نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

2 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی

چکیده

امروزه، در گفتمان سینمایی، پوستر فیلم بخش مهمی از نمایش فیلم محسوب می‏شود. این پوسترها از گفتمان اجتماعی و سیاسی دوران ساخت فیلم متأثرند و هدف مقالۀ حاضر توصیف بازنمایی جنسیت در پوستر فیلم‏های پرفروش‏ تاریخ پنجاه سال اخیر سینمای ایران و تفسیر روند تغییرات محتوایی در ارتباط با شرایط گفتمانی دوران نمایش فیلم‏ها و پوسترهاست. برای نیل به هدف یادشده، 47 پوستر از ‏فیلم‏های پرفروش تاریخ پنجاه‌سالۀ اخیر سینمای ایران انتخاب شدند. همچنین، برای تحلیل از روش نشانه‏شناسی «گیلیان دیر» به‌منزلۀ چارچوب مفهومی استفاده شده است. گزارش‌نویسی مقاله نیز بر‌اساس روند تغییرات انجام شده است. نتایج نشان می‏دهند که به‌طور‌کلی پوسترهای فیلم‏ها مردمحورند و از گفتمان اجتماعی و سیاسی دوران نمایش تأثیر پذیرفته‏اند. بدین معنا که محتوای پوسترها از برنامۀ مدرنیزاسیون محمدرضا شاه، انقلاب اسلامی، جنگ هشت‌سالۀ ایران و عراق، نوسازی و مصرف‌گرایی تأثیر پذیرفته و در محتوای خود آن را بازنمایی کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Representation of gender in poster of Iranian blockbuster of the past fifty years

نویسندگان [English]

  • Ehsan Aqababaee 1
  • Davoud Zahrani 2

1 Assistant Professor, Department of Sociology, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 Master of Sociology, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Nowadays, in discourse of cinema, movie poster is one of the inseparable parts of showing movie. These posters are influenced by their own social and political discourses of the time when they were produced. The current paper aims for description and interpretation of social and political changing contents of the Iranian cinema blockbuster of the past fifty years. For this purpose 47 movie posters have been chosen from the best-selling movies of the past 50 years movies of Iran, moreover, Gillian Dyer’s semiotic analysis has been used as a content frame. Reporting of paper is based on changing process. Generally, the results show that movie posters are influenced by social and political discourses of the time when they were shown. It means that gender, age, hair and body covering, size, emotion expression, position, gesture, and the objects which were placed in posters, all are influenced by modernization of Mohammad Reza Shah, Islamic revolution, Iran and Iraq war, and consumerism represented in the contents of movies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender
  • iranian cinema
  • movie poster
  • Representation
  • semiotic analysis
[1] احمدی، بابک (1391). از نشانه‌های تصویری تا متن، تهران: مرکز.
[2] استریناتی، دومینک (1384). مقدمه‏ای بر نظریه‏های فرهنگ عامه، ترجمة ثریا پاک‌نظر، تهران: گام نو.
[3] استوری، جان (1386). مطالعات فرهنگی دربارة فرهنگ عامه، ترجمة حسین پاینده، تهران: آگه.
[4] اونز، دیلن (1386). فرهنگ مقدماتی اصلاحات روان‏کاوی لکانی، ترجمة مهدی رفیع و مهدی پارسا، تهران: گام نو.
[5] آبراهامیان، یرواند (1377). ایران بین دو انقلاب، ترجمة احمد گل‌محمدی و محمد‌ابراهیم فتاحی ولی‏لایی، تهران: نی.
[6] آوری، پیتر و دیگران (1372). سلسلة پهلوی و نیروهای مذهبی به روایت تاریخ کمبریج، ترجمة عباس مخبر، تهران: طرح نو، چ 2.
[7] بهارلو، عباس (1383). فیلم‏شناخت ایران (فیلم‌شناسی ایران 1309ـ1357)، تهران: قطره.
[8] جاودانی، هما (1381). سال‌شمار تاریخ سینمای ایران، تهران: قطره.
[9]حسینی، سید مجید (1392). تن دال: تحول فرهنگ سیاسی در سینمای پرمخاطب ایران (1390ـ1357)، تهران: رخداد نو.
[10] دارابی، علی (1390). جریان‌شناسی سیاسی در ایران، تهران: پژوهشگاه اندیشۀ اسلامی.
[11] روحانی، نگار؛ ممیز، مرتضی (1356). هنر پوستر در ایران، تهران: موزۀ هنرهای معاصر.
[12] ژیژک، اسلاوی (1384). اسلاوُی ژیژک، گزینش و ویرایش: مراد فرهاد‌پور، مازیار اسلامی، امید مهرگان، تهران، گام نو.
[13] سریع‌القلم و دیگران (1385). «تبدیل ژئوپلتیک جنگ به ژئوپلتیک صلح»، فصل‌نامۀ ژئوپلتیک، ش 3 و 4 ، ص 22ـ44.
[14] سیبیاک، تامس آلبرت (1391). نشانه‏ها: درآمدی بر نشانه‌شناسی، ترجمۀ محسن نوبخت، تهران: انتشارات علمی.
[15] فیاضیان، پدرام (1391). «نگاهی به تاریخچة پوستر»، نشریۀ اینترنتی گروه گرافیک و سینما دانشگاه آزاد واحد رامسر.
[16] کچویان، حسین (1387). تطورات گفتمان‏های هویتی ایران، تهران: نی.
[17] مسبوق، سید علیرضا؛ مراثی، محسن (1393). «بررسی ورود عکاسی به ایران و میزان کاربرد آن در طراحی پوستر (از آغاز تا 1361ش.)»، فصل‌نامۀ گنجینة اسناد، ص98ـ121.
[18] مقدمی، محمد‌تقی (1390). «نظریة تحلیل گفتمان لاکلا و موف و نقد آن»، معرفت فرهنگی اجتماعی، س 2، ش 2، ص 91ـ124.
[19] مهرابی، مسعود (1371). «سه صحنه از یک ماجرا»، مجلۀ فیلم، ش 123، ص 35ـ36.
[20] ــــــــــ (1371). پوسترهای فیلم تاریخ سینمای ایران (1305ـ1371). تهران: راد.
[21] ــــــــــ (1393). صد و پنج سال اعلان و پوستر فیلم در ایران. تهران: نظر.
[22] نیکخواه قمصری، نرگس؛ هلالی ستوده، مینا (1392). از سوژۀ جنسی تا سوژة انقلابی: بازنمایی زن در گفتمان انقلاب اسلامی، مطالعات اجتماعی ایران، دورۀ هفتم، ش 3، ص 150ـ170.
[23] هال، استیوارت (1391). معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی، ترجمۀ احمد گل‌محمدی، تهران: نی.
[24] یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز (1388). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
[25] Blommaert, Jan, (2005). Discourse: A Critical Introduction. Cambridge University Press.
[26] Carter, Cynthia, Steiner, Linda, (2004). Introduction to Critical Readings: Media and Gender. In: Carter, Cynthia, Steiner, Linda, (eds). Critical Readings: Media and Gender. Maidenhead: Open University Press.
[27] Chandler, Daniel, (2007). Semiotics: The basics. New York: Routledge.
[28] Connell, Robert, Hearn, Jeff, Kimmel, Michael, (2005). Introduction. In Connell, Robert, Hearn, Jeff, Kimmel, Michael, (Eds.), Handbook of studies on Men and Masculinities. Thousand Oaks, CA: Sage.
[29] Durkin, Kevin, (1985). 'Television and Sex Role Acquisition 1: Content'. British Journal of Social Psychology, 24, pp 101-113.
[30] Fagerholm, Cecilia, (2009). The Use of Color in Movie Poster Design: An Analysis of Four Genres. Viestina: Digitaalinen Viestinta, Paivatoteutus.
[31] King, Emily, (2003). Movie Poster. London: Mitchell Beazley.
[32] Pearl, James, (2009). Picture This. Lincoln: University of Nebraska Press.
[33] Nakayama, Thomas, (1994). 'Show/down time: “Race,” gender, sexuality, and popular culture'. Critical Studies in Mass Communication, 11: pp 162–179.
[34] Nourmand, Tony, (2006). Film Posters; explanations. Singapore: Evergreen.
[35] Pearson, Roberta, Simpson, Philip, (2005). Critical Dictionary of Film and Televesion Theory. London: Routledge.
[36] Rose, Gillian, (2002). Visual Methodologies: An Introduction to the Interpretation of Visual Materials. London: Sage.