نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس تهران
2 کارشناس ارشد هنر اسلامی
چکیده
عوامل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، و مذهبی دوران صفوی بر حضور زنان در جامعه تأثیرگذار بود. در ساختارهای جدید، نقش زنان بر‌اساس جایگاه اجتماعی آن‌ها شکل می‌گرفت. همچنین، با برپایی آرامش، کودکان در جوار مادرانشان، از امنیت و آموزش و پرورش بهتری برخوردار شدند. این عوامل نگارگران را به ترسیم بیشتر تصویر زنان و کودکان در نگاره‌هایشان ترغیب کرد. هدف مقالۀ حاضر شناخت جایگاه اجتماعی زن و کودک در دورة شاه طهماسب، بر‌اساس نگاره‌های شاهنامۀ طهماسبی و هفت‌اورنگ جامی (نفیس‌ترین نُسخِ نگارگری دورة مذکور)، است و پرداختن به آن، با توجه به اینکه در این زمینه پژوهشی انجام نشده، لازم بوده و تلاشی است برای پاسخ به این پرسش که ویژگی‌های بصری ترسیم نقش زنان و کودکان در نگاره‌های این دو نسخه کدام است و آیا این ویژگی‌ها نشان‌دهندة جایگاه طبقات مختلف اجتماعی آنان است؟ در این پژوهش، که گردآوری مطالب کتابخانه‌ای است و به روش تطبیقی توصیفی‌ـ تحلیلی نگاشته شده، از هر نسخه پنج نگاره در موضوعات متفاوت، که نمایانگر نقش زن و کودک در دربارها و سایر طبقات اجتماعی هستند، مورد بررسی و تطبیق قرار گرفته و می‌توان دریافت که تصویر زن و کودک در نگاره‌های نسخة درباری شاه طهماسبی بازگو‌کنندة محدودیت‌های زندگی زنان دربار و اشراف است، اما در نسخة هفت‌اورنگ جامی زنان و کودکان سایر طبقات اجتماعی در محیط‌های شهری و روستایی آزادانه‌تر در فعالیت‌های اجتماعی حضور دارند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The survey of women and children social status in period of Shah Tahmasb Safavi (1524-1576) based on adaptation of charts in manuscript of Tahmasbi’s Shahnameh and Jami’s Haft Orang
نویسندگان [English]
- Mahnaz Shayesteh Far 1
- Mohamad Khazaei 1
- Shahin Abdolkarimi 2
1 Associate Professor,Tarbiyat Modares University, Tehran, Iran
2 Department of Islamic Art, Iran
چکیده [English]
Different political, economical, cultural factors and religious status of Safavi period have influenced on the presence of women in society of that ages. In new structures, women roles were based on their social position and class. Also, children who were near their mothers received more calm, safety and also education. These factors encouraged painters to draw the pictures of women and children in their paintings. The goal of present study is determining the social status of woman and child in Shah Tahmasb period based on charts of Tahmasbi’s Shahnamen and Jami’s Haft Orang (the most exquisite painting in mentioned period). With no previous research in this field, we try to answer to this question: “What are visual features of drawing the role of women and children corpus in charts of these two manuscripts? and “Is this indicative of their different social classes?” In this research, from each mentioned period, 5 charts in different subjects have been surveyed which are the indicative of the role of woman and child in courts and other social classes. This research has been written by descriptive– analytical approach and collecting practice is library. From survey and adaptation of these charts we found that drawing woman and child picture in charts of Shah Tahmasbi’s manuscript which were a court manuscript is repeater of limitations of life situation of court women and noblesse but in Jami’s Haft Orang manuscript, women and children of other social classes in rural, urban environments were drawn more freely and participate in social activities.
کلیدواژه‌ها [English]
- Jami’s Haft Orang
- Shah Tahmasb Safavi painting
- social class
- women and children
- Tahmasbi’s Shahnameh
)