976) “Art as a Cultural System”, in Modern Language Notes, 91 (6), pp 1473.
]24[ Gombrich, Ernest (1977) Art and Illusion: A Study in the Psychology of Pictorial Representation, London: Phaidon, pp 275.
]25[ Hatcher, Evelyn Payne (1999) Art as Culture: An Introduction to the Anthropology of Art, London: Bergin & Garvey, pp 13.
]26[ Leach, E. R (1973) “Levels of Communication and Problems of Taboo in the Appreciation of Primitive Art”, in Primitive Art and Society, edited by A. Forge, London: Oxford University Press, pp: 221-234, pp 223.
]27[ Leach, Edmond R (1967) “Aesthetics”, in The Institutions of Primitive Society, edited by E. E. Evans-Pritchard, Oxford: Basil Blackwell, pp 25-38.
]28[ Maquet, Jacques (1979) Introduction to Aesthetic Anthropology (2nd edn.) [Other Realities 1], Malibu: Undena Publications.
]29[ Maquet, Jacques (1986) The Aesthetic Experience: An Anthropologist Looks at the Visual Arts, New Haven: Yale University Press.
]30[ Mauss, Marcel (1967) Manuel d’Ethnograohie, Paris: Payot.
]31[ Mauss, Marcel (1967) The Gift: Forms and Functions of Exchange in Archaic Societies, trans by Ian Cunnison, London: Cohen & West Ltd, pp 1, 76.
]32[ Morphy, Howard (1989) “From Dull to Brilliant: The Aesthetics of Spiritual Power among the Yolngu”, Man, Vol. 24, No. 1, pp 21-40.
]33[ Morphy, Howard (1992) “Aesthetics in a Cross-Cultural Perspective: Some Reflections on Native American Basketry”, Journal of the Anthropological Society of Oxford, 23 (1), pp 10.
]34[ Morphy, Howard (1994) “The Anthropology of Art”, In Companion Encyclopedia of Anthropology, edited by Tim Ingold, London & New York: Routledge, pp 672.
]35[ Morphy, Howard (1996) “1993 Debate: Aesthetics is a Cross-Cultural Category, presentation for the motion (1)”, in Key Debates in Anthropology, edited by Tim Ingold, London: Routledge, pp 206-209.
]36[ Munn, Nancy. D (1986) The Fame of Gawa, London: Cambridge University Press.
]37[ Shelton, Anthony (1992) “Predicates of Aesthetic Judgment: Ontology and Value in Huichol Material Representation”, in Anthropology, Art, and Aesthetics, edited by J. Coote & A. Shelton, pp. 209-244. Oxford: Clarendon Press.
]38[ Stoller, Paul & Olkes, Cheryl (1986) “Bad Sauce, Good Ethnography”, Cultural Anthropology, 1 (3): pp 336-352.
زن در فرهنگ و هنر
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 2
تیر 1393
صفحه 209-228
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار