نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای علوم ارتباطات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی

2 دانشیار گروه ارتباطات واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی

3 دانشیار گروه ارتباطات، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

بازنمایی‏ زنان در رسانه‏ها بیان‏کنندة تصورات عمومی دربارة هویت و تفاوت‏های جنسیتی بوده و مدام در کار خلق یا تأیید یا تغییر این تصورات است. رسانه‏ها تلاش می‏کنند آنچه را می‏خواهند بازنمایی کنند، نه آنچه واقعیت دارد. مفهوم هویت جنسیتی، که در دنیای امروز به واسطة مدرنیته دگرگون شده، از موضوعاتی است که در دنیای واقع و در قاب تلویزیون تفاوت‏هایی یافته است. از‌این‌رو، این مقاله شیوة بازنمایی هویت جنسیتی را در محتوای روایی تلویزیون بررسی کرده است. بدین منظور، با استفاده از تحلیل نشانه‏شناختی فیسک در سه سطح رمزگان واقعیت، بازنمایی و ایدئولوژی سریال زمانه تحلیل و ارزیابی و با استفاده از رویکرد برساخت‏گرا در نظریة بازنمایی استوارت هال، به‌منزلة چارچوب نظری، این موضوع بررسی شده است. مؤلفه‏هایی مانند فردگرایی، استقلال مادی زنان، قدرت تصمیم‏گیری و انتخاب، الگوهای روابط بین فردی، سبک پوشش و مصرف کالا و نقش‏های حرفه‏ای زنان بازنمودی از جست‌وجوی هویت و مؤلفه‏های غالب هویتی مدرن‌اند. به نظر می‏رسد در این سریال بازنمایی‏های زنانه نمایش‌دهندة شخصیتی هستند که خصلت‏های سنتی و مدرن را به‌طور تلفیقی به همراه دارند. هویت سنتی با ارزش و نگرش‏ مادری و همسری به‌منزلة هویت برتر بازنمایی‌شده و هویت مدرن محتوم به بحران است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Semiotic analysis of gender identity on television

نویسندگان [English]

  • Sorayya Ahmadi 1
  • Seyyed vahid Aqili 2
  • Seyyed Mohammad Mahdizadeh 3

1 PhD of Communication, Research Institute of Humanities and Social Sciences (ACECR), Iran

2 Associate Professor, Department of Communication, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Iran

3 Associate Professor, Department of Communication, Allameh Tabatabaei University, Iran

چکیده [English]

The main objective of this study was to analyze television series with an emphasis on gender identity to decode the main elements of representation mechanisms. Television, as the most popular medium, plays a significant role in representing and sharing attitudes. Therefore, TV series has an important role in the representation of gender in a society. The current study aims to answer: What are the factors and components of the implications of gender identity? Poststructuralist approach to identity (postmodernism identity) and Representation theory of Stuart Hall are used as a theoretical framework for examining this issue. "Zamaneh" was analyzed using semiotic analysis codes of Fisk at three levels of reality, representation and ideology. Components such as individualism, materialism, independence of women, the power to make decisions and choices, interpersonal relationships, patterns, styles and consumption patterns covering professional are representations of women in the modern search for identity and the identity of the dominant component. Two forms of women's identity represented in this serial include: the traditional identity factors like caste, religion, gender identity and coherent contributions in creating a fictitious or modern identity. It seems that this serial presents a negative representation of the formation of modern identity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fiske
  • Gender Identity
  • Ideology
  • Representation
  • Semiotics
[1] آبوت پاملا؛ کلر، والاس (1380). جامعه‏شناسی زنان، ترجمة منیژه نجم عراقی، تهران: نی.
[2] استریناتی، دومینک (1380). نظریات فرهنگ عامه، ترجمة ثریا پاک‏نظر. تهران: نو.
[3] امام‌جمعه‏زاده، سید جواد؛ محمود اوغلی، رضا (1390). فصل‌نامة پژوهش‏های ارتباطی، س18، ش3 (پیاپی 67)، ص119ـ146.
[4] بودریار، ژان (1380). «فرهنگ رسانه‏های گروهی»، ترجمة شیده احمدزاده، فصل‌نامة ارغنون، 19، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
[5] بوردول، دیوید؛ تامسون، کریستین (1390). هنر سینما، ترجمة فتاح محمدی، تهران: مرکز، چ8.
[6] بهنام، جمشید (1383). ایرانیان و اندیشة تجدد، تهران: فروزان.
[7] تاجیک، محمدرضا (1384). روایت غیریت و هویت در میان ایرانیان، تهران: فرهنگ گفتمان.
[8] جنکینز، ریچارد (1381). هویت اجتماعی، ترجمة تورج یاراحمدی،‌ تهران: شیرازه.
[9] جوادی یگانه، محمدرضا؛ کشفی، سیدعلی (1386). «نظام نشانه‏ها در پوشش»، فصل‌نامة شورای فرهنگی اجتماعی زنان، س10، ش38، ص8ـ9.
[10] چاوشیان تبریزی، حسن (1381). «سبک زندگی و هویت اجتماعی مصرف و انتخاب‏های ذوقی به‌عنوان شالوده تمایز و تشابه در دورة اخیر مدرنیته»، پایان‏نامة دکترا، دانشگاه تهران.
[11] چندلر، دانیل (1386). مبانی نشانه‏شناسی، ترجمة مهدی پارسا. تهران: سورة مهر.
[12] خالق‏پناه، کمال (1390). «تحلیل نشانه‏شناختی نقش‏های خانوادگی در سریال‏های پربینندة تلویزیون»، مرکز تحقیقات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
[13] ده‏صوفیانی، اعظم (1391). کودک، انیمیشن و تلویزیون، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
[14] ساروخانی، باقر؛ رفعت‏جاه، مریم (1383). «زنان و بازتعریف هویت اجتماعی»، جامعه‏شناسی ایران، دورة 5، ش2، ص133ـ160.
[15] سروی‌زرگر، محمد (1390). «نشانه‏شناسی بازنمایی خانواده در آگهی‏های بازرگانی تلویزیون»، پژوهش‏های ارتباطی، دورة 18، ش3 (پیاپی 67)،ص33ـ62.
[16] سلبی، کیت؛ کاودری، ران (1380). راهنمای بررسی تلویزیونی، ترجمة علی عامری مهابادی، تهران: سروش.
[17] صادقی فسایی، سهیلا؛ شریفی ساعی، محمدحسین (1391). «عشق و ضد عشق در سریال‏های ایرانی، تحلیل نشانه‏شناختی روابط عاشقانه و روابط مبتنی بر فریب در رسانة ملی»، پژوهش‏های ارتباطی، دورة19، ش3 (پیاپی 71)، ص69ـ96.
[18] صوفی، محمد‌رشید (1389). «تحلیل نشانه‏شناختی بازنمایی هویت کردی در سینمای ایران بعد از انقلاب 1357»، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، ارتباطات، تهران: دانشگاه تهران.
[19] ضمیران، محمد (1382). درآمدی بر نشانه‏شناسی هنر، تهران: قصه.
[20] عسگری، سید احمد (1387). «بازنمایی خانواده در آگهی‏های تبلیغاتی»، پایان‏نامة کارشناسی ارشد ارتباطات، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
[21] فیسک، جان (1386). درآمدی بر مطالعات ارتباطی، ترجمة مهدی بحیرایی، تهران: دفتر مطالعات توسعة رسانه‏ها.
[22] فیسک، جان (1380). «فرهنگ تلویزیون»، ترجمة مژگان برومند، فصل‌نامة ارغنون، چ2، ش19.
[23] قدیر، محسن (1385). اشتغال زنان از منظر اسلام و غرب، مجموعه مقالات هم‏اندیشی بررسی مسائل و مشکلات زنان، اولویت‏‏ها و رویکردها، قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
[24] کیسبی یر، آلن (1386). درک فیلم، ترجمة بهمن طاهری، تهران: چشمه.
[25] گیدنز، آنتونی (1377). پیامدهای مدرنیت، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: مرکز.
[26] گیویان، عبدالله؛ سروی، محمد (1388). «بازنمایی ایران در سینمای هالیوود»، تحقیقات فرهنگی، دورة 2، ش8.
[27] مختاری، ندا (1386). «گفتمان، هویت، ایدئولوژی، بازنمایی گفتمان هویت ایرانی در بی‏بی‏سی»، پایان‏نامة کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
[28] معیدفر، سعید؛ صبوری خسروشاهی، حبیب (1389). «بررسی میزان فردگرایی فرزندان در خانواده»، پژوهش‌نامة علوم اجتماعی، س4، ش4، ص93ـ110.
[29] مهدیزاده، سید محمد (1387). رسانه‏ها و بازنمایی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر مطالعات و توسعة رسانه‏ها.
[30] ویلیامز، کوین (1386). درک تئوری رسانه‏ها، ترجمة رحیم قاسمیان، تهران: ساقی.
[31] Calvert and Levis (Eds.) (2002). Television Studies: The Key Concepts, London: Routledge, 200p.
[32] Casey, B. and Liam Lewis, L. (2002). Television Studies: The Key Concepts. Routledge.
[33] Dyer ,Richard (1993) Brief Encounter, British Film Institute. Heintz Knowles.
[34] Fiske, J. and Hartley, J. (2003). Reading Television. Oxford: Routledge.
[35] Stevenson, N. 1995. Understanding Media Culture. London. Sage.
[37] http: //hamshahrionline.ir/details/1631.