نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و عضو هیئت‌علمی گروه تاریخ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین

چکیده

دوران قاجار آغاز فصل جدیدی در باب حیات زن ایرانی بود، ‌زیرا درنتیجة رشد فکری جامعه در دوران قاجار، زن ایرانی بیش از پیش به عرصۀ اجتماع وارد و نقش او در امور اجتماعی و سیاسی نمایان شد. گفتمان مشروطه و تحول جامعه و آزادی‌های ناشی از آن، فرصت و امکانات لازم را در اختیار زنان قرار داد تا دیدگاه‌های خود را علناً مطرح کنند و به اشکال مختلف در جهت تحقق آن بکوشند. از ابزارهای مهم آن‌‌ها برای نیل به این هدف‌ها، انتشار روزنامه‌های زنانه و ایجاد انجمن‌های اجتماعی‌ــ سیاسی بود. یکی از مدافعان حقوق زنان در اواخر دورۀ قاجاریه شهناز آزاد (رشدیه) بود. وی با تأسیس نشریۀ نامة بانوان به دنبال بیداری و آگاه‌کردن زنان از حقوق و جایگاه خود بود. این روزنامه به چاپ مقاله‌هایی می‌پرداخت که فقط به قلم زنان نوشته شده بود و بحث اصلی آن تعلیم و تربیت دختران و زنان ایران و اصلاح تفکر عدم حضور زن در اجتماع بود. این پژوهش درصدد است مطالبات اجتماعی و فرهنگی زنان را از دیدگاه نشریۀ نامة بانوان و شخص شهناز آزاد بررسی کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Women's socio-cultural demands published in the Ghajar era press

نویسندگان [English]

  • Mohsen Beheshti Seresht 1
  • Mohsen Parvish 2

1 Associate Professor and Faculty Member, Department of History, Imam Khomeini International University, Ghazvin, Iran

2 PhD Student, Department of History, Imam Khomeini International University, Ghazvin, Iran

چکیده [English]

Ghajar era opened up a new chapter in the life of Iranian women; as a result of intellectual growth in this period Iranian women got a chance to enter social scenes more than before, and their role appeared in social and cultural events. Constitutional discourse, social development and resultant freedom created a chance for women to openly express their perspectives and try to realize them; publishing feminist journals and establishing socio-political associations were among the most important means they used to achieve this aim. Shahnaz Azad (Roshdeeh) was one of the women's rights defenders in the late Ghajar era. Publishing Lady's journal, she sought to awaken and illuminate women about their rights and status. The journal published articles written by women only, mainly discussed Iranian female education and revised the idea of women absence in society. This research aims to study women's socio-cultural demands from Shahnaz Azad viewpoint and Lady's journal as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Education
  • Journal
  • Shahnaz Azad
  • socio-cultural demands
  • women's rights
[1] آبادیان، حسین؛ پرویش، محسن (1393). «باستان‌گرایی در اندیشه و آثار ابوالقاسم آزاد مراغه‌ای»، فصل‌نامۀ مطالعات علوم تاریخی خوارزمی، ص1-30
[2] بامداد، بدرالملوک (1348). زنان ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید، ج ۱، تهران: جاویدان.
[3] خسروپناه، محمدحسین (1381). هدف‌ها و مبارزۀ زن ایرانی، تهران: پیام امروز.
[4] رشدیه، شمس‌الدین (1362). سوانح عمر، تهران: نشر تاریخ ایران.
[5] ساناساریان، الیز (1384). «جنبش حقوق زنان در ایران»، ترجمۀ نوشین احمدی خراسانی، تهران: اختران.
[6] صدرهاشمی، محمد (1364). تاریخ جراید و مجلات ایران، اصفهان: کمال.
[7] کسروی، احمد (1370). تاریخ مشروطۀ ایران، تهران: امیرکبیر.
[8] ملک‌زاده، مهدی (1351). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، ج3، تهران: ابن‌سینا.
[9] ناظم‌الدوله، میرزا ملکم‌خان، روزنامۀ قانون، ش 7، ص 3.
[10] ناهید، عبدالحسین (1360). زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز: احیا.
[11] نجم‌آبادی، افسانه. «اقتدار و نمایندگی: بازبینی فعالیت‌های زنان در دورة حکومت رضا شاه»، نشریۀ گفت‌وگو، ش ۴4.
[12] آزاد مراغی، ابوالقاسم (1323). مجلۀ بانو، س1، ش2، دی ماه، ص12.
[13] تمدن، س اول، ش 12، 7 ربیع‌الاول 1325 قمری، «مکتوبات یکی از مخدرات».
[14] دانش، س اول، ش1، 1328ق، ص288.
[15] زبان زنان، س2، ش13، شوال1338، ص2.
[16] شکوفه، س اول، ش4، 1331ق، ص13.
[17] شکوفه، س اول، ش6، 1331ق، ص22-23.
[18] شکوفه، س 4، ش6، نوزدهم ربیع‌الثانی 1334، ص6.
[19] آزاد، شهناز (1299). نامة بانوان، تجدد، س3، ش60، 18سرطان، ص4.
[20] نامة بانوان، ش 1، جمعه 1 اسد 1299، ص1.
[21] نامة بانوان، ش 2، دوشنبه 25 اسد 1299، ص4.
[22] نامة بانوان، ش 3، شنبه 12 سنبله 1299، ص6.
[23] نامة بانوان، ش 4، دوشنبه 27 سنبله 1299، ص4.
[24] نامة بانوان، ش5، دوشنبه 19 میزان1299، ص1-5.
[25] نامة بانوان، ش7، جمعه 24 جدی 1299، ص3.
[26] نامة بانوان، ش8، جمعه 9 دلو 1299، ص4.
[27] نامة بانوان، ش9، دوشنبه 25 دلو1299، ص3.
[28] نامة بانوان، ش10، جمعه 28 حوت 1299، ص4.
[29] نامة بانوان، ش11، دوشنبه 22 حمل 1300، ص1.
[30] نامة بانوان، ش12، دوشنبه 19 ثور1300، ص4.
[31] نامة بانوان، ش13، یکشنبه 22 جوزای1300، ص1.