نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مشاوره و روانشناسی دانشگاه هرمزگان

2 دانشیار گروه مشاورۀ دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشجوی دکتری مشاورۀ خانواده، دانشگاه هرمزگان

4 استادیار گروه مشاوره و روانشناسی دانشگاه هرمزگان

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیرالگوی مشاوره‏ای اسماء‌الحسنی بر کیفیت زناشویی زنان بود. این پژوهش به روش نیمه‌تجربی با استفاده از گروه کنترل و طرح پیش‌آزمون‌ـ پس‌آزمون انجام گرفت. جامعة آماری پژوهش حاضر، مادران 30-48 ساله بودند که دخترانشان در سال تحصیلی 1395ـ1396 در دبیرستان‌های متوسطة شهر تهران تحصیل می‏کردند. نمونة آماری شامل 30 زن بود که به شیوة نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. سپس شرکت‌کنندگان در گروه آزمایش در ده جلسة آموزشی مبتنی بر اسماء‌الحسنی شرکت کردند. محتوای جلسات آموزشی، با توجه به منابع موجود و مرتبط با اسماء‌الحسنی و حدیث معروف پیامبر، که در آن 99 اسم الهی شمرده شده، تنظیم شده است. ابزار پژوهش، پرسش‌نامة کیفیت زناشویی اصلاح‌شدة باسبی و همکاران (1995) بود که هر دو گروه آن را تکمیل کردند. در پایان، نتایج بین دو گروه از طریق تحلیل کواریانس چندمتغیری مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین نمره‌های کیفیت زناشویی و زیرمقیاس‌های آن شامل توافق، رضایت و انسجام در مرحلة پس‌آزمون در گروه آزمایش افزایش معناداری یافته است (005/0>p). با توجه به یافته‌های این پژوهش، الگوی مشاوره‏ای اسماء‌الحسنی بر کیفیت زناشویی زنان تأثیر دارد و می‏تواند در تدوین مداخلات زوج‌درمانی مورد استفاده متخصصان قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of counseling model based on Asma-hosna in marital quality of married women

نویسندگان [English]

  • Eghbal Zare 1
  • Masoumeh Esmaeili 2
  • Taiebeh Shakibaei 3
  • Mousa Javdan 4

1 Associate Professor, Department of Literature and Humanities, Hormozgan University

2 Associate Professor, Allameh Tabatabaei University

3 PhD Student, Department of Literature and Humanities, Hormozgan University

4 Assistant Professor, Department of Literature and Humanities, Hormozgan University

چکیده [English]

The current study aims to examine the effect of counseling model based on Asma-hosna on marital quality of married women. The research was quasi-experimental using control group, pre- and post- test designs. The population study includes all of women aged 25 to 48 years old whose daughters were studying at high school in Tehran during the academic year of 2017, and statistical sample consisted of 30 women selected by purposive sampling and randomly assigned into two controls and experimental groups. Then, the experimental group participated in 10 educational sessions for counseling model based on Asma-hosna. The content of the training sessions is based on the available resources related to the Asma-hosna and famous Hadith of the Prophet, in which 99 names are considered divine. Both groups completed Revised Dyadic Adjustment Scale (RDAS; Busby et al., 1995) in pre- and post-tests. In the end, the results between 2 groups were compared through multi-covariate analysis. The results showed a significant increase in the mean of the marital quality scale and its subscales including the agreement, satisfaction and coherence in post-test in the experimental group (p<0.005). The findings of this research confirmed the effectiveness of counseling model based on Asma-hosna on marital quality of women, and it could be applied by professionals for developing couple therapy interventions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious counseling
  • counseling model based on Asma-hosna
  • marital quality
[1] اح‍م‍دی، خدابخش؛ فتحی آشتیانی، علی؛ عرب‌نیا، علیرضا (1386). «بررسی رابطة تقیدات مذهبی و سازگاری زناشویی»، فصل‌نامة خانواده‌پژوهی، س 2، ش 5، ص 55ـ67.
[2] بخشایش، علیرضا (1393). «پیش‌بینی رضایت زناشویی براساس هوش هیجانی و هوش معنوی زوجین»، فصل‌نامة علمی‌ـ پژوهشی زن و جامعه، س 5، ش 2، ص 69ـ84.
[3] حسینی، بیتا (1389). زمینة زوج‌درمانی، تهران: جنگل.
[4] خجسته‌مهر، رضا؛ فرامرزی، سحر؛ رجبی، غلامرضا (1391). «بررسی نقش ادراک انصاف بر کیفیت زناشویی»، مجلةمطالعات روان‌شناختی دانشگاه الزهرا، دورة 8، ش اول، ص 31ـ50.
[5] خدایاری‌فرد، محمد؛ شهابی، روح‌الله؛ اکبری زردخانه، سعید (1386). «رابطة نگرش مذهبی با رضایت‌مندی زناشویی در دانشجویان متأهل»، فصل‌نامة خانواده‌پژوهی، س 3، ش 10، ص 612ـ620.
[6] دباغی، پرویز (1388). «بررسی نقش معنویت و مذهب در سلامت»، مجلة دانشکدة پیراپزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، س 4، ش اول، ش مسلسل 6.
[7] رخشانی، پلین؛ شهابی‌زاده، فاطمه؛ علیزاده، حمید (1395). «مدل دلزدگی زناشویی در ارتباط با الگوی ابعادی ارتباط با خدا، کنترل فکر و زبان»، مطالعات اسلام و روان‌شناسی، س 10، ش 19، ص 7ـ30.
[8] شاملی، لیلا؛ گودرزی، محمدعلی؛ هادیانفرد، حبیب و دیگران (1390). «پیش‌بینی وسواس مذهبی بر‌اساس تصور از خدا و راهبردهای کنترل افکار رخنه‌کننده در بیماران وسواسی‌ـ اجباری»، مجلة دانشکدة پزشکی اصفهان، س 29، ش 166، ص 1ـ12.
[9] صفورایی، محمدعلی (1390). «نقش اعتقادات، بینش‌ها و باورهای دینی در کارآمدی خانواده»، فصل‌نامةمعرفت، س 20، ش 163، ص 53ـ65
[10] طباطبایی، سید اشرف‌الدین (1379). اسماء‌الحسنی و نام‌ها و صفات خداوند در قرآن کریم، تهران: بهراد.
[11] طباطبائی، سید محمد‌حسین (1350). تفسیرالمیزان، ج 16.
[12] عبدالهی، عبدالله (1362). اسما و صفات خداوند متعال، تهران: نشر دیجیتالی.
[13] عطاری، یوسفعلی؛ عباسی سرچشمه، ابوالفضل؛ مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز (1385). «بررسی روابط ساده و چندگانة نگرش مذهبی، خوش‌بینی و سبک‌های دلبستگی با رضایت زناشویی در دانشجویان مرد متأهل»، مجلة علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، دورة 3، س 13، ش اول، ص 93ـ110.
[14] علی‌بابایی، احمد (1386). برگزیدة تفسیر نمونه، ج 2، تهران: دارالکتب اسلامیه.
[15] غباری‌بناب، باقر(1387). «ضرورت و چالش‌های اساسی در بومی‌سازی روان‌شناسی در کشور اسلامی ایران»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پروتال جامع علوم انسانی.
[16] قرائتی، محسن (1376). تفسیر نور، ج 4، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
[17] کاظمیان، سمیه (1393). «طراحی الگوی آموزشی حل تعارض مستخرج از مبانی انسان‌شناسی اسلامی (مبتنی بر دیدگاه جوادی آملی) و عوامل خوددرمان‌بخش زوجین»، پایان‌نامة دکتری، رشتة مشاوره و راهنمایی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی.
[18] کلینی، ثقة‌الاسلام (1392). اصول کافی، ج 4، علی مرتضوی، قم: سرور.
[19] مکارم‌شیرازی، ناصر (1385). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
[20] نیکویی، مریم؛ سیف، سوسون(1384). «بررسی رابطة دینداری با رضایت‌مندی زناشویی»، تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، ش 4، ص 61ـ70.
[21] یوسفی، ناصر (1390). «بررسی شاخص‌های روان‌سنجی مقیاس کیفیت زناشویی، فرم تجدید نظر شده (RDAS)»، پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، ش اول (2)، ص 183ـ200.
[22] Craig.B. Avoiding Marriage Meltdown. Forgive to live [Internet] 2014 nov; Available from: https://www.hopechannel.com/read/avoiding- marriage-meltdown.
[23] Day RD. (2009). Orthner DK. Kelleen K. Marital Quality and Outcomes for Children and Adolescents: A Review of the Family Process Literature. Marriage and Family Review; 45: issue 2/3.
[24] Day T. Chiorri C. Malmberg LE. (2014). “An approximate measurement invariance approach to within-couple relationship quality”, Sep 19; Published online. doi: 10.3389/fpsyg.2014.00983.
[25] Fincham FD. Ajayi C. Beach SRH. (2011). “Spirituality & marital satisfaction in African American couples”, Journal ofpsychology ofreligion & spirituality; 3 (4): PP 259-268.
[26] Finkel EJ, Slotter EB. Luchies BW, Gregory M, Gross J. (2013). “A Brief Intervention to Promote Conflict Reappraisal Preserves Marital Quality Over Time. Psychological Science”, OnlineFirst. June 26;Available from doi:10.1177/0956797612474938.
[27] Moreira-Almeida A. Koenig HG & Lucchetti G. (2014). “Clinical implications of spirituality to mental health: review of evidence and practical guidelines”,Revista Brasileira de Psiquiatria; 36 (2): PP 176-182.
[28] Mullins LC، Proett D. Breckett K & Harisson D. (2011). Marital adjustment an religiosity: A comparison of these under age 65 with those age 65 and older. Available from: www. Geron.uga.
[29] Mahoney A. Pargament K. Swank A & Tarakeshwar N. (2011). “Religion in the home in the 1980’s and 1990’s: A meta-analytic review and conceptual analysis of links between religion, marriage, and parenting”, Journal of Family Psychology, 15: PP 559-596.
[30] Pereyra SB. (2012). A Comparison of the Effects of Negative Communication and Spirituality on Relationship Quality Among Different Groups of Latino and Anglo Couples.] Brigham[:University of Brigham Young.
[31] Perry G. (2006). “Family Life, Religion and Religious Practicein an Asian Adventist Context Part I: The People and Their Religious Practice”, Journal info. 9(71); PP 875-893.
[32] Reynolds J،Houlston C. Coleman L. (2014). Un Understanding Relationship Quality, England: OnePlusOne.
[33] Rika F. Selvaratnam DP. Ibrahim K.A. (2012). “New Approach on Measuring Quality of Marriage:The Linkage between Quality in Organization with Marital Dimensions and Variables”, International Journal Sociol Science Economics &Art; 2 (1): PP 2088-5342.
[34] Lee C. Early A. (2000). “Rligiosity and family values: C0rrelates of G0d-imag in a protestant sample”, Gournal of Psychology and Theology; 28: 229-239
[35] Schreiber GA. (2011). “Image of God: effect on coping and psychospiritual Outcomes in early breast cancer survivors”,Oncol Nurs Forum. May; 38 (3): PP 293-301. doi: 10.1188/11.ONF.293-301.
[36] Schreiber GA. (2009). Brockopp DY.Image of God: effect on coping psycho- spiritual well-being and fear of recurrence in early breast cancer survivors. [Kentucky]: University of Kentucky Doctoral Dissertations.
[37] Stafford L. David P. McPherson S. (2013). “Sanctity of marriage and marital quality”, Journal of social and personal relationships; 31 (1): PP 54-70.
[38] Sullivan K. (2001). “Understanding the relationship between religiosity and marriage: An investigation of the immediate and longitudinal effects of religiosity on newlywed couples”, Journal of Family Psychology; 15: PP 610- 626.
[39] Wilmoth JD. Blaney AD & Smith JR. (2015). “Marital Satisfaction, Negative Interaction, and Religiosity: A Comparison of Three Age Groups”, Journal of Religion, Spirituality & Aging. 27: 222-240.