نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
2 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی
چکیده
موضوع این مقاله بررسی واژه‌هایی در صد غزل اول دیوان حافظ است که به‌طور ظاهری می‌توان آن‌ها را واژگانی زنانه دانست. برای یافتن معانی و مفاهیم پنهان آن‌ها و اینکه آیا منظور شاعر از آوردن این الفاظ، معنای ظاهری آن‌هاست یا در ذهن و اندیشه‌اش مفاهیمی ماوراء معنای ظاهری این الفاظ را در نظر داشته است. این پژوهش از نوع کیفی و روش تحقیق نیز اسنادی‌ـ کتابخانه‌ای است و از روش تحلیل محتوا به صورت کیفی نیز برای تحلیل اشعار حافظ بهره گرفته شده است. اگر‌چه حافظ در غزلیاتش صراحتاً اشاره‌ای به زن نداشته است (با اینکه در برخی از غزل‌های او انتقاد از اجتماع وجود دارد، غزل حافظ به‌طور‌کلی عارفانه است نه اجتماعی. به بیان دیگر، عاشقانه‌ـ عارفانه است؛ عاشقانه‌هایی که همه مدح و حمد و ثنای پروردگار است)، زن در اندیشۀ حافظ جایگاه بسیار والا و ارزشمندی دارد. حافظ برای فهم عامه و ادراک بهتر همگان هر‌جا خواسته از خداوند خود سخن بگوید، به توصیف زن و زیبایی‌های او پرداخته و همۀ توصیفات عاشقانۀ او از زن، استعاره و کنایه از پروردگار و دقیقاً اشاره به خداوند است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
An exploration into feminine terms in mystic sonnets of Ḥāfeẓ-e Shīrāzī
نویسندگان [English]
- Ezzat Molla Ebrahimi 1
- Elahe Alikhani 2
1 Assisatanr Professor, University of Tehran, Tehran, Iran
2 MA in Sociology, Iran
چکیده [English]
The present paper deals with examination of the terms listed in one hundred sonnets in Hafez’s poetic collection (Divan) where one may seemingly assume them as feminine terms in order to find their latent meanings and concepts and the point that whether the poet has intended to employ these terms only for their apparent concepts or he has had some concepts beyond their apparent meanings in mind. This study is of qualitative type, research and methodology of this study is of documentary type (library) and the content analysis has been also employed qualitatively to analyze poems of Hafez. Although he has not explicitly referred to female character in his sonnets (despite the fact that there are some critiques from society about some of his sonnets, Hafez’s sonnet is perfectly mystic not social; in other words, they are some love poems totally concerned with glorification and praising of God), woman has very high and magnificent position in Hafez’ paradigm wherever Hafez intended to talk about his God he has described woman and her beauties for public perception and better conception and all of his lovely illustrations of female are allegory and allusion of the Lord and refer exactly to God.
کلیدواژه‌ها [English]
- feminine terms
- Ḥāfeẓ-e Shīrāzī
- Mysticism
- woman
)