نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

2 دکتری تخصصی جامعه‌شناسی فرهنگی از دانشگاه تهران

چکیده

بر‌اساس رویکرد «فناوری اجتماعی»، در شرایط کنونی فناوری‏های ارتباطی و اطلاعاتی با فعالیت‏های فراغتی نوجوانان ادغام شده و پیوند یافته‏اند. این فعالیت‏های فراغتی در چارچوب وسیع‏تری از اقتضائات بیرونی کنش و همچنین شرایطی قرار دارند که انتخاب کنشگر در آن رقم می‏خورد. این مقاله تلاش می‏کند ضمن ارائۀ سنخ‏بندی از انواع فعالیت‏های فراغتی بیرون‌محور و فناوری‌محور، ترجیح واقعی نوجوانان را در انتخاب آن‌ها با توجه به تفاوت‏های جنسیتی واکاوی کند. بر این اساس، با 120 نوجوان دختر و پسر در سال تحصیلی 1395ـ1396 مصاحبه‏هایی نیمه‏ساختارمند در شهر تهران با توجه به نمونه‏گیری تیپیک و هدفمند انجام شد. نتایج نشان می‏دهند که ترجیح اصلی نوجوانان فعالیت‏های فراغتی بیرون‌محور است، اما شرایط اجتماعی و چارچوب فشارها و الزامات اجتماعی و فرهنگی در عمل فعالیت‏های فراغتی فناوری‌محور را برای آنان شکل می‏دهد؛ تا جایی که فناوری‏های جدید در برخی موارد به‏منزلۀ یک دوست تجلی می‏یابند. پسران بیش از دختران بازی‏های رایانه‏ای (و کنسولی) را به‏‌منزلة فعالیت فراغتی انتخاب می‏کنند و بیشتر تحت تأثیر احساسات ناشی از آن‌ها قرار می‏گیرند. این در حالی است که دختران با محدودیت‏های بیشتری برای فراغت بیرون‌محور مواجه‌اند. به‌هر‌حال، فعالیت‏های فراغتی فناوری‌‌محور به منبع هویتی و مصرفی برای اکثر نوجوانان تبدیل شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Gender Differences in the Social Integration of the New Technologies with Teens’ Leisure Time: Preference or Imposition?

نویسندگان [English]

  • Soheila Sadeghi Fasaie 1
  • Iman Erfan Manesh 2

1 Associate Professor, Department of Sociology, Tehran University

2 Ph.D. in cultural sociology - Tehran University

چکیده [English]

According to the ‘Social Technology’ approach, in the current circumstances, ICTs have been integrated with the leisure activities. These activities have been embedded in the broader frame of external action requirements and conditions in which the actor’s choice is determined. In terms of gender differences, this research seeks to typify the sorts of leisure activities, namely outdoor-oriented and technology-oriented. This study also attempts to discover teens’ real preference about choosing those activities. Accordingly, in the school year 2016-17, 120 teenage girls and boys were interviewed (via the semi-structured interview technique) in Tehran city according to the typical and purposive samplings. The results have indicated that teens’ primary preference is the outdoor-oriented leisure activities; but actually the social circumstances, the frame of pressures, and socio-cultural necessities bring them the technology-oriented leisure activities. The new technologies are partly manifested in a figure of a friend. The boys choose the PC/Console games as a leisure activity more than girls, and they are affected further under the excitements of them; while the girls encounter more restrictions for the outdoor-oriented leisure activities. However, the technology-oriented leisure activities have become as identity and consumption source for most teens. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Preference and Imposition
  • New Technologies
  • Teens’ Leisure Time
  • Identity
  • action
[1] برتون، فیلیپ (1382). آیین اینترنت، ترجمۀ علی‌اصغر سرحدی و همکار، تهران: امیرکبیر.
[2] بنت، اندی (1386). فرهنگ و زندگی روزمره، ترجمۀ لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: اختران.
[3] بهرامی کمیل، نظام (1391). نظریۀ رسانه‏ها: جامعه‏شناسی ارتباطات، تهران: کویر.
[4] بیات، قدسی؛ شهابی، محمود (1391). «شبکه‏های اجتماعی مجازی و کاربران جوان؛ از تداوم زندگی واقعی تا تجربۀ جهان‏وطنی»، مجلس و راهبرد، ش 69، ص151ـ182.
[5] جوما، ماگدالن اِن. (1384). «فناوری‏های اطلاعات و ارتباطات و موضوع جنسیت»، در: یونسکو»، جامعۀ اطلاعاتی در آینۀ پژوهش، ترجمۀ محمود اسماعیل‏نیا، تهران: کمیسیون ملّی یونسکو، ص13ـ36.
[6] داتن، ویلیام (1384). دگرگونی‏های اجتماعی در یک جامعۀ اطلاعاتی، ترجمۀ محمد توکل و ابراهیم کاظمی‏پور، تهران: کمیسیون ملی یونسکو.
[7] رستگارخالد، امیر و همکاران (1395). «تأثیر فناوری‏های جدید بر اوقات فراغت و سرمایۀ اجتماعی جوانان»، مطالعات فرهنگ ارتباطات، ش 33، ص126ـ146.
[8] قاسمی، وحید و همکاران (1392). «تأثیر تفاوت‏های جنسیتی در استفاده از کالاهای فرهنگی و نحوۀ گذراندن اوقات فراغت»، مطالعات اجتماعی روان‏شناختی زنان، ش اول، ص93ـ124.
[9] کاستلز، مانوئل؛ اینس، مارتین (1384). گفت‏و‏گوهایی با مانوئل کاستلز، ترجمۀ حسن چاوشیان و لیلا جو‌افشانی، تهران: نی.
[10] گیبینز، جان؛ ریمر، بو (1381). سیاست پست‏مدرنیته، ترجمۀ منصور انصاری، تهران: گام نو.
[11] لادریر، ژان (1380). رویارویی علم و تکنولوژی با فرهنگ‏ها، ترجمۀ پروانه سپرده، تهران: مؤسسۀ پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات.
[12] معمار، ثریا؛ قربانی، فاطمه (1392). «تجارب زیستۀ والدین دانش‏آموزان دختر متوسطه در خصوص آسیب‏های فرهنگی اینترنت»، پژوهش‏های ارتباطی، ش 3، ص129ـ154.
[13] منادی، مرتضی (1386). «اوقات فراغت و چالش‏های جهانی‌شدن: مقایسۀ دو نسل»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش8، ص131ـ166.
[14] مهدی‏زاده، سید محمد (1393). نظریه‏های رسانه: اندیشه‏های رایج و دیدگاه‏های انتقادی، تهران: همشهری.
[15] میروویتز، جاشوا (1387). رسانه‏ها و رفتار: حلقۀ مفقوده در نظریه‏های ارتباطات، ترجمۀ گودرز میرانی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
[16] نیکو، مینو و همکاران (1381). شناخت مخاطب تلویزیون: با رویکرد استفاده و رضامندی، تهران: سروش.
[17] هنسون، جریس؛ نارولا، اوما (1381). تکنولوژی‏های جدید ارتباطی در کشورهای در حال توسعه، ترجمۀ داوود حیدری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‏ها.
[18] Allison, Sh. (2013). “Youth & the (Potential) Power of Social Media”, Youth Studies Australia, 32(3), pp69-73.
[19] Buckingham, D. & et al. (2008). Youth, Identity & Digital Media, Cambridge: MIT.
[20] Flores, F. (1998). “Information Technology & the Institution of Identity Reflections”, Understanding Computer & Cognition, 11(9), pp351-372.
[21] Lahtinen, H. J. (2012). “Young people’s ICT Role at Home: A Descriptive Study of Young Finnish People’s ICT Views in the Home Context”, QualQuant, 46, pp581–597.
[22] Livingstone, S. (2002). Young People & New Media, London: Sage.
[23] Silverstone, R. (1999). Why Study the Media?, London: Sage.
[24] Sangwan, S. (2005). “Virtual Community Success: A Uses & Gratifications Perspective”, The 38th Hawaii International Conference on System Sciences, US: Shidler College of Business.
[25] Watne, T. & et al. (2011). “Children as Agents of Secondary Socialisation for Their Parents”, Young Consumers, 12(4), pp285-294.
[26] Williams, R. (1983). Towards 2000, London: Chatto & Windus.
[27] Wyatt, S. & et al. (2000). Technology & In/equality: Questioning the Information Society, London & New York: Routledge.
[28] http://atlas.tehran.ir.
[29] http://tmicto.tehran.ir/Portals/0/Document/Amarname/AmarShahr93/index.html.
[30] https://www.ict.gov.ir/ICTContent/media/image/2015/07/23143_orig.pdf