نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عزت ملا ابراهیمی ¹
• محمودرضا توکلی محمدی ²

¹ دانشیار دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

² استادیار دانشگاه قم

چکیده

در عصر مشروطه، شعر فارسی، درکنار حفظ درون‌مایه‌های قدیمی خود، با مضامینی جدید آشنا شد که در دوره‌های قبل آن‌ها را تجربه نکرده بود. به همین دلیل، این دوره را عصر تغییر و تحول‌های بنیادین در درون‌مایه‌ها و مضامین قدیمی شعر فارسی می‌نامند. آشنایی با ادبیات غرب، تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، انقلاب فرانسه، جریان موسوم به روشن‌فکری، استبداد داخلی و استعمار خارجی از مسائلی است که در این زمینه نقش بسزایی داشت. البته این تغییر و تحول فقط مخصوص مضامین شعری نبوده و همۀ جنبه‌های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی ایران را در‌بر‌می‌گرفت. این امر زندگی زن ایرانی را نیز، به‌عنوان نیمی از پیکرة جامعه، دستخوش تغییر و تحول‌ بنیادین کرد. آشنایی زنان با نقش و جایگاه واقعی خود در جامعه و در پی آن مشارکت آن‌ها در فعالیت‌های اجتماعی، دفاع از وطن‌‌ـ به معنای امروزی آن‌ـ و تغییر نگرش زنان ایرانی به خانواده از جمله این تغییر و تحول‌ها در عصر مشروطه به‌شمار می‌رود. پژوهش حاضر در صدد است با بررسی آثار ادبی و دیوان زنان شاعر در عصر مشروطه و به صورت توصیفی‌ـ تحلیلی، به بررسی نقدی مسائل یاد‌شده و بازتاب آن‌ها در شعر شاعران زن مشروطه بپردازد. فعالیت‌های چشمگیر زنان ایرانی در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی، آگاهی زنان از نقش سازندة خود در خانواده و تغییر نگرش زنان به مردان ایرانی از مسائلی است که در این زمینه اهمیت فراوان دارد و بازتاب آن در شعر شاعران زن عصر مشروطه نقد و بررسی شد.

کلیدواژه‌ها

• ادبیات معاصر فارسی
• شعر زنانه
• عصر مشروطه
• مضامین شعری
• نقد ادبی

موضوعات

• زبان و ادبیات فارسی

عنوان مقاله [English]

Poetic themes in female poems in the constitutional era: a critical study

نویسندگان [English]

• Ezzat Molla Ebrahimi ¹
• Mahmood Reza Tavakoli Mohammadi ²

¹ Associate Professor, Literature and Human Sciences Faculty, University of Tehran, Iran

² Assistant Professor, University of Qom, Iran

چکیده [English]

In the constitutional era, the Persian poetry knew new poetry implications in the side of the old content defined by the Persian literature in previous eras. This is why we call this era, the era of radical change in the old contents. Familiarity with the western literature, political and social developments in Iran, enlightenment, tyranny, internal and external colonialism are among the factors that play an active role in this regard. This, in turn, has affected the lives of women in Iran not limiting its impact to the political and social life. Therefore, Iranian women knew their place in Iranian society and tried to get involved in the Iranian society and the defense of the homeland. This article tried to study poetic divans for Iranian women poets and look for the content of poetry in this regard. Considerable attempts of Iranian women to defend their homeland, their awareness of their place in the real Iranian society and the change in women’s attitude towards men are among the most important issues, and their reflections in the poems women poets in the constitutional era have been analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

• constitutional era
• contemporary Persian literature
• contents of poetry
• Literary Criticism
• women's poetry