نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور

چکیده

ترانه‏های اجتماعی بسیار متنوع‌اند. نوعی از ترانه‏های اجتماعی کارنواها یا ترانه‏های کارند. ترانه‏های کار نواهایی هستند که مردان و زنان در حین کار یا برای کار و ثمرةآن به‏صورت فردی یا جمعی می‏خوانند. هدف این تحقیق از سویی بررسی نقش زنان در تولید بخشی ازترانه‏های کار در مناطق کردنشین و تحلیل تماتیک مسائل اجتماعی در ترانه‏های کار زنان از دگر‌سو است. راهنمای نظری این تحقیق در نگرش‏های تفسیری در فولکلورریشه دارد. روش جمع‏آوری داده‏ها مشتمل بر کار میدانی و انجام‌دادن مصاحبه با ترانه‏خوانان کار در مناطق مختلف استان کردستان بوده است. در‌واقع، بخشی از این ترانه‏ها در اقصا نقاط استان کردستان به‌طور مستقیم از زبان زنان و مردان اخذ شده است. ترانه‌ها در قدم بعد از حالت صوتی به متنی در‌آمده است.پس از آن، ترانه‏های خاص زنان و مردان تفکیک شده است. در مرحلة بعد، کل ترانه‏هایی کار زنان به‌عنوان متن مورد مطالعه انتخاب شده است. روش تحلیل موضوعی برای درک مایگان ترانه‏هایی به‌کار گرفته‏شده که یکی از تکنیک‏های پرکاربرد در تحقیقات کیفی است. نتایج مطالعه نشان داد که اولاً تنوع ترانه‏های کار بسیار زیاد است و بخشی از این ترانه‏ها از سوی زنان خلق‏شده است. درعین‏حال، غالب این ترانه‏ها مربوط به جامعةکشاورزی و دامداری است. ثانیاً از تحلیل مایگان این ترانه‏هاپنج مقولةزیبایی، عشق،ناکامی، نابرابری و انتقاد استخراج شد و در‌نهایت در چارچوب الگوی موضوعی «هنر نرم اعتراض اجتماعی» جمع‏بندی شد. درواقع، مشخص شد که این آواها هنری اجتماعی‌اند که از سوی زنان و در جریان امور زندگی و برای ناکامی‏های فردی و اجتماعی، حسرت‏ها و تمناهای زندگی خوانده می‏شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Kurdish Women in Production of Work Songs and Representative Social Issues

نویسنده [English]

  • Hossein Mohammadzadeh

Assistant Professor of sociology, Payame Noor University

چکیده [English]

There are a variety of social songs. Some types of the  songs are works songs. Work songs are the songs that women and men singing during work process, for work or in the memories of work. The goal of this study is the role of Kurdish women in production of work songs in one side and thematic analysis of social topics among them on other side. The guide theory of the study is rooted in folklore theories. The most important theories in folklore knowledge are comparative, national, psychoanalysis and anthropology. In this case, we used the last one. Methods of data collection were document and field interviews. For Data analysis, we used thematic analysis methods. The results of this research show that varieties of work songs are so much and some of these songs are produced by women. Some of these songs belong to agriculture and animal husbandry societies. In thematic analysis, we exclude five categories like, aesthetic, love, production, economy and critics.  At the last time, we collected these five categories as subject model of "soft art of social protest".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • social subjects
  • work songs
  • soft art of social protest
[1] آریانپور، امیر‌حسین (1354). تحقیق اجمالی دربارة جامعه‌شناسی هنر، تهران:انجمن کتاب دانشجویان.
[2] احمد پناهی سمنانی، محمد (1369). شعر کار در ادب فارسی، تهران: مؤلف.
[3] احمد‌نیا، شیرین (1395).گزارش طرح تحقیقاتی تحت عنوان سنخ‌شناسی رابطة استاد و دانشجو. تهران، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی (وابسته به وزارت علوم).
[4] اکو، امبرتو(1369).«تحلیل ساختار ادبی»، ترجمةمحمدرضا شفیعی کدکنی، مجلة کلک، ش9،ص26ـ32.
[5] تمیم‌داری، احمد(1393). فرهنگ عامه، چ 3، تهران: مهکامه.
[6] صفی‌زاده، فاروق(1375). پژوهشی دربارة ترانه‏هایکردی، تهران: ندا.
[7] سبزعلیپور جهاندوست،باقری سیده‏باقری(1396).«شعر کار شالیزار و تحلیل محتوی آن»،دوماهنامةفرهنگ و ادبیات عامه، س5، ش 14، ص 117-138.
[8] سفیدگر شهانقی، حمید (1388). ترانه‏های کار در آذربایجان، تهران:طرح آینده.
[9] سروش، عبدالکریم (1379).درس‏هایی در فلسفة علم‌الاجتماع، چ 3، تهران:نشر نی.
[10] حنیف‏، محمد (1383). «بازتاب کار و تلاش در ترانه‏های عامیانة مردم لرستان»، فصل‌نامة فرهنگ مردم ایران، ش2، ص102ـ112.
[11] جاودان‌خرد، محمد (1394). «شعر کار در شهرستان دنا»، ادبیات و زبان‏های محلی ایران، ش2، صص 1ـ18.
[12] جمالیان‌زاده، سید برزو؛کرمی، محمدحسین؛ نظری، جلیل (1394).«ترانه‏های کار در شهرستان کهگیلویه (دهدشت)»، دوفصل‌نامة فرهنگ و ادبیات عامه، ویژه‏نامة آواها و نواها در فرهنگ مردم ایران، س3، ش7، ص 101-124.
[13] زارع، محمدباقر (1389). «آواهای کار در بازارهای محلی گیلان»، فصل‌نامة فرهنگ مردم ایران، ش 22و23،ص216ـ234.
[14] فاضلی، نعمت‏الله (1387).«جزوة جامعه‏شناسی هنر و ادبیات»، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
[15] فاضلی، فیروز؛ آلبانی، فرشته (1394).«تحلیل و معنایابی کارنواها در تالشی جنوبی»، دو‌فصل‌نامة فرهنگ و ادبیات عامه، ویژه‏نامة آواها و نواها در فرهنگ مردم ایران، س3، ش7، ص 73-99.
[16] فرهادی مرتضی (‌1392‌). «ترانه‏های کار، کار‌آوای ازیادرفتة کارورزان و استادان»، فصل‌نامة علوم اجتماعی، ش 11و12. ص 111-144.
[17] کاظمی، بهمن (1389). موسیقی قوم کرد، تهران، نشر شادرنگ.
[18] کمال دینی، محمد؛ جاودان‌خرد، سیدمحمدباقر (1394). «اشعار کار در کهگیلویه و بویر‌احمد»، دو‌فصل‌نامة فرهنگ و ادبیات عامه، س3، ش5، ص29-51.
[19] محمدپور، احمد (1389). ضدروش، ج 1، تهران: جامعه‌شناسان.
[20] ــــــــــ(1392). ضدروش، ج 2، تهران: جامعه‌شناسان.
[21] محمد‌پور، احمد؛ کریمی، جلیل؛ معروف‌پور، نشمیل (1391).«مطالعة تفسیری بازنمایی زن در ضرب‏المثل‏های کردی (موردمطالعه: گویش سورانی‌ـ مکریانی)»، مجلة زن در فرهنگ و هنر، دورة 4، ش3، ص65ـ83.
[22] هدایت، صادق (1334).فولکلور یا فرهنگ توده، تهران: امیرکبیر.
[23] همایونی، صادق (1386). «کارنواها»، فصل‌نامة فرهنگ مردم ایران،ش117، ص125ـ137.
[24] واعظی احمد(1380). هرمنوتیک، تهران: مؤسسة فرهنگی دانش و اندیشة معاصر.
[25] ئەدۆنیس و،حوریه عبدالواحید (٢٠١٦). ئیسلام و توند و تیژی، وەرگێر: مەنسوور تەیفوری، سلیمانیه، غەزەڵنووس.
[26] حه‏فید فاڕووق (2002). هه‏ڵبژارده‏یه‏ک له گۆ‏رانیی کوردی، سلێمانی، سه‏رده‏م.
[27] حوسێن‏پەناهی فەریدوون(١٣٩٤). پیشەکۆنەکانی شاری سنە به رگی 1 ئاسنگه ری، سنندج، انتشارات دانشگاه کردستان.
[28] حوسێن‏پەناهی فەریدوون (1395). پیشەکۆنەکانی شاری سنە، به رگی 2،مسگه ری، سنندج، انتشارات دانشگاه کردستان.
[29] شارباژێڕی عوسمان(1985)، گه‏نجینەی گۆرانیی کوردی (گنج ترانه‏هایکردی)، بغداد، الزمان.
[30] موسه‏نن ج. (2005). هەڵبژارده‏یه‏ک له گۆرانیی فۆلکلۆری ناوچه‏ی ئەردەڵان، سلێمانی، ئەنیستیتۆیکه‏له ‏پووریکورد.
[31] Dorson, Richard, M (1963).“current Folklore theories”, current Anthropology,vol 3, no 1,PP 93-112
[32]Braun, V. &Clarke (2006).“Using thematic analysis in psychology”, QualitativeResearchin Psychology, 3, PP77-101.
[33]Dundes A, Brunner, Simon J (2007).the meaning of folklore, the analytical essay ofAlan Dundes, Utah State University.
[34]Dundes A (1965).“the study of folklore in literature and culture”, the journal ofAmerican folklore, vol, 78, No 303, PP136-142.
[35]Gioia, E (2006).work songs, Duke University press.
[36]Marvasti Amir (2003).Qualities Research in sociology, sage, Landon.
[37]Propp. Vladimir, (1984).Theory and History of Folklore, translated by AriadnaY Martin and Richard.
[38]wendelmoet, Hamelin (2016).the sung home, narrative, morality and theKurdish nation, rill, Leiden Boston.