نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی

2 استاد پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

یکی از مضامین مهم ادبیات داستانی معاصر، انعکاس فرهنگ مردم است و از آنجا که انسان و زندگی و اندیشۀ او جزء لاینفک داستان است، پیوستگی فرهنگ مردم با انسان هم به این قالب ادبی راه یافته است. بخشی از این فرهنگ، مثل آداب و رسوم اجتماعی، مذهبی، پزشکی و خرافی است و بخشی دیگر شامل زبان محاوره و گویش‌های محلی، اشعار و ترانه‌ها، ضرب‌المثل‌ها و بازی‌هاست. نویسندگان زن معاصر نویسندگانی هستند که به فرهنگ مردم توجه خاصی داشته‌اند. آثار آن‌ها از سویی عرصۀ به تصویر کشیدن رابطۀ انسان‌ها با این فرهنگ است که نشان می‌دهد استفادۀ بجا یا نابجا از این فرهنگ در پرورش و زندگی انسان‌ها در جامعۀ داستانی تا حدودی در جامعۀ واقعی ریشه دارد و از سوی دیگر، آشکار می‌شود که گاهی این مضامین، نقابی است بر اندیشه و نیّت پنهانی و درونی نویسنده که به او کمک می‌کند شیوۀ هنرمندانه‌تر و گاهی پیچیده‌تری در خلق اثر داشته باشد. البته با توجه به جنسیت و بینش نویسنده و زمان و مکان وقوع حادثه، نحوۀ انعکاس این مضامین گاهی متفاوت یا همانند می‌شود و از این منظر هم قابل بررسی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Elements of folk culture and practices in contemporary women novelists

نویسندگان [English]

  • Malihe Shariloo 1
  • Abdolhosein Farzad 2

1 PhD Student of Persian Language and Literature

2 Professor, Department of Humanities, Iran

چکیده [English]

One of the important implications of contemporary literature is reflection of people and the culture of human life showing human as an integral part of the story; therefore, attachment of human culture to people has entered this literary form. Some parts of this culture include traditions and superstitions as well as social, religious, and medical customs and another part includes language and local dialects and songs, poems, proverbs and games. Modern woman writers are those who pay special attention to their culture, their works portray human relations with culture showing that appropriate or inappropriate use of this culture in education and human life in the story is rooted partly in real society; on the other hand, it becomes apparent that sometimes the content is a mask on hidden thoughts and intentions of the author helping her create a more artistic and sometimes more complex work. Of course, given the sex and insight of the author, as well as context and setting of the story, the way these contents are presented mat vary, an issue which can be examined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • beliefs and customs
  • female contemporary authors
  • terms and similes
[1] استوتزل، ژان (1371). روان‌شناسی اجتماعی، ترجمة علی‌محمد کاردان، تهران: دانشگاه تهران.
[2] انجوی شیرازی، سید ابوالقاسم؛ ظریفیان، محمود (1371). گذری و نظری در فرهنگ مردم، تهران: اسپرک.
[3] ــــــــــ (1352). تمثیل و مثل، تهران: امیرکبیر.
[4] انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.
[5] پاکدامن، محمدحسن (1378). جامعه در قبال خرافات، مشهد: مرندیز.
[7] پروین‌روح، شهلا (1382). حنای سوخته، تهران: آگه، چ2.
[8] پیرزاد، زویا (1381). سه کتاب، تهران: مرکز.
[9] ثروت، منصور؛ انزابی‌نژاد، رضا (1377). فرهنگ لغات عامیانه و معاصر، تهران: سخن.
[10] ثروت، منصور (1375). فرهنگ کنایات، تهران: سخن، چ2.
[11] جاهودا، گوستاو (1363). روان‌شناسی خرافات، ترجمة محمدتقی براهنی. تهران: نو.
[12] جمال‌زاده، محمدعلی (1383). فرهنگ لغات عامیانه، تهران: سخن.
[13] جمشیدی‌پور، یوسف (1347). فرهنگ امثال فارسی، تهران: کتاب‌فروشی فروغی.
[14] خوانساری، آقا جمال (1349). عقاید النساء، تهران: طهوری.
[15] داویدیان ه.؛ غلام‌حسین ساعدی (1344). «آل و ام الصبیان»، س16 ش 1، تهران: سخن.
[16] دهخدا، علی‌اکبر (1374). امثال و حکم، ج3، تهران: سپهر.
[17] روانی‌پور، منیرو (1381). نازلی، تهران: نشر قصه.
[18] روح‌الامینی، محمود (1364). گرد شهر با چراغ، تهران: زمان، چ2.
[19] ــــــــــ (1365). زمینة فرهنگ‌شناسی، تهران: عطار.
[20] ستاری، جلال (1379). دربارة فرهنگ، تهران: انتشارات ادارۀ کل وزارت فرهنگ و هنر.
[21] ــــــــــ (1381). زمینة فرهنگ مردم، تهران: ویراستار.
[22] سمائی، مهدی (1382). فرهنگ لغات زبان مخفی، تهران: مرکز.
[23] شاملو، سپیده (1385). سرخی تو از من، تهران: مرکز.
[24] ــــــــــ (1379). انگار گفته بودی لیلی، تهران: مرکز.
[25] شریف‌زاده، منصوره (1390). چنار دالبتی، تهران: قطره.
[26] شعربافیان، حمیدرضا (1382). باورهای عامیانه در ایران به گزارش سیاحان غربی، مشهد: محقق.
[27] شکورزاده، ابراهیم (1380). دوازده هزار مثل فارسی و سی هزار معادل آن، مشهد: آستان قدس رضوی.
[28] کرمانی، ناظم‌الاسلام (1349). تاریخ بیداری ایرانیان، به کوشش سعید میرجانی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
[29] ماسه، هانری (1357). معتقدات و آداب ایرانی،ترجمة مهدی روشن‌ضمیر، تهران: مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ایرانی.
[30] میر‌عابدینی، حسن (1380). صد سال داستان‌نویسی ایران، تهران: چشمه.
[31] محجوب، محمدجعفر (1386). ادبیات عامیانه ایران، تهران: چشمه.
[32] حاج سید جوادی، صدر و دیگران (1387). دایرۀ‌المعارف تشیع، تهران: محبی.
[33] نجفی، ابوالحسن (1378). فرهنگ فارسی عامیانه، تهران: نیلوفر.
[34] هدایت، صادق (1356).نیرنگستان، تهران: چاپخانة زیبا.