نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد و عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله، هنرمندان زن از نظر حضور آن‌ها در حوزه‌های هنری مختلف شده‌اند. این مقاله در پی پاسخ‌گویی به دو سؤال است. 1. آیا در سال‌های اخیر، تعداد زنان هنرمند در هنرهای مختلف افزایش داشته است یا خیر. 2. آیا حضور زنان در هنرهای مختلف یکسان است یا متفاوت. این تحقیق با استفاده از مطالعۀ اسنادی انجام‌شده و یافته‌ها نشان می‌دهد که اولاً فعالیت‌های هنری زنان در مقایسه با گذشته رشد داشته است؛ ثانیاً این رشد در حوزه‌های مختلف هنری به یک میزان نبوده است. تعداد زنان فیلم‌ساز و نمایش‌نامه‌نویس نسبت به تعداد زنان نقاش و مجسمه‌ساز بسیار کمتر است. بنابراین، نسبت زنان در هر‌یک از هنرهای یادشده در مقایسه با نسبت مردان متفاوت است. در‌حالی‌که کمترین نسبت زنان در فیلم‌سازی حضور دارند، بیشترین آن‌ها در نقاشی فعالیت دارند؛ به‌حدی‌که در حال حاضر زنان نقاش از نظر کمی حتی از مردان نقاش فزونی گرفته‌اند. سؤالی که در تبیین یافته‌ها مطرح شده این است که آیا عوامل اجتماعی بر زنان و مردان اثر می‌گذارند تا به شیوه‌های متفاوتی در هنر ظاهر شوند یا خیر. در این مقاله، پاسخ مفصلی به این پرسش داده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Divisions in art activities based on gender in Iran of 80s

نویسنده [English]

  • Azam Ravadrad

Professor, Department of Communications, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Iran

چکیده [English]

This article is written from sociology of art point of view. The role of social factors influencing people to become artist is an important issue in this field. One of these social factors is one’s gender which is studied here. In this article, female artists are studied in terms of their appearance in different artistic fields. The main factor important in this appearance is considered to be gender. The question is whether or not the number of women artists has increased recently? The second question is whether or not the presence of women artists in different artistic fields is the same? Research method for this study is documentary and many pieces of research are used in order to collect data. These include works previously done on different artistic fields in Iran comparing the number of men and women active in each artistic field in different periods of time. The findings show that first the number of women artists has increased and second this increase has not been the same in different artistic fields. Based on findings of the article, the population of women directors in film industry and in theater in Iran is much smaller than other fields. Instead, the population of Iranian women painters, musicians and writers is bigger than other fields. The question raised here is if there are social factors which influence men and women doing different artistic activities with different degrees of competence. The article discusses that the main reason contributing to increase of the number of Iranian women in some artistic fields is the possibility of doing those artistic activities in private locations and by oneself; in contract, their number decreases if they require to work outdoor and in group situation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • artists
  • sociology of art
  • Women
[1] آدورنو، تئودور (1382). «نظریه‌ زیبایی‌شناختی»، در بنیامین/ آدورنو/ مارکوزه: گزیده‌نوشته‌هایی در باب زیبایی‌شناسی، امید مهرگان، تهران: گام نو.
[2] الکساندر، ویکتوریا (1390). جامعه‌شناسی هنرها، ترجمۀ اعظم راودراد، تهران: متن (فرهنگستان هنر).
[3] ایسنا، اولین زن مینیاتوریست ایران چه کسی بود؟ اخذ‌شده در تاریخ 17/7/1395 از نشانی:
[4] باستید، روژه (1374). هنر و جامعه، ترجمۀ غفار حسینی، تهران: توس.
[5] بوردیو، پی­یر (1390). تمایز، ترجمۀحسن چاوشیان، تهران: ثالث.
[6] پاکباز، روئین (1383). دائرۀالمعارف هنر، تهران: فرهنگ معاصر.
[7] پاکباز، روئین (1379). نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران: نارستان.
[8] دووینیو، ژان (1379). جامعه‌شناسی هنر، ترجمۀ مهدی سحابی، تهران: مرکز.
[9] راودراد، اعظم (1369). «بررسی جامعه‌شناختی هنرمندان نمایش‌نامه‌نویس تهرانی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
[10] راودراد، اعظم (1387). «ویژگی‌های اجتماعی فیلم‌سازان ایرانی»، نامۀ علوم اجتماعی، ش 34.
[11] ــــــــــ (1391). مطالعۀ جامعه‌شناختی هنرمندان نمایش‌نامه‌نویس ساکن تهران، معاونت پژوهشی دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
[12] راودراد، اعظم؛ افسریان، ایمان (1390). «نگاهی جامعه‌شناختی به نقاشی ایران در دوران سنت و تجدد»، بیناب، ش 19.
[13] راودراد، اعظم (1389). «ویژگی‌های اجتماعی نقاشان نوگرای ایران» جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، دورۀ 2، ش 1.
[14] راودراد، اعظم (1394). «ویژگی‌های نمایش‌نامه‌نویسان ایرانی و تحولات آن»، مطالعات جامعه‌شناختی ایران، دورۀ 22، ش 2.
[15] راودراد، اعظم (1394). «ویژگی‌های اجتماعی نمایش‌نامه‌نویسان ایرانی و تحولات آن»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، دورۀ 8، ش اول.
[16] شریعتی، سارا؛ راودراد، اعظم. (1389). «زنانه‌شدن عرصۀ هنر»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان (نشریۀ علوم انسانی)، ش 26.
[17] کینگ، کاترین (1391). معنابخشی به اشیا: کاردستی زنانه و هنر مردانه، پرتو پروین، برگرفته از سایت http://zannegaar.net/content/85 در تاریخ 29/5/1392.
[18] مارکوزه، هربرت (1382). «بعد زیبایی‌شناختی»، در بنیامین/ آدورنو/ مارکوزه: گزیده‌نوشته‌هایی در باب زیبایی‌شناسی، امید مهرگان، تهران: گام نو.
[19] مرکز آمار ایران: سال‌نامه‌های آماری سال‌های 651365، 1375، 1385، 1390.
[20] موزۀ هنرهای معاصر: کاتالوگ‌های دوسالانه‌های مجسمه‌سازی معاصر تهران.
[21] همشهری آنلاین، زندگی‌نامۀ لیلی تقی‌پور، اخذ‌شده در تاریخ 15/7/1394 از نشانی:
[22] هینیک، ناتالی (1384). جامعه‌شناسی هنر، ترجمۀ عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: آگه.
[23] ولف، جانت (1367). تولید اجتماعی هنر، ترجمۀ نیره توکلی، تهران: مرکز.
[24] Ravadrad. Azam: A Study of the Social Characteristics of Artists, CURRENT SOCIOLOGY, 2009, 57, 6.