نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه یاسوج و مدرس دانشگاه

2 دانشیار جامعه شناسی دانشگاه یاسوج

چکیده

در قرن اخیر، با رشد و توسعۀ جوامع، افزایش سرسام‌آور انواع آسیب‌های اجتماعی در جوامع مختلف رخ داده است. از مواردی که به‌منزلۀ آسیب تلقی می‌شود، طلاق در جامعۀ ایران است. امروزه، سوژه‌های انسانی، فانتزی‌هایی را برای خود می‌سازند تا موقعیت خیالی خود را در ساختار اجتماعی نشان دهند. هدف مقالۀ حاضر آن است که با استفاده از مفهوم عشق و فانتزی لاکان، یک مسئلۀ اجتماعی (طلاق) را تبیین کند. بدین منظور، چارچوب مفهومی‌ای ملهم از نظریۀ ژاک لاکان دربارۀ فانتزی و جنس عشق و طلاق در مباحث لاکان منظومة روشی این مقاله را تشکیل می‌دهند. وجه ناخودآگاه وقوع طلاق با استفاده از مفهوم فانتزی لاکان، بین 9 زن طلاق‌گرفته تحلیل شده و داده‌ها از طریق مصاحبۀ عمیق گردآوری شده است. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد مخاطب بر‌حسب سناریوی فانتزی‌گونه و با میلی برساخته‌شده، در‌صدد یافتن آن مصداق فانتزی در جامعه برمی‏آید، اما هنگام دسترسی، سوژه با تجربۀ ناخوشایند واقعیت روبه‌رو شده و مصداق عینی فانتزی را فردی معمولی می‏یابد که هیچ وجه مشترکی با تصویر خیالی از آن ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Applying the concept of "fantasy love" of Lacan for explanation of divorce as a social problem

نویسندگان [English]

  • Marzieh Shahriary 1
  • Maryam Mokhtari 2

1 PhD student in Yasouj university & teacher

2 Associate Professor, Yasouj University

چکیده [English]

In the last century, with the growth and development of societies, the massive increase in the types of social injuries occurred in different societies. Divorce is as a injury in Iranian society. Today, human subjects make fantasy for themselves to show their imaginary position in the social structure. The purpose of this paper is to use the concept of love and fantasy of Lacan in order to explain the social problem of divorce. The conceptual framework of the current study is inspired by the theories of Jacques Lacan and sex fantasy about love and divorce in Lacan's discussions. The unconscious aspect of divorce occurrence was analyzed for 9 divorced women with using fantasy of Lacan. The data were collected through in-depth interviews. The research findings show that the subject, based on a fantasy scenario and a constructed desire tries to find the fantasy in the society. But when accessing, the subject faces to unpleasant experiences of reality, and she/he gets objective speculative of fantasy as a ordinary person who has nothing share with his/her imaginary picture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fantasy
  • class status
  • physical attractiveness
  • sexual fantasy
  • fantasy's appeal
[1] ایوت، والچاک (1366). طلاق از دید فرزند، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: مرکز.
[2] اونز، دیلن (1387). فرهنگ مقدماتی اصطلاحات روان‌کاوی لاکانی، ترجمۀ مهدی رفیع و مهدی پارسا، تهران: گام نو، چ 2.
[3] بهنام، جمشید (1350). ساخت‌های خانواده و خویشاوندی در ایران، تهران: جیبی.
[4] توللی، کرامت (1393). مبانی روان‌کاوی فرویدـ لاکان، تهران: نی.
[5] حسینی، حسن (1386). جامعه‌شناسی نظام گسیختگی خانواده و طلاق، تهران: سلمان.
[6] دالی، گلین (1384). ژیژک: قمار‌کردن بر سر محال، ترجمة مراد فرهادپور، مازیار اسلامی و امید مهرگان، تهران: گام نو.
[7] رحمت‌اللهی، فرحناز (1385). «آسیب‌شناسی زندگی زناشویی و ارائۀ مدلی جهت آسیب‌شناسی زندگی زوجین»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان.
[8] زرگر، فاطمه؛ نشاط‌دوست، حمیدطاهر (1386) «بررسی عوامل مؤثر در بروز طلاق در شهرستان فلاورجان»، فصل‌نامۀ خانواده‌پژوهی، دورۀ 3، ش 11.
[9] زارتسکی، ایلای (1390). سرمایه‌داری، خانواده و زندگی شخصی، ترجمۀ منیژه نجم‌عراقی، تهران: نی.
[10] ساروخانی، باقر (1385). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، تهران: سروش، چ 8.
[11] سهراب زاده، مهران، حسام مقدم، اسماعیل (1392). سینمای ایران در جست و جوی ابژه غایب؛ نقد روانکاوانه فیلم سینمایی به همین سادگی، نشریه زن در فرهنگ و هنر، دوره پنجم، شماره دوم.
[12] سالنامه آماری کشور (1390). دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور.
[13] عقیلی، وحید؛حبیبی، فواد (1390). «روان‌کاوی لاکانی به‌مثابۀ روش‌شناسی نقد فیلم»، پژوهش‌نامۀ علوم اجتماعی، س 5، ش 2.
[14] کدیور، میترا (1381). مکتب لاکان: روان‌کاوی در قرن بیستم و یکم، تهران: اطلاعات.
[15] گیدنز، آنتونی (1989). جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نی.
[16] کریم منصوریان، سید محمد؛ فخرایی، سیروس (1387). «تحلیل جامعه‌شناختی تعارضات همسران در خانواده‌های شهر شیراز»، فصل‌نامۀ خانواده‌پژوهی، دورۀ 3، ش 11.
[17] معاونت امور زنان و خانواده (1394). خانواده‌های نوظهور، women.gov.ir
[18] هومر، شون (1390). ژاک لاکان، ترجمۀ محمد‌علی جعفری و ابراهیم طاهائی، تهران: ققنوس، چ 2.
[19] هیوارد، سوزان (1388). مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی، ترجمۀ فتاح محمدی، چ 3، زنجان: نشر هزارۀ سوم.
[20] Blau, Judith R., and Peter Blau (1982). “The Cost of Inequality: Metropolitan Structure and Violent Crime”, American Sociological Review, Vol. 47, No.1, PP 114-129.
[21] Demandante, D (2014). “lacanian perspectives on love”, kritike,Volume Eight Number One, PP 102-118.
[22] Fink, Bruce (1996). The Lacanian Subject, Princeton University Press.
[23] Gelder, M (2005). Psychiatry,New York: Oxford University Press Inc.
[24] Jacques Lacan (1985). “God and the Jouissance of Woman.” In Mitchell, J. & Rose, J. (Eds.), Feminine Sexuality: Jacques Lacan and the école freudienne. (New York: W. W. Norton, 1985). Quotation from P 141.
[25] Lacan, J (1977). “The signification of the phallus.” In Écrits: A selection, trans. Alan Sheridan (New York: W. W. Norton, P 287.
[26] ---------- (1981). The Four Fundamental Concepts of Psychoanalysis, trans. Alan Sheridan (New York: W. W. Norton, 1981). See “The Presence of the Analyst,” P 133.
 [27] ---------- (1985). “God and the Jouissance of Woman.” In Mitchell, J. & Rose, J. (Eds.), Feminine Sexuality: Jacques Lacan and the école freudienne. (New York: W. W. Norton, See PP 144-145.
[28] ---------- (2001). “La logique du fantasme, Compte rendu du séminaire 1966-1967,” Autres Écrits, ed. Jacques-Alain Miller, PP 326-27.
[29] Zizek, S (2008). “ The Plague of Fantasies” , New York and London: Verso.
[30] ---------- ( 1997). “The Plague of Fantasies”, published by Verso.