نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدة جغرافیای دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

3 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی

4 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

جغرافیای انتخابات، به‌عنوان گرایشی از جغرافیای سیاسی، به مطالعة الگوهای فضایی توزیع قدرت در قالب روابط متقابل جغرافیا، فضا، انتخابات و قدرت می‌پردازد. زنان به‌رغم اینکه نیمی از جمعیت جامعه و اکثریت تحصیل‌کردگان آموزش عالی را به خود اختصاص می‌دهند، در سطح برگزیدگان سیاسی و سطوح عالی مشارکت سیاسی سهمی بسیار اندک دارند. مقالة حاضر با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای تلاش دارد به این سؤال پاسخ دهد که ویژگی‌های جغرافیایی نمایندگی زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی (با تأکید بر مجلس دهم) کدام‌اند؟ نتایج و یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که عواملی چون گرایش سیاسی عمومی جامعه، جمعیت، مرکز یا شهرستانی‌ بودن، وسعت، سابقة ‌داشتنِ نمایندگی زن در آن حوزة انتخابیه، مرکزی یا حاشیه‌ای‌بودن در پراکندگی جغرافیایی نمایندگی زنان و منتسب به جریان‌های سیاسی اصلاح‌طلب، اصول‌گرا و مستقل‌بودن در ده دورة انتخابات مجلس تأثیرگذارند. در نظر گرفتن عوامل مذکور از سوی احزاب و جریانات سیاسی، به‌خصوص تشکل‌های حوزة بانوان و همچنین وزارت کشور، برای افزایش مشارکت سیاسی و حضور مؤثرتر زنان در سطوح عالی اجتماع، سیاست و البته قدرت، ضروری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Geodetic survey of women in parliament in Iran (With emphasis on the tenth parliament)

نویسندگان [English]

  • Kioumars azdanpanah 1
  • Majid Gholami 2
  • Zohreh Fereidonian 3
  • Mahtab Jafari 4

1 Assistant Professor, University of Tehran

2 PhD Student in Political Geography, University of Tehran

3 MA Student, University of Tehran

4 MA Student in Political Geography, University of Tehran

چکیده [English]

Electoral geography as a trend of political geography aims to study spatial patterns of distribution of power in the form of mutual relations, geography of space, elections and power. Despite the fact that women comprise half of the population and account for the majority of graduates of higher education, their political participation is not much. This paper is a descriptive study using library resources aiming to answer the question: What are the geographical features of the representation of women in parliament (with emphasis on the tenth parliament)? The obtained results and findings indicate that such factors as general political orientation of the society, population, the scope, history of  women representatives in the district, the central or peripheral aspect of geographical distribution of the representation of women in the allegedly reformist, conservative and independent political currents are effective in ten parliamentary elections. The current study suggests that taking these factors into account by the political parties and groups, especially women's organizations in this field, as well as the Ministry of Interior to increase political participation and more effective presence of women at the highest levels of society, politics and of course power is essential.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elections
  • electoral geography
  • the Parliament
  • the tenth Council
  • Women
[1] ازغندی، علیرضا (1389). درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران، تهران: قومس.
[2] آمارانتخاباتی دوره‌های مختلف مجلس شورای اسلامی (1395). دفتر انتخابات وزارت کشور.
[3] آندره، موروآ (1366). تاریخ انگلستان، ترجمة غلامعلی قاسمی، تهران: کتاب امروز.
[4] بلاکسل، مارک (1388). جغرافیای سیاسی، ترجمة محمدرضا حافظ‌نیا و دیگران، تهران: انتخاب.
[5] پالمر، باربارا؛ دنیس، سیمون (1389). شکستن سقف شیشه‌ای سیاست، ترجمۀ زهرا پیشگاهی‌فرد و محمد زهدی گهرپور، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
[6] پیشگاهی‌فرد، زهرا؛ حسینی، سید محمد؛ حسینی، سید علی (1394). «تحلیلی بر چگونگی پراکندگی کرسی‌های مجلس شورای اسلامی در ایران»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورة 47، ش 1، ص 1ـ20.
[7] پیشگاهی‌فرد، زهرا؛ کیانی، وحید (1394). «تحلیل جغرافیایی نمایندگی زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی (دور اول تا نهم مجلس، 1358ـ1391)»، پژوهش‌نامة زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س 6، ش اول.
[8] پیشگاهی‌فرد، زهرا؛ راستی، عمران (1384). «پویش نه دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ایران با تأکید بر دورة نهم؛ مطالعة موردی خراسان جنوبی»، فصل‌نامة سرزمین، س 4، ش 15.
[9] پیشگاهی‌فرد، زهرا؛ کیانی، وحید (1374). «جغرافیای انتخابات»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های جغرافیایی، دانشگاه تهران، ش 33.
[10] پور‌عبدالله، یوسف (1390). «جغرافیای انتخابات ریاست جمهوری در ایران (نمونة موردی: آذربایجان غربی)»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران.
[11] تایلور، جانستون (1386). جغرافیای انتخابات، ترجمۀ زهراپیشگاهی‌فرد و رسول اکبری، تهران: نشر قومس.
[12] توسلی، غلامعباس (1382). مشارکت اجتماعی در شرایط جامعة انومیک، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
[13] حافظ‌نیا، محمدرضا (1385). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: پاپلی.
[14] حافظ‌نیا، محمدرضا؛ کاویانی، مراد (1383). افق‌های جدید در جغرافیای سیاسی، تهران: سمت.
[15] حافظ‌نیا، محمدرضا (1381). جغرافیای سیاسی ایران، تهران: سمت.
[16] حافظیان، محمدحسین (1383). راهکارهای افزایش مشارکت سیاسی زنان در ایران و دیگر کشورهای اسلامی در کتاب: نجف‌قلی حبیبی و محمدحسین پناهی،کوشش و گردآوری مجموعه مقالات همایش مشارکت سیاسی زنان در کشورهای اسلامی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
[17] خلیلی، محسن (1386). «آسیب‌شناسی مشارکت زنان در جامعۀ معاصر ایران»، فصل‌نامۀ پژوهش زنان، دورة 5، ش 2.
[18] راش، مایکل (1377). جامعه و سیاست، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: سمت.
[19] سیف‌زاده، حسین (1373). «مشارکت منفعلانه و علل تداوم آن»، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، ش 9.
[20] صفری شالی، رضا (1394). «بررسی رفتار رأی‌دهندگی ایرانیان در انتخابات مجلس شورای اسلامی»، فصل‌نامة مطالعات راهبردی، س 18، ش 3، ش مسلسل 9.
[21] عالم، عبدالرحمن (1376). تاریخ فلسفة سیاسی غرب (از آغاز تا پایان سده‌های میانه)، ج 10، تهران: وزارت امور خارجه.
[22] غلامی، بهادر؛ احمدی، سید عباس؛ خالدی، حسین (1393). «سازماندهی سیاسی فضا و چالش‌های ناحیه‌ای در ایران (مطالعة موردی استان‌های ایلام و آذربایجان غربی)»، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورة 12، ش 2.
[23] کاظمی‌پور، شهلا (1383). نقش اجتماعی‌شدن سیاسی و عوامل اجتماعی‌کننده در مشارکت سیاسی زنان، در کتاب نجف‌قلی حبیبی و محمدحسین پناهی،کوشش و گردآوری مجموعه مقالات همایش مشارکت سیاسی زنان در کشورهای اسلامی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
[24] کاویانی‌راد، مراد (1393). «پراکَنش فضایی مشارکت در یازدهمین دورة انتخابات ریاست جمهوری»، فصل‌نامة مطالعات راهبردی، س 17، ش اول، بهار، ش مسلسل 63.
[25] کاویانی‌راد، مراد (1392). جغرافیای انتخابات با تأکید بر انتخابات ریاست جمهوری در ایران، تهران: دانشگاه خوارزمی.
[26] کاویانی‌راد، مراد؛ ویسی، هادی (1387). «تأثیر همسایگی بر انتخابات ایران، مطالعات موردی نهمین دورة انتخابات ریاست جمهوری در ایران»، فصل‌نامة مطالعات ژئوپلیتیک،‌ س 4، ش 3.
[27] کاویانی‌راد، مراد (1386). «جغرافیای انتخابات»، فصل‌نامة مطالعات راهبردی، س 10، ش 3.
[28] گیدنز، آنتونی (1376). جامعه‌شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نی، چ 3.
[29] مجتهدزاده، پیروز (1381). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران: سمت.
[30] ــــــــــ (1379)، ایده‌های ژئوپلیتیک و واقعیات ایرانی، تهران: نی.
[31] مرکز آمارکشور (1390). سال‌نامۀ آماری.
[32] معاونت امور زنان و خانواده (1394).women.gov.ir
[33] واینر، مایرون (1381). مشارکت سیاسی: بحران فرایند سیاسی، جریان‌ها و توالی‌ها در توسعةسیاسی،‌ ترجمة غلامرضا خواجه‌سروی، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
[34] نقیب‌زاده، احمد (1373). سیاست و حکومت در اروپا، تهران: سمت.
[35] نظری، مینا؛ حسنی، علی؛ امام‌جمعه‌زاده، سید جواد؛ پورخنجر، مهدیه (1393). «بررسی رابطة جامعه‌پذیری و مشارکت سیاسی زنان»، فصل‌نامة پژوهش زنان، دورة 5، ش 9، ص 161ـ195.
[36] هلد، دیوید (1391). مدل‌های دمکراسی، ترجمة عباس مخبر، تهران: روشنگران.
[37] Dikshit, R. D (1983). Political Geography. https://books.google.com/books?
[37] Glassner, Martin (1993). Political geography, Pub: John Willy.
[37] Horn, M (1999). GIS and Geography of politics, from: Geographical Information Systems: Principles, Techniques, Management and Applications, Pub: Wiley.
[37] Jones, Martin & Jones, Rhys (2004). An Introduction To Political Geography; Rutledge press.
[37] Oxford English Dictionary (2012). ”Democracy”n, OED Online, Oxford University Press.
[37] Taylor, peter & Ronald Johnston (1979). Geography of election, London: croom Helm.