مقاله پژوهشی
فرهنگی
عماد افروغ؛ حسین مهربانی فر
چکیده
مد لباس، به‌منزلة یکی از صنایع پرطرفدار فرهنگی، در عین سودآوری اقتصادی، نقشی جدی در انتقال ایدههای خلاق و رشد فرهنگی جوامع مبتنی بر میراث فرهنگی آن‌ها ایفا کرده و در این مسیر چرخهای را از آفرینش و طراحی تا تولید، توزیع و نهایتاً مصرف طی میکند. پژوهش حاضر، نظر به ابهام موجود در وضعیت چرخة مد لباس در جامعة ایران، از رهگذر مطالعه ...
بیشتر
مد لباس، به‌منزلة یکی از صنایع پرطرفدار فرهنگی، در عین سودآوری اقتصادی، نقشی جدی در انتقال ایدههای خلاق و رشد فرهنگی جوامع مبتنی بر میراث فرهنگی آن‌ها ایفا کرده و در این مسیر چرخهای را از آفرینش و طراحی تا تولید، توزیع و نهایتاً مصرف طی میکند. پژوهش حاضر، نظر به ابهام موجود در وضعیت چرخة مد لباس در جامعة ایران، از رهگذر مطالعه و مسئله‌شناسی این چرخه به دنبال توصیف و تحلیل وضعیت موجود چرخة مد لباس به تفکیک مراحل مختلف آن در ایران است. مطالعة چرخة مد با بهرهگیری از روش مصاحبه (مصاحبة عمیق در طراحی، تولید و توزیع و مصاحبة نیمهساختیافته در حوزة مصرف مد) و مطالعات اسنادی در گردآوری دادهها و روش تحلیل مضمون (در تحلیل وضعیت طراحی، تولید و توزیع) و نیز تحلیل محتوای کیفی (در تحلیل وضعیت مصرف) ما را به این نتیجه رساند که با توجه به مشکلات محوری ساختاری معرفتی، فرهنگی اجتماعی و اقتصادی سیاسی احصاشده و پیامد اصلی آن، که عدم نوآوری و دنبالهروی از الگوهای وارداتی است، برندهای جریانساز بومی در داخل شکل نمیگیرد. نبود برندهای اسلامی ایرانی خود تبعاتی از قبیل گسست مراحل چرخه، التقاطی‌شدن آن و تشدید مشکلات موجود را در پی دارد که حاصل نهایی آن عدم شکلگیری چرخة درونزای مد بومی و غلبة الگوهای وارداتی است.
مقاله پژوهشی
هنر
مرضیه محمد طالبی طرمزدی؛ نیما ولی‌بیگ
چکیده
یکی از نقوش پرکاربرد در دیوارنگارة کاخها و خانهها نقوش زنان است. این نقوش به صورت‌های گوناگونی تصویرسازی شده است. دیوارنگاری در ایران قدمتی دیرینه دارد. دورة صفویه زمان توسعه و تحول نگاره در زمینة اشکال و مفاهیم به کار برده در آن است. از نمونههای آن میتوان به بناهایی در اصفهان در کاخها همچون عالی‌قاپو و چهلستون اشاره ...
بیشتر
یکی از نقوش پرکاربرد در دیوارنگارة کاخها و خانهها نقوش زنان است. این نقوش به صورت‌های گوناگونی تصویرسازی شده است. دیوارنگاری در ایران قدمتی دیرینه دارد. دورة صفویه زمان توسعه و تحول نگاره در زمینة اشکال و مفاهیم به کار برده در آن است. از نمونههای آن میتوان به بناهایی در اصفهان در کاخها همچون عالی‌قاپو و چهلستون اشاره کرد. در خانه‌های ارامنة اصفهان نقاشیهای دیواری وجود دارند که در آن‌ها نقوش زن بسیار دیده میشوند. هدف این مقاله شناخت و مطالعة دقیق دیوارنگاره‌های دارای نقوش زنان در بناهای تاریخی است. پژوهش‌گران دیگر در این گستره به جنبههای مختلفی همچون فناوری ساخت، نحوة اجرای این نقاشیها و مطالعة مفهومی نقوش زن در دیوارنگارهها پرداختهاند و هریک به شکلی مجزا این موارد را تحلیل و بررسی کردهاند. این مقاله با شیوة مطالعة مقایسه‌ای به تحلیل ویژگیهای مشترک و متفاوت دیوارنگارهها پرداخته و با نگاه ویژه به ویژگیهای هندسی، نگارههای کاخها را با خانهها مقایسه کرده است. با بررسیهای انجام‌شده آشکار شد زنان نیمی از تابلوهای چهره‌نگاره را پر کردهاند و اشکال مشخصی همچون مربع و مستطیل پرکاربردترین قابهای استفاده‌شده‌اند. این قابها از شکل معماری تأثیر پذیرفتهاند و چینش آن‌ها در خانهها در فضای دید میهمان و در کاخها در کلیة فضاهای مجوف است. این مقاله برای نخستین‌بار به ساختار مقایسه‌ای تصویر زن از دیدگاه هندسی و شباهتها و تفاوتهای این نقوش در کاخها و خانه‌های اصفهان می‌پردازد و سعی بر آن دارد با مطالعات کتابخانهای و برداشتهای میدانی و با کمک مدلسازی ترسیمی، به تحلیل مقایسه‌ای دادهها بپردازد.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
نریمان محمدی؛ مسعود کیانپور؛ احسان آقابابایی
چکیده
رشد و گسترش استفاده از فیس‌بوک فضایی را برای کنشگری زنان کُرد فراهم کرده است که به صورت تاریخی مجال چندانی برای کنشگری نداشتهاند. ما در این پژوهش به بررسی برساخت تعارض‌های زنانگی در فیس‌بوک کُردی پرداختهایم. روش پژوهش مردمنگاری انتقادی مجازی است. دادههای پژوهش طیف گستردهای شامل مصاحبههای ساختنیافته، تصاویر، ...
بیشتر
رشد و گسترش استفاده از فیس‌بوک فضایی را برای کنشگری زنان کُرد فراهم کرده است که به صورت تاریخی مجال چندانی برای کنشگری نداشتهاند. ما در این پژوهش به بررسی برساخت تعارض‌های زنانگی در فیس‌بوک کُردی پرداختهایم. روش پژوهش مردمنگاری انتقادی مجازی است. دادههای پژوهش طیف گستردهای شامل مصاحبههای ساختنیافته، تصاویر، مشاهدة مشارکتی و غیرمشارکتی، یادداشتهای میدانی و... است که با روش نظریة مبنایی برساختی تحلیل شدهاند. یافتههای پژوهش بیانگر این است که زنان در فیس‌بوک کردی دو بعد اصلی از زنانگی را برساخت میکنند: نقد بستر ساختار مردسالارانه و ستایش کنشگری زنانه. نقد بستر ساختار مردسالارانه شامل سیاستزدایی از زنانگی، مالکیتزدایی از تن زنانه و بسترزدایی فرهنگی از زنانگی است و ستایش کنشگری زنانه شامل مقاومت زنانه، نمایش به‌مثابة کنش، تقدیس رنج زنانه، سلبیشدن کنش و ستایش فردگرایی زنانه است. اما در این میان لایههای مختلفی از تعارض‌های زنانگی برساخت پیدا کرده است که عموماً دربرگیرندة نمایش وضعیت ستمدیدگی زنان کرد و نمایش این وضعیت است. در فیس‌بوک کردی شاهد نمایش وضعیت ستمدیدگی هستیم و تلاش چندانی برای تفسیر وضعیت ستمدیدگی و ارائة راهکارهای رهاییبخشی از این وضعیت وجود ندارد.
مقاله پژوهشی
ارتباطات
حسن بشیر؛ حسن مسعودی؛ صفیه پروانه
چکیده
حوزة تحلیل گفتمان ظرفیت بالایی در جهت تحلیل مسائل فرهنگی و رسانهای دارد که در تحلیل بازنمایی زن و تحلیل باورها، نگرشها و ارزشهای جنسیتی در فرهنگ رسانهها خود را نشان میدهد. این باورها و نگرشها در بازنمایی «زن موفق» در جامعة ایران از یک‌سو به باورهای سنتی خود دلبسته است و از سوی دیگر نمیتواند حضور اجتماعی ...
بیشتر
حوزة تحلیل گفتمان ظرفیت بالایی در جهت تحلیل مسائل فرهنگی و رسانهای دارد که در تحلیل بازنمایی زن و تحلیل باورها، نگرشها و ارزشهای جنسیتی در فرهنگ رسانهها خود را نشان میدهد. این باورها و نگرشها در بازنمایی «زن موفق» در جامعة ایران از یک‌سو به باورهای سنتی خود دلبسته است و از سوی دیگر نمیتواند حضور اجتماعی زنان را که حاصل باورهای جدید است انکار کند. بازنمایی این تعارضها و یافتن راه حلی برای آن در تولیدات رسانهای، بهخصوص رسانة ملی، ظهور ویژه داشته است. نوشتار حاضر بر آن است تا گفتمان حاکم بر سریال پربینندة پایتخت 4 را، که به صورت مستقیم به این موضوع می‌پردازد، استخراج کند. نتایج این تحلیل نشان میدهد که اگرچه سریال سعی دارد رویکردی مثبت به حضور اجتماعی زنان بازنمایی کند، آن را فقط با پذیرش گفتمان مردسالارانه و نقش سنتی زن در خانواده و همچنین تحمل فشار نقش و فداکاری بیشتر زن عملی میداند.
مقاله پژوهشی
بین المللی
احسان قبول؛ عبدالله رادمرد؛ تکتم عابدی
چکیده
تصویرشناسی یکی از شاخه‌های ادبیات تطبیقی است که از رهگذر آثار ادبی به شناسایی ویژگی‌ها و نگرش‌های اقوام و ملل دیگر می‌پردازد. شناسایی تصویر زنان اقوام و کشورها از منظر یک شاعر یا نویسندة خارجی از موضوعات دانش تصویرشناسی است که نقش مهمی در شناخت جایگاه، علایق و نگرش به زنان آن جوامع دارد. در این مقاله برآنیم که انواع تصاویر زنان را ...
بیشتر
تصویرشناسی یکی از شاخه‌های ادبیات تطبیقی است که از رهگذر آثار ادبی به شناسایی ویژگی‌ها و نگرش‌های اقوام و ملل دیگر می‌پردازد. شناسایی تصویر زنان اقوام و کشورها از منظر یک شاعر یا نویسندة خارجی از موضوعات دانش تصویرشناسی است که نقش مهمی در شناخت جایگاه، علایق و نگرش به زنان آن جوامع دارد. در این مقاله برآنیم که انواع تصاویر زنان را در سفرنامة ابن‌فضلان شناسایی کنیم. این سفرنامه از نخستین آثار بهجامانده دربارة سرزمینهای حوضة رود ولگا و آسیای مرکزی است که نویسندة آن از ایران و سرزمین ترکان نیز گذر داشته است. در این سفرنامه، اطلاعات و تصاویر ارزشمند و منحصربهفردی از تصویر زنان اقوام ترک، بلغار، ایران و روس ارائه شده که ما این اطلاعات و تصاویر را از چهار منظر ازدواج، پوشش، زیورآلات و کنیزان و بر‌اساس روش تحقیق در تصویرشناسی دستهبندی و بررسی کردهایم. نتیجة پژوهش حاضر این است که آن دسته از تصاویر زنان که بر‌اساس عقاید و محیط زندگی ابن‌فضلان برایش عجیب و غیرعادی بوده، در اثر او برجستگی بیشتری دارد که به ترتیب در اقوام روس، ترک، بلغار و ایران خود را نشان میدهد.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
سهیلا صادقی فسایی؛ ایمان عرفان منش
چکیده
بر‌اساس رویکرد «فناوری اجتماعی»، در شرایط کنونی فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی با فعالیتهای فراغتی نوجوانان ادغام شده و پیوند یافتهاند. این فعالیتهای فراغتی در چارچوب وسیعتری از اقتضائات بیرونی کنش و همچنین شرایطی قرار دارند که انتخاب کنشگر در آن رقم میخورد. این مقاله تلاش میکند ضمن ارائۀ سنخبندی از انواع ...
بیشتر
بر‌اساس رویکرد «فناوری اجتماعی»، در شرایط کنونی فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی با فعالیتهای فراغتی نوجوانان ادغام شده و پیوند یافتهاند. این فعالیتهای فراغتی در چارچوب وسیعتری از اقتضائات بیرونی کنش و همچنین شرایطی قرار دارند که انتخاب کنشگر در آن رقم میخورد. این مقاله تلاش میکند ضمن ارائۀ سنخبندی از انواع فعالیتهای فراغتی بیرون‌محور و فناوریمحور، ترجیح واقعی نوجوانان را در انتخاب آن‌ها با توجه به تفاوتهای جنسیتی واکاوی کند. بر این اساس، با 120 نوجوان دختر و پسر در سال تحصیلی 1395ـ1396 مصاحبههایی نیمهساختارمند در شهر تهران با توجه به نمونهگیری تیپیک و هدفمند انجام شد. نتایج نشان میدهند که ترجیح اصلی نوجوانان فعالیتهای فراغتی بیرون‌محور است، اما شرایط اجتماعی و چارچوب فشارها و الزامات اجتماعی و فرهنگی در عمل فعالیتهای فراغتی فناوریمحور را برای آنان شکل میدهد؛ تا جایی که فناوریهای جدید در برخی موارد بهمنزلۀ یک دوست تجلی مییابند. پسران بیش از دختران بازیهای رایانهای (و کنسولی) را به‌منزلة فعالیت فراغتی انتخاب میکنند و بیشتر تحت تأثیر احساسات ناشی از آن‌ها قرار میگیرند. این در حالی است که دختران با محدودیتهای بیشتری برای فراغت بیرون‌محور مواجه‌اند. به‌هر‌حال، فعالیتهای فراغتی فناوریمحور به منبع هویتی و مصرفی برای اکثر نوجوانان تبدیل شده است.
مقاله پژوهشی
ادبیات
عزت ملاابراهیمی؛ سعید ولایتی؛ بایزید تاند؛ حامد جنادله
چکیده
کهنالگوها به‌مثابة مفاهیم مشترکی از گذشتههای دور در ضمیر ناخودآگاه بشر به جا مانده که این صور برای رسیدن به مرزهای خودآگاهی در خوابها و رؤیاها و نیز آثار ادبی جلوه میکند. یکی از کهنالگوهایی که یونگ آن را در شمار پرمعناترین تجلیات روان‌جمعی به شمار میآورد، کهن‌الگوی مادر مثالی است که با ماهیتی مثبت و منفی، گاه به ...
بیشتر
کهنالگوها به‌مثابة مفاهیم مشترکی از گذشتههای دور در ضمیر ناخودآگاه بشر به جا مانده که این صور برای رسیدن به مرزهای خودآگاهی در خوابها و رؤیاها و نیز آثار ادبی جلوه میکند. یکی از کهنالگوهایی که یونگ آن را در شمار پرمعناترین تجلیات روان‌جمعی به شمار میآورد، کهن‌الگوی مادر مثالی است که با ماهیتی مثبت و منفی، گاه به شکل شخصیت مادر واقعی و گاه در قالب اشکال و نمادهایی که بر جنبۀ مادرانه دلالت دارند، در آثار ادبی تجلی مییابد. محمد قیسی شاعر معاصر فلسطینی است که در سرودههای خود به کهن‌الگوی مادر مثالی توجه وافر داشته و برای عمقبخشیدن به معانی شعر خود با الهام از متون دینی بر این کهنالگو جامهای نو پوشانده است. از دستاوردهای این پژوهش، که به روشی توصیفیـ تحلیلی تدوین شده است، چنین استنباط میشود که در شعر محمد قیسی کهن‌الگوی مادر مثالی نمادی برای وطن اشغالی است و به مفاهیمی چون امید، پایداری، خیزش، آزادی و منجی ملت فلسطین دلالت دارد.
