نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روان‌شناسی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

2 دانشجوی دکترای مطالعات زنان دانشگاه ادیان و مذاهب قم

چکیده

زبان از عناصر مهم در شکل‌گیری هویت فرهنگی و انتقال فرهنگ افراد است. در کنار آن، جنسیت در مفهوم تلفیقی آن شامل عناصر زیست‌شناختی، روان‌شناختی، فرهنگی و اجتماعی است. در‌نتیجه، زبان و هویت‌یابی جنسیتی رابطه‌ای پیچیده دارند. در این زمینه، بررسی بنیادهای زبانی از نگاه‌‌ اندیشمندان انسان‌شناسی و فمنیسم، یافتن مصادیق تبعیض‌آمیز جنسیتی و بررسی نظام زبانی درون هر فرهنگ، از شاخه‌های مهم مطالعات فرهنگی به‌شمار می‌آیند. با این فرض که جامعه می‌تواند از رهگذار زبان، به افراد هویت خاص جنسیتی فرودَست یا فرادَست بخشد، تلاش نوشتار حاضر بر این بوده تا با بررسی داده‌های کتابخانه‌ای و تحلیل این داده‌ها با رویکرد معناکاوانه، توصیفی و انتقادی، به جنسیت‌زدایی از زبان فارسی و عرفانی به منزلة نوآوری فرهنگی بپردازد. برای این مقصود، امکان خوانش‌های جدید با رویکرد انتقادی و نوگرایانه ملاک عمل قرار گرفته است. نکته آن است که در زمینة برنامه‌ریزی برای جنسیت‌زدایی از زبان فارسی، پژوهش‌ها و آسیب‌شناسی‌های نظام‌مند کمتر انجام شده است و ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ از ﮐﻠﯿﺸﻪ‌ﻫﺎی زبانی، در زبان رایج و زبان عرفانی، ﺑﺪﻭﻥ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ‌ﻃﻮﺭ ﺟﺪﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻘﺪ ﻭ ﭘﺮﺳﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﯿﺮﻧﺪ، ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺑﺎﺯﺗﻮﻟﯿﺪند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Creativity and modernism in sex removal of common and mystical languages

نویسندگان [English]

  • Fariadeh Hamidi 1
  • Pardis Ameri 2

1 Associate Professor of Sociology, Shahid Rajaei Teacher Training University, Iran

2 PhD Student in Women’s Studies, University of Religions and Denomination, Qum, Iran

چکیده [English]

Gender combines biological, psychological, cultural, and social elements, and it is considered as a part of cultural and social identity. Language is an important element in the formation of cultural identity and cultural transmission, in fact, it occurs through the symbolic order of language. In this regard, evaluation of language fundamentals from the viewpoint of anthropology and feminist scholars, finding instances of gender discrimination and study of language in any culture, are major branches of cultural studies. Given that the community, using language, could give gender inferiority or superiority of its own, in this study, by collecting relevant information and documents by using  library, as well as data analysis  approach, and descriptive and critical method, aims to remove gender from mystical Persian language as an innovation in culture. For this purpose, the possibility of new readings with critical and innovative approach has been addressed. Notably, regarding planning for sex removal from Persian language, very few researches have been performed, moreover, many stereotypes in language as well as mystical languages are constantly being reproduced without being seriously examined. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creativity
  • cultural identity of women
  • Gender
  • sex removal
  • Sexism
[1] قرآن کریم.
[2] آبوت، پاملا؛ والاس، کلر (۱۳۸۰). جامعه‌شناسی زنان، ترجمة منیژه نجم عراقی، تهران: نی.
[3] پاک‌نهاد جبروتی، مریم (1388). فرادستی و فرودستی در زبان، تهران: گام نو.
[4] ﻧﯿﺸﺎﺑﻮری، عطار (1372). ﺗﺬﮐﺮ‌اﻻوﻟﯿﺎء، ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻣﺤﻤﺪ استعلامی، ﺗﻬﺮان: بینا.
[5] جامی، عبدالرحمن (1336). ﻧﻔﺤـﺎت‌اﻻﻧﺲ ﻣﻦ ﺣﻀﺮات اﻟﻘﺪس، ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻣﻬﺪی ﺗﻮﺣﯿﺪی‌ﭘﻮر، ﺗﻬﺮان: بی‌نا.
[6] خی خیلیون، سلیمان (1389). «خلاقیت و نوآوری»، تهران: مجلۀ اندیشۀ صادق، ش 8و9، ص28ـ41.
[7] سیف‌الهی، سیف‌الله؛ ابراهیمی، مریم (1386). «ﻧﻘﺶ و ﻣﻨﺰﻟﺖ زن در ﮐﺘﺎب‌های درسی ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﺪارس ابتدایی آﻣﻮزش و ﭘﺮورش اﯾﺮان»، ﭘﮋوﻫﺶ‌ﻧﺎمۀ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، س 2، ش اول، ص 49ـ75.
[8] شجاع رضوی، سعیده (1386). «جنسیت و شمول معنایی»، فصل‌نامۀ پازند، س 3، ش 10، ص27ـ37.
[9] ــــــــــ (1384). دفتر روشنایی (از میراث عرفان با یزید بسطامی)، محمد بن علی سهلگی (گردآوردنده)، شفیعی کدکنی (ترجمه)، ویراست 2، تهران: سخن.
[10] شفیعی کدکنی، محمدرضا (1385). کیمیای هستی، به کوشش ولی‌الله درودیان، تبریز: آیدین.
[11] فارسیان، محمدرضا (1378). «جنسیت در واژگان»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، زبان‌شناسی همگانی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
[12] فردوسی، ابوالقاسم (بی‌تا). شاهنامه، بی‌جا: سازمان چاپ و انتشارات جاویدان.
[13] فروزانفر، بدیع‌الزمان (بی‌تا). زندگی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، چ 7، تهران: زوار.
[14] کرسیتی، آنتونی (1373). اساطیر چین، ترجمۀ باجلان فرخی، تهران: گلشن.
[15] کیوانی، مهسا؛ جعفری، اصغر (1394). «تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی در افزایش خلاقیت و بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان»، نشریۀ آموزش و ارزشیابی، س 8، ش 30، ص 99ـ116.
[16] گرت، استفانی (1380). جامعه‌شناسی جنسیت، ترجمۀ کتایون بقایی، تهران: دیگر.
[17] مدرسی، یحیی (1368). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران: آگاه.
[18] مکارم شیرازی و دیگران (1380). تفسیر نمونه، ج۲۱، قم: دار الاحیاء.
[19] میرصادقی، میمنت (1372). واژه‌نامۀ هنر شاعری، تهران:کتاب مهناز.
[20] نوشین‌فر، ویدا (1374). «زبان، جنسیت و اجتماع»، پایان‌نامۀ کارشناس ارشد، زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
[21] هولمز، ماری (1386). جنسیت در زندگی روزمره، ترجمۀ مهدی لبیبی، تهران: افکار.
[22] یزدی، مصباح (1391). جنسیت و نفس، مرکز مطالعات و تحقیقات زنان، قم: ‌هاجر.
[23] Cameron dabora,1990. the feminist critique of language.uk –roultege pub.
[24] chakani, Sarvar,2000. “Language and Gender: A Contrastive View on Farsi and English Discourse”, Supervised by: Dr. B. Behnam, MA. In TEFL, Islamic Azad University of Tabriz.
[25] Cixous، Hélèn.1998. «Sorties». In Julie Rivkin and Michael Ryan، Literary Theory: An Anthology.
[26] Ghane, Mohammad Hassan,2001, “The Interaction of Language and thought between Male and female among Persian and English Speakers”, Supervised by: Dr. L.
[27] Yarmohammadi, MA. In TEFL, Islamic Azad University of Shiraz.
[28] Mills sara,1995. -feministic-stylistic-roultege.
[29] Oxford.، Malden: Blackwell publis .
[30] Tannen, D, 1995, “The Power of Talk: Who Gets Heard and Why”, Harvard Business Review, Septembe, 138-148.
[31] Wardhaugh, Ronald,2006. An Introduction to Sociolinguistics (۵th ed.), Oxford :Blackwell Publishing.