شناسنامه علمی شماره
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
سیدعلیرضا افشانی؛ علی روحانی؛ سعیده ابراهیمی نیا
چکیده
در این پژوهش سعی شده است فهم زنان از انجام‌دادن فعالیت‌های هنری و اجتماعی از طریق اکتشاف میان ذهنیت آن‌ها به‌دست آید. برای این هدف، فعالیت‌های هنری و اجتماعی زنان طبقة متوسط و متوسط رو به بالای شهر مشهد مطالعه شد. با استفاده از رویکرد کیفی و روش نظریة زمینه‌ای و با استفاده از نمونه‌گیری نظری و هدفمند تعدادی از زنان شهر مشهد انتخاب ...
بیشتر
در این پژوهش سعی شده است فهم زنان از انجام‌دادن فعالیت‌های هنری و اجتماعی از طریق اکتشاف میان ذهنیت آن‌ها به‌دست آید. برای این هدف، فعالیت‌های هنری و اجتماعی زنان طبقة متوسط و متوسط رو به بالای شهر مشهد مطالعه شد. با استفاده از رویکرد کیفی و روش نظریة زمینه‌ای و با استفاده از نمونه‌گیری نظری و هدفمند تعدادی از زنان شهر مشهد انتخاب شدند و مصاحبههای عمیقی با آن‌ها به عمل آمد. اطلاعات گردآوریشده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند. یافته‌ها شامل 13 مقولة اصلی و یک مقولة هسته با عنوان «شکفتگی هنجاری هژمونیک» است که در قالب خط داستان، مدل پارادایمی و نظریة کوچکمقیاس ارائه شدند. بهطورکلی، نتایج تحقیق نشان داد که زنان در مواجهه با دیگران خودشکوفا با خودِ ناشکفتهشان روبهرو میشوند. بنابراین، با توجه به مالکیت سرمایهای ویژهای که دارند و همچنین تمایل به خودنمایی، در بستری چشم و همچشمانه و تحتتأثیر ذائقههای هژمونیک هنری به فعالیت‌های هنری میپردازند و دنیای اجتماعی و هنری خود را تولید و بازتولید میکنند.
مقاله پژوهشی
هنر
فاطمه شاهرودی
چکیده
پژوهش حاضر به تحلیل شخصیت‌های زن فیلم دعوت (1387) به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا از دیدگاه جین شینودا بولن و نظریة کهن‌الگو‌های زنانة او پرداخته است. فیلم دعوت از پنج اپیزود تشکیل شده؛ اما وجه مشترک همة آن‌ها وجود زنی است که با مسئلة بارداری و کشمکش بر سر سقط آن مواجه می‌شود. روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع توصیفی‌ـ تحلیلی است و اطلاعات ...
بیشتر
پژوهش حاضر به تحلیل شخصیت‌های زن فیلم دعوت (1387) به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا از دیدگاه جین شینودا بولن و نظریة کهن‌الگو‌های زنانة او پرداخته است. فیلم دعوت از پنج اپیزود تشکیل شده؛ اما وجه مشترک همة آن‌ها وجود زنی است که با مسئلة بارداری و کشمکش بر سر سقط آن مواجه می‌شود. روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع توصیفی‌ـ تحلیلی است و اطلاعات آن براساس روش کتابخانهای و روش میدانی مبتنی بر مشاهدة فیلم و بررسی گفتار و کنش شخصیت‌های آن است. بولن در رویکرد خود با الهام از اساطیر یونان به هفت کهنالگو به نامهای هرا، دیمیتر، پرسفون، آتنا، آرتیمیس، هستیا و آفرودیت اشاره کرده که بر شماری از ویژگیهای زنان امروزی همچون تمایل به زناشویی، حس مادری، میل به معصومیت و مطیعبودن دخترانه یا تمایل به پیشرفت تأکید دارد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که در پنج اپیزود فیلم به ترتیب کهن‌الگو‌های آتنا، پرسفون، دیمیتر، هرا و آتنا در شخصیت اصلی زن فیلم قابل تشخیص و تفسیر است. اما در انتهای هر داستان با غلبة کهنالگوی دیمیتر، زنان از سقط فرزند خود منصرف شدهاند که این امر در اپیزود آخر نمود بارزتری دارد.
مقاله پژوهشی
فرهنگی
محمد مهدوی؛ الهه سیدشرافت
چکیده
مسئلة حجاب و پوشش در ورزش بهمنزلة پدیده‌ای بحثبرانگیز و جنجالی در دنیای امروزی (به‌خصوص در میدان‌های المپیک و جهانی) مطرح است. مقالة حاضر به بررسی نوع نگرش بانوان ورزشکار به حجاب و عفاف در ورزش بانوان و همچنین به فرصت یا محدودیت حجاب و عفاف در امر ورزش می‌پردازد. این تحقیق به شیوة پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه انجام ...
بیشتر
مسئلة حجاب و پوشش در ورزش بهمنزلة پدیده‌ای بحثبرانگیز و جنجالی در دنیای امروزی (به‌خصوص در میدان‌های المپیک و جهانی) مطرح است. مقالة حاضر به بررسی نوع نگرش بانوان ورزشکار به حجاب و عفاف در ورزش بانوان و همچنین به فرصت یا محدودیت حجاب و عفاف در امر ورزش می‌پردازد. این تحقیق به شیوة پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه انجام گرفته است. سیصد نفر از بانوان ورزشکار استان آذربایجان شرقی به روش نمونه‌گیری تصادفی تمام‌شمار به‌عنوان نمونة تحقیق انتخاب و برای سنجش نظر آنان دربارة حجاب و عفاف و موضوعات مرتبط با آن از پرسش‌نامة محقق‌ساخته استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیهها و تحلیل مسیر با نرمافزار AMOS23 نشان داده شد. یافته‌ها نشان داد که ارتباط مثبت و معناداری بین نوع نگرشها به فرهنگ حجاب و عفاف در ورزش بانوان با فرصتها و محدودیتهای حجاب و عفاف در ورزش وجود دارد. نتیجة حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که بیشتر افراد شرکتکننده در ورزش نه‌تنها حجاب را مانع از ورزش نمیدانند، بلکه آن را فرصتی برای شکوفایی خود می‌دانند. همچنین فرهنگ‌سازی و آموزش مردم از پیشنهادهای مهم آنان به دست‌اندرکاران اقتصادی و فرهنگی، اعم از حوزه‌ها، دانشگاه‌ها و...، برای رسیدن به هدف مورد نظر است.
مقاله پژوهشی
هنر
نرگس ذاکر جعفری
چکیده
هدف از تحقیق حاضر مطالعة جایگاه و نقش کنیزان در موسیقی قرون نخستین اسلامی است. نقش مهم کنیزان در پیشبرد موسیقیِ قرون اولیة اسلامی و دامنة فعالیت آن‌ها را میتوان چنین برشمرد: نوازندگی، خوانندگی، آهنگ‌سازی، آموزش موسیقی، حفظ و انتشار ساختههای موسیقیدانان، نقد و مباحثه و ایجاد فضای پویای موسیقایی در جامعه. نظریهپردازیِ ...
بیشتر
هدف از تحقیق حاضر مطالعة جایگاه و نقش کنیزان در موسیقی قرون نخستین اسلامی است. نقش مهم کنیزان در پیشبرد موسیقیِ قرون اولیة اسلامی و دامنة فعالیت آن‌ها را میتوان چنین برشمرد: نوازندگی، خوانندگی، آهنگ‌سازی، آموزش موسیقی، حفظ و انتشار ساختههای موسیقیدانان، نقد و مباحثه و ایجاد فضای پویای موسیقایی در جامعه. نظریهپردازیِ موسیقی تنها جنبهای بود که بانوان به آن نمیپرداختند و بنا به دلایل علمی و تخصصیتر، حوزهای مردانه به‌شمار میرفت. از مظاهر توانمندی زنان در موسیقی قرون اولیة اسلامی، نقش آنان در آموزش و تربیت موسیقیدانان نسل خود است. شاگردی‌کردن مردان نزد بانوان موضوع درخور توجهی است که در جامعة مردسالار آن زمان رایج بود. از دیگر یافتههای تحقیق حاضر میتوان به نوعی تضاد و دوگانگی در موقعیت و رفتارهای اجتماعی بانوانِ موسیقیدان اشاره کرد. از یک‌سو اشتغال به موسیقی باعث ارتقای جایگاه کنیزان میشد. آن‌ها با آموزش موسیقی به جایگاه بالای اجتماعی میرسیدند و همانند شاهزادگان شهرت و ثروت فراوانی کسب میکردند. اما، از سوی دیگر، اشتغال بانوانِ طبقات بالا و اشراف به موسیقی دون شأن اجتماعی و خانوادگی آن‌ها محسوب میشد. روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانهای انجام شده است.
مقاله پژوهشی
باستان شناسی
حبیب شهبازی شیران؛ اسماعیل معروفی اقدم؛ سعید ستارنژاد؛ فریبرز طهماسبی
چکیده
آثار هنری ایران، همچون هنر فلزکاری، در طول ادوار تاریخی، انعکاس‌دهندة اندیشهها و دیدگاههای مختلفی از جمله مسائل سیاسی، اقتصادی، آیینی و مذهبی بوده و در این میان آثار فلزی دورة ساسانی، که از نظر تعدد و تنوع نقوش در نوع خود بینظیرند، بهترین نمایندة انتقال باورها و تفکرات جامعة عصر خود محسوب میشوند. یکی از عناصر پرتکرار ...
بیشتر
آثار هنری ایران، همچون هنر فلزکاری، در طول ادوار تاریخی، انعکاس‌دهندة اندیشهها و دیدگاههای مختلفی از جمله مسائل سیاسی، اقتصادی، آیینی و مذهبی بوده و در این میان آثار فلزی دورة ساسانی، که از نظر تعدد و تنوع نقوش در نوع خود بینظیرند، بهترین نمایندة انتقال باورها و تفکرات جامعة عصر خود محسوب میشوند. یکی از عناصر پرتکرار تزیین، از لحاظ نقوش به تصویر کشیده شده روی ظروف زرین و سیمین دورة ساسانی، نقش زنان یا اگر تیزبینانه اشاره شود، نقش ایزدبانوی آناهیتاست. در ظروف این دوره، آناهیتا به صورت زنی نیمهبرهنه و خوشاندام، به همراه نقوشی فرعی همچون نیلوفر، سگ، ماهی، عقاب، انار، نوزاد، انگور، سبوی آب و... به تصویر در‌آمده است. مطالعات و بررسیهای انجامگرفته اثبات میکند اشیای موجود در دستان این الهه و نقوش گیاهی، انسانی و حیوانی قرارگرفته در صحنة نمایش او به نوعی اوصاف، مظاهر و کارکردهای وی را نمایانگر میکند که در اوستا به طور کامل در مورد آن سخن به میان آمده و بر همین اساس میتوان گفت که هنرمندان دورة ساسانی با آگاهی کامل از باورهای اسطورهای و مذهبی زمان خود به انتخاب این نقوش پرداختهاند.
مقاله پژوهشی
فرهنگی
حسین محمدزاده
چکیده
ترانههای اجتماعی بسیار متنوع‌اند. نوعی از ترانههای اجتماعی کارنواها یا ترانههای کارند. ترانههای کار نواهایی هستند که مردان و زنان در حین کار یا برای کار و ثمرةآن بهصورت فردی یا جمعی میخوانند. هدف این تحقیق از سویی بررسی نقش زنان در تولید بخشی ازترانههای کار در مناطق کردنشین و تحلیل تماتیک مسائل اجتماعی در ترانههای ...
بیشتر
ترانههای اجتماعی بسیار متنوع‌اند. نوعی از ترانههای اجتماعی کارنواها یا ترانههای کارند. ترانههای کار نواهایی هستند که مردان و زنان در حین کار یا برای کار و ثمرةآن بهصورت فردی یا جمعی میخوانند. هدف این تحقیق از سویی بررسی نقش زنان در تولید بخشی ازترانههای کار در مناطق کردنشین و تحلیل تماتیک مسائل اجتماعی در ترانههای کار زنان از دگر‌سو است. راهنمای نظری این تحقیق در نگرشهای تفسیری در فولکلورریشه دارد. روش جمعآوری دادهها مشتمل بر کار میدانی و انجام‌دادن مصاحبه با ترانهخوانان کار در مناطق مختلف استان کردستان بوده است. درواقع، بخشی از این ترانه‌ها در اقصا نقاط استان کردستان به‌طور مستقیم از زبان زنان و مردان اخذ شده است. ترانه‌ها در قدم بعد از حالت صوتی به متنی در‌آمده است.پس از آن، ترانههای خاص زنان و مردان تفکیک شده است. در مرحلة بعد، کل ترانههایی کار زنان به‌عنوان متن مورد مطالعه انتخاب شده است. روش تحلیل موضوعی برای درک مایگان ترانههایی به‌کار گرفتهشده که یکی از تکنیکهای پرکاربرد در تحقیقات کیفی است. نتایج مطالعه نشان داد که اولاً تنوع ترانههای کار بسیار زیاد است و بخشی از این ترانه‌ها از سوی زنان خلقشده است. درعینحال، غالب این ترانه‌ها مربوط به جامعةکشاورزی و دامداری است. ثانیاً از تحلیل مایگان این ترانههاپنج مقولةزیبایی، عشق،ناکامی، نابرابری و انتقاد استخراج شد و در‌نهایت در چارچوب الگوی موضوعی «هنر نرم اعتراض اجتماعی» جمعبندی شد. درواقع، مشخص شد که این آواها هنری اجتماعی‌اند که از سوی زنان و در جریان امور زندگی و برای ناکامیهای فردی و اجتماعی، حسرتها و تمناهای زندگی خوانده میشوند.
مقاله پژوهشی
ادبیات
مهشاد شهبازی؛ مهبود فاضلی؛ مریم حسینی
چکیده
بنا بر نظریة الن شووالتر، منتقد فمنیست مطرح امریکایی، در مطالعة هر زیرفرهنگ ادبی، از جمله زیرفرهنگ ادبی زنان، میتوانیم گذر از سه برهة اساسی تقلید، اعتراض و خودیابی را مشاهده کنیم. شووالتر برای تبیین چگونگی این سیر یک الگوی سهمرحلهای را طراحی میکند و برهة تقلید از اسلوب و سنت مسلط مردانه را مرحلة فمینین، برهة اعتراض به ...
بیشتر
بنا بر نظریة الن شووالتر، منتقد فمنیست مطرح امریکایی، در مطالعة هر زیرفرهنگ ادبی، از جمله زیرفرهنگ ادبی زنان، میتوانیم گذر از سه برهة اساسی تقلید، اعتراض و خودیابی را مشاهده کنیم. شووالتر برای تبیین چگونگی این سیر یک الگوی سهمرحلهای را طراحی میکند و برهة تقلید از اسلوب و سنت مسلط مردانه را مرحلة فمینین، برهة اعتراض به ارزشها و معیارهای مسلط را مرحلة فمینیست و برهة خودیابی و کشف هویت فردی را مرحلة فیمیل مینامد. پژوهش حاضر، که حاصل مطالعة گستردة 33 اثر داستانی بلند از آثار داستاننویسان زن ایرانی از دهة 1340 تاکنون است، با نظر به نظریة فمینیستی شووالتر به سیر تغییر و تحول خودآگاهی داستاننویسان زن در ایران پرداخته و روند گذر از این برههها را نشان داده است. براساس یافتههای این پژوهش، میتوان اینگونه استدلال کرد که الگوی شووالتر در مورد زیرفرهنگ ادبی زنان ایرانی نیز صدق میکند؛ با این تفاوت که گذر از مرحلة دوم و ورود کامل به مرحلة سوم فقط از سوی شهرنوش پارسیپور و در رمان عقلآبی محقق شده است.
شناسنامه علمی شماره
