نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• هادی خانیکی ¹
• مژگان فراهانی ²

¹ دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

² کارشناس ارشد ارتباطات

چکیده

در نظریه‏های مربوط به اعمال قدرت، عده‏ای از اندیشمندان معتقدند قدرت عموماً از طریق مکانیسم‏های «متنی» بر جامعه اعمال می‏شود. این پژوهش سعی در شناخت مکانیسم‏های متنی اعمال قدرت جنسیتی دارد. پرسش پژوهش حاضر این است که سینما با چه مکانیسم‏هایی در راستای انقیاد زنان حرکت می‏کند و به تحکیم گفتمان مردسالاری می‏پردازد؟ همچنین، در سینما چگونه گفتمان زنان به واسازی این الگوی اعمال قدرت می‏پردازد؟ برای پاسخ به پرسش‏های پژوهش، با بهره‏گیری از تحلیل انتقادی گفتمان و رویکرد ترکیبی پل‏گی و وداک و مفاهیمی همچون منازعۀ گفتمانی، سوژه‌سازی بر مبنای استیضاح، خلق فانتزی و آلوده‏انگاری، چگونگیِ اعمال قدرت جنسیتی را در آثار تهمینه میلانی و رخشان بنی‌اعتماد تفسیر کردیم. یافته‌های پژوهش نشان می‏دهد آثار تهمینه میلانی متونی تک‌صدایند و اعمال قدرت و بهره‏گیری از مکانیسم‏های اعمال قدرت عمدتاً از جانب گفتمان مردسالاری برای اعمال سلطه استفاده شده است. آثار رخشان بنی‌اعتماد فرم دموکراتیکی دارد و امکان سخن‏گویی برای همۀ گفتمان‏ها فراهم است. همچنین، قدرت در میان گفتمان‏های مختلف توزیع شده و همۀ گفتمان‏ها از مکانیسم‏های اعمال قدرت بهره می‏برند و زنان نیز با بهره‌گیری از آن‌ها از امکان‏های مقاومت برخوردارند.

کلیدواژه‌ها

• آلوده‌انگاری
• سینمای زنان
• فانتزی
• قدرت متنی
• منازعة گفتمانی

موضوعات

• سینما و تئاتر

عنوان مقاله [English]

Gendered power and counter-power in Iran’s cinema Comparative comparison between films of Tahmineh Milani and Rakhshan Banietemad

نویسندگان [English]

• Hadi Khaniki ¹
• Mozhagan Farahani ²

¹ Associate Professor in Communication Science, University of Allameh Tabatabaei, Iran

² Master of Communication Science, Iran

چکیده [English]

Regarding to the theories of power, a number of scientists believe that power is general exercised across the society through the “contextual” mechanisms. The present study aims to identify the contextual mechanisms which allow gendered power. The present study addresses the issue of how movies toward the subjugation of women and the strengthening of the masculism discourse. Also, this study examines how women’s’ counter discourse disrupts the pattern of power enacting. For responding to studies question gendered power is evaluated and interpreted using critical discourse analysis and Pelgi and Wodak combination approach as well as the theories of Bakhtin, Althusser, Žižek and Julia Kristeva and their most important concept such as discourse struggle, subjectivization through interpellation, fantasization, and contamination in two films of Tahmineh Milani and Rakhshan Banietemad. Findings show that the films of Tahmineh Milani are Texts of monophonic and power exerting is unilateral and it is from masculism discourse. The mechanisms of  power exerting is used by masculism discourse for acts of domination. The films of Rakhshan Banietemad are texts of polyphonic and all discourses can speak. Also, Power is distributed among them. All the discourses use mechanisms of power exerting and women have resisted opportunities.

کلیدواژه‌ها [English]

• abjection
• discursive conflict
• Fantasy
• interpellation
• masculism discourse
• textual power
• women's cinema