نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه یزد، مدرس دانشگاه پیام نور مروست

3 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه یزد

چکیده

اعتیاد به اینترنت عبارت است از استفادۀ بیش از حد، نادرست و بیمارگونه از اینترنت. این مشکل ناشی از عوارض زندگی در دنیای مدرن است. صرف نظر از اینکه اعتیاد به اینترنت را بیماری یا آسیب روانی یا مشکل اجتماعی بدانیم، پدیده‏ای است مزمن، فراگیر و عودکننده که با صدمات جدی جسمانی، مالی، خانوادگی، اجتماعی و روانی همراه است. دانشجویان به اقتضای اشتغال به تحصیل از اینترنت بیشتر استفاده می‏کنند. از‌این‌رو، بیشتر در معرض ابتلا به اعتیاد اینترنت‌اند. علاقه‌مندی جوانان به فناوری و حضور آن‏ها در شبکه‏های اجتماعی اینترنتی نیز احتمالاً در گرایش بیشتر دانشجویان به اینترنت و وابستگی به آن بی‌تأثیر نیست. در این پژوهش، به بررسی رابطۀ عوامل روانی‌ـ اجتماعی یعنی عزت نفس، انزوای اجتماعی و رضایت از زندگی با اعتیاد به اینترنت در میان دانشجویان دختر دانشگاه یزد پرداخته شده است. جامعۀ آماری این پژوهش کل دانشجویان دختر دانشگاه یزد در نیم‌سال دوم سال تحصیلی 1391‌ـ‌1392 است که تعداد آن‏ها 7 هزار و 313 نفر بوده است. برای تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه‏گیری کوکران استفاده شد. مطابق این فرمول، حجم نمونه 384 نفر تعیین شد. بر‌اساس یافته‏های تحقیق بین عزت نفس، انزوای اجتماعی، رضایت از زندگی، سن، وضعیت تأهل، مقطع تحصیلی و اعتیاد به اینترنت رابطۀ معناداری وجود دارد. ولی بین محل سکونت و اعتیاد به اینترنت رابطۀ معناداری وجود ندارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد با توجه به ضریب تعیین تعدیل‌شده‏ در معادلۀ رگرسیون 11درصد از واریانس متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A survey of the relationship between socio-psychological factors and internet addiction (Case study: Girl students of Yazd University)

نویسندگان [English]

  • Masoud Hajizadeh Meymandi 1
  • Somayeh Vakili Ghasemabad 2
  • Akram Mirmongereh 3

1 Associate Professor, Department of Sociology, University of Yazd, Iran

2 Master of Sociology, University of Yazd, Iran

3 Master of Sociology, University of Yazd, Iran

چکیده [English]

Internet addiction is characterized by internet overuse, improper internet use and pathological internet use. This problem arises from the effects of living in the modern world. Regardless of whether internet addiction has been known as a disease or mental impairment or social problem, it is a chronic, pandemic and relapsing phenomenon associated with serious physical, financial, familial, social and psychological impariments. University students use internet a lot due to their education, therefore they are more prone to internet addiction. Also youth interest in technologies and their presence in the on-line social networks contribute to orientation of students to the internet and their dependency on internet. The current paper aims to investigate the relationship between psycho- social factors including self-esteem, social isolation and life satisfaction with internet addiction among female students in Yazd University. The population consisted of 7313 female students of Yazd University in the second semester of 1392. In order to determine the sample size, "Cocaran" sampling method was used. Accordingly, the sample size was determined to be 384 persons. The findings showed that there is a significant relationship between self-esteem, social isolation, life satisfaction, marital status, education and internet addiction, but there is no significant relationship between the place of residence and internet addiction. The results of regression analysis showed that according to the adjusted coefficient of determination in the regression model, 11% of the variance in the dependent variable is explained by the independent variables. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • internet addiction
  • Life Satisfaction
  • self-esteem
  • Social isolation
[1] احمدی؛ هدی، زاده‌محمدی؛ فاطمه، معصوم‌بیگی؛ مهدیه؛ سهرابی، فرامرز (1391). «بررسی میزان شیوع اعتیاد به اینترنت و رابطۀ آن با ویژگی‏های جمعیت‌شناختی در بین دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی»، فصل‌نامۀ روان‌شناسی تربیتی، ش 25، پاییز، ص 19ـ34.
[2] امیدوار، احمدعلی؛ صارمی، علی‌اکبر (1381). اعتیاد به اینترنت (توصیف، آسیب‌شناسی، پیشگیری، درمان و مقیاس‏های سنجش اختلال اعتیاد به اینترنت)، مشهد: تمرین.
[3] حسن‌زاده، رمضان؛ صالحی، محمد؛ رضایی کیاسری، علیرضا (1389). «رابطۀ استفادۀ افراطی از تکنولوژی (اعتیاد به اینترنت و (sms و وضعیت آموزشی و روانی دانش‌آموزان»، فصل‌نامۀ روان‌شناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، س اول، ش 3، ص 69ـ81.
[4] رجبی، غلامرضا؛ بهلول، نسرین (1386). «سنجش پایایی و روایی مقیاس عزت نفس روزنبرگ در دانشجویان سال اول دانشگاه شهید چمران»، مجلۀ پژوهش‏های تربیتی و روان‌شناختی دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان، ش 2.
[5] رسولی، محمدرضا؛ آزاد مجد، افروشه (1392). «اعتیاد به اینترنت و اثرات ناشی از آن در بین دانش‌آموزان دورۀ متوسطۀ شهر تهران»، فصل‌نامۀ علوم اجتماعی، ش 67.
[6] روحانی، فضیله؛ تاری، سعیده (1390). «بررسی میزان اعتیاد به اینترنت و رابطۀ آن با انگیزۀ تحصیلی و رشد اجتماعی دانش‌آموزان دورۀ متوسطۀ استان مازندران»، فصل‌نامۀ اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، س 2، ش 2.
[7] شایق، سمیه؛ آزاد، حسین؛ بهرامی، هادی (1388). «بررسی اعتیاد به اینترنت و رابطۀ آن با ویژگی‏های شخصیتی در نوجوانان تهران»، مجلۀ علمی پژوهشی اصول بهداشت روانی، س 11، ش 2.
[8] علوی، سید سلمان؛ جنتی‌فرد، فرشته؛ اسلامی، رضا؛ رضاپور، حسین (1389). «روایی و پایایی و تحلیل عامل مقیاس استفادۀ وسواس‌گونه از اینترنت در کاربران دانشجوی دانشگاه‏های شهر اصفهان»، مدیریت اطلاعات سلامت، 7، 715‌ـ724.
[9] فرشباف، ساحل (1388). اعتیاد اینترنتی، علل و انگیزه‌ها، تهران: مرکز تحقیقات و مطالعات رسانه‏ای همشهری.
[10] قاسم‌زاده، لیلی؛ شهرآرای، مهرناز؛ مرادی، علیرضا (1386). «بررسی نرخ شیوع اعتیاد به اینترنت در دختران و مقایسۀ دختران معتاد و غیرمعتاد به اینترنت در متغیرهای تنهایی، عزت نفس و مهارت‏های اجتماعی»، دوفصل‌نامۀ روان‌شناسی معاصر (3)، ص32‌ـ 38.
[11] قاسمی؛ وحید، ملک‌احمدی؛ حکیمه (1389). «تبیین اعتیاد به اینترنت در بین کاربران کافی‌نت‏های شاهین‌شهر»، فصل‌نامۀ پژوهشی‏های ارتباطی، س 17، ش 4 (پیاپی 64)، ص 51ـ77.
[12] کلهرنیا گلکار، مریم؛ صفاری‌نیا، مجید؛ امیرپور، برزو (1391). «بررسی رابطۀ اعتیاد به اینترنت و سلامت روان در مراجعان کافی‌نت‏های شهر کرمانشاه».
[13] لشگرآرا؛ بهنام، نقوی شهری؛ محمد، ماهری؛ آق بابک و صادقی، رویا (1391). «اعتیاد به اینترنت و سلامت عمومی در دانشجویان ساکن خوابگاه دانشگاه علوم پزشکی تهران». مجلۀ دانشکدۀ بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشت، ش 37، بهار، ص67-76.
[14] مسعودنیا، ابراهیم (1391). «اعتیاد به اینترنت و خطر بروز اختلال خواب در نوجوانان»، مجلۀ تحقیقات علوم رفتاری؛ 10 (5)،362‌ـ‌350.
[15] معیدفر، سعید؛ حبیب‌پور گتابی، کرم؛ گنجی، احمد (1386). «مطالعۀ پدیدۀ استفادۀ اعتیادی از اینترنت در بین نوجوانان و جوانان (15ـ25 سال) شهر تهران»، مجلۀ جهانی رسانه، ش 2.
[16] میرزائیان، بهرام؛ باعزت، فرشته؛ خاکپور، نعیمه (1390). «اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان و تأثیر آن بر سلامت روان»، فصل‌نامۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، س 2، ش اول.
[17] ناستی‌زایی، ناصر (1387). «بررسی ارتباط سلامت عمومی با اعتیاد به اینترنت»، طبیب شرق، دورۀ 11، ش 1، ص57‌ـ63.
[18] ویزشفر، فاطمه (1384). «بررسی میزان اعتیاد به اینترنت در استفاده‌کنندگان از کافی‌نت‏های شهر لار»، فصل‌نامۀ اصول بهداشت روانی، س 7، ش 25 و 26.
[19] Alavi, S.S., Eslami, M., Maracy, M.R., Najafi, M., Jannatifard, F. and Rezapour, H., 2010.Psychometric properties of Young internet addiction test in university students. Journal of Behavioral Sciences. 4, pp.183-189 [In Persian].
[20] Armstrong, L., Phillips, J. G. & Saling, L. L. (2000). Potential Determinants of Heavier Internet.
[21] Banyard,ph,B.Sc&Niemz,Katie,M.Sc.&Dr.Griffiths,Mark,ph.D. (2005) Psychology Division, Nottingham Trent University, Nottingham, United Kingdom/ Prevalece of pathological internet Use among university students and correlations with Self- Esteem, The General Health Questionnaire(GHQ), and Disinhibition.
[22] Biggs, s.(2000) Global Village or urban jungle: Culture, self- construal, and the internet. Proceedings of the Media Ecology Association, 1,28-36.
[23] Block, J.J. (2008). Issuse for DSM-IV: Internet Addiction. AmericanJournal of Psychiatry, 165, pp. 307-318.
[24] Carson, V.B., & Arnold, E. (1996). Mental Health nursing: The Narse-Patient
College Men and Women. Addictive Behaviors, 24, 4, 565–571.Cyberpsychology & behavior, 2 (3), 217.CyberPsychology and Behavior,1 (3), 237-24.,
[25] GriffithsM. (2000). Does Internet and Computer "Addiction" Exist? Some Case Study Evidence.Human Behavior, 17, 187-195.Implications for Adolescents,Department of Psychology, University of Auckland, Information Technology, 10, 219-230.
[26] Ghamamy M. [Risk of cyber for children. Modification & education monthly]. State Prisons
and Security and Corrective Measures Organization,2005 May;4(37):45-47. (Persian).
[27] Internet world stats., 2011. Usage and population statistics.Top 20 countries with the highest number of internet users. The Internet Coaching Library Available at: http:// www. internetworldstats. com/ top20.htm [cited June 2011].Journey W.B. saunders Inc. V.S.A.
[28] Murali V, George S.(2007) Lost online: an overview of internet addiction. Advances in Psychiatric Treatment; 13: 24-30.November.of Educational Psychology, 87(4), 598-610.of
[29] Samson, J. & Keen, B. (2005) Internet Addication.Retrievwd fromhttp://www. Islamonline.net/ English/Science/2005/11/ article04.shtml.
[30] Sunwoo K, Rando K. A study of internet addiction: status causes and remedies. J of Korean Home Economies Association 2002,3:1-19
[31] Widyanto L, McMurran M(2004). The psychometric properties of the internet addiction test. Cyberpsychol Behav; 7(4): 443-50.
[32]Wellman B. & Frank, K. (2001). “Network capital in a multilevel world: gettin Support from Personal Communities”, Draft of article forthcoming in: Social Capital: Theory and Research, edited by Nan Lin, Ron Burt and Karen Cook. Chicago: Aldine De Gruyter.
[33] Young KS(1996), Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cybersychol Behav ; 1(3): 237-44
[34] Young,K.S(1998).Cought in the net. New York.JohnWiley. Internet addiction : personality traits associated with its development. Paper presented at the annual meeting of the eastern psychological association.