نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه‌شناسی‌ـ استادیار دانشکدة علوم انسانی دانشگاه گیلان

2 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه گیلان

چکیده

در سال‌های اخیر، گسترش ضریب نفوذ اینترنت در کشور و عضویت در شبکه‌های اجتماعی از طریق گوشی‌های تلفن همراه رشد چشمگیری داشته است. به‌رغم همه‌گیر شدن شبکه‌های اجتماعی، حضور زنان در این شبکه‌ها و تأثیرات این شبکه‌ها بر زندگی آنان از منظر جامعه‌شناختی اهمیت دارد. این مقاله ضمن مروری بر فضای مفهومی و برخی از نظریه‌های مرتبط با پیوند زنان و تکنولوژی‌های ارتباطی، نظریة سایبرفمنیسم را نقطة اتکای خود قرار داده و تلاش کرده است نحوة مواجهۀ زنان با شبکه‌های اجتماعی را بررسی کند. نویسندگان در چارچوب روش کیفی و با تکیه بر نمونه‌گیری غیراحتمالی هدفمند با تکنیک گلولة برفی، با 15 نفر از زنان خانه‌دار و شاغل در شهر رشت مصاحبة عمیق انجام داده‌اند. یافته‌های این مطالعه بیانگر آن است که شبکه‌های اجتماعی باعث افزایش سطح ارتباطات و روابط اجتماعی زنان و افزایش نسبی مشارکت و نیز آگاهی آنان از مسائل مختلف اجتماعی، فرهنگی، علمی و آموزشی می‌شود که بدین ترتیب با نظریه‌های سایبرفمنیسم مطابقت دارد. نویسندگان معتقدند که وجود مسائلی چون نظام مردسالارانه، فقدان مهارت کافی، نبود احساس امنیت در فضای مجازی، بی‌سوادی و نداشتن مهارت رسانه‌ای کافی بین زنان، ادعای نظریة سایبرفمنیسم درخصوص توانمندسازی و حضور فعالانه و مثبت زنان در فضای مجازی را در نمونه‌های موردنظر مقاله تا‌ اندازه‌ای به چالش می‌کشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Social Media in the Life of Women (Case Study: Rasht)

نویسندگان [English]

  • Fardin Alikhah 1
  • Samaneh Koohestani 2
  • Tahereh Vaghehdashti 2

1 Assistant Professor. Faculty of Literature and Humanities, Department of Social Sciences University of Guilan

2 Master of Sociology, University of Guilan

چکیده [English]

The increase in the penetration of the internet and also increase in the number of membership of Iranian people in social networks through mobile phones is remarkably observed in the recent years. The presence of women in social media and the impact of social media on their lives are important from the sociological point of view. Reviewing the conceptual framework and some of the researches and theories related to women's bonding with communication technologies, this study has a special focus on Cyber-Feminism. The main question of the research is the impact of membership in social networks on the lives of employed women and housewives. The authors conducted a deep interview with 15 housewives and employed women in the city of Rasht based on a qualitative method and a non-objective sampling with snowball technique. The findings of the study have indicated that social networks can increase the domain of social relationships and so facilitate their participation in various social, cultural, scientific and educational arenas, which corresponds to the ideas of Cyber feminism. The authors believe that the issues such as the patriarchal system, lack of security in cyberspace, and the lack of adequate media literacy and skills among the women can challenge the empowerment and the active presence of women in cyberspace as claimed by Cyber-feminism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • Social media
  • cyberfeminism
[1] امیر ابراهیمی، مسرت (1384). وبلاگ نویسی صحنه‌ای جدید برای ایفای نقش‌های خود، تهران:روشنگران و مطالعات زنان.
[2] ایبانز، کریستینا آلفونسو (1383). «زنان در فضای مجازی، یک مدینة فاضلة جدید؟»، مطالعات و تحقیقات زنان، دورة 1، ص32ـ60.
[3] بل، دیوید (1389). درآمدی بر فرهنگ‌های سایبر، ترجمة مسعود کوثری و حسین حسنی، تهران: جامعه‌شناسان.
[4] پایگاه خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران (1394). رفتارشناسی کاربران در شبکه‌های اجتماعی،تهران، قابلیت دسترسی در تاریخ: [14/4/1394].
[5] پیشگامی‌فرد، زهرا و همکاران (1389). «تعامل در فضای سایبر و تأثیر آن بر هویت زنان در ایران»، فصل‌نامة پژوهش زنان، دورة 8، ص 189ـ209.
[6] سیف‌اللهی، سیف‌الله؛ شاطری، پروانه (1392). «نقش شبکه‌های اجتماعی نوین در تغییر رفتار دختران و زنان ایرانی»،مطالعات توسعة اجتماعی ایران، دورة 7، ص 27ـ44.
[7] محسنی، منوچهر (1386). جامعه‌شناسی جامعة اطلاعاتی، تهران: دیدار.
[8] منتظر‌قائم، هدی؛ شعبان کاسه‌گر، مونا (1395). «فضای سایبر و توانمندسازی زنان در ایران»، مطالعات رسانه‌های نوین، دورة 1، ص 43ـ76.
[9] http://omoorzanan.medu.ir/portal/home.php?ocode=1000000825&block=news&id=297581/1395
]10[ http://www.ictnews.ir/110-1108-117265/1394
[11] Consalvo, Mia. (2012). “Cyberfeminism؛ Encyclopedia of New Media: SAGE Reference Online”, PP 109-10.
[12] Haraway, Donna. (1997). “Modest_Witness@Second_Millennium. Female Man©_Meets_OncoMouse™: Feminism and Techno science”. New York: Routledge.
[13] Hamelink S. J. (1999). “Human Development in M.Tawfik Word Communication and Information Report” 1999-2000 Unesco. PP 23-45.
[14] Luckman, Susan. (1999). “gendering the Digital Body: Feminism and the Internet” Hecate vol 25, [2], PP 36-48.
[15] Munster, Anna. (1999). “Is There Post life after Post feminism? Tropes of Technics and Life in Cyberfeminism”. Australian Feminist Studies, vol 14[29], pp. 119–131.
[16] Plant, Sadie. (1997). “Babes in the Net.” New Statesman & Society January, vol 8 pp. 27-28.
[17] Smitley, Megan. (2004). “Women and the Internet: Reflections on Cyberfeminism and a Virtual Public Sphere”, University of London.
[18] Sayers, T. (1998). “Cyberfeminism Canada: Women, Women s Organizations, the Women s Movement and Internet Technology”, A thesis submitted to the Department of Sociology in conformity with the requirements for the degree of Master of Arts.
[19] Wittaker, Jason. (2002). The internet: the basics, New York: Routledg.
[20] http:www. Alexa.com/siteinfo/telegram.org 25 February 2017.