نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه همدان

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

گسترش شهرها در دوران معاصر، همراه با پیچیدگی‌های خاص خود از یک‌سو و طرح موضوع فضاها یا قلمروهای عمومی، امکان و کیفیت حضور و بهره‏برداری از این فضاهای شهری از سوی دیگر، سبب شد تا موضوع زنان و شهر در ادبیات جامعه‏شناسی‏شهری وارد شود. این پژوهش سعی در واکاوی تجربه و درک زنان از حضور در و دسترسی به فضاهای شهری طراحی‌شده در شهر ایلام دارد. بدین منظور و با استفاده از روش کیفی با 15 زن ایلامی مصاحبة عمیق نیمه‏ساختاریافته انجام و دیدگاه زنان در‌خصوص دسترسی به فضاهای شهری بررسی شده است. نتایج نشان می‏دهد که بدن زنانه یکی از عوامل مهم ایجاد محدودیت است. ترس از تعرض و تجاوز، زنان را از فضاهای شهری دور نگه می‏دارد. طراحیِ محیطیِ شهر که برای زنان دارای فرزند و زنان خانه‏دار و همین‏طور فیزیولوژی خاص زنان جایی در نظر نگرفته است، در ‏دسترسی‌نداشتن زنان به این فضاها نقش مهمی دارد. از طرف دیگر، باید به مؤلفه‏های فرهنگی و اجتماعی حاکم بر شهر اشاره کرد که حضور زنان را به شرایطی منوط می‏داند که این شرایط برساختة اجتماع است و عموماً فضاها را به تملک مردان درمی‏آورد یا به نوعی زنان را برای حضور در فضاها به همسران و کودکان خود وابسته می‏کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Women's access to urban spaces (Case study: women in Ilam)

نویسندگان [English]

  • Asadollah Naghdi 1
  • Sara Darabi 2

1 Associate Professor, Department of Sociology, Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran

2 PhD Candidate in Sociology, Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

Expansion of cities in modern times with special complexity on one hand, and the issue of public areas and spaces, and possibility and quality of presence of women of these spaces on the other have given rise to the emergence of women and cities in literature of urban sociology. Within the context of urban areas men and women are unequal. With the constant struggle to reclaim their right of space, women are forced to negotiate in various forms. The current research is qualitative in terms of method and semi-structured interviews have been conducted with 20 women from Ilam. The results show that feminine body is one of the most important restrictive factors, and fear of aggression and rape keeps women away from urban areas. Urban environment architecture has not considered an appropriate space for women with children and housewives, as well as, the special physiology of women which is considered a determinant factor of women’s lack of access to these areas. On the other hand, social and cultural factors in city are very important which consider women’s presence as socially constructed- a condition which makes women dependent on their husbands or children or other family members. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • environmental design
  • Gendered Spaces
  • Qualitative Method
  • Safety
  • Visibility
  • Urban Spaces
[1] اباذری، یوسف؛ صادقی‏فسایی، سهیلا؛ حمیدی، نفیسه (1387). «احساس ناامنی در تجربة زنانه از زندگی روزمره»، پژوهش زنان، دورة 6، ش 1، ص 75ـ103.
[2] برومند، مریم؛ رضایی، سولماز (1391). «ارزیابی کارکرد بوستان‏های زنان در افزایش حضور انتخابی زنان در فضاهای شهری (نمونة موردی بوستان آزادگان، منطقة 15 شهر تهران)»، نخستین همایش علمی و پژوهشی زنان و زندگی شهری، تهران.
[3] پرتوی، پروین (1391). «کارگروه زنان و فضاهای عمومی شهری»، نخستین همایش علمی و پژوهشی زنان و زندگی شهری، تهران.
[4] حبیبی، میترا (1391). «کیفیت و تنوع فعالیت‏ها و تسهیلات در فضاهای عمومی و تأثیر آن بر حضور زنان با تأکید بر شهر تهران»، نخستین همایش علمی و پژوهشی زنان و زندگی شهری، تهران.
[5] مدیری، آتوسا (1385). «جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر»، فصل‌نامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، س6، ش22، ص1ـ11.
[6] مهدیزاده، جواد (1387). «درآمدی بر نظریه‏های شهر و جنسیت؛ در جست‌وجوی شهرهای انسانی‏تر»، جستارهای شهرسازی، ش 24ـ25.
[7] کولیوند، شکیبا (1393). «ارزیابی تأثیرات اجتماعی پارک‏های بانوان شهر تهران»، پایان‏نامة کارشناسی‏ارشد، دانشگاه بوعلی سینا.
[8] گلی، علی (1391). «زنان و امنیت در فضاهای عمومی شهری (مطالعة موردی: پارک آزادی شیراز)»، جامعه‌شناسی تاریخی، دورة 3، ش2، بهار و تابستان، ص143ـ164.
[9] نقدی، اسداله (1390). انسان و شهر؛ جامعه‌شناسی و برنامه‌ریزی شهری، انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
[10] نادری، سارا (1392). درآمدی بر روایت‌های زنانه از شهر، تهران: تیسا.
[11] Benard, D., and E. Schlaffer. (1993). The man in the Street: Why He Harasses. In Feminist Frontiers III, edited by L. Richardson and V. Taylor, 338-391. New York: McGraw-Hill.
[12] Bounds, Michael(2004) Urban Social Theory(City, Self and Society), New York: Oxford University Press.
[13] Gottdiener, Mark and Hutchison, Ray(2011), “The new urban sociology”, westview press.